Þjóðviljinn - 13.07.1968, Blaðsíða 3

Laugardagur 13. júli 1968 — ÞJÓÐVIiLJINN — SlÐA J •
Sovétherliðið í TékkóslóVakíu
býst nú til brottfarar þaðán
Sovézk blöð vara áfram við gagnbyl tingaröflum og
starfsemi vestrænna njósnadeilda í Tékkóslóvakíu
PRAG og MOSKVU 12/7 — Samtímis því sem fréttir bár-
ust af því í dag að sovézka herliðið sem verið hefur í Tékkó-
slóvakíu síðan heræfingar Varsjárbandalagsins voru haldn-
ar þar í.síðasta mánuði væri loks farið að búast til brottfar-
ax, mátti ráða af skrifum' sovézkra blaða að ráðamenn Sov-
étríkjanna eru enn uggandi yfir þeirri þróun sem orðið
hefur í Tékkóslóvakíu að undanförnu.
Málgagn sovétstjórnarinnar
„Isvestia" varaði þannig í kvöld
leáOtoga Tékíkóslóvakiu við því
að ef kommúnistaflokkur lands-
ins ihéldi ekki vöku sinnd gæti
svo farið að gagnbyltingsröffl
yrðfu ofan á og auðvaldsskjipu-
lagið yrði endurreiist. x
— Sérfhver tillslökun, hve lítið
sem dregið verður úr árvekn-
inni eða valdi yffir atburðarásinni
af hálfu verkalýðsstéttairinnar
• eða kommúnistaflokksins, mun
þegar í stað verða til þess að
stéttaramd-stæðingurinn og önn-
ur and sósialistisk öfl munu færa
eér það í nyt til þeiss að vei'kja
sósíalismann og hið sósíallisitístka
ríkisvald, pegir „Isvestía".
Auðveldar lausn.
Jiri Hajek, utanríkisráðherra
Tékkóslóvakíu, veitti í dag frétta-
mannd fröns-kiu fréttasitofunnar
AFP í Prag, Pierre Ohauvet, sér-
etalkt viðtal. Hann sagði aið brott--
för sövézka herliðsins myndi
verða til þess að auðvelda lausn
á þeim ágreininfii sem komið
hefðii upp milli Tékkóslóviaikiíu og
grannrfkja hennar.
Hajek utanríkisráðherra dró
eniga dul á a'ð þessi „ágreining-
ur og misskilningui^ ætti rætur
sínar að rekja til þeirra hrein-
Kkilnislegu umræðna sem að
undanförnu hafa átt sér stað á
ýmislegum vettvamgi í Tékkó-
slóvakíu, fr
Þessar umræður hafa komið
við auma bletti hjá grönnum
Tékkóslóvaka, sagði Hajek, en
hann béfetti við að menn yrðu að
Líta á þær í réttu sam-hengi. Emg-
um þeirra hefði verið ætlað að
vera árás á sósíalismann, sa-gði
hamn.
— f Tékkóslóvakíu fyrirfinnst
ekki sá maður sem vill vefengja
megin atriðin í utamríkisstefmu
lamdsims, samstöðu þess og amn-
arra sósíalískra ríkja. Ekkert er
okkur fjær em að ætla að reyna
. að slíta þau tengsl, sagðj Hajek.
Hamm kvað blöðin i Tékikósló-
vakiu framvegis myndu hafa
veigamiklu hlutverki að gegna,
en dró um leið ekki dul á að þeim
hefði ekki aevinlega tekizt sem
skyldi að fjalla um vandamál-
im.
Þannig hefði him víðkunna
„tvö þúsund orða grein“ sem birt
var 29. júní í blöðum í Prag og
undirrituð var af 70 kunnum
mönnum haft þvéröfug áhirif við
þau sem til' var ætlazt.
— Hún fékk þeim í hendur
mörg rök sem grunuðu okkur um
skort á hollustu við málstað
sósialismans og eftir birtingu
hemnar andaði köldu í okkar
garð frá einstaka bandamanni
okkar. sagði Hajek, en bætti við
að lokum: i
— Mér er það engu að síður
fyúilega ljóst að þetfca var alls
ékki ætlun höfumdanna og fyrir
þeim vakti hvorki að ráðast á
sósíalismann eða Sovétríkin.
