Þjóðviljinn - 01.05.1969, Qupperneq 5

Ftatmifcudaigur 1. maí 1969 —■ ÞJÖÐVILJINN — SÍÐA J
Af hverju hunzar dómsmálaráðuneytið álit
stjórnarnefndar Litla-Hrauns?
Á síðusfcu missieirum hefur á-
stand fanigelsismála stundum
orðið almennt umraeðuefni, til
dæmis þega,r þrir umgir piltar
brutust út úr fangelsin.u við
Skólavörðustíg síðastliðinn vet-
ur. En það enu flLeiri fangelsi
þar sem aðbúnaður er slaemur
á íslandi og þar sem yfirvöHd
landsins virðast gena sitt bezta
í ofanálag tdl þess að auka við
þann siæma aðbúniað með
furðuleguim aðgerðum. Svona
er háttað um fengelsið á Litla-
Hrauni. Þar hafa unglingar
undir tvítugu fengið að dúsa
fyrir hnuipl og önnur smávægi-
leg afbrot. Fangelsisfélaigarnir
hafa svo margir verið ýrnist
drykk.iusjúkllingar eða útfárnir
afbrotamenn, dæmdir fyrir
kynferðisiglæpi, þjófnaði; menn
sij'óir á samfélaigið og sviptir
frumstæðusfcu siðferðiskennd.
Þama eru auk þess menn sem
heildur aattu heima á gieðvei'kra-
hæli en í íangelsi
Effcir samneyti við sQíka menn
allt upp í tvö ár, er til þess
ætlazt að unglingarnir komi
betrumbættir út! SMkt er að
sjálfsögðu dhugsandi.
Þama er heldur emgin að-
staða tii eðlilegra samsfcipta,
féRagslífs, menninigarstarfs.
Þarna er engin fræðsla, ekkiert
enduruppeldi. Útkoman er svo
sú að þeir ungu menn sem
lenda inn: á þessum sfcað —
koma jafnvel út verri menn en
áður. Þeir hafa misst eða missa
síðav fótfesfcuna í lífinu og verða
tanmhjól þeirrar aifbrotavélar,
sem vanaafbrotamaðurinn er
hluti af. Slfkur er harmleikur
þessara unigu manma.
á seinni árum hefur að vísu
í vaxandi mæli veadð leitazt við
að senda yngri aifbrotamenn á
Kvíabryggju til þess að afplána
refsivist. Og ýmsir menn hafa
lagt mikið af mörkum till þess
að bjarga umgum möninum, sem
lent hafa á stiguim afbrotanna.
Þar til rmá nefna ráðuneytis-
stjóra dómsmálaráðuneytisins,
Baldur Möller, og Oscar Clau-
sen, sem veitt hefur famgaihjálp-
inni forstöðu.
En þeim mun alvarlegra sem
ástandið er í einu fanigelsi, eins
og á Lifla-Hrauni, um alllan ytri
aðbúnað, er meiri ástæða til
þess að vanda vaí! forstöðu-
manns hælisins. Því miður
virðist alílimikið á skorta þar.
Það ber vitnisburður famga og
starfsmamma hælisins að minnsta
kosti með sér. Vegna þessa
kannsði stjórnarnefnd hælisins
ástandið þar og sendi frá sér
ítarlega greinai-gerð. Og hveirju
svaraði fulltrúi dómsmálaráðu-
neytisdns? Hans svar felst í
þrið.ia fllokks varniarritgerð fyrir
forstöðumann hælisins.
Samkvæmt bréfi frá dóms-
málaráðuneytinu 2. aiprill 1968
var stjómarnefnd VinnuhæflSsins
á Litla-Hrauni falið að kanna
kæruatriði sem fram komu á
hendur forstjóra Litlla-Hrauns.
Nefndin yfirheyrði fjölda fanga
og starfsmenn vinnuhælisins og
sendi dómsmálaráðuneytinu þar
um skýrslu 4. júní 1968. þar
sem fram korna ýmiis atriði
næsta vafasöm í hegðun for-
stjórans. Þrátt fyrir þessa
kýrslu ákvað ráðuneyti dóms-
mála að vísa ákæruatriðum öll-
um frá og telja kunnugir að
meðhöndlun ráðuneytisins orki
mjög tvfmiælis, þótt ek'ki sé
fastar að orði kveðið.
