Þjóðviljinn - 28.08.1962, Page 7

og af sam(þykktum gerðum í fé-
lögum Alþýðuflokksins.
En smámsaman fóru að ber-
; þsý út ;með iþjóðipníi upplý&ingir
ar ym hið raunveruiega inni-
halií Rómársamningsins og hún
tók- að. spyrrja við faeti. 'iÞá
. rann. mes.ta óðagotið af rikis-
stjórnínni’ og' málaliðum 'henn-
:ar.' A’.iþingi var ekki kailað
saman til aukafundar. Málinu
yar slegið á frest, rikísstjórn-
ín hörfaði úr sínu fyrsta vígii ='
Þar næst gerðist það, að
fiokksstjórnarfundur Allþýðu-
flokksins gerði samþykkt um,
að ís’.and gerðist aukaaðili að
T bandalaginu. Auðvitað var sú
ríkisráðherra Dana. Þessi mað-
ur, sem er lærifaðir Gylfa Þ.
Gíslasonar í málefnum banda-
lagsins, hefur margsinnis setið
(fundi með. ;ráðamc«mum,; þ^ss,.
og er þvi öllum hnútum kunn-,
úgur. Á aukaþingirtu danska' í
ágústbyrjun 1961, sem áður er
getið, .lýsti Krag því afdráttar-
laust yfir, áð „útvötnun“ (ud-
váriding) á Rómarsaniningunum
kæmi alls ekki til greina og
heldur ekki aðrar meiriháttar
breytingar. : '
Hitt er annað mál, að hugs-
anlegt er, að við íslendingar
— sakir smæðar okkar sem
þjóðar og sérstöðu í sambandi
við einhæfa útflutnin^sfram-
. tíniííð ab kappi að þéirri iaúsrí
. .málSTns. á-A-
Á furi'di í 14-manna nefnd-
inni hefur Gylfi Þ. Gís’.ason
lýst því yfir, að hann hefði á
hinum fjölmörgu fundum sín-
um með ráðamönnum Efna-
hagsbanda’.agsiiis talað . um.
ijauð(syn þess.ýað 'við íslending-.
ar T’engjum • ævarandi uudait-',,
þágu írá þeiirí ákvæðum, sem
fjalla um frjálsar fiskveiðar
erlendra fiskiskipa í íslenzkri
landhelgi og um frjálsa hreyf-
ingu á vinnuafli og fjármagni.
Þegar ráðherrann er að taia
um mögulei'kann á „ævarandi
uridan.þágum", iþá fer hann með
ihina mestu fjarstæðu. Sam-
kvæmt samningum er algjör-
lega útilokað, að nokkur nýr
aðili að Efnahagsbandaláginu
get'i aflað sér ,,ævarandi“ und-
anjjágu frá skylirðum Rómar-
samningsins. Það er gagnstætt
bæði anda og bókstaf samn-
ingsins.
Að hugleiðingarnar um und-
artþágureru'Óskhyggja ein, sézt
bezt á ummælum þess manns-
ins á Norðurlöndum, sem einna
rnestan kurinugleika hefur af
Efnahagsbandalaginu og stjórn-
i endum þess,'J. O. Krag, utan-
■ins á fleiri flvið.nm en aðrir
aukaaðilar. En- þær undajiþág-
ur yrðu aðeins til bráðabitgða.
Og það er aðalatriðið.
Um aukaaðildina er það ann_
ars að segja, að það er opin-
bert levndarmál, að ákvæðið
um slíka aðild var sett iun í
Kómarsanimiígirin mcð það fyr.
ir augum, a« áúðvelda vissum
ríkjum að gáilga i bandalagift,
gefa þeim tækifæri til að ger-
ast fullkomnir aðilar í áföng-
um. Höfundum samningsins var
i upphafi ljóst, að stjórnmála-
ástandið í ýmsum auðvalds.
ríkjum Evrópu var þannig, að
ókleift myndi reynast að fá
þessi ríki til að stíga allt spor-
ið í einu.
Þessi var meiningin þegar
samningurinn var gerður. Á
síðustu mánuðum hefur hins-
vegar kojnið í ljós, að ráða-
menn bandálagsins vilja síður
en svó létta um of róðurinn
fyrir þeim ríkjum, sem gerast
vilja aukagðil,ar. .,
Á þingi Efnahagsbandalags-
ins, sem haldið var í Strass-
bourg í janúar siðastliðnum,
lýstu þannig fiestir af áhrifa-
mestu fulltrúunum því yfir —
og lögðu á það megináiherzlu
— að væntanlegir aukaaðilar
urðu þegar i upphafi samninga
að viðurkenna hið pólitiska
markmið bandalagsins.
