Þjóðviljinn - 23.01.1969, Qupperneq 4

4 StÐA — ÞJÖÐVTLJXNTí —• Fimmtudagur 23. jauúar 1960.
— málgagn sósialisma, verkalýðshreyfingar og þjóðfrelsis —
Ritstjórar: Ivar H. Jónsson (áb.J, Magnús Kjartansson,
SigurSur Guðmundsson.
FréHaritstjórl: Sigurður V. Friðþjófsson.
Auglý8ingastj.: Ölafur Jónsson.
Framkv.stjórl: Eiður Bergmann.
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðust 19. Sími 17500
(5 linur). — Áskriftarverð kr. 150,00 á mánuði. — Lausasöluverð kr. 10,00.
Lágmarkskrafa
jpyrsta desember í fyrra kom til greiðslu vísitölii-
uppbót á kaup, og hafa stjórnarvöldin lýst yfir
því að ætlun þeirra sé sú að frekari vísitöluupp-
bætur verði ekki greiddar um sinn. Uppbætumar
í desemberbyrjim voni miðaðar við vísitöluna 1.
nóvember. Síðan hefur orðið örari verðhækkana-
skriða en dæmi eru um áður hérlendis og verður
þá ekki lengra jafnað. Á aðeins tveimur mánuð-
um, í nóvember og desember í fyrra, hækkaði fram-
færsluvísitalan úr 109 stigum í 119 stig; almennt
verðiag hækkaði þannig um tæplega 10% á þess-
um stutta tíma. Sérfræðingar áætla að þessi óða-
verðbólga muni halda áfram enn um sinn, þar til
verðlag hefur að jafnaði hækkað um nær 20%. Eigi
menn. að bera slíka verðbólgu bótalaust jafngildir
það því að raunverulegt kaup lækki um fimmtung.
Jjessi kauplækkun af völdum verðbólgu bætist
við þá stórfelldu launaskerðingu sem hlo'tizt
hefur af ástandinu 1 atvinnumálum; aukavinna og
yfirgreiðslur mega heita úr sögunni; naumar at-
yinnuleysisbætur eru nú hlutskipti þúsunda manna
um lánd allt. Það er algengt að tekjur heimilanna
hafi af þessum sökum minnkað um þriðjung á
tveimur undanförnum árum. Menn verða að fara
spart oneð árstekjur sínar til þess að þær hrökkvi
fyiir brýnustu nauðþurftum, og þær geta engan
veginn nægt til þess að standa undir f járhagsleg-
um skuldbindingum sem fjölmargir hafa tekið á
sig til þess að eignast þak yfir höfuðið.
það er ekki aðeins þjóðfélagslegt ranglæti að ætl-
ast til þess að launamenn taki á sig allt að 20%
verðhækkanir bótalaust ofan á þessa þróun, held-
ur óraunsæ stefna sem hlýtur að leiða til ófam-
aðar. Kaupgjald verkafólks á íslandi er nú lægra
en í nokkru öðru landi með hliðstæðan efnahag;
almennar launatekjur hér eru til að mynda um
það bil helmingur af hliðstæðum tekjum í Dan-
mörku ef gengisskráningin er notuð til viðmiðun-
ar. Fyrir því eru engin þjóðhagsleg rök að kaup-
gjald fyrir venjulegan dagvinnutíma þurfi að vera
svona lágt hérlendis; öllu heldur má færa rök
að því að hin lélega kaupgeta launafólks uim þess-
ar mundir sé ein af ástæðunum fyrir erfiðleikun-
um í atvinnu- og viðskiptamálum. Verði haldið á-
fram á þeirri braut að skerða kaupgetu manna
mun það bitna á fjölmörgum atvinnugreinum og
gera atvinnuleysið að enn alvarlegra vandamáli.
^ síðasta Alþýðusambandsþingi var lýst yfir því
að verðtrygging launa væri „grundvall'aratriði,
réttur sem verklýðsfélögin geta ekki hvikað frá“
og skoraði þingið á „öll verklýðsfélög að búa sig
undir saimeiginlega baráttu til þess að tryggja það,
að verðbætur á laun verði greiddar áfram ársfjórð-
ungslega“. Þetta verkefni félaganna mun komast
á dagskrá næstu vikur, því samkvæimt þessari
stefnu eiga vísitölubætur að koma til greiðslu 1
marz. Er þess að vænta að atvinnurekendur og rík-
isstjóm átti sig á því af fullu raunsæi að gegn þeirri
lágmarkskröfu verður ekki staðið. — m.
