Þjóðviljinn - 01.06.1963, Blaðsíða 3

Eflum vísindi og
tœkni
Starfsfræðslustofnun
húsakynni og nýtízku kennslugögn. í kennslunni sjálfri
þarf að viarast að staðna við dauðan bókstaf, heldur fylgj-
ast með tækniþróun og vélvæðingu.
Að sémámi og langskólanámi hafi allir unglingar
jafngreiðan aðgang. Því ber að taka upp námslauna-
kerfi og fella niður opinber gjöld af námsfólki.
Meistarakennslu í iðnfræðslu ber að afnema, og koma
í staðinn upp ríkisreknum verknámsskólum, sem séu
í samhengi við fræðslukerfi unglinga- og gagnfræðastigs-
ins. Sérskóla, sem dregizt hafa aftur úr, eins og bænda-
skólana, þarf að aðlaga nútíma kröfum.
Kennslu í raunvísindum og tæknigreinum þarf að
stórefla, m.a. með sérstökum tækniskólum fyrir iðnað-
inn, náttúrufræðideild við menntaskóla og endurskipu-
lagningu háskólans.
Komið verði upp starfsfræðslustofnun, sem geri á-
ætlanir um þörf þjóðfélagsins fyrir sérmenntað fólk og
veiti upplýsingar um nám og atvinnu að því loknu.
Stofnun heimilis
Lelga lækki
Lánskjör batn!
Vinna utan heimilis
Ástand það, sem nú ríkir í húsnasðismálum, kemur
verst niður á ungu fólki, sém er að stofna heimili: mikil
vöntun á leiguhúsnæði, okurleiga og óeðlilega hár bygg-
ingarkostnaður.
Næg barnaheimili
Eina varanlega lausn húsnæðismálanna er, að hið op-
inbera standi fyrir byggingu íbúðarhúsa í stórum stíl,
sem síðan verði leigð almenningi. Jafnhliða verði samtök
almennings sérstaklega styrkt til félagslegra átaka við
íbúðabyggingar, enda lagt bann við braski með þær íbúð-
ir. Byggingarkostnaður mun stórlækka, þegar ríki og
sveitarfélög byggja heil íbúðarhverfi með fyllstu skipu-
lagningu og hagkvæmum vinnubrögðum. Leigu á ríkis-
íbúðum á að miða við greiðslugetu fjölskyldumanna, og
þá mun allt leigu-okur hverfa smám saman, þar eð ekki
verður unnt að halda einkaíbúðum miklu dýrari en op-
inberum íbúðum.
Núverandi lánskjör til þeirra, sem neyðast til að
byggja yfir sig, eru óhæfa; vextir allt of háir, lánstími
stuttur og lánin lág miðað við byggingarkostnað. Lög-
gjöf um húsnæðismál þarf að umbylta til að koma þess-
um málum í rétt horf.
Þótt ungt fólk þurfi að eignast eigið heimili, er því
ekki hollt að dveljast þar sýknt og heilagt. Það er
eðlilegt og, eins og nú standa sakir nauðsynlegt, fyrir þorra
fjölskyldna, að húsmæður taki að einhverju leyti þátt í
almennum störfum utan heimilis. En til þess verður að
vera kostur nægra dagheimila af öllum gerðum fyrir
böm. Þá fyrst getur hvort tveggja foreldrið unnið utan
heimilis án þess að bömunum stafi uppeldisleg hætta at
í slíkum stofnunum fá bömin heilbrigða félagskennd og
er forðað frá óhollustu götulífsins. Nauðsyn er, að nóg
sé af sérmenntuðu starfsfólki í þessum uppeldisstofnun-
um.
Stöðvum flóttann
úr sveitunum
Aukin samvinna
F élagsstar f semi
Sérstök vandamál sveitaæskunnar
Aðstaða æskufólks er i höfuðatriðum svipuð í öllum
landshlutum, og við það er miðað í þessari stefnuskrá.
En þó á sveitaæskan við svo sérstök vandamál að etja,
að rétt er að geta þeirra sérstaklega.
Unga fólkið, sem elst upp í sveit, á þar við svo erf-
iðar aðstæður að búa, að það tekur venjulega þann kost
að flýja átthagana, flytjast í þéttbýli. Sökina ber ein-
yrkjuskipulagið, þrældómur þess og einmanaleiki. Sveita-
unglingar þurfa að geta ílenzt við bústörfin, en skilyrðí
þess er aukin samvinna í landbúnaði og jafnvel nýir
búskaparhættir á samvinnugrundvelli. Þannig yrði sveita-
fólki gert kleift að skipuleggja vinnudag sinn og öðlast
frídaga, eins og nauðsynlegt er siðmenntuðu fólki.
Félagsstarfsemi sveitaæskunnar þarf að styðja alvég
sérstaklega. Það skal haft í huga, að sem öflugust tengsl
geti skapazt milli hinnar gömlu rótgrónu sveitamenning-
ar og viðhorfa nútímans.