Skilja ekki cnn
^Blað æskulýðsfylkingarjtjinar í
Tékkóslóvakíu „Mláda Fronta“
sem verið hefur einkar opinskátt
í skrifum sínúTn undaniarið ?eg-
ir í dag í tilefni af t.ilkynningunni
sem gefin var út í eær um brott-
för sovézjca herliðsins: —
— Það verður að segjasf eins
og það eV, að vinum okkar hefur
enn ekki skilizt hvað það er sem
er að gerast í Tékkóslóvakíu.
Dvöl sovézks herliðs í Igmdinu
hefur orðið til þess eins að auð-
velda a-fturhaldsöflunum leikinn
— þau geta borið út sögur um
að við scum ekki fullvalda þjóð,
að við séum ek>ki frjáls.
— Dvöl herliðsins hefur einmig.
verið vatn' á myllu vinstriöfga-
manna sem telja hana renna stoð-
um undir málflutning sinn.
Aðalmálgagn Kdjmmúnisita-
flokks Tékkóslóvaikíu, „Rude
Pravo“, sem að undanförnu hef-
ur farið mjög varlega í sakim-
ar þegar um sambúð Tékkósló-
vakíu og annarra • sósíalistískra
ríkja hefur verið að ræða notar
tækifærið til að halda fnam
rétti hvers þeirra til að finma
síma leið til sósíalismans.
— Rétturinn til að reym-a nýj-
ar leiðir verður ekki af þjóðum
okkar tekirnn, hann á rætur sín-
ar í byllingarlegri tilveru okkar.
Það ber brýna nauðsyn til l>ess
að segja það skýrt og skorinort
að Tékkar og Slóvakar haía það
að leiðarhnoða i baráttu sinmi
að vinmia að þróun hins sósíal-
istíska samfélags.
®,Riude Pravo“ bætti við að
vinir og bandamenn Tékkósló-
vaka hefðu því miður ekki æv-
imlega sýnt endumýjuninni í
Tékkóslóvakíú nægilegan skiln-
img.
Engan hlekk má vanta
Málgagn sovézka l'amdvama-
ráðuneýtisins, „Rauða stjarmian“,
ræðir í grein í dag um heræfimg-
ar Varsjárbandalagsins í -Tékkó-
glóvakíu sem það segir að hafi
heppnazt mjög vel. Sovézki her-
inm hafi miðlað bandamönnum
sínum aí mikilli reynslu sinnd
og það mumi hamm gena áfram í
framtíðinni. Hafa verði í huiga
að sósíalistísku ríkin séu ein
heild, fjölskylda sem ekki leyfi
neirnum að koma af stað misklíð
innan sín. Engam hlekk megi
vamta í keðjuna.
Blaðið fer hörðum orðum um
illa dulda viðleitni fjandmiamma
Sovétríkj ann-a á vesturlöndum til
að reyna að láta líta svo á að
heræfingamar hafi veirið haldn-
ar í því skyni að neyða banda-
menm þeirra til að fallast á her-
stjórmarhuigmyndir og áætlanir
sovézka hersins.
Blaðið „Sovétskaja Rossía“
segir að njósnaþjónustur auð-
valdsríkjanma, og þá einkum
Bandaríkjanma og Vestur-Þýzka-
la-nds, láti nú æ meira til sín
ta^ka í Tékkóslóvakíu. Greinilegt
sé að forvígismemn heimsvalda-
sinna geri sér vonir um að
Tékkóslóvakar s fari úr Varsjár-
bandalaginu.
Mikill viðbúnaður í Saigon
vegna orðróms um nýja árás
Tíu dæmdir til dauða í Saigon að þeim fjarstöddum
fyrir að hafa hvatt til „friðargerðar pg hlutleysis"
Mikill viðbúnaður var í Saigon í kvöld' herra Bandaríkjanna. fer á morg-
un, laugardag til Suður-Vietnams
og er þetta fyrsta ferð hams þang-
að síðan bann tók við embætti af
McNamara fyrr í«ár. Clifford ætl-
SAIGON 12/7
vegna frétta sem borizt höfðu af því að þjóðfrelsisherinn
hyggði á nýja' árás á borgina eða hefði í huga a.m.k. að vinna
skemmdarverik á mörgum helztu byggingum hennar..
