Þjóðviljinn - 14.09.1969, Blaðsíða 7

Sunnudagur M, septembsr 1069 — ÞiJÖÐVTIaJINN — SÍÐA J
Hvernig skrifar
MorgunblaSiS
um erlend málefni?
SlSari grein
Nixon
ílriðarandi á færibandá
mamdír er t.d. um ferð Nixons.
Það er ort í léttum aðdáiunar-
tón og byrjar svona:
Vítt og breitt um allar álfur
endasendist Nixon sjálfitr
flýgur hátt með friðaranda
á færibandi — til vesturlanda
En í Reykjiavifcuirbréfinu
sem áður sagð'i frá, var meira
saigt um þetta ferðalag Nixons.
M.a. þetta: „Hitt er líklegra
að de Gaulle skilji, að honum
hefur misiheppnnzt rnargt af
því, sem hann áður lagði mesta
áherzlu á, og vilji nú nota taeki-
færið til að taka upp nýja
stefnu og styrkja tengslin við
Bandiaríkin' er hann hefur átt
mestan þátt í að véikja“. Þetta
er í góðu samræmi við þá
heimsmynd MorffunbLaðsins
sem rætt var um í fyrri grein:
að varla kaemu nein vandamál
upp á Vesturlöndum niema ein-
vandamálin ekiki rædd. Og þá
ekki heldur nein vandkvæði
annarra hungraðra landa þriðja
heimisins.
Leiðarar og annur skrif um
Norðurlönd og norræna sam-
vinnu og Friðrik Danakóug
eru yfirleitt í jamm-og-jæja og
gOtt-en-blessað-veðrið-andanum.
Nema hvað tvisvar er gripið
til Norðurlainda í leiðurum til
að afsaka stjórnarvöld hér
heima fyrir. í einum er sagt:
„Fylgjum fordæmi -^F'inma" og
er þar átt við að Islendingar
eáigi að afnema vísitölubindingu
fcaups, í anman stað er sagt, að
atvinnuleysi sé ekki meira bér
en í Danmörtou, þótt danskt at-
vinnulíf hafi ekki orðið fyrir
svipuðum áföllum og hið ís-
len zka.
Þiar með er upptalnimgunni
eiginlega lokið. Próf. Guðmund-
ur Magnúsison skirifiar hugleið-
ingu um EFTA, alþjóðlegt við-
Eftir ÁRNA
BERGMANN
sá, að þœr ná svo sfcammt að
þær verða villandi. Rikjum er
t.d. skipt í flokka eftir því
hivort þar er „lýðræði", „komm-
úmistastjómi“, „einræði“,
„flokkseinræði“, „herforimgja-
stjóm“, „sterkur eða traustur
forseti“. í fyrsta lagi má fetta
margan fingur út í það, hvaða
lönd lenda í hiverri grúppu:
Venezúela, Gamhia og Kamer-
ún eru t.d. talin titl lýðræðis-
ríkja, en Tanzaníia, þar sem fé-
lagsieg þróun hefur orðið einna
merkust í Afriku, hratar und-
Lr „flokkseinræði". En í öðru
í fyrri grein mánni um með-
ferð Morgunblaðsins á erlend-
um málum var fjallað um
þýdd'ar greimar (og emdursagð-
ar) og fréttir. Ilelztu niður-
stöður þeirrar athugunar voru
þær, að sjáift val blaðsins á
efni, áherzlur þær sem eru
lagðar gefi eimstaklega edn-
hliða nuynd af heiminum:
Um helmdngur af þýddu efni
er um ávirðimgar, glæpi og stór
vandamiál í sósíalískum ríkjum-
— hivergi arlaæ á' miinnstu við-
urkemnimgu á því að neinskon-
ar sósíalísk viðleitni hafi nedn-
staðar leitt til jákvæðs árang-
urs.
Um þriðja heimdnn er fjáll-
að á fremur yfirborðslegan
hátt: „aumingjia fól.kið“ (Bi-
afra) „ja svona er þetta núna“
(I srael-Airtabar). Á félagsleg
vandamiái þriðja heimsins er
yfirleitt ekki min.nzt, og ekki
er stafur um helzta áhrifasvæði
Bamd'aríkjanna, Suður-Ame-
ríku.
