Þjóðviljinn - 15.08.1961, Qupperneq 4

Atvinnumálaráðherra Afríku- '
landsins Nígeríu, sem er okk-
ar stærsti skreiðarkaupandi,
heitir J. C. Obande. Undir
þennan ráðherra heyra allar
hagrænar framkvæmdir ríkis-
ins, þar á meðal sjávarútvegs-
mál.
Síðan þessi maður kom í ráð-
herrastólinn hefur hann látiö
hendur standa fram úr ermum,
viðvíkjandi framfaramálum
landsins. Meðal annars hyggst
hann gera Nígeríumenn að
fiskveiðiþjóð á nútíma vísu.
Byrjunarframkvæmdir til
undirbúnings þessu stórmáli eru
þegar hafnar. Hafrannsóknar-
skip með aðsetri í Lagos mun
nú hraða nauðsynlegum rann-
sóknum til að flýta fyrir fram-
gangi málsins.
Á þingi Nígeríu nú á sl. vori
komst J. C. Obande ráðherra
svo að orði, viðvíkjandi nauð-
syn þessa máls: „Það er fá-
sinna af landi eins og Nígeríu,
þar sem stórkostlegur skortur
er á eggjahvítuefnum í fæð-
unni, að ætla sér að íullnægja
þessari miklu þörf eingöngu
með innflutningi á crlendum
fiski. Hafið fyrir utan okkar
eigin strönd er auðugt af fiski.
Eins og stendur eru erlendar
þjóðir í kapphlaupi við að hag-
nýta sér fiskimiðin út af Af-
ríkuströnd. Ég mun því hraða
öllum framkvæmdum þessa
máls, svo hægt verði að leggja
fram áætlun í málinu mjög
■fljótlega“. Og ráðherrann end-
aði mál sitt með þessum orð-
ufn: „Ég tel þetta sérstaklega
þýðingarmikið mál, sem þoli
enga bið.“
@ Skreiðarmarkaðurinn
í Nígeríu
Nígería er staersta ríkið í.
Afríku og íbúar munu. vera þar
nálægt 33—35 milljónii' og fer
ört fjölgandi, því að fólksfjöig-
un er mikil í landinu. Þetta er
eitt af þcim nýju ríkjum sem
nýlega hefur öölazt sjálfstæði.
Þetta er rísandi þjóð á sviði
sjálfstæðis. menningar og marg-
háttaðra framíara. í Nígeríu er
mikill skortur á fæðutegundum
með auðugum eggjahvítusam-
böndum, en með skreiðarinn-
'flutningi er reynt að bæta úr
því, svo langt sem það nær.
Samkvæmt Hagtiðindum voru
flutt út héðan 5090,1 tonn af
skreið til Nígeríu ái ið 1900. Þá
má einnig gera ráð fyrir, að
eitthvað af skreið sem flutt
var út héðan til Bretlands hafi
lent á ■ Nígeríumarkaði. En til
Bretlands voru flutt út sam-
kvæmt sömu heimild 2013. G
tonn á sl. ári. Þá má geta
þess að Nígería er einnig
stærsta markaðsland Norð-
manna fyrir skreið og munu
þeir hafa flutt þangað ca. 25
—27 þús. tcnn árlega nú síð-
ustu árin. Allur skreiðarinn-
flutningur er þó varla meiri
en sem svarar 1 kílógrammi á
hhvern íbúa landsins og er því
ekkert undarlegt þó að ríkis-
stjórnin telji það eitt af sínum
brýnustu verkefnum að stofna
til framleiðslu á eggjahvítu-
ríkri fæðu eins og hún hyggst
gera með eigin fiskveiðum á
næstu árum.
Af því sem að ofan er sagt,
virðist ekki vera nein bein
hætta. á næstu árum, á minnk-
andi skreiðarmarkaöi í Nígeríu,
því að með núverandi skreið-
arinnfiutingi vii'ðist aðcins full-
nægt broti af þeirri þörf sem
er fyrir hendi. En það er hins-
vegar nauðsynlegt, að skreiðar-
framleiðendur geri sér ljóst nú
þegar, að öll líkindi eru fyrir
því. að Nígeríumarkaðurinn geri
auknar kröfur um gæði skreið-
arinnar. á næstu árum. Við
skulum bara líta í eigin barm,
og þá siáum við, að með auk-
inni vclmegun og framförum
hafa kröfur okkar til fæðuteg-
unda tekið miklum breytingum
síðustu áratugina. Nákvæmlega
þetta sama mun ske í Nígeríu
á næstu árum. Það er bví orð-
ið meira en tímabært-að gerðar
verði í’áðstafanir til þess að
fylgzt verði vel með þessum
markaði, enda ætti hinn niikli
skreiðarútflutningur að geta
staðið undir því.
