Þjóðviljinn - 26.10.1966, Síða 4

4 SÍÖA — ÞJÓBVKJINN — Miðvikadagur 26. ofctóiber 1966.
Otgefandl: Saroelnlngarfloktoux alþýðu — Sóslalistaflokk-
in-lnn
Ritetjórar: Ivar H. Jónsson (áb). Magnús Kjartansson,
Siguróur Guðmundsson.
Fréttaritstjóri: Siguróur V. Friðþjófsson.
Auglýsingastj.: Þorvaldur Jóhannesson.
Simi 17-500 (5 línur). Askriftairverð kr. 105.00 á mánuði. Lausa-
eöluverð kr. 7.00.
Ráðherra hirtur
17'inn ráðherranna, Ingólfur Jónsson, hlaut mak-
^ lega hirtingu á Alþingi í gær fyrir skilnings-
leysi á gildi verkfallsréttarins. Tveir kunnustu for-
vígisriienn íslenzkrar verkalýðshreyfingar, Hanni-
bal Valdimarsson og Eðvarð Sigurðsson, töldu ráð-
herrann hafa unnið til hirtingar og veittu hana
vel úti látna. Tilefnið var, að frumvarp til stað-
festingar bráðabirgðalögum þessa ráðherra úr
vinnudeilu Félags framreiðslumanna og veitinga-
húsaeigenda var til 1. umræðu í neðri deild. Var
öll framkoma ráðherrans í málinu mjög í afsök-
unartón, og vöm hans helzt að lesa upp pöntuð
vottorð frá atvinnurekendum í deilunni á þá lund
að með því að banna verkfall framreiðslumanna
hafi mannorði þjóðarinnar út á við verið forðað
frá hnekki!
TTannibal VaWimarsson forseti Alþýðusambands-
“ins sýndi fram á að ráðherrann hefði brotið
í bág við ákvæði stjórnarskrárinnar um bráða-
birgðalög, þar sem enga brýna nauðsyn hefði borið
til að setja lögin. Skjallega væri sannað að þegar
á fyrsta degi verkfallsins hafi Félag framreiðslu-
manna boðið að veita undanþágu um þá þjónustu
sem vitnað sé til í forsendum laganna; atvinnu-
rekendur hafi hins vegar sýnt þá óbilgimi að loka
einnig þeim veitingahúsum sem verkfallið snerti
ekki, en fyrir þá hafi ráðherra sett bráðabirgða-
lögin. Aðalatriði málsins væri þriðja grein bráða-
birgðalaganna, en þar segir svo: „V^rkföll, þar á
meðal samúðarverkföll í því skyni að knýja fram
aðra skipan kjaramála, sem lög þessi taka til, eru
óheimil, þar á meðal framhald verkfalls Félags
framreiðslumanna, sem hófst 8. júlí 1966.“ Með
bráðabirgðalögunum hefði löglega boðað og lög-
lega rekið verkfall verið bannað á fölskum for-
sendum. Og Hannibal minnti á að hann stæði ekki
einn að fordæmingu þessa verks ráðherrans. Mið-
stjóm Alþýðusambands íslands hefði 27. júlí sam-
þykkt einróma ályktun þar sem lögð var áherzla
á að verkfallsréttur verkalýðsfélaganna væri helg-
ur réttur, og segði þar: „Miðstjóm Alþýðusam-
bandsins telur setningu bráðabirgðalaganna sýna
algjört virðingarleysi fyrir verkfallsréttinum sem
þó nýtur vemdar íslenzkra laga og mótmælir því
harðlega setningu þeirra sem ofbeldisaðgerðar
gagnvart verkalýðshreyfingunni“.
ITðvarð Sigurðsson lagði einnig áherzlu á þetta
aðalatriði málsins. Ráðherra gæti sjálfsagt
í hverri vinnudeilu pantað hjá atvinnurek-
endum meðmæli með því að banna verkföll.
Þær röksemdir væru ekki alþingismönnum bjóð-
andi, Alþingi væri vansæmd að þessu máli. Skor-
aði Eðvarð á þingmenn, eins og Hannibal hafði áð-
ur gert, að fella frumvarpið. Hvemig sem það fer,
ætti ráðherrann að hafa eitthvað lært um verk-
fallsréttinn og eigin sök í þessu máli af þeirri
rösklegu hirtingu sem tveir hinir reyndustu for-
vígismenn verkalýðshreyfingarinnar töldu nauð-
synlegt s* 'æita honum í gaer opinberlega á Al-
þingi. — s.
Ætlar þessi skálkur ekki að
pranga upp á okkur óþarfa?
