Þjóðviljinn - 15.03.1969, Síða 1

Leitað nýrra leiða í
baráttu launaþega
Q í gær var haldinn samningafund-
ur deiluaðila í kjaradeilunni um
yísitölumálið en ekki var blað-
inu kunnugt um að neitt sér-
stakt hefði gerzt á þessum fundi.
Q Verkalýðsfélögin hafa nú feng-
ið verkfallsheimildir, en eftir er
að ákveða hvernig á að nota þær.
Augljóst er að verkfallsbarátt-
una verður að heyja á annan
hátt en áður hefur' verið gert með
tilliti til atvinnuástandsins í
landinu. Er þess að vænta að
verkalýðshreyfingin leitií nýrra
leiða í baráttu sinni fyrir vísi-
töluuppbótum á launin.
Q Blaðinu er kunnugt um að ýms
fyrirtæki hafa í huga að greiða
vísitölubætur á launin auk þeirra
stærri aðila, sem þegar hefur ver-
ið getið um hér í blaðinu KRON
og atvinnurekendijir í Neskaup-
stað. Er Ijóst að slíkir atvinnu-
rekendur sem orðið hafa við kröf-
um launafólks geta einir átt rétt
á því að halda starfsemi áfram
enda þótt gerð yrðu verkföll í
viðkomandi starfsgreinum.
ENDURSKOÐUN LAGA UM
LÁNASJÓD NÁMSMANNA
Tillaga flutt á Alþingi gegn tveimur
þingmönnum Alþýðubandalagsins
□ Tveir þingmenn Alþýðu-
bandalagsins, Björgvin Saló-
monsson og Magnús Kjart-
ansson flytja á Alþingi til-
lögu um endursþoðun 1 aga
um lánasjóð íslenzkra náms-
manna.
\'
□ Tillagan er þannig: Al-
þingi ályktar að fela ríkis-
. stjórninni að Mta semja og
leggja fyrir næsta reglulegt
Alþingi tillögur um breyting-
ar á lögum um lánasjóð ís-
lenzkra námsmanna, er tryggi
íslenzkum stúdentum við
nám erlendis eigi lakari
námskjör en stúdentar við-
komandi lands njóta.
í gneiniargerð segir:
Á nýafsitöðnu þingi Norðuir-
la.ndaráðK í Stokkihólmi kom
fram, að rikissitjlórn Islands hefiur
farið þess á leit við ríkisstjórn
Svfþjóðair, að íslenzkiuim stúdent-
uim, er nálm stuinda við þarlenda
háslkóla, verði gert klledft að halda
því áfram með sórstökum styrkj-
um frá sænska rikinu. Muin mál-
io hafa fengið vinsamilegar undir-
tektir og vera nú í athuigun hjá
sænsiku rfkisstjórninni.
Það er ölluim Ijóst, að íslenzk-
ir námsmlsnn erlendis eiga í
miklum og vaxandi ei'fiðleiikuim
eftir síðustu gengisfellingu krón-
uninar, og viðbúið, að þeir verði
margir hverjir að hvenfa firá
námi, éf ekki kemur til sitór-
Praimhaild á 9. síðu.
MikiS
afvinnuleysi
rikir á
Skagaströnd
I blaðinu íslendingur —
Isafotd, er út kom 5. þ.m.
birtist meðal annars efnis
frétt undir. fyrirsögninni:
Skagsitrendingar áfonma að
hefja raslkjuveiði. Undirfyr-
irsöginin var hins vegar
svo/hljóðandi: 3 af 5 bátum
filúnir ,af ótta við hafís. I
lok fréttarinnar setm blaðið
ber oddivita Skaigastrandair,
Svein Ingólifsson, fyrir segir
svö: Aitvinnuileysi er nú að
miesitiu úr söigunni á Skaiga-
strönd.
