Þjóðviljinn - 06.07.1969, Blaðsíða 3

Sunwudagur 6. júM 1969 — WÓSVn,.HNN — SÍÐA J
%- /K ''
kvlkmyndir
„FEIIÐIN" Bruce Dern, .,Ieiðsoguniaðurinn“, reynir að róa Peter Fonda þegar hræðslan nær tökum
á honum í LSD-reisunni.
„Þótit við aetlnjm eikiki með
myndinni „Ferðinni" (TheTrip)
að reyna að siýna fram á,
hvað mœlir á móti neyziu
LSD,. þá munum við leitast við
að gefa áhorfandamum gleggri
mynd af málefninu, en nokk-
ur hefur áðu,r vogað“. Þetta
segir ieikstjórinn Roger Cor-
man um mynd sína „Ferðina",
siem Kópavogsbíó hefur sýnt að
undanförnu. Það er erfitt fyrir
„óreynda" áhorfendur að dæma
um hversu glögg iýsing Cor-
„FERÐIN“ Peter Fonda í rúsi.
mans er hinu ailræmda skyn-
villu- eða hugaróralyfi LSD,
en eitt er Ijóist, að „Ferðin“ ar
afar sérstæð og mögnuð kvik-
mynd, sem enginn áhugamaður
um kvikmyndir getur látið fram
hjá sér fara. Cornnan byggir
lýsingu sína á viðtölum er hann
átti 'við rúmlega fimimtíu LSD-
neytendur. Hann bair irásagnir
þeirra undir færustu sálíræð-
inga og til þess að gera lýs-
inguna enn fyllri fór hann
sjálfur í L&D-,,reisu“, ásamt
aðallleikaraLnum Peter Fonda.
Elfni myndarinnar er í stuttu
máli: Ungur sjónvarpsauiglýs-
ingakvikmyndamaður (Peter
11
Fonda.) á við ýmis vandaimál
að stríða, bseði í starfi og einka-
lífi. Hann ákveður í samráði
við kunningja sinn að taika
LSD. Þeir komia sér fyrir í
þægilegri vistarveru og nú
hefst æðisgengin íerð hugans,
er tekur- íjórtán stundir, þar
sem aillt er mögulegt, fráundra-
fegurð til algjörs hryllinigs.'
Fonda er ýmist staddur í því
umhverfi þar sem hann gerir
auglýsiinigamyndimar; hrikaleg-
um sjávarhömirum, iðjagrænum
skógum og endalausum sand-
öldiuim eyðimerkur, á flótta
undan svairfklæddum veruim á
hvítum hestum, — eða hann
lifý: upp ástarathafnir. Hann
kemur í draugaleg hús og mæt-
ir dvergum, nornum og öðrum
kynjaverum, hann gengur fyrir
samvizkudómsitól og er við-
staddur sína eigin jarðarför.
Ferðin magnast stoðugt, hann
keimist út úr húsinu frá leid-
sögumanoi sínum og þá hefst
einn stórkostlegasti kafli mynd-
arinnar, er hann redkar uiiit
stóirboi'gina næturlan,gt. Nú
þarf engin gerviljós til þess að
sýna áhrif lyfsins. Neon-ljósa-
dýrðin, umferðín, gaddavírstón-
lisit og brjálaðir dansar, úr þessu
verður ein al Lshei'j a rhri n gi ða
sem áhorfandanum er vairpað
inin. í, og eftir dansaitriðið á
búilunni þar sem hraðinn og
Ijósaskip t i n gar n ar eru í há-
marki er áhorfandiinn dasaður.
,,Ferðin“ er furðuleg fantasía
ljóss og lita.
Þegar Corman gleix-ði þessa
mynd árið 1967 vom umræð-
ur um hvers konar eitur- og
deyfiilyf mjög ailmennar. Þar
seim hann dregur engar átoveðn-
ar ályktanir í mynd sinni t.d.
fordæmir hann ekki notkun
LSD, þá hefur hún víða verið
bönnuð, þar eð sumum finnst
lýsingjn of jákvæð, of heill-
andi. Enn í da,g er bannað að
sýna „Ferðina" og aðra mynd
Cormans, „Villta engia“ í al-
mennum kvikmyndahúsum í
Bretlandi, en nú í vor hefur
„Nýi kvi!kmyndaklúbburinn“ í
London sýnt bær við mdkla
aðsökn.