.?V <
§
í Nígeríu er mikill skortur á fæðutcgundum með auðugum eggjahvítusamböndum. Litli snúíhm. á .
myndinni virðist þó vcra hinn hraustlcgasti í útliti.
^ Ilagkvæm kynni
Fyrir fáum árum buðu Norð-
menn hópi af blaðamönnum írá
Nígeríu til Noregs á vetrarver-
tíöinni. Þessir blaðamenn heim-
sóttu fiskframleiðslustöðvarnar,
og kynntu sér meðferðina í
gegnum verkun. Þá var farið
með þá út á fiskimiðin við
ströndina og þeim sýndar veið-
arnar með hinum ýmsu veiðar-
færum. Þegar svo blaðamenn-
irnir komu aftur heim. þá birt-
ist fjöldi greina. um fiskveiðar
Norðmanna og skreiðarverkun-
ina í blöðum Ní'geríu. Þetta:
hafði þau áhrif að innflutning-
ur á skrtið til Nígeríu jókst
til ■ muna eftir þessa heimsókn.':
Það væri áreiðanlega þarft
skref sem stigið væri e£ stofn-
að væri til slíkra kynna vlð
þetta mikla markaðsland okkar,
rneð því að b.ióða hingað blaða-
mönnum frá Nígeríu í heim-
sókn. Það munu vera tiltölulega
fáir íslendingar sem heimsótt
FISKIMÁL - Eftir Jóhann J. E. Kúld
hafa Nígeríu og þekkja nokk-
uö til þjóðhátta þar. Þó veit
ég að Bragi Eiríksson, núver-
andi framkvæmdastjóri Skreið-
arsamlagsins, hefur farið þang-
að tvær ferðir í markaðserind-
um. Og Þói'oddur Jónsson stór-
kauþmaðuf mun líka vera tals-
vert kunnugúr markaði okkar
þarna því að hann hefur ferð-
azt þangað í markaöserindum.
Og líklega hefúr enginn íslenzk-
ur einstaklingúr lagt sig betur
fram, eða kostað meiru til. í
þessum cfmnri hcldur cn Þór-
oddur. Norðmenn senda áriega
hóp af mönnum til sinna fisk-
markaðslanda. Þeir sem valdir-
eru til bessara fcrða, eru hin-
ir svokölluðu ráðunautar seni
eru stárfandi sem leiðbeinend-
ur við framleiðsluna hjá öllum
scærstu fiskvinnslustöðvum og
bvkia .jafn siálfsagðir eins og
framkvæmdastj órarnir.
® Gæði skreiðarinnar í ár
Það má náttúrlega segja, og
það með talsvert miklum rétti,
að ekki sé tímabært að leggja
dóm á okkdr f-skreíðarfram-
leiðslu áður en farið er að
meta skreiðiha til’ útflútni'ngs.
En þó get ég íúllýrt ' áð'tfflar-
farið hefur verið * sérst'aklega
hagstætt fvrír 'skreiðarverktm
hér sunnanlanðs riú á þessu
vori, og ytra ■ útfit-’ fískSÖiS'’ ’affu
þeirri ástæðu mikiu' bétra* lieid- -
ur en um mof'g1' tiridtógengift
ór. Hér í Reýk^áVík éri t.ds
skreið svo að segjn •iaus- vlfl
jarðslaaasveno 'á ’t róði. sem--
snillt hefur útb-li' ■ sk’'r'hVrinnar'-
pð' undanförru. f’að má bví telja
líkindi til að. úikr-'va-. í- skr-eið- .
arverkuninni vei'ði jftetri nú en
oft áður. En það. er .ekki .ibara.
tíðarfarið sem,..úrslitum .ræður.
um gæði skreiðarinnar. hv.erjis
sinni, heldur.líka gajðkibess-hrát,
efnis sem upp: e.r, hengt tif.-yei'k-.
unar. Ef menn; h.afa: kengtnupu.:.
lélegt hráefni, þá íiiheiri léjfiga.
skreið, bó í .gbðu tíðariari'.sé."
En hefðu þó- fengkj-..haha ..efir».'
lélegri í óhagstæðri.;.yeðmljtute
En þeir sem .hcjjgt.ihjafa.'U'pp.gott’ :
hráefni nú á bessu vori. þeir
geti reiknað méö góðri útkomu
í skreiðarverkuninni í ár.
