Þjóðviljinn - 17.04.1969, Qupperneq 4

4 StDA —i &JOÐV0UEI6EN — Ftaunttodiasur IX aprfl 1SG9.
— málgagn sósialisma, verkalýðshreyfingar og þjóðfrelsis —
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóðviljans.
Ritstjórar: Ivar H. Jónsson (áb.). Magnús Kjartansson.
Sigurður Guðmundsson.
Fréttaritstjóri: Sigurður V. Friðþjófsson.
AuglýsingastJ.: Olafur Jónsson.
Framkv.stjóri: Elður Bergmann.
Ritstjórn, afgreiðsia, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavðrðust. 19. Siml 17500
(5 línur). — Askriftarverð kr. 150.00 á mánuðl. — Lausasöluverð kr. 10,00.
Hverjir eru andstæBingar
iðnaðarins?
Tslenzkur iðnaður hefur drabbazt ákaflega mikið
niður í tíð núverandi valdaflokka. Þar verður í
senn um kennt skipulagsleysi í f járfestingu og inn-
flutningi iðnaðarvara. Þannig hafa ýmsir iðn-
rekendur brugðið á það ráð að flytja inn sjálf-
ir iðnaðarvörur. Þeir hafa áður en varði orðið mikl-
um mun umsvifaimeiri sem innflytjendur en sem
framleiðendur, stundum hefur sá fyrmefndi kné-
sett þann síðamefnda. Hins vegar hefur aldrei
staðið á því að iðnrekendur á íslandi hafi látizt
vera miklir iðnaðarforkólfar — en þeir hafa hins
vegar sjaldan séð hina raunvemlegu meinsemd,
þ.e. stefnu þess flokks, sem þeir margir styðja. í
stað þess hafa þeir beint geiri sínum að launafólki.
Með þessum vinnubrögðum eru iðnrekendur að
sýna að þeir skilja ekki hverjir em hagsmunir ís-
lenzks iðnaðar, en um leið sýna þeir mjög skýrt að
þeir meta hagsmuni Sjálfstæðisflokksins og inn-
flutningsbraskaranna þeim mun hærra verði. Það
verkbann sem iðnrekendur hyggjast nú efna til er
ákaflega greinileg vísbending um það hverjir í raun
em andstæðingar íslenzks iðnaðar. Þeir em stefna
einkagróðans og forustusveit iðnrekenda sjálfra.
Kæri Kruimimi.
Ég hef sbundum lesið pistl-
ana þina og finnst þeir eikiki
verri en hvað annað sem er í
blöðunum. Nú skrifia ég Ler
vegna bisikupsins. Ekiki vegna
þess að ég haildi að þú sért
guðræknari en ajðrir, heldur
rétt sísona til að létta á salu
mdnind.
í>að er þiatta með biskiupinn.
Morgunblaðið hefur nefnilega
ráðið hann til sín sera fastan
dádkahöfu nd. Ekki þanmdig að
hann skrifi leiðara eða Reykja-
víkurbréf, Staiksteina eða Vél-
vakanda. Hann skrifar nefni-
ljega kirkjuþátt í Moggann.
Mér er sipumi: Á bisikup lands-
ins að sikrifa í Moggiaiteibur um
guðskristni í landinu? Hvað
faer hann fyrir þennan dálk
sirnn í ritilaun? Renna ribLaiun-
in til þjóðkirfkjunnar — eða
skrifar hann dálkinn ékki í
vinniuitiima? — Mér er spum,
Krummi minn.
Ein guðsfróm kona.