Formaður . Venkaílýðsfé-
lags Skogstrendinga, Krist-
inn Jóhianinesson, átti tal
við Þjóðviljann í gær út af
bessari frétt Islendings —
ísafoldar, er hann kvað
ekki hafa við nein rök að
styðjast. I fyrsta laigi væri
það rangt að Siimigstrendi n g-
ar væru að hefja rælkju-
veiðar, því bæði væri
rækjuveiðitímaibilið að
verða búið, og aiúk þess
kæmi það firam í undirfyr-
irsögn íslendings — ísafold-
ar, að 3 af 5 bátum á staðn-
um væru flúnir og sam-
raamdist það i-Ua áfoiimum
um miMa ræikjuveiði.
Hitt kvað Kristinn þó
enn fjær sanni, að atvinnu-
Ieysi væri að mestu úr sög-
unni á Skagaströnd. 1 fe-
brúar var 71 maður at-
vinnulaus á Skagaströnd og
er það nær helmingur af
félagsmönnum verkalýðsfé-
Iagsins sagði Kristinn. Var
verið að borga út í dag at-
vinnuleysisbætur hér og
námu þær samtals 370 þús-
und krónum.
Samíkivœmit skrá þeirri
um atvinnuleysinigja íkaup-
túnum landsins, er félags-
málaráðuneytiö sendi Þjóð-
viljanum nrýverið, vom 68
skráðir atvinnuilausir á
Skagaströnd 28. febrúar.
Síöan kvað Kristinn ástand-
ið lítið hafa batnað.
Hraðfrystihúsið. er að
kalia eini vinnuveitandinn
á staðnum og vinna hjá því
um 40 manns, þegar at-
vinna er þar fyrir hendi, en
það er stopult, t.d. hefur
aðeins verið unnið þar 2
daga af 6 síðustu viku,
sagði Kristinn, og mun iáta
nærri, að þeir sem vinnu
höfðu í febrúar hafi flestir
ekki haft nema hálfar tekj-
ur vegna þcss hve stopul
hún var. Kvaðst Kristinn að
lokum ekki skilja hvaða til-
gangi svona tilhæfulaus
fréttaflutningur ætti að
þjóna.
Signa! tannkrem
hækkar um 33%
1 fyrrasumar kostaði
Siginal tannkmm kr. 19.60
í búð en er nú selt á kr.
25.40. Það er 33% hækikum.
Luma ljósaperur kostuðu
kr. 6.55 í júlí en kosta
núna kr. 8.40. Þá kostaði
dýrari g,erð af pavm kr.
8.80 en kostar núna kir.
12.70. Þetta er um 35%
hækikum. Lux handsápa
kostar núna kr. 14.50. Slíkt
sápuspil kostaði imnan við
kr. 10.00 i sumar og er
þetta um 26% hækkun.
Launþegum er ætlað að
búa við saima kau-p, þrátt
fyrir þessar verðhækkanir
í búðunum. Hvað táknar
það? Það er kauplækfeun.
Verklýðshreyfingin fer firam
á að kaupið hækkii í sam-
ræmd við þessar verðhækk-
anir. Það eru nefndar vísi-
tölubætur.
Byssan er fundin sem Gunnar
Tryggvason var myrtur með
□ Klukkan tíu í gærmorgun steig Njörður Snæhólm út
úr Loftleiðaflugvél á Keflavíkurflugvelli með þann úrskurð
bandarískra bysisusérfræðinga, að síkothylki er fannst í leigu-
bifreið Gunnars heitins Tryggvasonar fyrir ári hefði verið
skotið úr skammbyssu er fannst í leigubifreið Sveinbjöms
Gíslasonar hjá Bæjarleiðum 6. marz á þessu ári.
□ Klukkan fimm í gær boðaði Ingólfur Þorsteinsson,
yfirlögregluþ'jónn fróttamenn til fundar við Njörð í bæki-
s'töðvum raamsóknaiiögregHunniar við Borgartún, e<n við
það tækifæri nafngreindi rannsóknarlögreglan hinn meinta
morðingja' í fyrsta skipti opinberlega.
