Þjóðviljinn - 31.10.1967, Side 6

g SÍÐA — ÞJÓÐVTLJINN — Þridjudagwr 31. október 1367.
Sovézka Venusarfarið:
Spurningum
/
— en uðrur
svuruð
vuknu
Sumtök sem
ógna friði og
regluíN. Y.
„NEW YORK 26/10 — Félagar
í bandarísku samtökunum „Min-
utemen" munu ekki veigra sér
við að fremja morð á þekktu
fólki, ef forysta þeirra telur að
viðkomandi sé hliðhollur komm-
Fyrir einu og hálfu ári var
opnuð sérverzlun með kirkju-
muni í Kirkjustræti og s.l.
sumar fékk eigandi verzlunar-
innar, Sigrún Jónsdóttir, meira
rými í húsinu fyrir verzlunina
og listiðnaðarskóla sem hún
starfrækir þar.
Bauð Sigrún blaðamönnum
nýlega að skoða verzlunina
sem nú er á öðrum stað í hús-
inu en áður var. Innréttingu á
verzluninni hafa þeir Jón Ól-
afsson og Pétur Lúthersson,
arkitektar, annazt. Á efri hæð
starfrækir Sigrún skóla sinn,
sem nú er mikil aðsókn að, og
einnig er þar vefstofa og teikni-
Stofa.
í Kirkjumunum, eins og
verzlunín nefnist, eru á boð-
stólum allir hugsanlegir mun-
ir fyrir kirkjur; höklar, altar-
istöflur, kertastjakar og kerti
og ýmiskonar skreytingar, svo
dæmi séu nefnd.
í byrjun voru einungis mun-
ir i verzluninni sem Sigrún
hefur unnið sjálf. eða eftir
aðra innlenda listamenn, en
upp á síðkastið hefur einnig
verið pantað allmikið af er-
lendum kirkjdmunum, einkum
þýzkum og frá danska fyrir-
tækinu Den Permanente.
Kvað Sigrún mikið af er-
lendu kirkjumununum vera
vélunna, og vaeri verðið því
hagstætt. en alltaf væru gerð-
ar miklar kröfur til listræns
gildis hlutanna sem keyptir
væru fyrir verzlunina. Verzlun-
in nýtur þeirra hlunninda að
ekki þarf að greiða tolla af
þeim munum sem fluttir eru
inn fyrir kirkjur sem þegar
hafá afgert pantanir.
En í verzluninni eru ekki
einungis kirkjumunir, heldur
einnig fatnaður, mjög fallegir
batik-kjólar, pils og barnaföt
eftir Sigrúnu. I>á eru lampar
með batik-skérmum mjög vin-
sælir, sagði Sigrún.
Sigrun Jonsdottir með batikhökul. — (Ljósm. Þjóðv. A.K.).
t
Hvað er orðið af öllu köfn-
unarefninu? spyr John Davy,
vísindafréttaritari „Observers‘
í grein um sovézka Venusar-
farið, og , segir að þetta sé
helzta spumingin sem vaknað
hafi eftir að Venus 4. lenti á
yfirborði plánetunnar, en ein
niðurstaðan af mælingum Ven-
usarfareins var sú að ekkert
köfnunarefni væri í lofthvolí-
inu þar.
Bandaríski stjörnufræðingur-
inn Carl Sagan, sem nýlega
setti fram kenningu um að hugs-
anlegt væri að frumstæðar lif-
verar hefðust við í iiofthvolfi
Venusar, sagði í viðtali víð
„Observer“; „Ég botna ekkert í
þessu. Það kemur mér alveg á
óvart. Af því leiðir að við höf-
um ekki gilda skýringu á upp-
runa köfnunarefnisins i okltar
gufuhvolfi". Lífverur þær sem
Sagan hefur talið að gætu ver-
ið í lofthvolfi Venusar gætu
ékki dafnað þar án köfnunar-
efnis.