Ég þakka þér bréfið, gamla
kona, (þú ert vísast ekkert eldri
en ég?) — og reyni hér méð
að gera því einhver skiL þótt
þetba viðfangsefni sé miklu
fremur í verkahring félaiga
mins Kolbedns svarta, en hann
hefúr öðru að sinna í dag. En
auðvitað les ég guðspistilana
á sunnudögum í Morgunblað-
inu, sérsitakflega síðan biskup-
irm leysti Billy af, — og var
þó Graham góður. — enda
einn ágaetasti trúboði tuttug-
ustu aildarinnar, og hefur t.d.
farið til Víetnam og lagt líf
sitt í haettu við að bdeissa
hermenn lýðræðisins og fram-
lag þeirra til friðarmálanna,
og kvað nú vera að undirbúa
aðra ferð með ennþá stór-
kostlegri guðsblessunuim, og
fara þá kannski að renna tvær
grímur á myrkraöfllin þama
austur frá, þvf að Billy er
baenlheitur sivo af ber. En bisk-
upáran oíkíkar er fyrst og fremst
bislkup IsQands og ekki vedtir
af að halda málinu vakandi
hér heima, og þá liggur í aug-
um uppi að viðlesnasita blað
landsins er ákjósanlegasti vett-
vangurinn. Þú verður að líta
á málið frá sjónarhóli nútíma-
kristniboðs, sem er allt öðru
vísi en frumstæðar aðferðir
piltanna í Palestínu. forðum.
Það var óneitanilega flott að
marséra inn 1 mustérið og
spæla víxlarana með nokkrum
velvöldum orðum, — en vafa-
samiur ávinniragur af fretkari
aðgerðum, og fráleitt að rusla
þar öllu um kioli og rífa verð-
bréfin og Morgunblaðið þeirra
í tætlur. Nútímaimiönnum er
Xjóst að þessi Maufaskapur
Frelsarans varð til þess eins
að þjappa óviinunum saman í
harðsnúna baráttusveit, sem
eklki linnti látum fyrr en hún
hafði sitt fram, og 'endallokin
voru rifjuð upp fyrir okkur
núna á föstadaiginm langa.
Þetta hlýtur þú lika að skilja
garnfla kona.
Nú á dögum dytti emgum
heilvita kristniboða í hiuig að
haga sér svona. — memn læra
sem betur fer a£ reymslunni
— og alflir síkynsamir mienn á
einu máli um að vænlegast til
árangurs sé að sigra virikið
innan frá, — laumast inn. í
raðir óvdnanna og leggja þar
fyrir þá afllskonar nútíma-
smörur sem þeir áitta sdg ekki
á, láta þá jafnvel borga sér út
í hönd fyrir vikið, og nota
þeirra eigin vopn til að rúsita
þá að lökum. BiHy Graham er
búinn að plata amerísku
kapitalistana svona árum
saman. — þeir eru sivo vit-
lausir að þedr vara sig aldred
á homum og fylla blöðim sín
af snörum hans, em Billly
glottir í laumi og hugsar með
sannkristnum fögnuði till þess
dags er hanm hefur að lokum
náð öflflium kapítalistanum í
netið. lýsir því síðam yfir,
að ledknum sé lokið og
stofnar Guðsríki á jörðu í
Guðs eigin landi. Að því búnu
fleygár hann ödlu pendngadót-
imu og hyski þess út í yzta
myrkur, og þar verður grátur
og gnístran tamna.