Vegum til borgarinnar var lok-
að og götuvirkjum víða komið
upp í henni sjálfri, eftir að frétzt
hafði að um hundrað hermenn
Þjóðfrelsisfylkingarinnar hefðu
komizt inn í hana á laun. Hefðu
þetr skipt sér í þrjá hópa og
mætti búast við árásum frá þeim.
var haft eftir báttsettum mönnum
í lögreglu borgarinnar.
Búaist mætti við að þeir myndu
nota sprengjuvörpur og eldflaug-
ar til árásanna, sem sennilega
yrði fyrst og fremsf beint gegn
stjórnarbyggingum, forsetahöll-
inni og bandaríska sendiráðinu.
Talsmaður bandarisku her-
stjómiarinnar sagði að setulið
hennar í borginni væri við öllu
Couve de Murville tókst uð
myndu stjórn eftir smáþóí
ar að kynna sér vígstöðuma og
muu hann síðar gefa Johnson for-
ssta skýrslu í Honolulu á Hawaii,
en þangað fer Johnson í næstu
viku að hitta Thieu „forsefa“
biið og hefðu varðsveitir "þess
verið efldar:
Orðrómur um að þjóðfrelsis-
herinn hyggi á enm eiria árás á
Saiigom, þá þriðju síðan í vetur, | Saigonstjómarinmar'
hefur lengi gengið þar. Slikur
orðrómur kom eimmig upp
skömmru áður en þjóðfrelsisher-
inn gerði aðra árás sína á borg-
ina í maí.
«.
fyrsr „Pueblo“?
Tíu dauðadæmdir
Tíu kunnir Suður-Vietnaimar
sem fyrir nokkrum vikum hvöttu
til þess að hafnar yrðu viðræður j WASHINGTON 12/7 Banda-
niilli stjómarvalda í Saigon og j öldungadeildarmaðurinn
Þjóðfrelsisfylkingarinnar voru í I Stephen M. Young segist hafa
dag dæmdir til dauða fyrir „land- heimildir fyrir þvf að áhöfn
PARIS 12/7 — Couve de Mur-
ville, hinn nýi forsætisráðherra
Frakka, lauk við stjómarmyndun
sín-a í dag — eftir nokkurt þóf.
Hann varð síðbúnari með ráð-
herralistann en búizt hafði veirið
við og er ástæðam talin sú að de
Gaulle forseti hafi ekki fallizt
á íyrstu tillögur hans um hvennig
stjómin væti skipuð.
Flestir þeir siimu
Annar.s gegnia flestir ráðherr-
amir í fráfarandi stjórm Pompi-
dous áfram embættum sínum í
hinni nýju stjórn. Micbel Debré
er þannig áfram utanrikisráð-
herra, Reymond Marcellin inm-
amríkisráðherra, Remé Capitamt
dómsmálaráðherra og André
Malraux. menningarmáiaráð-
herra.
ráð og stuðnimg við hlutleysis-
stefnu“. Enginn þeirra var við-
staddur réttarhöldin. Tímenning-
arnir eru í stjórn samtaka „þjóð-
emiis-, lýðræðis- og friðairsinna"
sem stofnuð voru fyrir nokkrum
vikum í Suður-Vietnam í því
skyni að greiða fyrir friði í land-
inu og myndun samsteypust.ióm-
ar með þátttöku Þjóðfrelsisfylk-
ingarinnar.
Clifforfl til S-Vietnams
Clairk Clifford, landvarnaráð-
bandarís'ka njósnaskipsins „Pue-
blo“ sem tekið var í landihelgi
við Norður-Kór^u í vetur muni
verða látin laus bráðtega og skip-
inut vei'ði einnig sikilað. Hamn
segir að Bandaríkjastjóm hafi
boðizt til að greiða 100 miljómir
dollara í laútemargjald fyrir áhöfn
og skip og einnig til að biðjast
afsökunar á ,njósnunum. Tals-
maður bandaríska utanríkisráðu-
neytisiris bar á móti þvi í dag að
frásövn Ypungs hefði við rök
að styðjast.