Ferð Venusar 4. og upplýs-
ingar þær sem frá henni bár-
Rússar á undan
„New York Times“ dro
þessa ályktun af ferð
Venusar 4.: „Rússarnir
eru á undan“. Blaðið
segir að lending geim-
fars á plánetunni sé einn
mesti sigur visindanna i
geimnum, og með þeim
eldflaugum sem Sovétrik-
in ráði yfir séu önnur
slik afrek á næstu grös-
um. Bandarískir vísinda-
menn tclja, segir blaðið,
að „Rússar muni hljóta
flesta sigurvinningana i
geimnum ef Bandaríkja-
menn beíti sér ekki miklu
meira að rannsókn reiki-
stjarnanna, en þeir hafa
gert fram að þessu.“
Venusarferðin sanni að
Sovétrikin haldi enn
iangvarandi yfirburðum
sínum í eldflaugasmíði og
allar líkur séu á að svo
muni verða enn um sinn.
Skipulagsbreytingar
á tryggingarkerfínu
Stjórnarfrumvarp um breyt-
ingar á almannatryggingalögun-
um var til I. umræðu á fundi
efri deildar Alþingis fyrir helg-
ina og hafði félagsmálaráðherra
Eggert G. Þorsteinsson framsögu-
Frumvarpið er samið af milli-
þinganefnd og er lagt til að
gerðar verði ýmsar skipulags-
breytingar á tryggingakerfinu.
og sú helzta að verkefni rikis-
framfærslu sjúkra manna og
örkumla verður fengin í hendur
héraðssamlögum, sjúkrasamlög-
um og sjúkratryggingadeild
Tryggingastnfnunar ríkisins.
Frumvarpinu var vísað til 2.
wmræðu og heilbrigðis- og fé-
lagsmálanefndar-
I neðri deild voru til um-
ræðu tvö frumvörp sem Pétur
Sigurðsson, Sigurður Lngimund-
arsson og Matth. Á. Matthíesen
eru flutningsmenn að og miða
að leiðréttingu þeirra ákvæða
í lögum um atvinnuleysistrygg-
ingar og almannatryggingar að
ekki megi gréiða bætur með
fleiri en þremur börnum bóta-
þega. Taldi 1. flutningsmaður,
Pétur Sigurðssbn, að þessi á-
kvæði stæðu enn í lögunum
eða væru þar til komin af
vangá, og er lagt til að þessi
óeðlilega takmörkun verði af-
numin. Málunum var vísað til
2. umræðu og heilbrigðis- og
félagsmálanefndar.
ust til jarðar hafa svarað ýms-
um spurningum, staðfest vifcn-
eskju um plánetun'a sem áður
hafði verið aflað með athugun-
um írá jörðu, en jafnframt
vakið ýmsar nýjar spumingar.
Davy segir að líklega muni þó
skortur köfnunarefnisins i
lofthvolfi plánetunnar þykjr.
forvitnilegastur. Búizt hefði
verið við því að köfnunarefni
hefði myndazt í lofthvolfinu við
eldgos á frumskeiðum í mynd-
unarsögu plánetunnar.
Sagan sagði að köfnunarefn-
ið í gufuhvolfi jarðar hefði
verið talið myndast á þann
hátt og þar sem enginn skort-
ur væri á því í alheiminum
hefði verið ályktað að það fyr-
irfyndist einnig í lofthvolfum
annarra reikistjarna, sérstak-
lega Mars og Venusar. Þess
vegna yrði nú annað hvort að
finna einhverja nýja skýringu
á myndun lofthvolfsins á Ven-
usi eðá þá endurskoða hug-
myndir um myndunarsögu
jarðar.
* j.
