Þjóðviljinn - 04.09.1968, Blaðsíða 5

Miðvdfcudagur 4- vs©pt)em,ber 1968 — ÞJÓÐVTLJINN — SÍÐA ^
s-
□ Hér birtist texti hinnar tuttugru og sjö mínútna löngti ræðu, sem
Alexander Dubcek, aðalritari Komm únistaflokks Tékkóslóvakíu, flutti af
svölum Hradcany kastalans í Prag síðdegis þriðjudaginn 27. ágiist, sama
daginn og hann kom til Prag frá samningaviðræðunum í Moskvu. Ræðan
er þýdd eftir franska dagblaðinu Le Monde.
buirt og það sam fyrst Á grund-
vdlli sainninígavidræðnianna í
Moskviu, gerir stjómin nú raun-
haafar aögerðir í þeim tilgangi.
Nú í nótt hafa herdtedldir yfir-
gefið ýimsar borgir og nú er
verið að rýma ýmsar byggimtgar
og sitaði í Praig. Verið er að
rasða um sivipaðar aðgerðir.
Standið gegn öllum
ögrunum
Við bdðjum ykkur, kæru
landar, að hjálpa okkur til að
standa rrueð öillum ráðum gegn
hvers komar ögrunum af háilfiu
þeirra mawna, sem hafa hag af
því að ásitandið, sem er þegar
enfitt, verði enn erfiðara.
Suimir reyna mieð silílkum öigr-
unum eimnig að skaöa sósiail-
ismanim. Við núverandli aðstæð-
ur höíuim við mákia þörf fyrir
reglu, við höfum þörf fyrir aga
hjá öliuim íbúum föðudlands
oktear, hinnair sósíalistisku
Ték’kóslóvakíu. Þeir hafa sýnt
aga hingað til. t í'ramtíðin-ni
rnuin vera ennþá mjeiri þörf fyr-
ir aga, því að við edgum mjög
mikið í húfi oig alilt er komið
undir afetöðu dkkar, sitanfi okk-
ar og stuðningi ykkar við starf
okikar. Ég vil eáinnig eindregið
vekja athygU yiklkar á því, að
til þess að eðliiegt ástand kotm-
L.; -
Dubcek í hópi landa sinna og
koctna í veg fyrir blóðsúthell-
ingar, þýðir það ekki að við
ætlum að sætta oikkur aðgerðar-
lausir við það ástand, sem nú
er. Þvert á móti, við gerum
aillt til að finna leiðir til að
framkvæma mieð hjálp ykkar
alilra þá steflnu, sem getur að
lokum leitt til þess að ástandið
komist aftur í eðii'legt horf.
Og við eium þess fuillvissir að
okikur takist það. Sá árangur,
sem Mltiúar ríkjs okkar,
fllökks okikar og Þjóðfylkingar-
innar náðu í samndngaviðrasð-
unum við sovézka ráðamenn,
sem lauk í Moskivu í gær, hafa
treyst þessa sannfiaeringu okk-
ar.
Sovézkir ráðamenn vilja
éinndig legigja sinn skerf af
mörkum til þess að samskipíi
okkar komist að nýju í eðlilegt
hoirf. Við þessair aðtstæður er
það skylda cnkkar að finna nú-
verainidi ástandi í Tékkóslóvak-
íu einhverja Jausn. Það sem nú
er efet á baugi er það að her-
aiflli ríkjanna ffimmi, sem staö-
settur er á landi okkar, verði
fLutbur bunt smám samam. öll
tortrygigni í þessu máíli er á-
stæðulaus og veeri skaðileg.
Saimikomiuilaigið um þeinna'n
brottfllutninig er firumskilliyTðið
fyrir aliri okfcar framitíðariþiró-
un. Otokur hefur kornið saman
um að hensveitimar viki sam-
... og með „bandamöimum" sinum. Ulbricht tv., Súslof th.
