Þjóðviljinn - 21.11.1968, Blaðsíða 10

Séð yfir fundarsal á ráðstefnu Sambamls íslenzkra sveitarfélaga.
Við háborð má greina þessa fyrirlesara og stjórnarmenn SBÍSF: Frá vinstri: Olafur Björgúlfsson, full-
trúi frá-Tryggingarstofnun, Ólafur Einarsson, sveitarstjóri í Garðahreppi, Hjálmar Ólafsson, bæjarstj.
í Kópavogi, Gimnar Möller, forstjóri S.R., Páll Líndal, borgarlögmaður og Hallgrímur Dalberg, deild-
arstjóri.
Þriggja daga ráðstefna um
félagsmál hófst í gærdag
Þriggja daga ráðstefna um fé-
Iagsmál, hófst í gærmorgun á
vegum Sambands íslenzkra sveit-
arfélaga og er hún haldin í Tjarn-
arbúð. Ráðstefnan var sett af
Páli Líndal, formanni sambands-
ins, og ávarp flutti Eggert G.
Þorstcinsson, félagsmálaráðherra.
Fyrir hádegá í gær fflutti Sveinn
Ragnarsson, félaigsmálastjóri R-
víkurborgar erindi, sem hann
nefndi „Ný viðihorf í meðferð fé-
laigsmála.“ Það kom fram í er-
indi Sveims, að uomid væri að
saimræmmgu nefnda edins og á-
fengisvaimarnefnda'r, barnavemd-
amefndar og framfærslumeifndar
borgaTimnar. I ljós hefði koanið,
að hver nefnd fyrir sdg hefðd ver-
ið að fást við sömu fjölsíkyld-
urnar án þess að vita um gjörð-
ir hver annarra. En nú kæmu
fuiltrúár þessara aðila saman til
viðræðu og fengist betri yfirsýn
yfir vandamál þessara fjöl-
skyldna og væru mú meiri mögu-
leikar til þess að kcxma slíkum
fjöls'kyldum fyrr til hjállipar.
Fyrir uitain andlega velferð
slíkra fjölskyldna væri þetta lika
mikið efnahagsiegt atriði fyrir
samtféiaigið.
Það væru dæmi tii þess, að
Reykjavíkurborg borgaði 140
þúsund krónur á mánuði til
uppihalds sex manna fjöl-
skyldu á hinum ýmsu stofn-
unum. Hér ættu í hlut fjöl-
skyldur ofdrykkjumanna.
Þannig þarf borgarsamfélag-
ið að greiða kr. 35 þús. fyrir
heimilisföðurinn á Flókadeild,
kr. 45 þúsund fyrir frúna á
taugadeiid Borgarsjúkrahúss-
Framhald á 7. síðu.
Vísitala framfærslukostnaðar:
liBurinn mntvörur hækknr
um 9 stig írá því / ngúst sL
i
Eins og frá var sagt hér í Þjóðviljanum
si. laugardag hefur kauplagsnefnd reiknað út
vísitölu framfærslukostnaðar í byrjun nóv-
ember og reyndist hún 109 stig eða 4 stig-
um hærri en í byrjun ágústmánað'ar en
grundvöllur vísitölimnar er miðaður við 100
stig í janúar s.l.
Þjóðviljainum hefur nú borizt yfirlit frá
Hagstofu íslands um útreikninga á einstök-
um liðum vísitölunnar en þeir hafa hækkað
mjög misjafnt á því tímabili sem við er mið-
að. Fer breytingin á einstökum liðum hér á
eftir. Sýnir fyrri talan vísitöluma í ágúst si.