Annað, sem hefur vakið at-
hygli við þessar athuganir á
Venusi er það ósamræmi sem
virðist vera milli upplýsinga
frá Venusi 4. og bandariska
geimfarinu Mariner 5. Sovézka
geimfarið varð ekki vart við
að Venus hefði segulsvið, en
mælingar þess bandaríska gáfu
tiil kynna að plánetan hefði
það, að vísu veikt. Ef Venus
hefdi segulsvið erns og segul-
svi^ jarðar ætti hún að snúast
um ‘möndul sinn og auk þess
hafa fljótandi — bráöinn —
kjama. Athuganir frá jörðu
hafa gefið til kynna að mönd-
ulsnúningur Venusar sé nær
enginn að heita má. Gizkað er
á að hún snúist einn hring um
sjálfa sig (réttsælis eða öfugt
við hinar pláneturnar) eir.u
sinni á 244 jarðarsólarhringum.
Hins vegar benda aðrar athug-
anir til þess að lofthvolfið fari
einn hring um plánetuna á 5
sólarhringum. Þessar athugan-
ir virðist stangast á. Séu þær
báðar réttar ætti vindhraðinn
á yfirborði Venusar stöðugtað
vera upp undir 200 km á klst.,
en það þykir mönnum ósenm-
legt.1
Myndin er af neðri hluta sovézka geimfarsins Venusar 4. Dökka
kúian neðst á myndinni er mælitækjahylkið sem losað var frá
geimflauginni og látið svífa til Venusar í fallhlíf. Hún er þakin
hitavamarefni sem eyddist smám saman á leiðlnni niður loft-
hvolf piánetunnar. Venus' 4- vó rúma lest og var um 6 metra
á hæð. Þvermál mælitækjahylkisins er um 125 cm.
únistum.
„Minutemen“ eru samtök sem
eru yzt til hægri í bandarísku
stjómmálalífi. Louis Lefkowitz
fylkissaksóknari í New Yorte
leggur það til í skýrslu um sam-
tökin, að þau verði bönnuð. Og
refsa beri fyrir aðild að samtök- '
unum með allt að 15 ára fangelsi.
Lefkowitz hefur skýrt fylkis-
stjóranum Nelson Rockefeller frá
því, að í rannsókn á samtökun-
um sem hafin var fyrir níu mán-
uðum er miklar vopnabirgðir
fundust i eigu tveggja félaga,
hafi ógnvænlegar aðstæður kom-
ið í ljós m.a. athæfi sem sé allt
að því skæruliðastarfsemi-
Samtökin „Minutemen" eru/
ógnun við frið og reglu í New
York fylki og öðrum bandarísk-
um fylkjum og félagar í samtök-
unum búa sig nú undir einka-
stríð. sagði saksóknarinn.
Unnið að undirbiíningi að
þrettánda landsmóti UMFÍ
■ Þrettánda landsmót UJ\Æ.
F.í. fer fram á Austurlandi
næsta sumar. Verður það
háð á Eiðum aðra vikuna
í 'júlí og stendur yfir þrjá
daga að líkindum. Eru þessi
landsmót haldin á þriggja
ára fresti.
■ Síðasta landsmót U.M.
F.í. var háð að Laugarvatni
og sóttu það um 20 þúsund
manns í fádæma góðu
veðri.
Á dögunum boðaði Björn
Magnússon blaðamenn á sinn
fund tiil þess að skýra frá und-
irbúningi fyrir þetta landsmát,
en Björn er formaður lands-
mótsnefndar, sem UlA, Ung-
menna og íþróttasamband Aust-
urlands, kaus á þingi sínu
haustið 1966. Aðrir í þeirri
nefnd eru Jón Ólafsson, Eski-
Venl Kirkjumunir
í stærra búsnæði
firði, Sveinn Guðmundsson,
Hrafnabjörgum, Magnús Stef-
ánsson, Fáskrúðsfirði, Sigurðnr
Blöndal, Hallormsstað, ogElma
Guðmundsdóttir, Neskaupstað.
Allt. eru þetta félagar í UlA.