•Ein mikilvægasta breytingin er
gú að Francois-Xavier Ortoli sem
gegn-t hafði embætti kennslu-
málairáðherra nokbrar vikur tek-
ur nú við embætti fiármálaráð-
herra sem Couve de Murville
hafði eiriinig á hendi í nokkrar vik-
ur. Þá þykir athyglisvert að emb-
ætti upplýsingamálaráðherra er j BELGRAD 12/7 — Nasser, for-
nú lagt niður. Ejnn af sta-rfs- ! seti Egyptalands, fór i dag flug-
mönnum forsætisráðherraemb- leiðis heim til Kaíró frá Júgó-
ættisins mun gegna starfi blaða- slavíu þar sem han hefur dvalizt
Egyptur getu treyst uðstoð
Júgósluvu og Sovétríkjunnu
fulilrúa rikisstjómarinnar.
tvo daga til viðræðna við Tító
forseta -.um ailþjóðamál og þá
einkum ástamddð í löndumum fyr-
ir botni Miðjarðarhafs.
í tilkynnin-gu sem gefin var út
að loknum viðræðum þeirra for-
setann'a lýsa þeir sök á hendur
ísrael fyrir árásar- og landvinm-
ingastrið þess gegn arabaríkjun-
um og einmig fyrir að hafa enn
vikunniv Heykal,- ritstjóri blaðs-
ins „A1 Ahram“ í Kaíró, sem var
með í förumeyti Nassers og er tal-
inm stamda honufri mjög nærri,
segir í grein í blaði sinu, að leið-
togar Sovétríkjanma leggi jafm-
vel emn meira upp úr ásitandinu í
Austurlöndum naSr heldur en
stríðinu i Vietnam. Þei-r vilji að
visu forðast sérhver bein átök
við Bandaríkin á þessum slóðum,
en telji það skipta höfuðmáli að
heimsvaldasinmar verði sviptir
ítökum sínum þar. Þessi heims-
spillt friðarhorfum með þvi ^að hluti skipti höfuðmáli fyrir land-
vi-rða að vettugi samþykktir Sam-
einuðu þjóðamna. ^
Svipuð tilkynning var gefin út
eftir viðræður Nassers við sov-
ézka ráðamenn í Moskvu fyrr í
>
varnir Sovétrikjanna og þau
myndu því ekki láta sitt éftir
liggja að treysta vaimir araba-
ríkjanna sem berj ast gegn heims-
valdastefn-unni.
Börn í flóttamannabúðum nálægt Aba í Biafra.
Ekkert sumkomulug um fíutning mutvæla
handa hinum bágstöddu þúsundum I Nígeriu
L/ýGOS 12/7 — En-n eru ekki
horfur á því að samkomulag geti
tekizt • milli sambamdsstjórn-ar
Nígeríu og uppreisnarmann-a í
austurhlutanum '— Biafra —
um flutning matvæla. til hérað-
annia sem eru á. þeirra valdi, en
þar svelta tuigþúsundir mamna
heilu hungri.
Bi-aframenn h-afa þve-meitað
að leyfa þá flutninga nema þá
flugleiðis, em sambamd-sstjómin
kveðst mumiu láta skjóta niður
hverja þá flugvél sem reynir að
fljúga inn á yfirráðasvæði þeirra.
Hins vegar skýrði dr. Arikpo,
utanríkisráðherra henmar, frá því
í dag að hún myndi leyfa mat-
vælaflutninga með flu-gvélum til
flugvallarins við. höfuðþorgina
En-ugu, sem er á valdi hersveita
hennar, em þaðan mætti flytj-a
m-atvælin 30—40 km leið með
vörubílum til bæjarins Awgu og
þaðan aftur , til ákveði-ns staðar
á milli Awgu og 'Okigwi sem
er á yfirráðasvæðd Biaframan-na.