Starf stjórnar-
nefndar
í áílitsigerð stjómaméfndar
VinnuihæRlisins eru fjölmöt-g at-
riði raikin varðandi rekstur hæl-
isins. siem mjög eru verð at-
hugunar.
Þar er í fyrsta laigi á það
bent að búskapur hefur að
miklu levti verið lagður niður
á Litla-Hrauni og telur stjóm-
amefndin þá ráðstöfun mis-
ráðna þar sem eftir það liggja
ekiki fyrir nein föst verkefni
handa föragum.
Stjórnarnefndin finnur í öðru
laigi að þvtf að öll miafcvæli eru
keypt á reikning búsins en for-
-4í>
FÉLAG ÍSLENZKRA RAFYIRKJA
sendir íslenzkum verkalýð hamingjuóskir í
tilefni dagsins.
Gleðilega hátíð!
Félag byggingariðnaðarmanna
Árnessýslu
sendir verkalýð landsins hugheilar stéttar-
kveðjur í tilefni I. maí.
Verkamannaféiagið HLÍF,
Hafnarfirði
Mætið öll í kröfugönguna og á útifundinum.
Gleðilega hátíð!
sfcjóri búsinsi liðar stfðan sundur
á nófcum það sem hann telur sig
eiga að borga af matvælunum.
Telur stjómamefndin þetta fyr-
irkomullaig óhæft og bendir á að
frá áramótum 1967/1968 til
þess tíma sem skýrsilan er sam-
in skuldi forstjórinn alla einka-
úttekt sína, en skýrslan er sem
fyrr segir undirrituð hinn 4.
júní það ár.
f þriðja lagi finnur nefndin
að vinnubrögðum við rófnarækt
í lendi Vinnuhælisins. Tailið er
að forstjórinn hafi aifhent bróð-
ur sínum landskika í landi
vinnuhælisiins til rófnaræktar,
en vinnuhælið lagði till áburð.
Ennfremur tóku fangarnir upp
rófurnar og var föngum greitt
fyrir í akkorði. Síðan er talið
að bróðir forsfcjóra hafi selt róf-
umar og m.a. notað bifreið
hælisins í því skyni. Þetta
háttalag og fleira í rófnamál-
inu veldur ýmsum grunsemdum,
autk þess sem forstjóri hælisiins
aeitaði að svara nokkru til um
reikninga þess að öðru leyti.
f fjórða lagi er að því fund-
ið að á árinu 1967 hafi verið
keyptar vélar til steinsteypu en
engin salla hafi verið á stein-
um og virðist Ijóst að tilraunin
hefði miistekizt.
í fímmita laigi er forstjóranum
borið á brýn að yfirstjórn hans
á hælinu sé ábótavant. Er tailið
að fyrirskipanir hans séu reik-
ular og ruiglingslegar og valdi
þetta því að virðingarlieysi
fanga á forstjóra sé áberandi.
Telja fangar að enigu orði sé
treystandi af því sem forstjóri
segir.
í sjötta lagi eir tailið að verzi-
unarhættir hælisins við fanga
séu ruglingsllegir. Ýmist sé selt
í smásölu eða heildsölu, áilagn-
ing sé handáhófskennd og í
nokkrum tilMlum óeðlilega
mikil. Þannig mun hæiið hafa
sellt fönguim klippingar á hærra
verða en þær raunverulega
kosta hjá raikara!
Af öRlluim þessum ástæðum er
að sjóifsögöu rí'k óánægja hjá
fönigum og starfsmönnum á
hælinu með forstjómnn, fram-
komu hans og vinnuibrögð.
Sem fyrr segir yfirheyrði
nefndin marga sfcanfsmenn, svo
og flaniga á hælinu. Við yfir-
heyrsilur komu firam mörg at-
riði, sem stjórnamefnd vinnu-
hælisins telur ektki ástæðu til
að taika upp í skýrslu sinnd. Þar
beira starísmenn að forsfcjóri
hafi til að mynda neitað föng-
um læknishjálp. Það dæmi er
nefnt um handahéfskennda
stjórr að flangi hafi unnið eftir-
litslaust á dráttarvéJ hælisins og
notað tældfæri till þess að grafa
niður peningaskáp. Einhverju
sinni á fangi að hafa stoilið bif-
reið hælisins og hann loks náðst
eftir mdkinn élftiniglarledk.