Borgarsfjórn Reykjavikur
Sjálfsagt réttlætismá! að aldrað fólk
fái ókeypis far me ð strætisvögnunum
AJfþýöubandaliaigsmenn í boa'g-
anstjórn Reykja-víkur bai£a ha£t
fnuimfcvasði ad bvi að bargar-
stjómin beitti sér fyrir því að
aldrað íóillk) í borginni eigi kost
á að saefcja sýningiar leákihús-
anna fyrir hálllfvirði.
Þetta imál er nú komið í höfin
á þann veg, að gamla Mfcið fær
aðgönguimiða að sýningiuim
Ledk£élags Reykjavífcur hveneer
sem er gegn hálfu gtjaldi. I>jóð-
leifclhúsið veitir gamla fólkiniu
. sama aiMátt, en með þeirri tafc-
miörtoun að aðgöngumiðar séu
keyptir samia dág og leiksýning
fer frani.
Pólagsmiálaróð Reykjavilkiur-
borgar hiefiur og beitt sór fyrir
því, að öMinuðu flóllki yrði veitt-
ur ófceypis aðganigur að sýning-
um fcvifcmyndahúsanna. Mun
þaö máíl að komasit í höfn með
þeim hætti að gaimHa fólkið fái
aðgang að 5-sýningum fcvik-
myndahúsanna án greiðsllu.
Þrdðja atriði sem snertir
mjög' hagsmu.ni gamia fóllfcsins
er einnig fcomið á daigsfcrá hjá
borgaryfirvöilduim, en það eru
ókeypis ferðir með aimennings-
vögnum Strætisvagna Reykja-
vifcur.
Eins og sfcýnt lieflur verið frá
hér í blaðinu kiom þetta mál
til umræðu í borgBrstjómdnni á
fyrsta fundi hennar eftir ára-
mótin, sem halldinn var 2. janú-
ar. Hreyfði Guðmundur Vig-
fússon, borganflullltrúi Alþýðu-
bandalaigsins þá miádinu, og ein-
mitt í samibandi við undirteikitir
kvikimyndalhúsaeáigenda við' tiH-
mœli félaigsmállaráðs um að
alldrað fiólk gæti' sótt sýningar
kvi'kmyndahúsanna . sér að
kostn áðlarlausiu.
Lagði Guðmundur Vigfússon
fram svohljóðandi tiliögu,' sem
samfccmulaig varð um að vísa
til meðferðar hjá stjórn Stræt-
isvagnamna og flélagsmáiaráði:
„Borgarstjórnin beinir því
tii félagsmálaráðs, að taka upp
viðræður við stjóm og for-
‘st.jóra Strætisvagna Reykja-
víkur um möguleika á, að
öldruðu fólki verði gofinn
kostur á að ferðast með stræt-
isvögnunum sér að kostnaðar-
lausu, a.m.k. á þeim tímum
dags, scm minnst álag hvílir á
vögnunum."
í stuttri f^amsöguræðu fyrir
tilllögunni sagði Guðmundur
Vigfússon m.a.:
— Það er á einu sviði sem
mér sýnist, að borgin sjáilf gæti
komið til móts við aildnaða flóíl.k-
ið, og það er í siambandi við
ferðir strastisvagnanna. Það mál
heifur nofck.rum sinnum horið á
góma hér í borgarstjóm, að
borgin greiddi fyrir því, að
aldrað flódk ætti kost á ókeypis
ferðum eða aflsfláttarfarmiðuim
með strætisvögnunum, þótt það
hafi ekfci enn komizt í fram-
kvæmd- Nú er það svo, að aildr-
að og tekjulítið fólfc, t.d. íólk
sem býr aðeiins við elililífeyri,
sem er rúmar 3 þúsund fcrónur
á mánuöi, má ekiki við miklum
útgjöldum. Og þó að oklkur
sýnist kannski í filjótu bragði,
að fargjöld strætisvaignanna
ættu ekki að vajlda þessu fólki
erfiðleikum í saimlbandi við
ferðalög þess innan borgarinnar,
komur bað þó fljótt í Ijós, þeg-
ar málið er athuigað nánar, að
þarna getur verið um talsverð
útgjöld að ræða fyrir fólk með
engar eða lágar tdkjur.