og síðari talan vísitöluna í nóvemberbyrjun:
A. — VÖRUR OG ÞJÓNUSTA
B. — HUSNÆÐI
C. — GJÖLD TIL OPIN-
BERRA AÐILA
102
103
101 — 101
Liðir A, B, C alls 104 — 109
Frá dregst Fjölskyldubætur 100 — 100
Matvörur 104 — 113
Drykk j arvörur 110 — 115
Tóbak 109 — 109
Föt og skófatoaður 105 — 108
Hiti og rafmagn 104 — 109
Heimilisbún., hreinlætisv. o.ffl. 104 — 109
Snyrtivörur og snyrting 106 — 109
Heilsuvemd 111 — 113
Eigin bifreið 106 — 110
Fargjöld o.þ.h. 112 — 114
Síma- og póstgjöld Lestrarefni, hljóð- og sjónvarp. 100 ~ lÖO
skemmtanir o.fl. 103 — 109
Annað 110 — 112
Samtals 105 _ 111
Vísitala framfærslukostnaðar 104 — 109
Af þessum tölum sést, að liðurinn vörur
og þjónusta hækkar að meðaltali um 6 stig
eða úr 105 í 111 eða einu stigi meira en
heildarihækkiunin á vísitölu framfærsiu-
kostnaðar nemur. Athyglisvert er líka, að
innan vöru og þjónustu flokksins hækk'ar lið-
urinn matvörur langmest eða um hvorki
meira né minma en 9 stig, úr 104 í 113. Sýn-
ir það vel, hvernig hækkiandr þær sem yfir
landið hafa dunið í haust leggjast lang
þyngst á láglaunafólk og þá einkum bam-
margar fjölskyldur, þar sem það eru mat-
vörur og aðrar nauðsynjavörur, sem mest
hafa hækkað.
f skýringum Hagstofunnar með útreikning-
um vísitölunnar segir m.a. svo:
Hækkue vísitölunnar frá ágústbyrjun til
nóvemberbyrjunar 1968 var námar tiltekið 4,8
stig. Þar af voru 2,1 stig vegma verðhækkun-
ar á búvörum í kjölfar haustverðliagningar,
en öll verðhækkun búvöru af þessum sökum
var þó ekki komin fram í nóvemberbyrjun.
Að öðru leyti var um að ræða verðhækkun
á fjölmörgum vöru- og þjónustuliðum, og
stafaði hún að miklu leyti af 20% gjaldi á
tollverð innfluttrar vöru, sem laigit var á frá
og með 3. september s.l.
Brauðmatur
og útákast
hœkkar um
nœr 50%
ÞAÐ HEFUR vakið athygli, að
smákaupmenn ogr heildsalar
fá að halda sömu álagningar-
prósentu á nokkrum vöruteg-
undum við gengisfcllingu og fá
þannig miklu mciri krónuf jölda
fyrir að selja hverja vöruein-
ingu en áður.
HfiR ER UM að ræöa vörur, sem
algengar eru í neyzlu á alþýða-
heimilum — ekki sízt hjá lág-
Iaunafólki eins og hverskonar
kornvörur — bæði sem brauð-
matur og útákast.
ÞANNIG MUN vcrðlag á þessum
vöruflokki hækka um 47% mið-
að við verðlag 1. septcmher og
er fróðlegt að gcra sér grein
fyrir væntanlegum hækkunum
á næstu mánuðum. Er þá inn-
flutningsgjaldið líka tekið með
í reikninginn.
f ÁGÚST kostaði 5 lbs. hveiti-
poki kr. 36.50. Núna eftir geng-
Framhald á 7. síðu.
Pimmtudaigur 21. nóvember 1968 — 33. árgangur — 253. tölubliað.
Dæmi um meðferð gjaldeyris:
Skozknr götuskreyt-
ingnr og dönsk mold
Sem dæmi um gáfulega með-
ferð gjaldeyris á viðreisnardög-
um má nefna að mjög auðvelt
er að fá keypta innflutta danska
mold í gróðrastöð einni hér í
bæ. Þá hefur það einnig vakið
athygli að mikili kostnaður vcrð-
ur lagður í að skreyta götur R-
víkur fyrir jólin og að skreyting-
arnar eru komnar frá skozku
fyrirtæki.
Sjónvarpið á að vera komið
um allt land árið 1972
□ Sjónvarpið hefur verið
byggt upp og því dreift um
landið með því að nota toll-
tekjur af sjónvarpstækjum í
því skyni, og afnotagjöldin
til að greiða rekstur þess.