— Þar geta uppreisnarmenn
tekið við maitvælunum, sagðd
dr. Arikpo. Síðar gæti komið
til greina að flytja maitvæl-
in ef-tdr jámbnaöt, en til þess
yrði að gema við hana íyrst.
Dr. Arikpo sagði annars að
leiðtogá Biaf'ram-anma, . Öjukwu,
reyndi nú að verzla með líf lands-
manna sinna í því skyni að afla
sér alþjóðlegrar viðurkennimigar
„á íorsendum man.núðar“. H-anm
kvað frásagni-r af þvi að þúsund-
ir manna væru að verða hungur-
morða á yfirrá^Sasvæði uppreisn-
armanna hreinan uppspuna.
Enda þótt skortur væri á mat-
vælum, einkum vegna þess að
uppreisnarmenn hefðu sviðið
landið. væm )>oir fáir sem ættu
hungurda-uða á hættu. Samb-ands-
stjómin væri engu að síð-ur reiðu-
búin.til að ræða við fulltrúa upp-
reisnarm-anna um þá aðstoð sem
hægt væri að veita bágstöddu
fólki á yfi-rráðasvæði þeirra.
Tækifæri gæti gefizt til slíkra*
viðræðn-a á fundi í Nígeríunefmd
Afirikubamdalagsins en hann á að
hefjast á mánudag.
Púfastóll gagnrýnir stjórn
Leóne sem riðar til fafís
RÖM 12/7 — Allar horfur þykja
nú á því að mimnihlutastjóm sú
sem Giovanni Leone úr flokki
Kristilegra demókra-ta myndaði
eftir kosnimgamar í vor múni
ekki einu sinni endast til ha-uists-
ins, en henni var aldrei ætla-ð
anmað en
hirgða.
Leone stóð að vísu af sér
fyrsta vantraustið sem borið var
fra-m á stjórn hans í fyrrakvöld,
en þó aðeins méð naumindum —
það var fellt með ellefu atkvæða
meirihiuta. Hins vegair kamn að
vera að hamn hafi keypt þann
nauma meirihluta of dýrú verði:
Til þess að þóknast só<.iíalistum
Nenm-is sem hafa líf stjórnarinn-
ar í hendi sér hafði ha-n-n fsill-
izt á að afnema skaittfrelsi Páfa-
stóls. Talsmaður Vatikansins,
Fausto Vallaino, fór í dag hörð-
um orðum i um það tiltæki og
kvað Léoné hafa svikið loforð
sem síðasta stjóm hefði eefið
um að slíattfrelsi kaþólsku kirkj-
unnar yrði ekki skert. Luigi
Pretþ se-rn var fjármplsiráðherra
í samn'teypustjóm Moro, reifcn-
aðist til að Páfastpll skuldaði
ítalska ríkinu fjóra mdljarða líra
eða um 500 miljómdr króna í
skatta fyrir síðustu fjögur ár.
■ Talsmaðúr Páfastóls sagði að
tiltæki stjómarinnar hlyti að
vekja furðu og að ítalska þjóðar-
búið hagnað-ist stórum á Vati-
að sitja til bráða- kaninu bæðj vegna fjárfestin-gAr
kaþólsiku kirkjunnar og þeirra
fgrðamanna sem kæmu til Itaiíu
í pílagrímsferð til Rómar.
Þessi gagnrýni Vatikamsins get-
ur prðið til bess að sumír' þing-
menn Kristilegra demókrata
huysi sig. um tvisvar áður em
þeir veita stjóm Leone traust
sitt sftur.
Fjölmenni á Eiðum
í gærkvöld var talið að um
1500 manns væri komið að Eið-
um á landsmþt Un-gmennafélags
Islands sem þar hefst í dáig. Var
stöðugur straumur fólks að Eið-
um í gærdag Qc_ er greinilegt, að
þar verður mjög mikið fjölmenni
um helgina. Mótið verður sett
nú með morgn-inum en keppni
í einhverjum greinum íþrótta átti
að hefjast í gærkvöld.