En gefum nú Corman orð-
ið: „Ég reyni aðeins að segja
frá því sem gerist án þess að
draga nokferar siðferðilegar á-
lyktanir. Ég reyni ekiki að pré-
dika á nokkurn hátt, þetta er
lýsing á rannsó&num miínuim
svo langt sem þær náðu, þar
með er persónuleg reynsla min
af LSD. Lýsing á því sem g,et-
ur gerzt og við er að búast
undir slíkum áhrifum. Ég trúi
því að ég hafi gert heiðaiiega
og sanna mynd um þetta eíiii
og ég sé alls engar ástæður til
þess að banna myndina.
En vandaimálið er auðvitaO
þetta: LSD er stórmerkt lyi
sem getur komið að góðunrnoi:-
um. en það er líka hættullegt
eituriyf og niðurstaða mín hlýt-
ur að verða að þess sé aðeins
neytt undir handleiðsilu læknis.
Nofckur atriði myndarinnar
eru mjög æsanöi og þa,r er
margt af því bezta sem ég hef
gert uim dagana, en það er þar
eingöngu sem hluti af órjúfandi
heild. Til þess að ná litbrigð-
unum nofaði ég allar hugsan-
legar aðferðir. Fyrst og fremst
notaði óg mismiumiandi litasíur
til þess að nó vissum áhrifuim.
Stunduim lét ég málla umihveri-
ið þ'eim litum sem ég vildi ná,
en ég vil taka það frará að
nær alls staðar notuðum við
skreytingar sem fyrir vorum
og máluðum því séraiítið en
skýrðum oft litina upp. Auk
þessa notaði ég gamlar linsur,
sem hafa efeki verið í umferð
í fjörutíu ár. Þetta eru linsur.
seim brjóta ljósið og út, koma
tvær, þrjár eða fjórar mymdir
af sarna hlutnum, oft snerum
við myndunum eða hreyfðum
þær til á annan hátt til þe.ss
að skapa fjödbreytrii. Eftir aililt
þetta notuðum við ýmis ljós-
íræðileg brögð og auövitað
fremur óvenjulegan klippingar-
st-íl, sem er- óhemju hraður, sb
felldar skiptingar, án þess að
teikið sé tiflit til sérstaks sögu
þráðar.
Mér finnst ekki að fram hafi
komið neinar róttækar tækni-
nýjungar við kvikmyndun s.l.
áratug. Það sem ég hef gert ,í
þessari mynd, er að draga sam-
an í eina heild allt sem ég veit
úm kvikmyndatæfeni fyrr og nú.
Ég held að stflil myndairimnar
sé nýr og áhorfandinn verði
fyrir nýrri reynslu, „Ferðin"
og „Villtir englar“ eru báðar
bygigðar á sannsögulegu efni.
Þær fjalla um þaö sem er ad
gerast með ungu fiól'ki í dag“.
VlSvörun
Nú á næstiumi sýnir Kvik-
myndaklúbbur M.R. eina merk-
ustu mynd allra tima, Citizen
Iíane, er Orson Welles gerði ár-
ið 1941 þá aðeins 25 ára að
aldri. Ætlunin var að sýna
myndina s.I. vetur cn ekki
reyndist unnt að fá hana fyrr
en nú. Nánar verður tilkynnt
um þessa sýningu hér i blað-
inu og eru menn beðnir að
halda vöku sinni.
FÍFLASKIPIÐ
Það er árið 1933. Stprt þýzfet
farþegaskip er á siglingu frá
Vera Cruz til Bremerhaven.