Reiknað er með að sjónvarp
verði komið um allt land að
fjórum árum liðnum, árið
1972.
Steingrímur Pálsson spuröist
fyrir á þinigfuodi í gær um út-
breiðslu sjónvarps tál Vesttfjaröa
og Norðuiilainds vesitra. Taildi hann,
að Sti'andasýsila myndi verða út-
undan við næstu aðgerðir í þess-
um tmiáluim og sikoiraði á ráðherra
að fflýtt yrði smíði þeirra endur-
varpsstöðva sem úr því gætu
bætt.
Gylfi Þ. Gíslason menntaimála-
ráðherra svanaði og fflutti upp-
llýsingar um áætlanir um út-
bneiðslu sjónvarpsins, sem hann
sagði að hefðu ailstaðar staðizt
fram að þessu. Fjórar endur-
varpsstöðvar á Vesitfjörðum yrðu
tilibúnar um áramót, og stöðvar á
Blönduósi og Hrútafjarðarhálsi
sem aðaillega væri æ'tlað að koma
sjónvarpinu til Strandasýsflu og
Húnavatnssýslna væru á fram-
kvæmdaáætlun 1969. Um Vest-
fírðina væri auk þess að segja að
stöðvar í önundarfirði og Dýra-
firði væru á framtkvæmdaáætlun
1970, stöðvar í Amarfirði, Tálkna-
firði og Súðavík 1971.
Gert væri réð fyrir að tvær
stöövar í Skagatfirði yrðu tillbúm-
ar nú um áramiót, í desember
ætti sjónvarpið að ná til Akur-
eyrar og Dalvíkur og fflestra
byggða Eyjafjarðar. 1969 til SigHu-
fjarðar, Ólafsfjarðar, Húsavikur
og víðar um Norðausturland, um
Sjómenn úr
verðlagsráði?
f ræðu Jóns Sigurðssonar, for-
manns Sjómannafélags Reykja-
víkúr, á útifundí ASÍ á dögun-
um minntist hann á þá breyt-
„Nú er ætlað, að breyta þessu
þann veg að fiskimenn fái ann-
að og lægra verð fyrir sinn hluta
aflans en útgerðin fær“, sagði
Jón og síðan minntist hann á
þátt sjómanna í verðákvörðun-
um á fiski: „Fulltrúar sjó-
mianniasamtakanna hafa setið við
hlið fulltrúa útvegsmanna í verð-
lagsráði sl. rúm sex ár og haft
þar jafnmikinn rétt, enda sam-
eiginlegir hagsmunir er þurfti
að gæta.
Ef þessi ætlan stjórnarvald-
anna nær fram að ganga að
breyta samningum þann veg er
ég áður sagði verða sjómanna-
samtökin að meta það, hvort á-
stæða er ekki til þess, að full-
trúar sjómanna hætti að mæta í
Verðlagsráði sjávarútvegsins og
þar með gera þá stofnun gagns-
lansa og ómerka."
Fljótsdalshérað, Neskaupstað,
Seyðdsfjörð og 1970—1972 til
fflestra Austfjarðanna. Lokið yrði
við stöð í Höfin í Hornafirði nú
í árslok.
Ráðherrann sagði að það væri
almennur misskiliniinigur að stofn-
koS'tniaður og reikstrarkostnaður
sjónvarpsins hvíildi þungt á ríkis-
sj'ö'ði, en svo væri efeki. Sú stefna
hafði verið tekin þegar ákvörðun-
in um ísllenzkt sjónvarp var tek-
in að láta toilltekjur af sjónvarps-
íækjum sitanda undir stofnkostn-
aði sjónvai-psins og dreifingu þiess
um landið. en afnotaigjöldin undir
reksitrarkostnaði þess, og hefði
það staðizt hingað til. Þá sagði
hann að jafnframt hefði verið
tékin sú ákvörðun að láta dreif-
ingu sjótnvarpsins um landið
gainga fýrir þvl, að farið yrði að
lengja sjónvairpsdagskrána að
mun. Taldi ráðherrann að 1972
ætti að vera búið að koma sjón-
varpinu um land allt.