En yflrmaður islenztou þjóð-
kirkjunnar gæti fleira af Biliy
lært en blaðamennskuma eina,
— BiRy setur sig afldred úr
fasri að vefja auðvaiddnu um
finigur sér á hinn kostulegasta
hátt, og stcfnaðd t.d. fýrir
nokikrum árum fýrirtækið
Bibfle Records Inc. (Biblíu
Hljómplötur hýlf) út á víxil úr
Séðlábanka þess, og þar er
guðsorðið hljóðritað í stereo
með bæniaiesitri í bak og fyrir,
og kryddað með skemmitáleg-
um söngvum og sögum úr
trúarreynslu forstjórans, sem
flytur þetta ailt sjálfur á
einkar alllþýðlegan hátt, og á
eflaust efltir að komast hátt á
vinsældalistann, því að bamda-
ríska auðvaldið sér aldred við
honum, en auiglýsir þetta læ-
visa kristndboð í viðlesnustu
blöðum sínum, — gott ef það
borgar eklki BiMy fyrir í
þcikkabót. I>essa hálfvita, sem
biindaðir eru af Mammons-
hyggju, grunar ékki einu sinni
að dagur dólmsins er í nánd,
og sanmiast þar enn hdð iuedðna
spakimæli: Eigi verður feigum
forðað. Þeir verða líka geymd-
ir á öðrum og óvistlegri stað
þegar Biflly sezt að lokum í
efsta sætið á vinsældálistan-
um í Paradís. En meðan ís-
lemzka þjóiðkirkjan hefur ékki
korniið sér upp sivona hljóm-
plöta-fýrirtæki (sem mætti
gjaman hiedta Englaómiar h.f.,
eða eitthvað svoileiðis) er það
sjáflfsögð skyida biskupsins að
notfæra sér Morgunblaðdð til
hins ýtrasta. og grafa á þann
hátt undan Mammoni og þjón-
um hans (svona aðferðdr eru
nefndar mofldvörpusterfsemi
þegar kommúnistar beita
þeim, en þú hlýtar að skilja
að sú nafngift á ékfld við hér
gamla kona), — og þú skalt
noikk sjá að þá er hefldur eng-
in hætta á að svipaðir aitíburð-
ir endurtaiki sig og urðu fyrir
ednberan klauifiaskap og
reynslufleysi í trúboði endur
fyrir löngu í Gyðingalandi.
Hvað varður um ritilaiunin að
flofcum kemur hvorki mér né
þér við gamla mín, 'þvd vegir
guðs eru órannsakanlegir.
Krummi.
Ófögur iýsing
J>að var ófögur lýsing, sem borgarstjórinn í
Reykjavík gaf á útgerðarmálum í borginni á
fundi um sjávarútvegsmál á dögunum. Þar kom
fraim að hlutur Reykjavíkur í fiskveiðum og fisk-
iðnaði landsmanna hefur minnkað á síðasta ára-
tugi undir viðreisnarstjóm. Það kom fram hjá borg-
arstjóra að hlutdeild Reykvíkinga í togaraútgerð
hefur einnig rýmað að mun. Hér er að sjálfsögðu
um mjög alvarlegt vandamál að ræða. Reykvík-
ingar eiga afkomumöguleika sína og efni öll að
verulegu leyti undir útgerðinni og þróttmiklum
fiskiðnaði í borginni. Það ábyrgðarleysi, sem kem-
ur fram í lýsingu borgarstjóra á eigin borgarstjóm,
verður að víkja tafarlaust fyrir skipulagðri at-
vinnuuppbyggingu í borginni, sem leggur áherzlu
á framleiðsluþættina sjálfa og eflingu þeirra.
Rektorskjör
JJáskólastúdentar hafa ákveðið að kjósa sjálfir
rektor skólans vegna þess að þeir sætta sig ekki
við einræðiskennd vinnubrögð yfirstjómar Há-
skólans við rektorskjör. Þessi ákvörðun Háskóla-
stúdenta er ekki einasta tímamótaatburður í Há-
skólanum sjálfum heldur einnig ef litið er á heild-
ina. Kannski líður að því að allir skólanemendur
kjósa sér skólastjóra, að almenningur kjósi sýslu-
menn, að bankamenn kjósi bankastjóra. Eitt er
víst: Sú krafa um lýðræði sem einkennt hefur
öll viðbrögð almennings á undanfömum árum á
eftir að rísa enn hærra en nú er. — sv.
1 deig — 17. apríi 1969 —
kveðjum við hinzta kveðju mik-
illhæfia konu eftir langan og
merkan starfsdag, Ásdísd Mar-
gréti Þorgrimsdóttur, Ásvalla-
göta 28 í Reykjavík. Hún lézt
að morgni 9. april etftir um
hálfs árs sjúkdómtslegiu.
Ásdís var fædd á Ytri-Kára-
sitöðum á Vatnsnesi í V.-Húna-
vatnssýsllu 18. október 1883,
dlóttir Guðrúnar Guðmundsdótt-
ur og Þorgiríms Jónatanssonar.