Þá var einnig kosinn í þessa
undirb'úningsnefnd Hafsteiriit
Þorvaldsson frá Selfossi, sem
fulltrúi frá UMFl, en Hafsteinn
var framkvæmdastjóri 12. lands-
mótsins að Laugarvatni og
þótti það frábærlega vél skipu-
lagt á sínum tíma.
Mikið undirbúningsstarf
Landsmót UMFl er ekki að-
eins vettvangur íþróttakeppnj.
Þar hafa farið fram hópsýn-
ingar karla og kvenna i fim-
leikum, þjóðdansasýningar og
sögulegar leiksýningar.
Bjöm kvað þegar hafmn
undirbúning á öllum þessum
atr. og bera hitann og þung-
ann meðlimir í tuttugu og þrem
félögum innan UÍA.
Undirbúning að landsmótinu
að Eiðum hófst é siðastliðnu
sumri 1966 með því að fþrótta-
völlurinn að Eiðum var unn-
inn upp og sléttaður. Var völl-
urinn missiginn og kalinn.Síð-
an var beðið tiíl vors 1967, en
þá var sáð í völlinn,
Vegna kuttda og klakaíjörðu
fór sáning ekki fram fyrr en
16. júhí. Þá var gerður hand-
knattleiksvöllur austan aðai-
vallarins. Þá hefur í þriðja lagi
verið gerður knattspyrnuvöilur
skammt norðan við áðumefnda
velli.
Allir eru þessir velilir,, gras-
vellir. Aðalvöllurinn ræktaður
upp með fræsáningu, en hinir
tveir þökulagðir. Þá er ætlað
að smíða sýningar- og danspall.
Verður Eiðalæknum beint í
kringum þennan danspall og
látinn renna þar spegilsléttur,
— byggðar verða bogabrýr yf-
ir Jækinn.
Áhorfendasvæði þar fyrir ut-
an hefur verið sléttað og þöku-
lagt. Þá er búið að girða af
íþróttasvæðið í heild. Allar
.þessar framkvæmdir voru unn-
ar á sl. sumri nema jöfrtun
aðalvallarins. Nú þarf bara að
vora vel á næsta ári. Ending
vallanna fer eftir því.
Húsnæði fær landsmótsnefnd
bæði í Alþýðuskólanum og
barnaskólanum. Þórarinn Þór-
arinsson yngri, hefur teiknað
merki landsmótsins.
Forkeppni hefur þegar farið
fram í knattspyrnu og hand-
knattleik. I vetur fer fraxn for-
keppni í körfuknattlleik. Mæta
þrjú lið í knattspymu og þrjú
Framháld á 9. síð*i.
Elektronisk arm-
bandsúr, Accutron
Fyrir nokkru var hafin fram-
leiðsla á Accutron armbands-
úrum, sem eru elektrónísk og
mjög frábrugðin þeim úrum
sem við eigum að venjast, að
uppbyggingu.
Svissnéskur rafmagnsverk-
fræðingur, Max Hetzel, ^fann
upp Accutron úrið og er hann
nú forstjóri hjá Bulova Watch
Company í New York, en það
er eina verksmiðjan sem fram-
leiðir Accutron úr.
Sem fyrr segir eru Accu-
tron úrin byggð á allt öðrum
forsendum en venjuleg úr. í
stað óróahjólsins, ganghjólsins
og fleiri þekktra hluta úrsins
kemur nú elektrónískur tón-
gaffall og er sveiflutími hans
360 sveiflur á sekúndu. Gengur
Accutron úrið fyrir kvikasilf-
urrafhlöðu og þarf vitaskuld
allt önnur verkfæri við smíði
þess en hingað til hefur þekkzt
við úrsmíði.
Þess má geta að bandarísku
geimfararnir munu allir nota
úr af gerðinni Aecutron. Enn-
þá eru úr þessi mjög dýr, kosta
um 125 dollara. Þau eru ein-
göngu byggð sem herraarm-
bandsúr og munu aðeins duga
fyrir árið.
k
i