Á Vesturlönidum eru hins
vegar enigin vandamál svo teij-
andi sé, nema kannsiki þá helzt,
að de GauJle hafi verið óþægur
við Kana. í Biandaríkjumum
sjálfum finmast hinsvegar enig-
Biafra. Nató, EFTA og geim-
ferðir, svo það helzta sé nefmt.
Hyldýpi ógæfu
Eins og að líkum læiur þeg-
ar vikið er að kommúnistum
fá þeir miklu andiheitari og til-
■finnim.giaríkairi umsagmir í frum-
sömdum dálkum Morgunblaðs-
ins en þýddium. Þar eru til að
mynda tvö lesendabréf, úr þeim
flokki sem jafmam njóta vel-
vildar hjá Veivak-anda. í öðru
er fjaUiað um Víetoam. þar
segir m.a. „Og svo er það þessi
viðbjóðsiega hræsni hjá þeim,
sem á okkar blessaða landi, ís-
landi; melta' ótuigginn allan á-
róður stuðnimgismianna harð-
ræðisklíiku háaldraðra lúxus-
lifnaðarkommúnisita í Hanoi".
Og á öðrum stað fer móðursýki
um þessa frægm innrás Rússa,
sem yfirvofamdi htífur verið á
síðuim Morgunblaðsins í meira
en tvo áratugi: „Plest fullhraust
og vinmufært fólk yrði ttíkið í
niauðumigairvimmu en laisiburða
fólk, böm og gama'lmenmi flutt
burt eitthvað austur á bóginn".
Auðvitað er ekki hægt að
svara þessu buili, em lesenda-
n iiili .1 u -t i *
,Stuðningsmcnn Iúxuslifnaðarkommúnista í Hanoi'
in vandamál úttektarmiánuðinn
— hinsvegar verður ekkert
fólk eirns fyrirferðairmikið í
blaðinu og bandarískir forset-
ar lífs og dauðir.
Við skulum nú huga nokk-
uð að því, hvernig þessar til-
hneiigingar koma fram í þvi
efni sem innlent er sann-arlega.
Þennan mánuð er mjög Mtið
frumsamið efni um erlemd mál:
það vill t.d. svo merkilega til
að það gleymist að „sammia“
það að íslenzkir sósi.alistar séu
samþykkir immrásimni í Tékkó-
slóvakíu, en það hefur verið
gert ein.u sinni eða tvisvar í viku
í heilt ár. En í marzm.ánuði
er um að ræða nokkra leiðara
(8), flesta siíutta, Velvakanda-
bréf, kaflia úr Reykjvíkurbréf-
um og greimiar og viðtöl um
bréf sem þessi emi a.m.k. ágætt
daami um uppeldd það. sem
blaðið hefur veitt lasendum
sínum. Það er ekki af tilviljum
að talað er um uppeldá — eimm
af leiðurum blaðisáns í marz
„Hryðjuverk kommúnisfa í Vi-
etoam" er alvag nákvæmlega
í sama tón. Þetta er gagnmerk
ritgerð — þar segir m.a.: „Að-
alatriðið er, að kommúnistar
geti niotað hiainmleákinn í Viet-
nam til uippistöðu í pólitískan
áróður og haldið áfram að
kenna Bandaríkjamönnum og
bandamönnum þedrra um hörm-
umgaimar. Hanoistjómim og Vi-
et Con.g mega halda áfram að
drepa og murka lífið úr um-
komulausu bEcndafólki í Suður-
Vietnam. Lýðræðissinnað fólk
vonar hins vegar af heilum
Kapítalismi og sósíalismi cru ekki til að þvi er bezt verður séð
á Vcaíurlönudm: Útifundur róttækra stúdenta í Róm.
allra sizt sósíalliskar hrcyfingar
huig, að hörmungunum í Viet-
nam lirnni, að hin ógæfusama
þjóð, sem hinn alþjóðlegi komm-
ún-ismi hefuir hellt yfir hyl-
dýp; ógæfu, fái frið til þess að
byggja upp land sitt og ham-
ingju". Af þessum texta leiðir
vitanlega, að Bandaríkjamenn
eru saklausir eins og steiktir
englar, því Morguinblaðsrit-
stjórum kemur vitanlega okki
til hugar, að fylgi því neitt
„hyldýpi ógæfu“ þótt flugvélar
þeirra hafi „hellt" fleiri
spren.gjum yfir „umkomulaust
bændafólk" í Vietmam en féllu
á Evrópu í allri heimsstyrjöld-
inni síðari.