Hún bar nafn móðursystur sinn-
ar, fyrri komu föður síns. Guð-
rún var fædd á Seltjamarnesi,
en Þorgrírour í A.-Húnavatns-
sýslu.
Alsysitfcin Ásdísar, sem kom-
ust til fuflllorðins ára, eru Guð-
rún Þorgrímsdóttir, sem flézt
fyrir um það bil hálfú öðru
ári, og Davíð Þorgrímssoin. sem
hedma á á Hvammsitanga. Fóst-
urbróðir hennar og bróðurson-
ur, Guðjón Guðmundsson, býr
einnig á Hvamimstenga.
Ásdís naiut góðs uppefldis og
meiri memntanar f heimahús-
um en bá var títt. Hún var
snemima bókhnedgð og myndar-
leg í verkum svo eftir var
tekið. Foreldrar hennar tófcu
heimilliskennara til þess að
fræða böm sín og öll nuta þau
auk þess nokikurrar skóflaigöngu.
Vetarinn 1903—04 var Ásdís
nemiandi í alþýðuskólanum í
Búðardafl, en áður hafði húp
stumdað nám í Kvemnaskóflan-
uim á Blönduósi.
Haustið 1904 3. cktóber giftist
hún Sigurði Þóróllfssyni. en
hann var skóflastjóri við alþýðu-
skólann í Búðardali. Næsta vet-
ur veitti hin unga húsfreyja
skólanum fórstöðu ásamt mamni
sínum.
Haustið 1905 stafhaði Sigurð-
ur Þórólfssom lýðhéskóflamn á
Hvítárbaikka. Þá tók Ásdís við
húsmóðurstörtfuim á hinu fjöl-
miemma heimili. Þau hjón veittu
Kveðjuorð
skóflanum forstöðu til ársins
1920, en þá varð Sigurður að
láta af skólastjóm sökum van-
heiisu. Þá flutti fjölskyldan i
nágrenni Reykjavikur, að Ráða-
gerði á Seltjarnamesi. 1 Ráða-
gerði standaði fjöflskyldan b'ú-
skap í þrjú og hálft ár og
síðan í trtgarðd í Reykja,vík tii
ársins 1928, en þá um haustið
flutti fjöflskyldan á Ásvallagöta
28 í Reykjavfk, og þar var
heimili Ásdísar eftir það.
Lýðháslkólinn á Hvitárbaikka
var nýjung í íslemzkuim skóla-
málum. Þar unnu skóflastjóra-
hjónin merkiflegt brautryðjenda-
sterf við erfiðar aðstæður, en
trúin flytur fjöill og hugsjón
brautryðjandans veitti styrk í
hverri raun. Fýrdrmynd skól-
ans á Hvítárbakka var dönsku
lýðháskóflamir og hlnn Gmnd-
vígski skólaandi — „kraftur
hins lifandi orðs“, eins og Sig-
urður nefndi eimn fyririestur
sinm.
Ég þekki nokkra nemendur
Sigurðar frá sikóflanum á Hvít-
ártokika. Þoir minnast sflcóla-
stjórahjónanma og þess amda
sem ríkti í skóflanum, með virð-
ingu og jxikk. Skóflastjórinn
gegndi hlutverki sínu í anda
dönslku lýðháskóflanna að sjálf-
sögðu með ívafi frá eigin
brjósti. Hann slkiipuflagði að-
drætti og sá um viðskipti útá-
við, en húsfreyjan átti sinn rfka
þátt í því oð móta heimilis-
hætti og Skóflaanda, emda þótt
hún gengi oft ékki heil til skóg-
ar.
Breytt fræðslluflög og nýir
skólahaattir urðu til þess, að
lýðhásikóllahugmynd Sigurðar
Þórólfssomar ruddd sér ekki
veruiléga til rúms. .,Hið lifandi
orð“ og frjálsa nám varð eð
vfkja fyrir nýju skipuilagi.
