Þjóðviljinn - 24.12.1968, Qupperneq 1

Þriðjudagur 24. desember 1968 — 33. árgangur — 282. tölublað.
Er lögregluríki á íslandi?
aras
unnar a
í gær
■<í>-
<?> 50 lögregluþjánar í Reykjavík undir stjóm »
kntiwJis Sigurjóns Sigurðssonar og Jóhanns Hafstein
dómsmálaráðh. efndu í gærkvöld til blóðugra átaka
við æskufólk, sem efndi til kröfugöngu til stuðn-
ings kröfum verkalýðsins. Upptök þessara átaka
eru öll á ábyrgð lögreglunnar sem stillti sér upp á
Lækjartorgi í þrefalda rÖð til ögrunar þeim sem
þar áttu leið um.
í gærkvöld kl. 8,30 hófst fund-
ur í Sigtúni í framhaldi af fundi
Æskulýðsfylkingarinnar og Fé-
Iags róttækra stúdenta á laugar-
dag, þegar lögreglan handtók
fundarmenn, Ragnar Stefánsson,
Sigurð A. Magnússon ritstjóra
Samvinnunnar og fleiri, um leið
og þeir gengu út úr fundarsal. Á
meðan fundurinn í gærkvöld stóð
yfir hafði Iögreglan mikinn við-
búnað á Lækjartorgj og þar var
stillt upp fjölda lögreglumanna
og vakti það strax athygli veg-
farenda sem þar voru á ferð til
að fórna síðustu aurum sínum á
altari kaupmanna. og fannst
flestum að þar væri lögreglan að
ögra fólki. Dokuðu menn þar við
og skammt var að bíða að til tíð-
inda drægi.
Lögreglunni hafði verið til-
kynnt um fundinn strax þá um
morguninn og einnig að fundar-
menn ætluðu að ganga kröfu-
göngu að loknum fundj til stuðn-
ings kröfum launþega á íslandi
sem margir Iifa nú í svelti á þess-
um jólum og einnig til að mót-
mæla glæpaverkum Bandaríkj-
anna i Víetnam og ofbeldi lög-
reglunnar á Islandi gegn þessum
mótmælum til að firra athygli ís-
Iendinga á ábyrgð Bandaríkja-
liers á Islandi á styrjöldinni í
Víetnam.
Er kröfugöngumenn, sem voru
á þriðja hundrað talsins komu
út í • Austurstræti, mættj þeim
þreföld röð fimmtíu lögreglu-
þjóna, og fjöldi vegfarenda sem
þarna var á ferð gaf þessu auga.
I'egar hópurinn kom að lög-
Framhald af 3. síðu.
Frá átökunum á Iaugardaginn á Austurvelli — Ljósm. Þjóðv. A.K.
ApoEloferðin gengur eins og í sögu
• %
en mestu nætturnar eru framundan
Geimfararnir hafa náð sér eftir nokkra vanlíðan — 1 dag verður braut
farsin? breytt svo að það farf umhverfis tunglið í 100 km fjarðlægð
KENNEDYHÖFÐA 23/12 — Ferð’ bandáríska tulíglíarsins
Apollos 8. gengur að óskum. Frá upphafi hefur eiginlega
ekkert bjátað ái rieraa hvað tveir geimfaranna kvörtuðu
undan nokkurri vanlíðan fyrsta sólarhringinn. í kvöld virt-
ist hún vera úr sögunni^og af öllu mátti ráða að Apollo-
farið myndi fara á sína tilætluðu braut'umhvérfis htunglið
á morgun. . ■ -
Þegar, ferðiín umhveri'i.s tungl-
ið hefst verða þeir félágair fyrstiu
Það var Frank Borman far-
arstjóri sem kvártaöi undan van-
líðan sinni í gær, en Anders ,ný-
liðanum í sveitinni, leið ekki
heldur sem bezt. Borman hafði
magakveisu sem hélt fyrir hon-
um vöku. Hann tók lyf við kveis-
unni að ráði lækna á iörðu niðri
en kvartaði bó yfir svefnleysi
og niðurstaðan varð að hætt var
við fyrirfram, ákveðnar áættanir
um hvemig þeir geimfarar skyldu
verja tíma sínum., Borman, var
falið að ákveða sjálfur hvernig
vininunni skvldi hagað um berð
og þegar síðast fréttist leið öll-
um bremur geimtförunum vel.