ístván Bemáth var hér í
stuttri heimsókn á dögunum,
ungverskur bókmenntamaður
og þýðari sem fyrir einum átta
árum þýddi á móðurmál sitt
sögu eftir Indriða G. Þorsteins-
son og hefur síðan þýtt Njálu,
fslandsklukkuna og mörg ís-
lenzk ljóðskáld. Þetta var
þriðja heimsókn Bernáths til
íslands, en þær hafa allar ver-
ið stuttar, gott væri að geta
verið héma nokkra mánuði
samfleytt, sagði hann fyrst
orða í stuttu viðtali.
— Síðan þetta norræna bók-
menntaævintýri mitt hófst fyr-
ir sjö-átta árum, sagði Bernáth,
hef ég rekið útþenslustefnu ef
svo mætti að orði komast, þetta
starf mitt hefur aðallega mælzt
í magni, yfirferð. Ég held hins-
vegar að það sé tími til kom-
inn að ég komi mér á traust-
ari grundvöll, verði mér úti
trm innviróulegri þekkingu á
vandamálunum. Ég hef góðan
vilja í þá átt, hvað sem öðru
líður. '
Þýðing horfins
þjóðfélags
í>að efni sem ég hef mestan
áhuga á í sambandi við ís-
lenzkar bókmenntir er það
sama og Einar Olgeirsson hef-
ur urmið með í bók sinni „Ætta-
samíélag og ríkisvald". Bæði er
þessi bók ákaflega fróðleg í
sambandi við sjálfan möguleik-
ann á því að draga hliðstæður
á milli örlaga þjóðfélagsins og
örlaga bókmenntanna. Enn-
fremur er þar rætt um jafn
þýðingarmikið atriði og það, að
forníslenzkar bókmenntir gefa
glöggari og raunsærri mynd en
annarsstaðar fæst af því hvernig
hið forna ættasamfélag greinist
í stéttir, hvemig upp kemur
stéttaþjóðfélag og á ýmsan hátt
annan, en þessar bókmenntir
sýna okkúr hvað gerist á þeim
vettvangi sem okkur skiptir
mestu — á vettvangi mannlegra
samskipta.
Ég held þetta sé ákaflega
frjótt viðfangsefni, sem af
mætti draga þýðingarmiklar á-
lyktanir, sögulegar og heim-
spekilegar. Og það er ekki
hvað sízt ástæða til að gefa
því gaum í sósíalistísku landi
eins og Ungverjalandi. Ekki svo
að skilja að það hafi einhverja
praktíska pólitíska þýðingii. En
þegar um er að ræða að hafa
áhrif á mótun viðhorfa kom-
andi kynslóða, þá gæti verið
fróðlegt að rifja það upp sem
vitað er um frumþjóðfélagið,
um það stéttlausa þjóðfélag
sem hefur þegar verið til.
Tortryggilegt
Bernáth: Egla og Gerpla eru
kannski á leiðinni.
Viðtal við
István Bernáth,
ungverskan
Njáluþýðara
Þessi bók Indriða varð fyrst
fyrir valinu — ég var þá að
læra málið og þurfti oft að
leita aðstoðar Hjalta Kristgeirs-
sonar, sem þá var við nám í
Búdapest. Ég held þetta sé
nokkuð góð bók, sönn samtíma-
Iífsmynd svo langt sem hún
nær. Og mér var það ánægja
að frétta, að önnur bók Indriða,
Land og synir, hefði hlotið góð-
ar viðtökur í Vestur-Þýzka-
landi.
— IJvað hafið þér þýtt
fleira?- *
— Út hefur komið í minni^-
þýðingu úrval Norðurlanda-
kveðskapar, allstór bók, um 700
bls. — í því voru um sjötíu
íslenzk Ijóð, allt frá Agli til
Hannesar Péturssonar. fslands-
klukku Laxness. hef ég þýtt
og kom hún út fyrir ári og ég
býst við að gera innan skamms
samning um að þýða Gerplu
Og ég hef þýtt Njálu.
Víkingasynir
Njála kom út í tveim bind-
um í ódýrum og vinsælum
bókaflokki — kemur ein bók
út á viku og kostar ekki nema
sem svarar tólf krónum ís-
lenzkum og hafa mörg ágætis-
verk á þann hátt ratað til al-
mennings. Njála er til að mynda
í ágætum félagsskap — hún er
á milli Fásts Goethes og ljóða-
skáldsögunnar Évgéní Onegín
eftir Púsjkín. Njála kom út í
tuttugu og fimm þúsund eintaka
upplagi, sem seldist upp á
tveim mánuðum, bæði mér og
forlaginu til stórrar undrunar.
Hérna er bókin: þér sjáið
að hún hefur verið látin heita
Vikingfiak, sem þýðir Víkinga-
synir. Enda varð einum vini
mínum íslenzkum að orði þeg-
ar hann sá þetta: „Þetta fyrir-
gefa fslendingar þér aldrei".