Aðíaramótt miðvikudaigs flaug I
Njörður Smæhólm með Loftleiða- 1
flugvél til Bamdaríkjiamma og
hafði náð fumdi mir. Berley hjá
F.B.I. í Waishim-gton D.C. kl. 2
á miðvikudag með gögm sím.
Klukkam hálí sjö um kvöiðið
hafði þessi byssusérfræðimigur
kveðið upp ú-rskurð sitnm um að
skothylkið (patrómam) er fiammst
í bíl Gummars heitin'S Tryggva-
son-ar væri úr skammbyssu
þeirrj er fammst í hamzkahólfi í
bíl Sveimbjörms Gíslasonar, leigu-
bílstjóra.
Mr. Beiiey eir yíiimaður þeirr-
ar deild.ar hjá F.B.I. er fæst við
rammsókm á öllum byssum og
skatfærum, sem koma inn til F.
B.I. Úrskurður sérfræðingsins er
býg'gður á mörgum sérkemmum,
sem hver byssa framkaill'ar á
skothylkimu er hleypt er' af bysis-
umind og eru þessi sérkemmi at-
huiguð í smásjá. Meðal ammars
kemiur sérstakt far á botm skot-
hylkisins eftir spremgipimmjamm,
þá kemur far eftir útdraigara og
sleðamm á bysisummi, sagði Njörð-
ur.
Skiamm'byssam heitir Smdth &
Wesson af hlaupvídd 35 og höfðu
verið búnar til 8350 byssur af
þessari gerð á árumum 1913 tii
1921. Þesar skammbyssur eru
sjaldgæfar nú orðið og hafði mr.
Berley aldrei séð þessa fgerð af
skammbyssum áður.
Fnaimlhald á 8. síöu.
Loðnuaflinn um 100 þúsund tonn
Gjaldeyrís verimæti
um 251 miijón kr.
□ Á land h-afa borizt um 100 þúsund tonn af loðrtu til
vinnslu í síldar- og fiskimjölsverksmiðjum hér sunnanlands
en nú er bræla á miðunum. Fyrir þetta aflaverðmæti fá
sjómenn 63 miljónir króna og í gjaldeyristekjuim til þjóðar-
búsins leggur þetta sig á 251 miljón króna varlega útreikn-
að.
Megnið af loðnumjöilinu hefur
þegar verið selt úr landi til Dan-
merkur, eða 12 til 13 þús-und
tonp, fyrir 64£ tonmið meðalverð
að áliti Stefáns Gumnlauigssonar
í viðski ptamálaráðumeytinu. Það
má hins vegar redlkna með 15%
mjöli úr þessum loðnuaiflla eða
15 þúsund tonnum.
Þetta gerir um 201.6 miiijónir í
gjaldeyri. Þá er hægt að reikna
með 5% lýsi úr þessum loðnu-
afla að meðaltaili. Það er um 5
þúsund tonm af lýsi. Þegar er bú-
iö að selja til Vestur-Þýzkailamds
og HoiHainds 800 tonm aif loðnu-
lýsi fyrir 47£ tonnið. Efl redkn-
að er með sama verði gera 5 þús.
tonn af loðnulýsi 49.3 miiijónir
króna. Þetba gerir samitals 251
miljón króna í beimlhörðum gjaild-
eyri.
I jan-úarilok var 10 til 12%
lýsi í loðnunmi og þykir eklki ó-
liklegt að reikna mieð 5% lýsi
að meðailtaili úr þessum loðnu-
afila.
Ek'ki er óli'klegt, að loðnuivedð-
in stamdi fram í apríl.
Þess skal getið að útreifcnimg-
urinn er af blaðsins hálfiú.
Nautaat
Franski tungumáilakenmai’inn
Gérard Ohinotti fllytuir fyrirlest-
ur á veguim Alliance Francaise
i h-áskóllanum, fyrstu kennslu-
stofu, í dag (lau.gardaig) kl. 5.30
síðdegis.
Hann taiiar á firönslku uim list-
ir nautaatsfþróttarinnar, en
skuggamyndir verða sýndar til
skýringar.
