Þjóðviljinn - 22.04.1964, Blaðsíða 10

JO SÍÐA
ÞJÖÐVIIJXNN
Miðvikudagur 22. apríl 1964
RAYMOND POSTGATE:
þess að læknirinn hafði sagt
:nér að lóga veikri og heilsu-
spillandi kanínu sem hann átti,
og auðvitað varð ég að gera
eins og læknirinn sagði.
Frú van Beer hélt áfram að
skýra frá eigin viðhorfi til
dauða kanínu Philips. Sir Isam-
bard brosti og virtist hæstá-
nægður. í>arna var vísbending um
hatur og jafnvægisleysi og þetta
aetti að fást staðfest.
— Segið mér meira um þessa
kanínu, sagði hann.
— Þetta var stór hlussa. Og
þér voruð að spyrja, hvort hann
hafi verið undarlegur í fram-
komu; þarna fáið þér dæmin.
Það er skrítið að ég skyldi ekki
muna eftir því fyrr. Það sýnir
bara hvað þjálfuð hugsun fær
áorkað; þér skiljið hve mikil-
Vægt það er og ég veit það all-
an tímann án þess að hafa vit
á að skilja þýðingu þess. Frú
van Beer var nú að ná sér á
strik; hún var næstum orðin
eins og hún átti að sér.
Hann tilbað þessa kanínu.
Hann þuldi eitthvað yfir henni
og einn daginn kom ég að hon-
■um þar sem hann kraup fyrir
framan hana og sönglaði" éins
og maður gerir í kirkju. Það
var þá sem hann gaf henni
þetta undarlega nafn.
— Það er ósköp algengt að
krakkar séu hrifnir af kaninum,
sagði Sir Isambard vonsvikinn.
— Hvaða undarlega nafn var
það annars?
— Ó, ég veit það varla, sagði
Rósalía niðurdregin. — Shreddy
Vassar eða eitthvað þess háttar.
— Hvað þá? sagði Sir Isam-
bard.
— Ég man það eftir andartak.
Ég lagði það á minnið, vesna þess
hve skrýtið það var. Frú van
HÁRGREIÐSLAN
Hárgreíðsln og
snyrtlstofa STFTNP og DÓDO
Laneavecl 18 ITI h nyftal
SfMI 24616.
P B R M A Garðsenda 21
SÍMl 33968. Hárgreiðsln- og
snyrtistofa.
Dðmnrl Hárgreiðsla 'dð
allra hæfi.
TJARNARSTOFAN
TJamargfitu 10 Vonarstrætis-
tnegin. — SfMI 14662.
HARGREIÐSLDSTOFA
ADSTDRBÆJAR
(Maria Guðmundsdóttir)
Laugavegi 13 — SfMl 14656.
— Nuddstofa S sama «tað —
Beer hikaði. — Shredni Vashtar.
Þarna kemur það.
Sir Isambard sýndist djúpt
hugsi, en hann sagði ekki neitt.
Eftir nokkra stund reis hann
á fætur.
— Þakka yður fyrir, kæra
frú, sagði hann. — Þér hafið
veitt okkur ómetanlega aðstoð
Og við munum fljótlega heim-
sækja yður aftur. Hann rétti
fram höndina.
27
ÞRIÐJI HLUTI
Réttarhöld og dómar
Aðilar:
Dómarinn: StringfellO'W dómari
(Sir Alan Herbert Lemesurier
Stringfellow)
Hin ákærða: Rósalía van Beer
ekkja.
Saksóknari ríkisins: Harold Jahn
Proudie, esq.
Aðalverjandi: Sir Isambard Al-
exander Burns, Bt.
Formáður ’ kvlSdomsihs: Á. G.
Popesgrove, esq.
Aðrir kviðdómendur: Ungfrú V.
M. Atkins, frú Morris, Dr. P.
Holmes, herrar J. A. Stann-
ard, E. Bryan, E. D. George,
F A. H. Allen, D. Williston
Smith, I. W. Drake, G. Par-
ham Groves og H. Wilson.
Réttarritari: Hr. P. J. Noble.
I.
Herra Proudie skýrði að sjálf-
sögðu ekki kviðdómendum frá
öflum þeim atriðum úr lífi
Rósalíu sem við höfum nú lesið.
Sumt vissi hann ekki; annað
fannst honum ekki skipta máli.