Við viljum ekki leita
einir að lausn vanda-
Kæru laindar, kæru félagar,
ég á erfditt nueð að finna orð
til að lýsa þakkieeti okkar yfir
því gífurlega trausti sem þið
hafið vottað okkur, mér sjáHf-
um og félögum miínum, sem
þið biðuð efltir að kaemu aftur.
Siðferðissityrkur ykkar, sikyn-
samleg afetaða ykkar og vissan
um að aiMir leiðtogar fllokiksins
og stjómendur iamidsins kaamu
aftur til starfis síns, hafa borið
sinn árangur. Við erum aftur
meðal ykkar og vdð höflum tek-
ið aftur til ókkar sitarfa. Við
þökkum yktour.
Æðsitu stofnanir ríkdsins,
þingið og ríkisistjlóimdn og einn-
ig Þjóðfyllkingin geta tekið til
sitarfa að niýju.
Aðstæðurnar eru ekki
komnar undir okkar
vilja einum
Þetta starf og M£ þjóðar okk-
ar mun flara fram við ajðstæöur
siem eru ekki komnar undir
okkar vdlja einuim. Þessi steð-
reynd er oktour stöðugt í huga,
jafn mdkið og þið finnið fyrir
hennd, eins og þið gerið ykknx
áireiðamlllega gn-ein fyrir.
Þjóð okfcar á miikiið lof skiiið
fyrir að hafa haldið stiliimgu
sinni og hilýtt kálli forsaatis-
kanma þá leið sem þdð hafið
sett traust ykkar á og þ>ið trú-
ið að ég held enn á, þrátt fyr-
ir það að við lifum og störflumi
nú við erfið skdlltyrði, er það að
ástandið komist að nýju í eðli-
legt horf.
Þanmig höfluim við túikað
stuðning ykkar og við lítum
aliitafl á hann sem stuðning við
þá stefnu um þróun sósíaiism-
ans í lýðveldi okkar, sem var
áfcvörðuð á fuliskipuðum fundi
miðstjómiar Kommúnisitafllokks
okkar tii siguns að við samein-
um okkar krafta. Þieigar við
tökum afltur tii við verkefini
oktoar, erum við átovednir í því
að skapa nauðsynieg skilyrði til
þess að við getum haidið áfram
á þessari braut, og gert eins
fláar viilllur og haegt er. Þetita
verður ekiki auðvelt og við
nuuoum þurfa að lieggja mikið
á okkur. Þannig er raunvaru-
leiikinm. sam við verðum að
miða við þegar við framkvæm-
um ætlunarverk okkar. Þekk-
ingarskortur á hinu raunveru-
lega ástandi getur ekkd leitt til
annars en ævimtýra og stjórn-
leysds. Og það væri ákafie-ga
skaðlegt fyrir framltovæmd þess
mikilvæga hlutverks sem bíður
eftir okkur.
Þið vitið að hið nýja ásitand
í landi oktoar skapar ný vamda-
mái. 'S’mis ný viðhorf koma í
Ijós, en það sem er nauðsyn-
legast, er að ásitandið vierði
aftur eðii'legt, e£ hægt er.
Ég veit að þetta verður
mjög ffiókid, en við hljótum að
álíta að það sé gnundivöllur og
skilyrðd þess að við höldum a-
fnaim starfi okkar. Þess vegna
treysibum við því, að þið munið
haida áflram, eáns og þið hafið
gert hángað til, að veita oktour
traust ykkar, sem verður að
vera grundvailað á raunhæfri
athugun á ástandinu, og taka
þátt í sfcartfi okfkar jafnivel nú.
Þetta vonum vid að þið gerið,
þó svo að við verðum að gera
tímabundmar ráðstafamir til að
takmarka það lýðræði og það
málfrelsi, sem þegar hefur vier-
ið náð, ráðstafanir, sem við
hefðuim aldrei gert við eðliieg-
ar aðisitæður.