Við; ( íslending^r eigum ckki
að gerast aÍMÍar að EfnahagS-
bandalaginu, hvorki fullkomn-
ir aðilar né aukaaðilar. Jafn-
vel þótt við i beinni mótsögn
við ánda og bókstaf Rómar-
: .éamriingsips!.— fengjum undír-
skrifaða samninga um „ævaf-
andi undanþágur" fró þýðin.g-
armíkTuni > iákvæðiTm hans,
r, eigum yið ^kki'. að. gerast áðil-
ar.
Við höfum þó nokkra reynsljj
af því, hversu mikils virði lof-
orð erlengj^i f'áuðvaldsrikja
okkur til Kil^d^iS
Þégar TtjóríJiJiÉándarikjanna
''I :
sengá-úhíngað her marins i' sið-
aripji&sst^jjSMinni. hét hún
því^'aí"hériiifp£sSýldi k'alláður
heim strax að styrjöldinni lok-
innU-Þetta,. Jdforð var svikið,,,.,,
•Þégár KefiavikursamningurJ ,
inn vár gérður, árið 1946, lof-
aðj ‘stjjorn Bandaríkjánria, að
herínn skyldi kallaður í .burí
þá þegar, og Ólafur Thors. þá-
verandi forsætisráðherra. rök-
studdi samningsgerðina beint
með þyt, ^að hún væri. eina
ráðið : að» JojSifa vi& „<h$riíin.. •
Efndirnar mrnxr ^ æm^aír Mer-V
mennirnir klæddust jakkaföt-
um, etf voru kyrrir.
Þega^ 'íslan(i‘ ^Srðísf áðiíi 'áð
NATO, árið 1949, lýsti Bjarni
Benediktsson, þáverandi» utan-
ríkisráðherra, því yfir og vtsgði ‘
jafnframt til opinlberrar yfir-
lýsingar utanríkismáiaáðherra
Bandarikjanna, að á friðartím-
um myndi erlendur her ekki
báfa setu hér á landi. —
Tiveimur ■ árúnri *kíðar kóm Svo
herinn.
Svikin í landhelgismálipu
eru svo ö’.lum j íersku minn:.
•Þau svik. iröindu- í lokkar- .-ríkis-
stjórnarinnar, vegna þrýstings
erlendis frá.
I *' $r ríif
l Vér íEfyhdipgar':, aéftum að
gjáída varhúga við' ‘húgmnleg-
um loiorðum erlendra aði’.a um
uri^anþágur frá, ýrnsum skuld-
bíndirigum Rómarsamningsins.
Það er ti’- orðatiltæki. sem seg_
ir. að það sé hættulegt að rétta
f.ianÖanum litla fingurinn.
í M
U-2 til Bretlands
Á Vjrí . .......
Þrjár njósnaflugvélar af hinni frægu U-2-gerö komu nýlega til Bretlands og voru áhafnir banda-
rískir flugmenn. Þessar flugvclar eiga að hafa aðalstöðvar sínar á Bretlandi, en ekki er þess
getið hvar „könnunarsvæði“ þéirra sé. Þad var flugvél af þessari tegund sem skotin var niður
yfir Sovétríkjunum 1. maí 1960. Flugmaðurinn, Francis Powers, komst lífs af og var dæmdur fyrir
njósnir í Sovétríkjunum. Hann hefur nú þegar verið látinn laus og afhentur bandarískum yfir-
völdum. Á myndinni sést ein flugvélanna koma til Upper Heyfcrd-flugvallarins á Brctlandi.
„Þýðingarmest er að
gera nemendurna
að góðum mönnum"
32 ár, en alls starfað við skól-
ann í 41 ár.
Freysteinn hefur jafnframt
veýið afkastamikill rithöfundur,
frumsamið margar bækur, og
kannást allir skó’.anemendur
við margar þeirra, en einnig
hefur hann ort ljóð. Auk þess
hefur hann þýtt milli 70 og
80 hækur: ■
Freysteinn giftist Þoribjörgu
Sigmundsdóttur úr Reykjavik
og, eiga þau 2 börn. Guðrúnu
gifta Garðari Jónssyni loft-
skeytamanhi hj.á Landhelgis-
gæzlunni- og Sigmund verkfræð-
ing er vinnur hjá Sigurði Thor-
odd.sen: . ,
Þannig hljóðar í sem allra
styztu máli æviskrá Freysteins
Gunnarssonar skólastjóra á'
' sjötúgs ófmíélinu.