Það kom frarn við yflitiheyTsl-
uir að verkfæratallninig hafði
ekki flarið flram á hælinu lengi
og hafði glengið drjúgum á
verkfæri búsins.
Almennt ber hinium yflir-
heyrðu saiman um það að for-
sfcjérinn hafli mjög taikmiarfcað
vit á búskap.
Starfsmenn bera að fangar
nefni forstjóra ýirrusum óneflnum
kalli harm apo, og þar fram
efltir göfcunuim.
Álit ráðuneytisins
Dómsmállaráðuneytið tók þetta
máll til meðflerðar og síkillaði á-
lifcsgierð 13. desemiber 1968.
Ráðuneytið telur í álifcsgerðinni
að ofl slkammt sé liðið frá því
að breyting átti sér stað á
skipullaigi búskapar á Litla-
Hrauni tjll þess að unnt sé
að segja um hvart breytingin er
jákvæð eða neikvæð.
Ráðuneytið samiþykkir að
fyrirkomiulag á vöiruíkaupum tíl
! ^ 1
* '*•
Eru menn verri þegar þeir koma þaðan út? Mynd frá Litla-Hrauni.
hælisins sé óhæft, en lætur sér
nægja að kanna móldð, fá
greiðslu á stould forstjórans og
leggur síðan til að stjórnar-
netfndin athugi málið nánar og
taki upp viði-œður þar um við
forstiórann.
Furðulegasf í greinargerð
ráðuneytisins er þó rófnamálið
svonefnda. Þar er vitnisburði
forstöðumannsins algerlega trú-
að, enda þótt hann stangist í
flestum atriðum á við fram-
komin atriði í skýrsflu stjórn-
amefndarinnar.
Þar á meðal ber forstöðu-
maður að 1968 og 1967 hafi ver-
ið seldar rófur úr landi bróöur
sins fyrir tæpar 19 þúsund
krónur — en þær sjást hdns
vegar hvergi á áirsreikningum!
Eitt málið sem kvairtað heflur
verið yfir er að forstjóri hafi
látið bróður sinn méla fang-
eisið fyrir kr. 100 á tímann.
en forstöðumaður kveðst hafla
gert þetta vegna þess að varð-
stjórar hafi ekki verið tilbúnir
til þessa. Hafi bróðirinn svo
tekið flangana í vinnu, gredtt
þeim peninga og tóbak fyrir
málningiuna. Þeirri spuningu
svarar ráðuneytið ékki vegna
hvers flöngunum var þkki etfn-
faldlega falið að mála húsið
utan, í stað bess að kaupa þar
til dýrari vinnu, en í þessu at-
riði sem öðrum. mefcur ráðu-
neytið skýringar forstöðumanns
einar fullnægjandi.
Starfsmenn hælisins kvarta
mjög yfir því að forstöðumað-
urinn sé slakur yfirmaður, en
virðulegt dómsmólaráðuneyti
Iætur sér nægjai að benda á að
engu að síður hafi forstöðu-
maður reynslu í verkstjóm, én
hann heflur unnið sem verk-
stjóri við frystihús á Snæfélls-
nesi. Hvað er hliðstætt vdð
verkstjóim í frysti'húsi og fang-
elsi?
En það eru ekki baira stairfs-
mienn hælisins sem kvarfca.
Einnig fangar. Þeir lýsa því
Framhald á 11. síðu
Sendum öllu starísíólki okkar og öðru
vinnandi fólki til lands og sjávar, okkar
beztu kvéðjur í tilefni dagsins.
Niðursuðuverksmiðjan
ORA h.f.
Kársnesbraut 86.
Verkalýðsfélagið
Stjarnan, Grundarfirði
sendir öllu fólki til lands og sjávar bez'tu
kveðjur í tilefni 1. maí.
GLEÐILEGA HÁTÍÐ!
Yerkamannafélagið Fram
Seyðisfírði
flytur íslenzkum verkalýð árnaðaróskir í
tilefni 1. maí.
GLEÐILEGA HÁTÍÐ!
I
1