Það komur t.d. í Ijós, að öldr-
uð hj'ón, sem eiga heiima, svo
dæmi sé'tekið, vestur á Mélium
eða vestur í Skjólum, og vfflja
gjaman heimsækja að deginum
sitt fólk, böm ©ða tengdabörn.
sem búa inn í Árbæjar- eða
Langholtshvönfi eða eimhverjuim
öðruim fjarlægum hverfum,
verða að greiða 68 kr. í fargjöld
fram og til bafca. Þau burfa að
tatea va©n niður til miðlbæjar
og anmam. þaðan og á áfainga-
stað. Og sama gerist á heim-
leiðinni, þau þuirfa að tafca tvo
vagna. Þetta enu töluverð út-
gjöld fyrir aldrað fólfc, sem ein-
göngu býr við ellilífeyri, og mér
sýnist að þegar stofnun eins og
félaigsmálaráð er nú að vinna
að því við aöra aðdla, og að
mínu viti á róttum grumdveilli,
að auðvélda þessu a.ldroða fólki
aðgang að t.d. leiklhúsum og
kvifcmyndalhúsum, mættum við
hér í borgairstjóminni einnig
sýna lit á því að koma að ein-
hverju leyti til móts við gamla
fóllkið.
Það er þannig með strætisi-
vagnama, eins og borgarfulltrú-
ar þekfcja, að á vissuim tílmium
dags er í þeim imikil þröng og
mikið álaig á ferðum þeirra.
Þetía á sérstaklieiga við þegar
fólk er að fara í og úr vinnu.
En á öðrum tiímum og þó sór-
stakílega yfir miðjan daiginn og
á kvöldiin eru fanþegar oft fáir
og rúmt í vögnunjim, þannig að
ekfci ætti að vema til fyrirstöðu
að veita öldnuðu fóllki, sem það
vildi notfæra sér, færi á að
ferðast ókeypis með vöginunum.
Borgarsitjómin geiur að sjálf-
sögðu átoveðið þetta sjálf.
Hún hefiur álkvörðunarvaildið í
þassu efni; en ég tefl farsæ'lla
og lfkfliegra tiil framiganigs málinu
að hreyfa því hór, að félags-
málairóðinu verði flaflið að ræða
hetta máfl við stjóm og for-
stjóm strætisvagnanna og
fcanma möiguleitoa á að koma
þessu máli löksims með ein-
hverjum hætti í höfn.
Ég þarf ékki að hafa um
þetta flleiri orð, en það er von
mín, að borgarfullitrúar geti
faMizt á að beina þessum tii-
mæflium tii féflagsmáflaráðs og að
það aflhuigi möguileifca á að
hrinda þessu máli sem fyrst í
framfcvæmd.
ÞjóðtváHjamuim er kumnugt urn,
að tilflaga Guðmundar Vigfús-
sonar í þessu máli hefur þegar
verið rædd bæði í stjóm Stræt-
isvagna Reykjavtífcur og fé-
laigsmálaráðd. Mun hugmyndin
hafla . hlotið mjög jáfcvæðar
umdirtektir í stjóm S.V.R. og
hjá forstjóra strætisvaign'anna.
FélagsmáiLaráð heflur flaflið eflli-
málafluaiLtrúa námari athuigun
málsins og er þess að væmta að
sú athuigun þurfi ekki að taika
aliltofl flamigan tílma.
Er hér um að ræða sjálflsagt
róttlætismál og venulegt hags-
mumaatriði fyrir gannila fóflteið',
sem Jdkið heflur löngu og
ströngu dagsverki, en hefur
hinsvegar margt úr litlu fjár-
maigni, að spila.
Þjóðviljann vantar
umboðsmann á Húsavík.
Upplýsingar veitir Freyr Bjarnason Húsa-
vík eða sími 17500 í Reykjavík.
Tœkifœriskaup
NYTT O G NOTAÐ
Kven- og herrafatnaður í úrvali. H]á okkur gerið
þið beztu kaupin. — Allt fyrir viðskiptavininh.
Móttaka á fatnaði fimmtudaga kl. 6 til 7.
VERZLUN GUÐNÝAR
Grettisgötu 57.

W x\\°
\es cP~