Ræða A. Dubceks eftir
heimkomu frá Moskvu
mála okkar
nefndar miðlstjómar Kammún-
istafllökks Tékkósllóvakíu, Lud-
válks Svoboda, forseta lýðveldis-
ins, og ríkisstjómar lýðveidis-
ins, og hafa þanmig florðazt allla
meiri háttar árekstra og hörmu-
degar bdóðsúthelidingar. Þaö
verður að forðast meiri þján-
imgar og^anmiað tjón hvað sem
það kostár, þvi að það breytti
engu um hið raumiverulega á-
siband, og þetta óeðdilega á-
stand, sem nú rífcir í dandi okik-
ar, drægist á danginn.
Þótt við séum átovteðmir í að
situndis úr borgum og bæjum
og taki sér stöðu á svæðum,
sem tii þess eru ákveðin. En
þette er að sjálfsögðu komuð
undir hæfni ýmissa yfii-valda 1
Téfckósllóvafcíu til að haida u-ppi
röð og reglu og koma á eðlilegu
ástandi. Það væri ákaflega ó-
skynsamlegt og hættulegt að
vilja hindra ferðir herafla
hitona ffinum ríkja, og að lokum
brottflutning þeirra úr land-
inu, dwemig sem það væri gert,
því að dokatakmark starfs otok-
ar er að aiítt heriið verði flutt
ist á má eklki dæma gerðir
neins einsbaklings af tidfinning-
um og án þess að þekkja aiia
máflavexti.
I því flókna ásitandi, sem nú
ríkir, má ekki iáta tilffimming-
ar ná tökuim á sér. Ef það ger-
ist, munum við eiga erfitt meö
að hafa stjórn á því sem gerist
og korna iifinu í iandinu í eðii-
iegt horf. Trúið mér, við mun-
um gera allt sem í okkar vafdi
sibendur. Frumskilyrðið til að við
getuim að nýju beitt toröftum
okkar án skyssu og tafar til að
Tékfcláslóvafcíu í janúar og við
undirbúning aukaþings kornm-
únistaflotoksins. Þessi stuðning-
ur veitir okkur hugnekki á
þessum erfiðu sbuindum, og
leiggur okitour þá skyldu á herð-
ar að hallda áfram því starfi
ckkar að framkvæma grund-
vailarreglur húmanisma og sós-
íalisma.
Þótt það virðist undariegt að
segja það á þessari sitund, þá
verðum við að treysta afli okk-
ar, og þjóð okkar, því að við
getum því aðeins fylgt steflnu
En óg bið ytotour að gera ykk-
ur grein fyrir þeim auignablik-
um sem við lifum. Því fyrr sem
óstandið verður komið í eðiiiegt
horf, því meiri stuðning sem
þið veitiö okkur, þeim mun
meira fllýtum við okkar fyrstu
skrefuim á þeim vegi sem á-
kveðinn var í janúar. Við vilj-
um ekki leita einir að lausn
vandamáia okkar, við treystum
ekltoi aðeins á ototoar eigin mátt,
heldur einkum á mátt ykkar, í
siðferðisstyrk ykfcar, á skap-
gerðarstyrk ykkar, á sjáif-
stæða dómgneánd ytekar, sem
verður að byggjast á róseimi og
íhugun og þvi að ti-llit sé tekið
til þess hvemig ástandið raun-
verulega er. Enginn má vera
óvitandi um það.
Starf ýmdssa útvarpsþula er
etoki í samræmi við þetta. Eft-
ir ræðu Svoboda forseta æstu
þeir til tartryggni gagnvart
áraragri samningaviðræðnanna í
Moskvu og gagnivart þeim ráð-
stöfunum siem gerðar hafa ver-
ið tdl brottflutnings hersveit-
ainina. Ég vara ykikur eindregið
við slífcum áróðri. Það er auð-
velt að hrópa brennandi bvatn-
ingarorð á öldum ljósvakans, en
menn verða þá að hafa til-
finnimgu fyrir þeirri ábyrgð1 sem
þeir takast á hendur hvað
snertir nýjar mianmflómir og
nýjar skemmdir. Það tjón, sem
þegar er orðið, er nógu aiivar-
legfc.