Birt er viðtal við Pétur
Benediktsson um sendiherra-
dóm hans í Moskvu og tveir
leiðanar um átök'á sovézk-kín-
versku landamærunum. Þeir
eru reyndar aðeins dæm; um
það hve sparlega ritstjórairnir
far.a með hugsun sína, þeir
segja jammogjæja og svonaer-
núþað eins og kararkarlar: „það
verður fróðleat að fylgj ast með
sambúð þessara koimmúnista-
ríkja“, „.aithygli heimsins bein-
ist í vaxandi mæli að því
sem garist". Búið heilagur.
ísmoli í helvíti
Þá skulum við líta á B>anda-
ríkin og Nató.
f Reyikj'avikurbréfi 9. marz
eru syndir Þorvaldar Þórarins-
sonar tíundaðar af miklum
móði, bæði gagnvart ekkjum
og Tékkum. Óg hvað veldur þá
reiði Bjama? Það, að Þorvald-
ur hefur gert þann skratta að
fara Mtilsvirðingarorðum um
Nixon í Evrópu. Það er ekki
nógu gott, því eins og við höf-
um þegar bent á, eru ekki
meiri dýrðarmenn til í Morg-
unblaðinu ©n Bandaríkjiafor-
seitar. Eina utanríkispóUtíska
kvæðið sem birtist um þessiar
hver vaeri að ybba sdg við
B-aindaríkin — eins og de
GauJle gerði meðan hann var
og hét, blessaður kaJJinn.
Naitó átti tuittugu ána afimiæU
í marz og er um það fjalLað
nokkrum sinnum, samt er það
svo, að efcki er ort kvæði um
. aÆmæJLsbamdð þótit tækifæiiii
virðist ærið fyrir frjáls og lýð-
ræðissinnuð skáld. Siðustu
daiga marzmánaðar eru Langar
samantektir um 30. marz, leið-
arar og Reykjiavífcurbréf um
Nató, en af þessum skrifum
eru svo sem engin tiðindi: eng-
ar röksemdir hafa breytzt hjá
Morgunblaðinu, ©ngin ný við-
horf eru tekin til meðferðar
svo mark sé á takiandi, sjálf-
stæð hugsun er spöruð eins og
ísmoli í helvíti- I fréttabréfi um
Nató frá Brussel er þó ein
setning dálitið spaugileg — um
hermálanefindmia: „Skortur á
íslonzkum herfræðinigum mun
eðlilega há nokkuð. virkiri að-
ild að þessum mikilvæga þætti
í starfi NATO“. Hér er komin
ágæt vísbending tii eínilegra
Varðbergsmianna um nýja
menntunarbraut — eklki veitir af
í Skólakreppunni.
f þessari natóeyðimörk blaðs-
ins er nokkur hressing að því
að heyra persónulega og „öðru-
vísi“ rödd einu sinni: óg á við
ræðu eftir Jökul Jafcobsson,
sem flutt var á Grikklands-
vöku Hún var sannarlega mik-
il undiantekning.
Allir hihir
Þriðji heimurinn er ekki til
í frumsömdum dálkum Morg-
unblaðsins i marz — nema Bi-
afra. Þar má finna Velvakanda-
bréf, leiðara, hugledðingu bisk-
ups o.fl. því Mkt. Þetta er tal
mjög aJmenms eðlis um nauð-
syn þess að hjálpa hungruðu
fólki en að öðru leyti eru
fangsefni í tenigslum við is-
lenzk vandamál. Hvað sem ann-
ars naá segja um viðhorf pró-
fessorsins er þamia á ferð
sjáldgæf — fyrir MorgunbLað-
ið — tilraun til að gera grein
fyrir máli á fræðilegan hátt.