, öllum er heimill aðgangur.
Jóhannes úr Kötlum
SKÁLDA-
KYNNING
Á sunnudag kl. ■ 4 e.h. verður
haldin á vegum ÆFR í Tjannar-
götu 20 kynning á verkum Jó-
hannesar úr Kötium. Mun skáld-
ið lesa' upp úr verkum sínum og
svara síðam í yri rspumum.
Kynningin er öllum opm og að-
gamigur ókeypis.
Fjöknennið og mætið stund-
vislega. — ÆFR.
BSRB snýr sér til ASI:
Vill leita eftír sam-
stöðu þessuru uðila
Á fundi sínum 13. þ.m. ákvað
stjórn B.S.R.B. að snúa sér til
Alþýðusambands fslands um við-
ræður um það, hvernig megi efla
samstöðu og samstarf þessara
hcildarsamtaka.
Þá samlþykkiti sitjórn BiS.R.B.
að senda blöðum og útvarpi eft-
irfiairandi greinargerö um Vísditölu-
greiðslur.
Vísitölubastur á laun hafá mjög
verið til umiræðu að undanfömu.
Að gefinu Jiilefni vill B.S.R.B.
Skýna það í hverju er flólginn
munurinn á greiðslum verölliags-
upphóta eftir samningum verka-
lýðsfélaga og saimkvæmt dótmi
Kjaradóms frá 21. júní sl. til
opinbenra starfsimanna.
Kaupgreiðsluivísitaila aillra laun-
þega er mdðuð við hækkanir á
firaimifærslukositnaði í Reykjaivík
síðan 1. nóvemiber 1967, þó að
frádregnuim 2.34%. Verðiaigsupp-
bótin er elkki greidd á hærri
hluía grunnllauna en 10 bus. kr.
á mánuði.
Samkvaemt samniarngum verka-
lýðsfélaganna skal bó ekki greiða
nema liálfia þessa verðlagsupp-
bót á grunnlaun, sem voru 16—17
þús. kr. og enga verðlagsuppbót
þar fyrir ofan. Ahrif þessanar
reglu hefðu orðið þau á launa-
stiga Vypimfoerra starfsmanna, að
greidd hefðd verið sama krónu-
taila á hámarksilaun í 17. launa-
floMd og öll laun þar fyrir neð-
an, hins vega.r aðeins lielmingur
þeirrar krónutölu á háimarfcslaun
í 18. laiunaflokíki og engar vei’ð-
lagsuppbætur í 19.—28. launa-
flokki. 1
Aflleiðing þessa hefði orðið sú,
að launamismuniur mdillli 17. og 18.
launafllokks í des. 1968 til febrú-
ar 1969 hefði orðið 0.3%. Sam-
fcvæmit vísitölu 123.33, sem greiða
skyldi 1. marz s.l., þá hefðu laun
í 17. og 18. og 19. launiaflokki
orðið jöfn, og þannig hefði þessi
regia leitt til þess með aukdnni
dýrtíð, að allir launaflokikar þar
fyrir ofan vænu með sairna kaup.
Kjaradómur firá 21. júní 1968
dæmdi opimtoerum sitarfismönnum
samskonar verðlagsupptoætur og
flólusit í samningum verkaiýðsfé-
laga, með þedrri einu undantekn-
ingu, að áfcveðim krónu'tala var
dregin frá verðlagsuppbótum
þeim-a, sem höfðu yfir 16 þús.
kr. girunnlaun á ménuði .Fengu
þeir því ekki aðeins lægri pró-
Frairplhald á 9. siðu.
Hvert stefnir í
leikhúsmélum?
Á morgun. sunnudag,
gengst Alþýðubandalagið .
fyrir umræðufundi í Lind-
arbæ um ástandið í leik-
húsmálunum. Fundurinn
hefst kl. 2 síðdegis og með-
al málshefjenda verða Ey-
vindiur Erlendssaó. Erlingur
Gísiason, Magnús Jónsscnn
og Oddur Bjömsson.