f tilefni þessara tímamóta
: í Ifí'i haris leit ég uþp á horn-
stofuna hans í Kennaraskól-
anum. Stofa sem er þakin bók-
um og málverkum o.g sem hef-
ur notalega útsýn til Sveif’.u-
háls, Tröl’.adyngju og Keilis,
en líklegast myndi gja’dkeri i
nútíma skranbúð gretta sig ef
honum væri ekki fengið stærra
vinnuherbergi. En þetta hefur
ríkið skammtað skólastjóra
Kennaraskóla íslands. Og Frey-
steinn Gunnarsáon hefur aldrei
lagt mikið uppúr veraldarprjáli
heldur leitað hamingjunnar í
sem 'h’.jóðlátustu starfi; og
hafi nokkur ísl. guðfræðingur
tileinkað sér orðin: Verið hóg-
værir og af hjarta lítillátir,
þ'á er þáð Fr'eý'steinn 'Gúnriars-
son. Og í þessari stofu hefur
hannn afkastað' því að stjórna
Kennaraskólanum í 32 ár, frurn-
semja a.m.k. tug bóka og þýða
milli 70—80.
— Hvað hefurðu útskrifað
marga nemendur, Freysteinn?
— Það eru rúmlega 1200
nemendur, útskrifaðir með
kennaraprófi í einhverri mynd,
kennaraprófi, stúdentar og
handavinnukennarar.
Samverkamenn mínir á þess-
um árum eru orðnir yfir 120
alls. Samstarfið hefur yfir’.eitt
verið míög gott, bæði við nem-
endur og kennara og mjög
íítið um árekstra.
— Og þrátt fyrir þenna kenn-
ara.fjölda hefur _ kennaraskort-
'ur " 'á’dreí ' ýerið meiri.
•— Orsökin til þess er- sú a$
■ ákáf’-ega márgir fara aldrei 5
kennslu óg fjölmargir hætta;
konur giftast, og-'stéttin hefur
misst marga sína geztu menn
vegna þess að beim hafa. boð-
izt öimur betur launuð störf.
Margir héðan hafa t.d. þótt
’.iðtækir við blaðámennsku,
bætir Freysteinn við og lítur
til min með sinni. græskulausu,
sívakandi kímni.. Og svo för-
um við að telja sáman þá sem
villzt hafa i b’.aðamennskuna.
— Hvað hefur þér íundizt
skemmtilegast í skólastarfinu?
— Það sem mér hefur þótt
skemmtilegast í skólastarfinu
eru kenns’ustundirnar. Mér
hefur alltaf fundizt að það
skemmtilegasta sem ég gerði
sé að kenna góðum nemendum,
er hafa áhuga á námsefninu,
,þá námsgrein sem maður hef-
ur sjálfur áhuga á og er sæmi-
lega vel að sér í. Annað sem
ég.hef haft mikla ánægju af
og get talið næsríkemmtileg-
ast er að þýðá góða bók.
>— Hvaða bók var skemmti-
legast að þýða?
— Það eru liklégá Nonna-
bækurnar.
— Og skerotntúegast að
kenna ís’.enzkuna?
— . Já. íslenzkuna er lang-
skemmtilegást að kenna.
— Éru nemendur betur að
sér í lé&rizku á'seinrii ár'um en
áður fyrr?
. r— Nemendur ..kunna rneira
í málinu þegar þeir koma í
skólann nú en áður. en lang-
skólanám þreytir menn. Yfir-
leitt hefur verið gott að vinna
með þessu unga fó’-ki, það vill
allt íyrir mann gera. og það
gerir l’mstarfið ánægjulegt.
— Ertu nokkuð áihyggjufull-
ur út af framtíð íslenzkunn-
ar?
— Ég er ekki eins hræddur
um mélið og margir aðrir.
íslevzkan er svo merkt mál
í sjá'fu sér að hún á að siand-
ast hótt eitthvað bjáti á, en
auívitað á að vaka yfir henni,
og það er hlutverk Skóla-
mannarn-j — o» ef beir eru
vakandi á sínum verði er ég
alfrerlega óhræddur um vel-
ferð tungunnar.
— Hvað hefur svo verið erf-
iðast í skólastarfinu?
— Aðalerfiðieikarnir hafa
veri« í því’ fólgnir hve hús-
næðið hefnr verið bröngt og
við því orðið að tætast út um
r.I’an bæ, stutidum orðið að
vera á 7 stöðum, Þetta hefur
gert skólastarfið erfitt. en ekki
samstarfið við fólkið, nemendur
og kennara.
Nú, einmitt þegar maður . er
búinn að vera, fer að rætast
úr þessu. í haust verður byrj-
að að f’vtja inn í ný húsa-
kvnni. Örðugleikarnir halda
þó átfram sérstaklega tveir:
Framh. á 10. síðu
Rœtt við Freystein Gunnarsson sjötugon

— I-,

Þriðjudagur 28. ágúst 1962 — ÞJÓÐVILJINN — {J