Stiiling ykfcar og ró, starf
flokksins á ölium stigum, starf
yfirmamna fllokksins og annara
fjöldasamtaka hafa að nýju
staðfest reymslu okitoar síðan. í
jainúar: þá reynsilu að við verð-
um að vera í nóinni snertingu
við alþýðuna, isita stöðugt álits
hennar, styðjasfc við skynsemi
henmar og reynslu, virða skoð-
amir hennar og taka tiMit til
þess í stjómmólastefnunni. Við
viljum haida áfram á þessari
leið.
Ég vrft hverjar eru þær
hiuigsjómir, sem yktour eru. kær-
ar, ég veit að þið munuð ialdrei
hiverfa frá hugsjónum sjósial-
isrna, húmanisma, sjálfstæðis
þjóðarinnar og • fuiiveldis
Tékkósióvakiu. Ég fuiivissa
ykkiur urn. það, og ég segi það
frammi fyrir ykkiur öfllum, að
ég vil ekiki flifá nema fyirir
framkvæmd þessara hugsjóna
og velflerð þjóðar minnar. Það
er í þessum anida, sem ég hef
tekið þátt í umræðunum síð-
ustu daga ásamt félögum mín-
um, það er í þessum anda sem
ég vil starfa og þjóna föður-
landi mínu í framitíðdnni. Þau
vandamél sem þarf að leysa eru
mjög rnörg. Þið vitið bebur sjálf
hvemig ný og brýn vandamál
hafa korniið fram þessa síðustu
daga.
Það er mjög brýnt aitriði fyr-
ir marga meðal okkar að á-
standið komist aftur í eðlilegt
horf og herdeáfldimar verði
fluttar burtu. AÍifc þetta knefst
vissulega fhugaðnar lausnar og
það eims flljótt og auðið er. Ég
fullvissa ykkur um það, að við
viljum ákveða afstöðu otokar í
samvinnu við ytoteur eins fljótt
og auðið er, og betba okkur sem
fyrst við að leysa brýnustu
vandamálin.
Leyfið mér að ávarpa aila
kommúndsta, félaga og yfir-
menm í flokki otokar nokkrum
orðum. Félagar, við allir, sem
störfum í flokksdeilldum eða ■ í
æðstu stöðum, við höfum eng-
an styrk nema við höfum traust
alls flokksins og flokkurinn
hafi traust fólksiins. Við erum
þá þeim mun ábyrgari fyrir þrf
að við framkvæmum í raun-
hasfu stjómarstarfi okkar ailt
það, sem er í þágu fólksins, og
það jafnvel við núverandi á-
sfcand, sem er ótrúlega erfitt.
Hinn heilbrigði kjarni
flokksins má ekki
leysast upp
Það væri hin mesta ógæía
fyrir flloikkinn ef hinn heilbrigði
kjami hans — aiiir þeir seim
mótað hafa stefinu flokksins
siðan í janúar — leystist nú
upp, þegar komin er upp tor-
tryggni gagnvairt hedlbrigðum
öflum fllokksims.
Þetta myndi vafaiaiust þýða
það, að sá kraftur, sem er einn
fær um að bjarga þjóðum ofck-
ar út úr því fiótona ástandi sem
rikir, myndi hverfa. Við viljum
að þið, félagar og yfirmenn í
fllokflonum, sem hafið sfcarfað
þessa daga í landinu, skiljið
okkur, sem höfum tekið þátt í
saimningaviðræ'ðum utan ianda-
mæra oktoar.
Við munum ræða strax og
unnt verður þau vandamál, sem
kamáð hafa upp við þessar
mjög svo óvenjuiegu aðstæður.
Framhald <5 7. síðu.