Æskan verður sjálf að berjast fyrir þeim breyting-
um, sem hún á heimtingu á, að gerðar verði á þjóðfélag-
inu. Til þess á hún vísan stuðning hinnar róttækustu stjórn
málahreyfingar í landinu, Sósíalistaflokksins, Æskulýðs-
fylkingarinnar og samherja þeirra. En eina tryggingin
fyrir árangursríkri baráttu er, að sá stuðningur sé gagn-
kvæmur; æskan fylki sér undir merki hinnar sósíal-
ísku hreyfingar.
Öllum þeim kröfum, sem hér hafa verið fram settar,
er hægt að fullnægja á grundvelli stjórnarskrárinnar og
þeirra laga, sem eftir henni eru settar. En til staðfesting-
ar á skilningi sínum á högum æskufólks, þarf löggjafinn
að setja í stjórnarskrá réttindi fólks til náms í samræmi
við löngun sína, réttindi til nægrar atvinnu og sómasam-
legra frístunda.
Lögin eru þó fánýt, ef peningavaldið hefur undir-
tökin í þjóðfélaginu. Meðan svo er, stendur sífelld bar-
átta um öll þau réttindi alþýðufólks, sem áunnizt hafa,
og stórra átaka er þörf í hvert skipti, sem ný eru knúin
fram. Þess vegna verður æskan að fylkja sér undir
merki sósíalismans í fullvissu þess. að einungis við skipu-
lagshætti sameignar og samvirkni verða eðlileg réttindi
þess ekki lengur erfið baráttumál heldur órjúfandi
regla.
&
SKÝRSLAN
— sem varðar líf allra Islendinga
— en aðeins fáir útvaldir áttu að vita um
Hana samdi dr. Ágúst
Valfells, forstjóri „al-
mannavarna“ á íslandi.
Hana mátti dómsmálaráð-
herra og 19 aðrir útvaldir
sjá. Fyrir „óheppni" færð
þú, lesandi góður, að kynn-
ast henni líka.
Þú áttir ekki að sjá þessa
skýrslu, vegna þess að hún
sýnir hvílík fjarstæða það
er að segja að okkur sé ein-
hver „vöm“ í setu hins
bandaríska herliðs. Hún
sýnir glöggt að okkur staf-
ar mikil hœtta af henni.
Hún segir okkur frá því
hvað gerast mundi hér á
íslandi ef kjamorkustyrj-
öld brytist út. 60—70% ís-
lendinga munu þá láta líf-
ið vegna setu hins banda-
ríska hers. í Reykjavík
munu aðeins hinir útvöldu
geta lifað öruggir áfram í
sérstöku kjamorkulbyrgi.
— Það eru þeir, sem aÖeins
dttu að sjá skýrshina.
Við birtum hér nokkrar
glefsur úr skýrslunni.
Þjóðviljinn og Frjáls þjóð
hafa undanfarið birt mikil-
vægustu hluta hennar. Ef
þú hefur áhuga á að kynn-
ast meiru um efni skýrsl-
unnar og hefur ekki haft
tækifæri til þess áður get-
ur þú kynnt þér það í þess-
um blöðum.
„Vernd“ her-
námsliðsins
Um hana segir dr. Ágúst
Valfells meðal_ annars:
„t»ar sem íslendingar hafa
ekki her og yrðu því ekki
beinir bátttakendur í styr.i-
öld, myndi það ekki vejk.ia
hernaðarmátt nokkurs striðs-
aðila í einn né neinu, bðtt ís-
lendingar væru drepnir. I»ar
sem hernaðaraðgerðir miða
fyTst og fremst að hví að
veikja hernaðarmátt óvinar-
ins, jafnvel heaar öbreyttir
borgarar hernaðaraðila eru
drepnir, þá er það álit höf-
undar, að bað væru algerlega
óratmsæjar hernaðaraðgerðir,
sem miðuðu að bví einu að út-
rýma íslendingum. Af bessum
ástæðum má ætla, að í al-
gerri styrjöld myndu mciguleg-
ar hernaðaraðgerðir á íslandi
fyrst og fremst beinast að
heim stöðum, er hefðu eitt-
hvert hernaðargi’di. . . ÞEIM
HERNAÐARMANNVIRK.TUM
sem væru til taks i upphafi
striðs“.
Sem sagt, höfundur skýrsl-
unnar telur augljóst mál, að
hernaðaraðgerðir á íslandi
„muni fyrst og fremst beinast
að heim hernaðarmannvirkj-
um sem væru til taks í upp-
hafi stríðs“. En hver eru svo
þessi hemaðarmannvirki?
Um það segir höfundur eft-
irfarandi:
„Eftir þvi sem að framan
greinir má ætla, að Keflavik-
ursvæðið hafi einna mest skot-
marksgildi af mögulegum skot-
mörkum hér á landi; ef til
vill eina verulega skotmarlts-
gildið“.