Hann skýrði mjög lauslega frá
fyrra lífi hennar og alls ekki
henni til hnjóðs. Hann minntist
varla á hið óhamingjusama
hjónaband hennar og herra van
Beer og kviðdómendur fengu
flestir þá skoðun að hún væri
ekki annað en venjuleg höfð-
ingjasleikja. Ungfrú Atkins,
fyrrverandi þjónustustúlka, og
herra Popesgrove, sem eitt sinn
var flækingur í Þessalíu, en
bæði höfðu unnið sig upp úr
engu og tii velmegunar. fenyu
fremur andúð á henni en hitt,
af þeim upplýsingum; herra
Bryan, fyrrum búðanþjónn og
ofstækismaður, fékk þann grun
staðfestan að Rósalía væri ver-
aldleg kona, en honum var
smám saman að verða ljóst að
allt umhverfis hann var verald-
legt og engin manneskja í mál-
inu öllu var annarri skárri.
Hann stóð einn, aleinn kristinn
maður og óvinir á allar hliðar;
samt var það ekki Skylda hans
að verjast þeim sjálfur — held-
ur átti hann að aðskilja úlfana
og segja til um hver þeirra
væri úlfalegastur, grimmastur
og svartastur hið innra. Manns-
hjartað bjó yfir einni saman
illsku þar til það frelsaðist og
það var næstum ógerningur að
gera greinarmun á illmennsk-
unni. Grá, sviplaus augu hans
urðu enn ringlaðri meðan- herra
Proudie hélt áfram frásögn
sinni; hann hlyti bráðum að fá
vitrun. En hann fékk enga vitr-
un. Hann fór að líkja eftir for-
manninum, herra Popesgrove,
sem skrifaði hjá sér athuga-
semdir samvizkusamlega, en
hann hafði ekkert að skrifa.
Hann stóð sjálfan sig að því
að teikna andlit og lagði frá sér
blýantinn í reiði.
Herra Proudie gerði lítið úr
fundi úrklippunnar úr East Ess-
ex Monitor. Hann nefndi ekki
einu sinni nafn kennarans. Það
kæmi á daginn við vitnaleiðsl-
umar; hann lét nægja að geta
þess að lögreglan hefði fundið
hana „að fengnum upplýsing-
um“. Frásögnin af þessum fundi,
var þó hið fyrsta í máli hans
sem vakti athygli kviðdómenda.
Þeir urðu allir alvarlegir; herra
Popesgrove hætti að skrifa og
horfði rannsakandi á herra
Proudie. Dr. Holmes fann til
léttis. Þarna kom loks eitthvað
sem hann gat átt við. Fram til
þessa hafði atburðarásin verið
honum ógeðfélld. Sem háskóla-
kennari hafði hann búizt við að
verða kosinn formaður, eða
verða að minnsta kosti alls ráð-
andi í kviðdómnum. Þar virtist
ekki vera einn einasti fullþroska
maður sem hafði nokkra mennt-
un að heitið gat. Þarna sýndust
meira að segja vera lágstétta-
menn. Og tvær konur voru
þarna líka, og Dr. Holmes vissi
það af eigin reynslu að gáfna-
far þeirra var ekki þess eðlis
að þær gætu skilið málið til
hlítar. Þær myndu þurfa leið-
sögn og hjálp og hver væri bet-
ur til þess fallinn en hann að
láta slíkt í té? Sennilega var
hann eini maðurinn sem hafði
einhverja reynslu í því að vega
og meta sönnunargögn. Hann
tálði sjálfan sig hafa skýra og
þjálfaða dómgreind. Hann var
menntamaður og hafði gefið út
allmarga latneska texta. Til þess
þurfti hann að vega og meta.
sitja og hugsa. Hann áleit því
að hugur sinn væri vel þjálf-
aður í að vega og meta fram-
burð vitna, málið yrði honum
barnaleikur og hann gæti fljót-
lega dregið sínar ályktanir og
leitt hina kviðdómendur í allan
sannleika.
En meðan herra Proudie sagði
sögu sína og dr. Holmes horfði
á hina hversdagslegu, heldur ó-
geðfelldu konu í vitnastúkunni,
varð honum smám saman Ijóst
að hann stóð engu betur að vígi
en aðrir kviðdómendur. Það er
hægt að spyrja klassísk handrit
í eiginlegri merkingu orðsins.
Það er hægt að spyrja þau sömu
spurningar hvað eftir annað og
íhuga svör þeirra mánuðum
saman. Og þau breytast aldrei;
svarið er alltaf hið sama. En
hann skildi nú að ekki var hægt
að fara eins að með vitnisburð
manna Það var ekki hægt að
fá hann endurtekinn að geðþótta.
Hann gæti ekki einu sinni far-
ið fram á að herra Proudie end-
urtæki staðreyndir sínar, þegar
honum bauð svo við að horfa.
Ennfremur var spurningin allt
annars eðlis en han var vanur
að fást við. Hún var ekki
þannig: „Hvað hefði fremur illa
þenkjandi rithöfundur skrifað á
dögum Dómitíanusar?“ heldur
„Hvernig bregzt venjulegt fólk
við þegar á það reynir? Hvað
| gerði þessi leiðinlegi kvenmaður
I þarna yfir frá sennilega við
I dreng sem ég hef aldrei séð?“ Og
Dr. Holmes fór að velta því
fyrir sér, hvort hann vissi í
rauninni nokkuð um viðbrögð
venjulegs fólks. Sjálfstraust hans
rénaði lítið eitt.