A þessum áfanga ferðarinnar
er reyndar ekki mikið sem til
er’ ætlazt af beim. Það er ekki
fyrr en á morgun. aðfangadag,
sem Borman verður að ákveða
hvort beir láti sér nægja að fara
í sporbaug umhverfis tungl til
jarðar aftur. eða bá að fara á
braút umhverfis tunglið. Taki
hawn bá ákvörðun að fara ó
braut umhverfis tunglið mun
Apollo 8. fyrst fara tvær um-
ferðir umhverfis bað á. spox’baiug
nálægt 120 hn en þeirri braut
verður síðan breytt aftur svo að
bún verði hringlaga með jafnri
tunglfirð um lOn km. Úr þeirri
fjarlægð verða skoðaðir og Ijós-
myndaðir þeir staðir á tunglinu
sem helzt hafa komið til mála
sem lendingarstaðir fyrir mönn-
uð geimför frá jörðu.
mbnnimir sem hafa- verið sam-
bandslausir .við stöðvar á jörðu.
Ef eitthvað óvænt gerist þá munu
þeir ekki geta látið af sér vita.
Eftir því sem Satúrnus-dldfláu^i'n
óg' Apollofarið hafa ixnnið ’ hing-
'áð til, ættu ehgar hættur að véra
á ferðinni. En þó er aldirei að
vita. Biluðu tæki tíinglfarsins
þegar það er hinum megin við
tuhglið frá jörðu séð geta geim-
faramir. ekki, komið boðum um
það til jarðar. .Töfin gæti ráðið
úrslitum. Og ef tsetón þiluðu
myndu þei,r félafian hringsóla
umhverfis tunglið til' dómsdags.
Það má þó nærri því íullyrða
að svo íari ekki, ,-að Apollofarið
fari. siniar, tíu ferðir umhyerfis
tunglið og leggi síðan af stað til
jarðar.
Framhald á 3. síðu.
456 á atvinnuleys-
isskrá í Rvík í gær
A Þorláksmessu voru 456 menn
skráðir atvinnulausir hér í
Reykjavík að sögn Ragnars Lár-
ussonar, forstjóra Ráðnjngarstofu
Rcykjavíkurborgar. Sagði Ragn-
ar þctta vera hæstu töiu at-
vinnuleysingja fram að þessu í
vctur. Hefði tala atvinnuleys-
ingja verið að aukast fram. á
þennan dag.
230 verkamenn eru skráðir at-
vin-nulausir og 76 verkakonur.
Þjóðviljinn náði tali at£ Eðvarð
Sigurðssyni, formanni Dagsbnin-
ar, og kvað hann svona mikið
atvinnuleysi vei'a tvímælalausan
hættuboða fyrir ástamdið á
vinmumarkaðnum í framtíðinni.
A síðasta úthlutunamefndar-
flumdi hjá okkur í Dagsbrún tók
ég eftir nöfnum eldri verka-
manna, sem' háðu baráttu við at-
vinnuleysi og skort kreppuár-
anna, sagði Eðvai'ö.
Af 456 atvinnuleysingjum em
348 kiarlmenn og 108 konur og
skiptast þeir þannig efltir starfs-
hópum: 230 verfcamenn, 46 sjó-
menn, 17 verzlunai'menn, 5 mat-
sveinar, 13 trésmiðir, 6 bílstjórar
í vinnu hjá öðrum, 6 mélarar,
? múrai'ar, 8 iðnverkamenn,
stýrimaður, vélstjóri, netagerðar-
maður, rafvirki, flugivirki, 2
skipasmiðir og 2 húsgagnasmiðir
eða samtals 348 karlmenn.
Þá eru 76 verkakpnur skráðar
16 verzlunarkmur og 3 mait-
reiðislukonur eða 108 konur sam-
atvinnulausar, 13 iðnverkakortur,
tals.
Eniginn vaifi er á því, að mifciba
meira atvinnuleysi er til staðor
hér í Reykjaivík heldur en sfcrán-
ing atvinnuley|ingja gefur til
kynna og þvi miður eru horfur á
vaxandi atvinnuieysi eftir ára-
mótin.
Hærri
inn bótaréttur
Bráðabirgðalög væntanleg eftir jöl til framkvæmda á atriði úr samningunum í marz sl.
■ Til efnda á loforði ríkisstjórnarinnar frá marz-
byrjun í fyrra hefur nú orðið að ráði að gefin verði
út bráðábirgðalög eftir hátíðar um hækkun bóta
atvinnuleysistrygginganna og aukinin bótarétt.
■ Þetta kemur fraim í ummælum Eðvarðs Sigurðs-
sonar, formanns Verkamáflnafélagsins Dagsbrún-
ar og Verkamannasambands íslands, í stuttu við-
tali við Þjóðviljann í gær.