Og baetir siðan við annars
staðar:
„Um líkumar fyrir eyði-
leggingu Keflavíkurf'ugvallar
í mögulegri styrjöld er erfitt
að segja. Með tilliti til beirra
atriða er rætt var um
í sambandi við skotmarksgildi
hans, mætti ætla, að kæmi til
a’gers stríðs eða takmarkaðs
striðs um Evrópu, bá væri
árás á flugvöllinn líklegri en
ckki, Gerum bví ráð fyrir 75
prósent likum fyrir eyðilegg-
ingu flugvallarins við bessar
aðstæður“
Og hvernig gæli „varnarlið-
ið“ svo varizt árásum á her-
stöðvar sínar? Um það segjr
höfundurinn eftirfarandi:
„Gera má ráð fyrir, ef völl-
urinn yrði fyrir árás. að b:‘ð
yrði eldflaugaárás. Þessa álykt-
un má draga af bví, að bar
sem völlurinn hefur bæði gildi
sem varnarstöð gegn flugvél-
um og mögu’egt gildi sem ann-
ars höggs stöð, myndi rcynt
að eyðileggja hann í fyrsta
höggi. En áður en fyrsta högg-
ið hefur verið greitt, eru eld-
flaugar flugvélum langtum
fremri i að tryggja eyðilegg-
ingu skotmrka, VEGNA ÞESS.
AÐ VARNIR GEGN ELD-
FLAUGUM ERU LITLAR
(ENGAR EINS OG ER).“
Og ennfremur:
„Minnsta fjarlægð til Sovét-
ríkjanna sjálfra er 2150 km,
en bað samsvarar aftur 14
minútna flugtíma eldflaugar).
Eldflaug skotið úr kafbát hefði
styttri flugtíma“.
Og ennfremur:
„Af framangreindu má sjá,
að búast má við að lengsti að-
vörunartimi. sem gæti gefizt,
yrði 14 mínútur, og raunveru-
legur aðvörunartími minni en
bað“.
Ættu þessi orð dr. Ágústs
Valfells ekki að nægja um
„vemdina“, sem bandaríska
setuliðið véitir okkur?
Einu almanna-
varnirnar
Einhver helzta „röksemd"
hernámssinna hefur verið sú,
að hlutleysi sé orðið úrelt.
Síðasta heimsstyrjöld hafi
sýnt það. Þá hafi margar hlut-
lausar þjóðir orðið fyrir árás.
En þessir menn gleyma
einu: að á rúmum 20 árum
hefur hernaðartæknin gjör-
breytzt. í pkýrslu dr, Ágústs
Valfells segir m.a.:
„Að áliti Kahns (bandarisk-
ur sérfræðingur Ath. Þjóðv.)
myndi algert stríð milli stór-
veldanna. við núverandi að-
stæður. vara 2—30 daga. Báð-
ir aðilar gætu líklega flutt
meginið af sprengjuforða sin-
um yfir á svæði andstæðings-
ins á fyrstu tveim dögunum.
Fyrsta hryðjan yrði. er skipzt
yrði á eldflaugaskotum á
fyrstu minútunum og klukku-
stundunum eftir að strið væri
liafið. Á meðan fyrsta högg-
ið (þ.e. cldflaugaárásin) stæði
vfir og að þvi afstöðnu yrði
síðan annað höggið greitt með
flugvé?um“.
Yrði tími til að reisa
hernaðarmannviriki, sem
eitthvert hemaðargildí
hefði, í herteknu landi á
2—30 dögum?
Er ekki orðið ljóst a1
því sem á undan er komið
að aðeins hemaðarmann-
virki bjóða árásum heim?
Er þá ekki orðið ljóst.
lesandi góður, að núna, ár-
ið 1963, er hlutleysi ein-
vörnin? Einu almannavara-
ir okkar íslendinga éru að
láta herinn hverfa úr landi.
Einu fiokkarnir, sem berj-
ast fyrir þessum almanna-
vörnum em Alþýðubanda-
lagið og Þjóðvarnarflokk-
urinn. Og nú verður þú
að spyrja sjálfan þig: Vil
ég stuðla að brottflutningi
bandaríska hersins eða
ekki?
Þegar kjamorkustríð
getur brotizt út hvénaer
sem er má enginn ábyrgur
maður segja: „Mér er
sama. Herinn hefur aldrei
gert mér neitt!!“ Þetta er
að stinga höfðinu í sand-
inn.
Ef þú hefur ekki þegar
tekið afstöðu, verður þú að
taka hana nú þegar. Vilt
þú áframhaldandi hersetu?
Kjóstu þá hernámsflokk-
ana, A, B eða D. Vilt þú
fá herinn burt? ÞÁ MERK-
IR ÞÚ ATKVÆÐASEÐIL
^INN
ALÞÝÐU
IÐANDAIAGIÐ