Loksins átti hann að fá blað
í hendurnar. Blað sem hann gæti
gluggað í og spurt. Næstum því
handrit. Það var eins og hálm-
strá að grípa í. Hann leit með
létti á sessunaut sinn, veslings
litla manninn með meltingar-
truflanirnar, sem virtist biðja
alla afsökunar á því að hann
skyldi vera til.
Kviðdómurinn hlustaði með
athygli á næstu vitnaleiðslur,
sem voru læknisfræðilegs eðlis.
Lamas læknir, Herrington lækn-
ir lýstu dánarorsökinni og hvern-
ig dauðann bar að. Það virtist
enginn vafi leika á því að dreng-
urinn Philip hafi dáið vegna
eitrunar af bergfléttufrjódufti.
Herra Popesgrove einn hafði
fyrir því að skrifa hjá sér, og
það gerði hann aðeins af skyldu-
rækni. Ef til vill myndi kvið-
dómandi spyrja hann spurning-
ar seinna og þá væri það skylda
hans að svara samvizkusamlega
upplýstur um allt sem málinu
kom við. Sir Isambard Burns,
verjandinn, spurði engra spurn-
inga, þótt konan 5 vitnastúk-
unni liti hvað eftir annað á
hann bænaraugum.
Þá var kallað á Parkes lækni.
Hann sýndist ósköp þreyttur,
gamall og taugaóstyrkur. Litli
hvíthærði maðurinn í kvið-
dómnum, herra Stannard, veit-
ingamaðurinn, horfði með sam-
úð á þennan litla, hvítklædda
mann. Ósköp sýndist hann
hræddur. Hann hefði þotið burt
eins og hross ef hann hefði get-
að, hugsaði herra Stannard. Og
þegar Sir Isambard stóð upp í
allri sinni lengd til að endur-
spyrja, skalf gamli maðurinn
sýnilega á beinunum. Herra
Stannard var gagntekinn með-
aumkun. Hefði Parkes læknir j
verið hinn ákærði, hefði hann
samstundis greitt atkvæði með
sj?knu hans; það var ekki rétt-
látt að kvelja gamlan mann. Og
honum féll ekki við þennan lög-
mann. Þetta voru hans fyrstu,
ákveðnu skoðanir.
Sir Isambard gaf sér góðan
tíma til að rétta úr sér og koma
einglyrninu fyrir í auganu. Loks
var hann reiðubúinn.
— Þér hafið starfað sem
læknir á þessum slóðum um
árabil, Parkes læknir?
— f fjörutíu og fimm ár.
— Og hafið þér marga sjúk-
linga?
— Ég get ekki skilið — ég á
við, það fer eftir því hvað þér
kallið „marga“.
— Á ég að orða þetta þannig:
er praksis yðar vaxandi eða
minnkandi?
— Ég veit það ekki. Ég get
ekki sagt um það. Parkes lækn-
ir var dálítið snúðugur. — Ég
býst við að, hann standi svo
sem í stað.
— Einmitt það. Þetta er ó-
vanaleg fáfræði hjá manni sem
á afkomu sína undir fjölda sjúk-
linga sinna. Jæja, en þér eruð
sennilega í engum vafa um að
þér stunduðuð Philip Arkwrigth
frá því að hann kom hingað.
— Auðvitað gerði ég það.
— Og þér voruð nákunnugur
heilsufari hans?
— Það hef ég þegar sagt.
— Samt sem áður létuð þér
líða þrjátíu og sex klukkustund-
ir, þegar hann þjáðist af eitrun,
án þess að gefa honum nein virk
vamarlyf. Hvernig stóð á því
að þér gerðuð yður ekki ljóst,
að ástand hans var óeðlilegt?
— Þér hafið heyrt aðra lækna
skýra frá því, að þessi eitrun
sé mjög sjaldgæf og erfitt að
þekkja hana.
SKOTTA
Auðvitað veit ég hvað þetta er. Af hverju spyrðu?
Frost h.f.
Vantar menn og stúlkur til flökunar og frysti-
húsavinnu. — Fæði og húsnæði á staðnum.
Upplýsingar í síma 50165 og 50865.
Skrífstofur okkar
ERU FLUTTAR
í Ingólfsstæti la (hús Félagsprentsmiðj-
unnar. Gegnt Gamla bíói).
Ólafur Gíslason & Co. hf.
Ingólfsstræti 1A — Sími 18370.
SVEFNSÓFAR
- SÓFASETT
HNOTAM Húsfagnaverzlun
Þórsnötu 1.