í Reykj avíkurbréfi er síðam
vátnað til prófessorsins með
mikilM velþókmun, eins og að
líkum lætur.
Feluleikur
Þegar ég i fyrri grein minni
ræddi um þýtt efni, gat óg
ekki um mikla töflu sem birt-
ist i Morgunblaðinu 14. maxz.
Þar segir frá stjómskipan ríkja
heimsins, ennfremur eru gefn-
ar upplýsángar um ólæsi, hvort
ríkiri búa við frið o.s.frv. Þetta
eru ef til vill ekki sivo sJiakar
upplýsingar svo langt sem þær
ná. En galiinn er einfaldlega
Dc Gaulle
— einn fleinn í fögm holdi, og
nú er hann farinn
lagi og það skiptir mediru, er
þessi skipting mjög yfirborðs-
leg, spjrrt er saimam ólíkasta
sitjómarfar og hvergi komið að
kjamia málsins.
Það er einmitt þessi áxátta,
að koma hvergi að kjamia máls-
ins, sem einna belzt falsar
heimsmynd MorgunbLaiðsins.
Heiminum er með yfirborðsJeg-
um liætti skipt í lýðræðisríki
(Vesitur-Evrópu og Norður-
Ameríku fyrst og fremst) og
einræðisríki. Síðan er í reynd
svo til eimgöngu talað um
„kommúnískt einræði" gegn
„vestrænu lýðræði". Faisismi er
láitánn Miggja milli hhita (hann
er t.d. ekki nefndur í ofan-
greindri töflu) — fasismi er eitt-
hvað sem liðið er — Hitler og
Mussolini. f GritoMaedi er t.d.
bara „herforingáiastjóm". Og
„herforingj astjóm“ eða „sterto-
ur forseti“ (hvorftveggja alloft
feluorð fyrir fasásmia) eru
eirnna helzt skoðuð sem eins-
konar sJys eða óútskýrður vtan-
þrosiki, aJJavega feimnismál í
mörgum tilvikum: einmitt þeg-
ar um er að ræða eindiregna
skjólstæðiniga Bandarikjanna.
Kapítalismi er
ekki til
Og eins og flestir Mutir eru
settir undir hatt andstæðunnar
lýðræði-kommúinismi er sleppt
öðrum hiiðum mála: það kem-
ur yfirleitt ekki fram, að þjóð-
ir heimsiims eigi um sósíalisma
eða kapítalisma að velja. Sjálf
undirstaðan, hinn efnahagslegi
veruleiki hverfur alluf fyrir
almennu tali um stjómarform.
Kapítalismi er ekki nefndur á
nafn, ekki einu sinni að hann
sé sikirður „frjálst framtak"
eða eitthvað þessháttar. Arðrán
er ekki til heldur, allra sízt
arðrán á hinum fátæku ríkj-
um heims sem sjá „hvítum“
iðmaðarveldum fyrir hráeifn-
um (ekki einu sinni notað mild-
ara orð eins og gróði). Það
væri þá helzt að taJað sé um
„arðrán Rúsisa í leppríkjunum",
þótt ekki muni ég eftir því
úr Morgunblöðum sjálfs marz-
mánaðar. Og það ér líka fá-
séð að talað sé um stéttaátök:
í Morgunblaðinu virðast flest
átök vera milli þjóðema, kyn-
þátta og trúflokka — en stétta-
skipting er þar víðs fjarri. Og
svo merkilega viU til að sósí-
aJismi er þeJdur ekki til í Morg-
unblaðinu. Aðeins „kommún-
ismi“. Sósáalískar hTeyfingar á
Vesturlöndum koma td. hvergi
við sögu í úttelctarmánuðinum,
nema á einum stað er sagt frá
því að Rauði Danni, einn af
fonmgjum Parísiarstúdente í
fyrra, sé orðinn „borgaraleg-
ur“. Og ekki miuna menn í
svipinn eftir því, að Morgun-
blaðið hafi viðurkennt að sósií-
alískar hreyfingar geti risið í
Framhald á 9- síðu