Hjá Kaupmannasamtökunum
fékk blaðið þær upplýsingar í
gær að allt yrði gert sem hægt
væri til að reyna að skapa há-
tíðarstemningu í Reykjavfk yfir
jólin en vegna gengisfellingar-
innar verður þó ekki eins mikið
um dýrðir í miðbænum og fyrir-
hugað hafði verið.
Kaupmannasamtökin hafa haft
samband við skozkt fyrirtæki og
fá þaðan vanning þann sem þarf
til að götuskreytingar í miðbæn-
um geti verið með sómaisamleg-
um brag. Ekki fékkst uppgefið
hve háum upphæðum veröur eytt
í kaup á þessuim vamingi, sh'kt
virtist vera algjört hemaðar-
leyndarmáll. 1 fyrra náðist gott
sarmkomulag við verzlunareigend-
ur í miðbænum um að taka bátt
í kostnaði af þessu fyrirtæki en
eftir er að kanna undirtektir
þeinra í ár — en að það takizt
að skreyta götumar byggist á þvi
að fjöldinn sé með. Borgaryfir-
völdin leggja einnig friam sinn
skerf með því að rafmaignsveitan
tekur þátt í uppsetningu skreyt-
inganna og leggur til orkuna.
í gróðrastöðinni Alaska fékk
blaðið það staðfest að þar er
höndlað með danska mold og er
hún seld í pakfcningum á krón-
ur 55 og nægir það í sex til átta
pbtta. Moldin er þurr og leyst
upp í vatni en gera má ráð fyrir
að fyrir þessar 55 krónur fáist
um 200 grömm af gróðurmold.
Pokinn af felenzkri mold kost-
ar tóllf krónur og nægir innihald
hans í tvo potta. 'öfckur er
spum: Hvað verður flutt inn
næst? Vatin firá Venezuela ef til
vill?
fr/end skuldaaukn-
ing '63-'683220m.
• ÞJÓÐVILJANM barst síðdegis í gær löng fréttatilkynning frá
Seðlabanka íslands, hagfræðideild, um erlendar skuldir og
greiðslubyrði. Vegna þess, hve þröngt var orðið í blaðinu er
fréttatilkynningin barst, er ekki unnt að birta hana í heild í dag
en það verður gert síðar.
• Hér verða hins vegar teknar upp úr fréttatilkynningu Seðla-
bankans tvær töflur, einkar fróðlegar, önnur um erlendar skuld-
ir 1963-1968 og hin um grciðslubyrðina 1963-1968 í hlutfalli við
heildargjaldeyristekjur þjóðarinnar. — Fara þær hér á eftir:
• Samkvæmt þessum tölum er áætlað, að skuldaaukning frá árs-
lokum 1963 til ársloka 1968 verði 3220 milj., eða 79%.
ERLENDAR SKULDIR í ÁRSLOK 1963 - 1968 í MILJÓNUM
KRÓNA
Opinberir Samtals á
aðilar Einkaaðilar Samtals nýja genginu
1963 3.146,5 933,5 4.080,0 6.299,5
1964 3.077,8 1.674,2 4.752,0 7.337,1
1965 3.107,4 1.961,4 5.068,8 7.826,2
1966 3.369,9 2.488,1 5.858,0 9.044,8
1967 3.781,6 2.794,5 6.576.1 10.151.9
1968 (áætliað) 4.955,0 2.345,0 7.300,0 11.271,2
GREIÐSLUBYRÐIN 1963 -1968 í HLUTFALLI VIÐ
GJALDEYRISTEKJUR
Opinberir
aðilar Einkaaðilar Samtals
% % %
1963 4,8 3,7 8,5
1964 4,6 3,4 8,0
1965 4,3 3,4 7,7
1966 4,4 4,3 8.7
1967 1) 4,8 6,6 11,4
1968 2) 6,3 9,1 15,4
1) Bráðabirgðatölur. — 2) Áætlun.