Farþegarnir á fyrsta íarrými
eru af ýmsu þjóðerni, flestir
þýzkir, en auk þedrra eru með
skipinu riokkur hundruð
spænskra ' sykurverkamanna,
sem hat'ast við á þilfarinu. Og
smám saman kynpumist við
þessu fóiki. Skipstjórinn er
hörkutóil, einmana, orðinn dauð-
þreyttur á símasandi leiðinleg-
um farþegum, „það fer um
mig feuldaihrollur í hverf simn
er ég sezt til borðsjmeð þeim“.
Eini Vinur hans er skips'læiknir-
inn (Oskar Werner), yngri mað-
ur, er þjáist af alvarlegum
hjartasjúkdómi. Hann á konu
og tvo syni. Á Kúbu kemur á
skipsfjöl glæsileg eldri kona
La Condessa (Simone Signoret),
sem hefur verið vísað úrlandi
fyrir stuðning við ba-ráttu und-
irokaðra. hún er á leið til Spán-
ar þar sem hún verður sett i
fangellsi. Innilegt samband tekst
með henni og lækninuim. Þá
eru -uim borð roskin bandarís-k
kona (Vivian I<eigh), þríf-ráskil-
in og hefur g-aman af því áð
daðra við einn yfiiimiann stkips-
ins, í hæfilegri fjariaegð þó,
þj'zkur útgefandi og öfgamaður
(Jose Ferrer), er heldur mijög á
lofti kenningum um útrýmingu
gyðinga og hreinsun hvíta kyn-
stofnsins, einfaldur banda-rískur
íþrótta-maður (Lee Marvin), un-g-
ir elskend-ur, spánskur dans-
flokkur, g.óðlegiu-r gyðingur
(Heinz Rúhman) og svo margir
fleiri, síðast en ebki sizt dverg-
ur nokkur (Michael Dunn), sem
áva-rpar áhorfendur í byrjun
mynda-rinna-r og' segir að hér
komi stoip f-uOilt af fíflum, kann-
ski þekki einhver þar sjálfan
s-i-g, hver veit?
Myndin gerist öill um borð í
skipinu og þetta fólk er sem
þverskurður af þýzku þjóð-
i-nini, sem þá var i þann veg-
inn að eflast að nýju og verða
að einu mesta herveldi heirns.
Hún er gerð eftir þek-ktri skáld-
sögu Katherine Anne Porter.
Lei'kstjórinn Stanley Kramer
hef-ur gert ýmsar breytingar
frá söguninii í saimráði við höf-
und hennar, t.d. reynir hann
alltaf að ná fram persóinulegum
einkenn-um hjá hverjum og ein-
um, og í sö-guh-ni sta-nda pef-
KÓnurnar mifclu f-remu-r sem
fulltrúar ákveðinna. hópa. ’ Þá
gei'ir hann hlut læknisdns og
La Condessu mun stærri en í
sög-unni, en þar liggiu-r einmiit
stjpfcur myndarinnar, því Osk-
ar Werner og Simone Si-gnoret
eru frábær í leik sínum:
kveðjustund þeirra er mirinis-
stæðasta atriðið í miyndinni. Vi-
vian Leigh er perla sem skín o-g
heilllai' í hvert sinn er hún
b-irtist á tjaldinu, tilsvör henn-
a-r alltaf meiní'yndin, og ein-
leikskaflin-n er hún gengur
drukkin n-iður í klefa sinn o-g
lalar við sjálfa sig í spegli er
snilldarlegur. Þá mætti nefna
samtal dvei'gsáns og íþi'ótta-
niiannsins, komu skipsins til
Bremerhaven, þátt gyðingsins,
sem hlær að öfgafuililum skoð-
unum skipsfélaga síns um út-
rými-nguna; „Það eru m-iljónii'
gyðinga í Þýzkalandi, hvað ætla
þeir að gera — drepa ókikur
öll?“
Myndin er í heild vönduö
eins og bezt verður á kosið,
varla nckkui's staðar vedkur
hlekkur, og leikstjóranium hefur
tekizt að endurskaipa sitíl þessa
tírna.
Menn ættu ekki að láta Fífla-
skipið í Stjörnubícíi sigla fraim
hjá sér.
Þ. &