Gagntfræðaslcólar risu á legg í
sveitum og kauptúnum. Nú ér
þó svo Icomið, að ýmsir ágæt-
ir skölamenn líta svo á að taka
verði upp þráðinn aítur óg
stofna frjáflsa alþýðuskóla, þar
sem fyrst og fremst er leitazt
við að efla félagsþrosfca, gilæða
trúna á tíflgang lífsins og vekja
virðingiu fyrir þjóðlegum verð-
mætum. Hugsjónir ungmenna-
félagamna og aldamótemann-
anna og virðast vekja athyglli
margira, sem ábyrgð bena áupp-
eíldi æskunnar. Tækni og vís-
indi nútímans geta hjálpað
manninum til meiri þroskia, en
því aðeins, að hann týni ekki
sjáflfum sér, en varðveiti alþjóð-
leg og þjóðleg verðmæti, laeri
að vefl-ja og hafna. ,,Vort nor-
ræna mál gietfur svip vorri sál;
það setur oss vé 1 lýðanma
fjöfld.“ (E. B.)
Sigurður Þóróflfsson lézt árið
1929 efitir langvarandi vanhedlsu.
>á voru börnin filest á bemslku-
og unglingsaldri. >á reyndi á
ekkjuma, hyggni hennar og
framsýni að veite stóru heimili
forsjá og láta böomin njóta
framihaldsmenntaniar og sum
háskálaimenntanar. Vinmu-
standimar voru eklki teldar
eða kvarteð við gest og gamg-
andi. Þaiu afreksverk eru stund-
uim mest, sem unmdn eru í þögn
og æðruleysi, en ekki auglýst
á torgum. Hin hljóölátu störf
konunnar innam vegigja heimil-
isins gfleymast því miður otft.
þegar þjóðféflagið umibunar
þegmum sínum og metur störf
þedrra.
Ásdiís varð að þoia þá þunigu
raun að missa tvö böm sín,
Hretfhu á fyrsta ári og Guð-
mund Axeil lögfræðdnema
tveimur árum etftir andflát
manns sínis.
Böm Ásdísar og Sigurðar eru
10: Þorgrfmiur Vidalín, prófiast-
ur á Staðarstað á Snæfefllsnesi,
f. 19. nóv. 1905, giftur Áslaugu
Guðmundsdóttur frá Bóndhófl í
Borgaifirði, Hrefna, f. 28. otot.
1907, dó 21. maí 1908, Amna, f.
5. des. 1908, gift Skúla Þor-
steinssyni námsstjóra, Guð-
miundur Axel, f. 28. april 1911, d.
20. sept. 1931, Guðrún. f. 7. júlí
1912, gift Jómi Eirífcssyni laakni,
Margrét, f. 29. janúar 1914, gift
Þórði Guðmundssyni verzlunar-
manni, Aðaflheiður, f. 6. des.
1915, gift Sfcarphéðni Maignús-
symd, verzlunarmamni, (fyrri
maður hennar, Jón Sigurgeirs-
som, druikflcmaði með Max Petmb-
enton 1944) Sigurmar Ásberg,
borgarfógeti. f. 18. april 1917,
giftur Sólveigu Jónsdóttur frá
Hotfi á Höfðaströnd, Áslaug, í-
27. jan. 1919, gift Haiuki Hafstað
bónda í Vfk í Skagaifirði, og
Valborg, u,ppeldisfræðin.gur og
skólastj'óri Fóstruskóla Sumar-
gjafar, t 1. febr. 1922, gift Ár-
mamni Snaevarr háskólarektor.
Dóttar Sigurðar af fyrra hjóna-
bandi, Krisitínu Dovísu ,fyrrv.
ailþingismanni f. 23. marz 1893.
sem gift var Karid Osflcari
Bjarnasyni varaslökkviliðsstjóra
í Reyfcjavfk, sem nú er látinn
fyrir nokkrum árum, var Ásdís
sem móðir, þótt ekki væri
Kristfn uppalin hjá henni meima
að litlu leyti.
Ásdis Þorgrímsdöttir var
Framhald á 7. síðu.