Þjóðviljinn - 22.11.1964, Qupperneq 6

§ SlÐA
ÞIÓÐVILJINN
Sunnudagur 22. nóvember 1964
□ Féð, sern varið er til að framleiða eitt sýn-
ishorn af nýrri gerð sprengjuflugvéla, mundi
nægja til að greiða 250.000 kennurum árslaun
eða setja á stofn 30 vísindastofnanir, sem hver
um sig gæti veitt 1000 stúdentum upptöku. Fyrir
þá peninga, sem lagðir eim í að framleiða einn
stóran kjamorkukafbát, væri hægt að búa 50
borgir fullkomnum nýtízku sjúkrahúsum. Og
upphæðimar, sem varið er til að framleiða nýja
gerð af þotum, eru svo himinháar, að fyrir þær
væri hægt að reisa 600.000 íbúðir fyrir meira en
þrjár miljónir manna.
Pólaris-eldflaug skotið á loft frá kafbáti.
KRÓNUR
á hverrí klukkustund
til hervæðingar
Þarna sjást þeir a fieribandi eidflaugahreyflarnir, sem knýja flaugarnar af gcrðinni Thor og Jupiter. Myndin er tekin fyrir nokkr-
um árum í Douglasverksmiðjunum í Bandaríkjunum, þar sem verkamennirnir skipta tugum þúsunda.
130 miljarðar
dollara
Sameinuðu þjóðirnar lögðu
fram skýrslu árið 1962 um
efnahagslegar og félagslegar
afleiðingar afvopnunar. I þeirri
skýrslu reiknaðist samtökun-
um til, að samanlegð útgjöld
til hernaðarframkvæmda í
heiminum næmu 120 miljörð-
um dollara árlega (5160 milj-
arðar ísl. króna), en talið er
að þessi upphæð nemi nú 130—
140 miljörðum dollara. Upp-
hæðin 1962 nam 8—9 af hundr-
aði allrar vöruframleiðslu og
þjónustu í heiminum eða a.m.k.
tveimur þriðju hlutum af
þjóðartekjum allra hinna van-
þróuðu landa í heiminum. Um
20 miljónir manna gegna þjón-
ustu í herafla heimsins, og séu
teknir með í reikninginn allir,
sem beint eða óbeint starfa
að hermálum í heiminum, fer
talan yfir 50 miljónir.
, 130 miljarðar dollara árlega,
!4 miljónir dollara (um 600
'niljónir ísl. króna) á klukku-
lund til vopnaframleiðslu —
fjármagn sem í staðinn hefði
mátt verja til íbúða, sjúkra-
húsa, skóla, rannsóknarstofn-
ana, landbúnaðartækja og til
að bæta lífskjör alls mann-
kynsins.
Vandamál
umskiptanna
Umskiptin frá vopnafram-
leiðslu til framleiðslu í þágu
friðarins munu án efa sums
staðar valda alvarlegustu trufl-
unum og krefjast vandlegs
undirbúnings og áætlana, bæði
í háþróuðum og vanþróuðum
löndum. „Courier“ bendir hins
vegar á, að breytingin eftir
seinni heimsstyrjöld hafi verið
miklu umfangsmeiri og tekið
mun skemmri tíma en nú
mundi verða þörf á til að
koma á allsherjarafvopnun. En
þá greiddi það fyrir breyting-
unni, að fyrir hendi var brýn
þörf almennra borgara á
neyzluvörum og verulegur
kaupmáttur, sem fólginn var
í fjáreignum er sparazt höfðu
á stríðsárunum.
Eins og stendur er tiltölu-
lega lítið um ófullnægðar þarf-
ir í hinum þróuðu löndum, en
vega mætti upp á móti þessu
ástandi með því að leggja
meira fjármagn í ’skóla og
íbúðir, og með aukinni að-
stoð við vanþróuð lönd.
, / ... .............................................................................................................................................■.
^//v//////////7//////////z>7//////////^^//y//////////////////////v////////////////////////////^
Bókasafn Siglufjarðar flyzt í ný húsakynni
Sl. laugardag var Bókasafn
Síglufjarðar opnað í nýjum
húsakynnum. Er það neðsta
hæð væntanlegs ráðhúss bæj-
arins, nokkuð á fjórða hundr-
að fermetrar að flatarmáli.
Eru þetta hin veglegustu húsa-
kynni og búnaður ágætur.
Bæjarstjóri, Sigurjón Sæ-
mundsson, flutti ávarp við
opnunina og afhenti stjórn
safnsins húsakynnin til fullra
umráða og afnota. Óli G.
Blöndal, varaformaður safn-
stjórnarinnar, þakkaði í stuttri
ræðu. Því næst hélt Gísli Sig-
urðsson bókavörður mjög fróð-
lega ræðu þar sem hann rakti
sögu safnsins. Þá tilkynnti
Baldur Eiríksson, formaður
stjórnar Skeiðfossvirkjunarinn-
ar, gjöf til safnsins frá fyrir-
tækinu. Er það brezka alfræði-
orðabókin, Encyelopædia Brit-
annica. Ennfremur afhenti
hann við sama tækifæri fyrir
hönd Beinteins Bjarnasonar
útgerðarmanns í Reykjavík
handskrifaða bók, ritaða af sr.
Bjarna Þorsteinssyni, með
fundargerðum, dagskrá og lýs-
ingu á hátíðahöldum á hundr-
að ára afmæli bæjarins 1918.