Veit ég vél, að þessi nafngift
er málamiðiun, bæði gölluð og
ómerkileg. En undirfyrirsögnin
er þó allténd: Hin íslenzka
Njálssaga. Og mér fannst betra<$>
að fyTsta fslendingasagan sem
þýdd er á ungversku kæmi út
í alþýðlegri og ódýrri útgáfu,
þó svo að sett væri á hana
rómantískt nafn, heldur en hún
kæmi í virðulegri og .dýrri út-
gáfu og þá í miklu smærra upp-
lagi.
Og vonandi tekst mér að
semja við sama útgáfufyrirtæki
um Eglu á næsta ári.
Utvarpsleikrit
— Hvað starfið þér annað
um þessar mundir?
— Ég gæti vel sagt sem svo
að ég væri fallinn í þá gryfju
sem ég hef sjálfur grafið. Menn
hafa tekið eftir því heima fyr-
ir að ég er að fást við Norður-
landabókmenntir og þar með er
gripið til mín þegar þarf að
skrifa greinar um bókmenntir
og bókmenntasögu þessara
landa í fræðirit allskonar og
uppsláttarrit, og þetta vill
verða tímafrekt starf. Auk þess
hef ég verið að skrifa norræna
bókmenntasögu, sem kemur út
áður en langt um líður. Ekki
svo að skilja, að ég vilji kalla
mig sérfræðing í Norðurlanda-
bókmenntum, þótt ég hafi um
þær fjallað, en liklega hefði
enginn annar getað tekið að
sér þetta verk þar heima.
Ég hefði líka mikinn hug á
því, að finna mér íslendinga-
sögu, sem væri að verulégu
leyti byggð á líflegum samtöl-
um og gera úr útvarpsleikrit.
Fara með það út á land þang-
að sem ég er ættaður og fá
áhugafólk þar til að flytja það
á segulband. Ég held þetta gæti
orðið hressilegt útvarpsefni og
frísklegt — ekki sízt vegna
þess hve vjð höfum oft heyrt
í þessum blessuðu leikurum
okkar ....
A.B.
Breytingar á
áfengislögunum
Nýtt stjómarfrumvarp um
breytingar á áfengislögunum
var Iagt fram á Alþingi í fyrrad-
Breytingar frá núverandi á-
fengislöggjöf eru þær helztar,
að vínveitingahús eru skylduð
til að halda uppi fullkominni
þjónustu án vínveitinga eitt
laugardagskvöld af hverjum
fjórum; lögreglustjóra er heim-
ilað að banna áfengissending-
ar með pósti um stundarsakir;
ákvseði um hverjum megi selja
áfengi eru gerð nokkru ýtar-
legri Tekið er upp nýtt á-
kvæði, er bannar ökumönnum
leigubifreiða og annarra al-
menningsbifréiða að taka ölv-
uð ungmenni yngri en 21 árs
til flutnings í bifreiðum -sín-
um eða leyfa þeim áfengis-
neyzlu þar. Ungmennum yngri
en 18 ára verði óheimil dvöl-
á vínveitingastað eftir kl. 8 að
kvöldi nema með foreldrum.
Frumvarpinu fylgir skýrsla
áfengismálanefndar sem starf-
að hefur undanfarandi ár, og
er þar ýmsan fróðleik að finna
upa áfengismálin.
Moskvitch bifreiða-
eigendur athugið
Geri við Moskvitch-bifreiðir. — Fljót og góð
afgreiðsla. — Uppl. í síma 14113.
Sendisveinn óskast
fyrir hádegi. — Þarf að hafa hjól.
ÞJÓÐVILJINN — Sími 17-500.
En það er ekki alltaf auðvelt^-
að sanna mönnum heima fyrir
að áhugi á Norðurlöndum, á
íslandi sé á góðum rökum reist-
ur. í landi eins og Ungverja-
landi telja menn sig hafa á-
hyggjur nógar af því að kynna
sér það sem gerist í þeim stóra
bókmenntaheimi. Það er mjög
líklegt að sá maður sem fæst
við Norðurlandabókmenntir sé
talinn heldur tortryggilegur.
Menn lita hann hornauga og
hugsa sem svo: ætlar þessi
skálkur ekki að pranga upp á
okkur einhverjú sem við höf-
um ekkert við að gera?
— Þér sögðuð að „79 af stöð-
inni“ hefði verið fyrsta íslenzka
bókin sem þér þýdduð?
Já — um tíu ára skeið hef
ég mest lifað af ljóðaþýðing-
um, ekki sízt úr þýzku. Ég hef
gefið út eitt bindi af þýðing-
um á Hölderlin, annað með
kvæðum Brechts. Óbundið mál
hef ég aðeins.'þýtt úr íslenzku.
Kr. 300,00 daggjald
og 2,50 á ekinn km.
ÞER EIGIÐ
LEIK
RauÖmúrstíg 31
sími 22-0-22