Þeir, sem stofnuðu góðu
he:’!i fékgsskap til að berjast
cg útrýma berklum af
fsiandi. kunnu að nefna hlut-
ina réttu nafni. Þess vegna
heitir líka félagsskapur þeirra
Berkiavörn. Ef þeir hefðu haft
á stefnuskrá sinni að útbreiða
berkla, hefðu þeir vafaiaust
nefnt félag sitt Berklafélagið.
Sjá menn nú ekki, hvilíkt
smekkleysi það er, þegar fé-
lag eitt ágætt nefnist Krabba-
meinsfélagið? Eftir nafninu að
dæma, mætti aetla, að féiagið
ynni að útbreiðslu krabba-
meins! Hefði ekki verið ólíkt
smekklegra að nefna þetta fé-
lag Krabbavörn, sbr. Berkla-
vörn? Það h.vgg ég að allir
telji, nema íhaldsprófessorinn,
sem „keyrði í gegn“ ljóta nafn-
ið: Krabbameinsfélagið. Að
hann skyldi ekki í hroka sín-
um leggja til annað nafn,
• - 'i’”
Audax segir: j Rfngnefni — Einkennisbúnjngar
svona eins og til vara, og hafa
það t.d. Krabbavinaféiagið!
Snúum okkur svo að einni
magnaðri áráttu. Hvers konar
kjánamál er eiginlega verið að
kenna börnunum í þessu landi?
Þeir, sem skrifa fyrir börnin
í blöð og bækur og taia við
börnin í skólum og útvarpi,
eru yfirleitt uppfullir af þvi,
að menn hafi putta, en ekki
fingur! Og þetta fólk virðist
ekki ganga, heldur Iabbar það
(eins og mörg dýr gera)! Ef
það ætlar að segja, að eitt-
hvað sé gott o.g fallegt, þá
verður það endilega að vera
voðalega gott og íallegt. Já,
sér er nú hver voðinn i gæzk-
unni og fegurðinni! Og svo er
eins og þetta fóik kunni hvorki
að nefna stelpur né stúlkur,
heldur er það alltaf að þvæla
um einhverjar telpur. (Svona.
hallærismálfar er td. tákn-
rænt fyrir blessaðan alvizku-
toppinn á fræðslúmálaskrif-
stofunni). Þetta fólk ímyndar
sér sjálfsagt, að báð sé mjög
fínt, að fella niður s (essið)
og segja telpa! Næsta skrefið
í vitleysunni, verður svo vænt-
anlega það, að segja ekki
strákar, heldur trákar! Og ekki
stúlkur, heldur túlkur.
Margir segja ekki þakk,
heldur takk (dönskusletta).
Ætla þeir þá líka að segja
tökk, en ekki þiikk? Þetta fólk
kann ekki að þakka á ísienzku,
það takkar!
Ætli útvarpið bjóði okkur
ekki bráðlega upp á einhverja
háfleyga sögu, þar sem m.a.
væri sagt: Telpurnar pilá á
hljóðfærið með puttonum og
túlkurnar pila á pil, en trák-
arnir labba á tígnum í taðinn
fyrir að labba á gangtéttinni
og liiggan takkar voðalega vel
fyrir!?
0—0—0
Undanfarið hefúr borið tals-
vert á ýmis konar einkennis-
búningum í báejarlífinu. Þeir
eru fyrst og , fremst til auð-
kenningar og skrauts. Þeir
eiga að gera ýmsa starfsemi
auðveldari, þannig t.d., að fólk
sjái strax, hverjir séu á ferð
eða að verki, ef um einkenn-
isklædda menn er að ræða.
Þegar ein'kennisbúningar fara
ekki út í öfgar, er ekkert nema
gott eitt um þá að segja. En
svo getur Éka önnur hlið á
þessu máli skotið upp kollin-
um. Það er þegar einhverjir
menn eiga eða verða að vinna
sitt verk i einkennisbúningum*
en eru svo bara þegar til kem-
ur klæddir eins og fiestir aðr-
ir, af því að vanræksla og
trassaskapur eru býsna al-
gengir kvillar í yfirstjórn ým-
issa starfsgreina. Til hvers er
t.d. hið opinbéra að setja lög
og' reglur og burðast við að
framfylgja loguni,,, þegar það
er venjulega .sjáift, fyrst allra
aðila til þess að sniðganga ’eða
brjóta lögin? Og hvað stoðár,
þegar svo eý komið, að rjeka
upp Ramavein yfir þvi. að óf
iítil virðing sé börin fyrir lög-
unum? Lítúöv riiij S nokkur al-
geng dæmi ura
er gott fordærni eiga'að'gefa
með árvekni sinni, nákvæmni
Framhald á 10. síðu.
fc — ÞJÓÐVILJINN — Þriðjudagur 15. ágúst 1961