— Þá voru við opnunina af-
hentar tvær aðrar gjafir til
safnsins, 10 þúsund króna a-
vísun frá Síldarverksmiðjunni
Rauðk-u, er varið skal til kaupa
á litprentunum af íslenzkum
málverkum til að skreyta safn-
ið með, og börn Aðalbjörns
Björnssonar frá Steinaflötum
gáfu safninu bókasafn föður
síns, alis um 140 bindi af á-
gætum bókum, þar á meðai
bækur, sem orðnar eru sjald-
gæfar og fágætar. Mun safn
þetta vera a.m.k. 10—15 þús.
kr. virði með bókahlöðuverði.
Arkitekt hinnar nýju bygg-
ingar er Sigurjón Sveinsson, en
verkfræðilegur ráðunautur Rík-
harður Steinbergsson. Húsa-
meistaramir Þórarinn Vilbergs-
son óg Birgir Guðlaugsson
byggðu húsið. Múrverk önnuð-
’ust múrarameistararnir Baldur
Ólafsson og Sigurður Magnús-
son. Málningu önnuðust Jón-
as Jónsson og Reynir Árna-
son málarameistarar, raflagnir
Sverrir Sveinsson og Þórír
Björnsson rafvirkjameistarar.
Hitunarkerfi er frá blikksmiðj-
unni Vogi í Kópavogi. Krist-
ján Sigtryggsson trésmíða-
meistari smíðaði og setti upp
innréttingar, 'þ.á.m. hillubúnað
allan. Húsgögn eru frá Val-
björk á Akureyri.
Fyrsti hvatamaður að stofn-
un Lestrarfélags í Siglufirði
var séra Bjarni Þorsteinsson.
Á miðsvetrarfundi 1911 lagii
hann fram tillögu um að stofn-
að yrði lestrarfélag, kaus
fundurinn þrjá menn til að
hrinda málinu í framkvæmd.
Eitthvað mun þó hafa gengið
erfiðlega að fá menn til að
gerast meðlimir, og það er
ekki, fyrr en 1915 sem farið
er að innheimta meðlimagjöld,
og kom sú vinna öll á sr
Bjarna. í febrúar 1916, er
málið komið það áleiðis að
ákveðið er að hefja útlán frá
safninu, sem þá er orðið 100
bindi, og var Jens B. Stær
fenginn til að annast þau.
Hinn eiginlegi stofnfundur
er þó ekki haldinn fyrr en
vorið 1916. Höfðu þá 80 manns
skráð sig sem meðlimi með
þriggja króna árgjaldi. Stóð
svo félagið með nokkrum
blóm 1916 til 1918, og var
Hannes Jónasson bókavörður
frá hausti 1916. 1919 virðist
hafa gengið erfiðlega að halda
félaginu saman, því í ársbyrj-
un 1920 kom lestrarfélags-
stjórnin saman á fund, og
upplýstist þá, að enginn hafði
greitt meðlimagjald sitt fyrir
árið 1919. og var þá samkv.
félagslögum enginn löglegur
meðlimur. Á þessum stjórnar-
fundi lá fyrir tilboð frá bæj-
arstjórn um að yfirtaka bóka-
kost og eignir félagsins, og
að bærinn ræki það framveg-
is sem eigin eign. Sá stjórn-
in sér ekki annað fært en
taka þessu tilboði, og var
lestrarfélagið formlega lagt
niður 24. janúar 1920. Síðan
hefur bærinn rekið það með
styrk úr ríkissjóði. Hannes
Jónasson var bókavörður frá
1916—1932, og í stjórn lestrar-
félagsins og bókasafnsins allt
tímabilið enda hvíldu störfin
að mestu á hans herðum. Á
öðrum stjómarmeðlimum voru
stöðug skipti. 1932 voru í safn-
inu 1000 bindi. 1932—1937 var
safnið sama og ekkert starf-
rækt, og gekk þá bókakostur
bess nokkuð saman. I árs-
byrjun 1938 var kosin ný stjórn
fyrir bókasafnið, Pétur Björns-
son, kaupmaður sem formaður,
og , hefur hann verið það til
bessa dags. Sigurður Björg-
ólfsson, kennari, sem starfaði
’ stjórninni til 1946. og Ang-
antýr Guðmundsson. málari,
sem starfaði til 1942. og var
jafnframt bókbindari safns-
ins. Stjómin vann að undir-
búningi við kaup á safni Guð-
mundar Davíðssonar á Hraun-
um, hátt á sjötta þúsund
binda, sem bæjarstjórn Siglu-
fjarðar samþykkti kaup á 2.
júní 1938, og er traust undir-
staða núverar.di safns. Jafn-
framt kom hún skipulagi á
safnið, sem nokkuð hafði far-
ið úr skorðum eftir að Hannes
hætti störfum.
Aðrir, sem lengst hafa starf-
að í stjóminni, eru: Benedikt
Sigurðsson, kennari, sem ver-
ið hefur ritari síðan 1946, og
Kristján Sturlaugsson, kennari
sem starfað hefur síðan 1949.
Um aðra stjórnarmenn hefur
verið skipt af og til. Þeir Pét-
ur og Benedikt hafa verið
aðalráðgefendur varðandi upp-
byggingu safnsins. Jafnframt
hefur Pétur verið reiknings-
haldari og gjaldkeri safnsins.
Rekstrarfé safnsins hefur ver-
ið frá ríki og bæ og smáupp-
hæðir, sem komið hafa inn
fyrir útlánaðar . bækur. Til
ársloka 1963 hefur hvor aðil-
inn um sig lagt fram eftir-
Framhald á 9. síðu.