Þjóðviiljinin hefur undanfarið
skýrt flrá aitvinnuleysinu víða um
land og lagt áiherzlu á hversu
skiammt atvinnuleysisbætumar
hrykfcju og þingmemm Alþýðu-
bandalagsins hafa haldið málinu
vaikamdi á Alþingi. En Aliþingi
fór í frí fi-am í feþmíar án þess
að gei'a neán-ar ráðstafanir x mál-
inu. Sneri Þjóðviljinn sér í gær
til Eðvarös Sigurðssonar, for-
manns Verkaimannafél. Dags-
brúnaji' og Vteirfcamiammasaimbands
Isiahds og sipui'ðist fiyrifl um
efndir ríkisstjómarinnar á lof-
orðinu um bi'eytinigu á þessu
sviði sém gefið var í sambandi
við samningana í rmarz í flyrra.
Undirbúningur í vetur
• Já, það er rétt, ríkissitjómin
gaf | í ■ fymavetur í samminguinum
fyrii-heit um að atvinnuleysisbæt-
ur yrðu hækkaðar og bótaréttnr
aukinn. Við Aliþýðubandailaigs-
menm höfðum. þá flluitt ftiuimvarp
á Aiþingi urn þaö eflni og ilá það
fyrir, sa-gðí Eðvarð.
1 haust hefur svo verið unnið
að þeBSU, on segja má, að þetta
sé eins konatr samxiingsmél. Það
var í .októiber eða. nóvemtoer ,að
félaigsmólaráðherra för, þess á leit
.við 'ofckur þi'já, Bjöm. Jónssom,
Ösfcar Hangrímsson og mig, að
athuga'málið og gera umi toað til-
lögur. Við skiluðum svo tillögum
okfcar viku af desemtoer tfl ráð-
hetxa, og efltir að ’ rfkisstjómin
hafði sjálf haflt þær til athug-
unar sendi hún þær til umsagnar
bein'a aðila sem barna eiga eínk-
um hlut að móli, en bað enx al-
býðus-amtökin annars vegar og
hins vegar beir sem að la-ga-
setningiunni eiga að stamda.
Bráðabirgðalög
Þegar séð varð að miálið yrði
efcki aífyeitt á Albingi fyrir jól-
in, var getfið um bað fyrirheit að
bráðabirgftalög yrftu gefin út um
málið eftir hátíftarnar, og að þau
bráðabirgðalög fælu efnislega í
sér þaft sem vift höfftum lagt til.
Verði þetta gert, sem ég hef
efcki ástæðu til að veflengja,
hækka bæturnar verulega og
bótaréttur er rýmkvaður, m.a. á
þann veg að framvegis skerða
ekki ellilaun atvinnuleysisbætur,
tekjumörk sem mjög hafa tak-
markaft bótarétt verða afnumin,
og bótadögum á ári verður f jölg-
að.
Endurskoðun laganna nauðsyn
— Hvtea'jar eru reglurnar nú
um úthlutunai'upphæðir og toóta-
rétt?
— Einsitaklimgar flá 146 kr. á
dag, kvæmtiir menn 165 kr. og 15)
kr. fyrir hvert baim — í sex
da-ga viikúnnar, og aitls 120 daga
á ári. ■ En nú er atvinnúleýsið
oi'ðið svo viðvairandi að 120 bóta-
dagai' á ári nægja efcfci.
Með þeirri reynslu sem nú er
fengin af atvinnuleyisistryggimg-
unum, eftir að atvinnuleysi hefur
gert svo alvarlega vart við sig,
er auglljóst að taka verður lög-
gjöfina til endurskoðunar í heild.
En hvort tveggja er. að það er
allmikið verk og þar eru mörg
atiiði viðfcvæm við að fást. Von-
ir standa þó til að það verk verf'-i
unnið fljótlega. í samráði við
hina upphaflegu samnimgsaðila.
Sama gildir um lögin um vimnu-
miðiun, og væntanlega fylgist
endurskoðun beggja laganna að,
en vinnumiðlunin og atvinnu-
leysisskráningin er undirstaða
la-gianna um atvinnuleysistnygg-
ingarnar.
* Ég vil nota tækifærið til að
brýna fyrir mönnum sem verða
atvinnulausir að láta sfcrá sig
tafai'laust og h-alda sfci’áninigunni
við meðan þeir fá 'efcki vinnu,
saigiði Eðvai'ð að liokum.
«