Þjóðviljinn - 24.10.1969, Side 2

2 SlÐA — ÞJÓÐVILJINN — Föstudagur 24. október 1969-
Vestur - íslenzk söngkona
TÓNLIST
Komin er tii lanösins á veg-
um Tónlistarfélagsins bandia-
ríska sópransöngkonan Leona
Gordon, sem mun syngja á
tónleikum félagsins á laug-
ardaginn kemur kl. 3.
Eins og meðlimum Tónlist-
arfélagsins mun kunnugt,
hafði verið ráðgert að Leona
Gordon héldi héx tónledka
fyrir 3 árum, ásamt eigin-
manni sínum Marcus Gordon,
píanóleikara, en þeim tónleik-
um varð að aflýsa vegna
skyndilegra veikinda hans,
rétt fyrir brottforina til ís-
lands. Veikindin reyndust
alvarlegs eðlis og er Marcus
Gordon nú látinn fyrir rúm-
um 2 árum.
Leona Gordon hefur lengi
haft áhuga á að koma til ís-
Lands, enda af íslenzku bergi
brotin í báðar ættir, þar sem
foreldrar hennar voru bæði
alíslenzk. Faðir hennar var
Dr. Andrés Oddstad, þekktur
og mjög vinsaell maður í San
Francisco, sonur Jóns Svedn-
bjömssonar frá Oddsstöðum í
Lundarreykjadal í Borgar-
firði, og konu hans Guðnýjar
Fjeldsted, en 'hún var systir
Andrésax Fjeldsted á Hvítár-
völlum. Móðir Leonu Gordon
var Stefanía Þorsteinsdóttir
Þorsteinssonar og Ingibjarg-
ar Ein.arsdóttur frá Stafholti
í Stafholtstungum. Bræður
Stefaníu voru hinir þekktu
athafnamenn í San Francisco.
Henry og Ellis Stoneson.
Leona byjaði snemma á
tónlistamámi í Kaliform'u, og
hefur hún aðallega sungið á
vesturströnd Bandaríkjanna
og hlotið mjög góða dóma.
Hún hefur sungið mörg hlut-
verk, bæði við San Francisco
óperuna og Los Angelés óper-
una. Meðal hlutverka hennar
hafa verið giredfiafrúin í Fig-
aro, Mimi í La Boheme, Gilda
í Rigoletto og Nedda í Pagli-
acci. Auk bess hefur hún
sungið með mörgum hljóm-
sveitum og haldið sjálfstæða
tónleika.
Fyrir tæpum 2 árum flutti
Leona til New York og hef-
ur þegar sungið á mörgum
hljómleikum á austurströnd-
inni. m.a. í War Requiem eft-
ir Benjamin Britten. Um jól-
in mun hún syngja Ave
.............
& • • •• • • •........................v'
Leona Gordon
Maria á jólatónleikum lita-
sjónvarps NBC í' New York.
Á tónleikunum n.k. laugar-
dág, syngur Leona Gordon lög
eftir Handel, Mozart, Schu-
bert, Rich. Strauss, Gounod,
Canteloube, Floyd og Ger-
schwin.
Undirl. annast Ámi Kristj-
ánsson og Gunnar Egilson
klarinettuleikari spilar með í
tveimur verkum.
Varanleg gatnagerð
er hafín á Blenduési
Blönðuósi, 19/10. — Hafinn er
undirbúningur varanlegrar gatna-
gerðar á Blönduósi- Flutningur á
jarðvegi stendur yfir og á að
fjlla upp með möl. Síðan verður
steypt að vori. Þetta er um 150
metra langur kafli og er hann
fyrsti áfangi verksins.
I suanar voru sett niður tvö
ker framan við bryggjuna og var
þvf verki lókið fyrir hausitið.
Geta þvi öll fXutningaskip lagzt
hér að nema í slæmum sjó. Ker-
in vom steypt í fyrrasumar á
Skagaströnd- Þá var einnig sett
hér upp sundlaug úr trefjapöjasti
og steypt sitétt í kring og var lofc-
ið við að byggja yfir hana nú um
daginn. Sundlaugin stendur í
krika bakatil við bamasikólann á-
föst leikfimdsal og em notaðir
sörnu búningskletfar. Hér hefur
ekki verið sundlaug áður.
Nokfcuð hefur verið um hús-
byggingar hér á Blönduósi í sum-
iar- Reist var eitt tveggja hæða
íbiíðarhús með 2 íbúðum, tvö
einnar hæðar íbúðarhús og gerður
grunnur að tveim húsum öðrum.
Loks var byggt edtt tveggja hæða
verzlunar- og vörugeymsluihús.
Þá var eánnig unnið við hedma-
vistarskólann að Reyfcjum við
Reykjabraut og mun hann tekinn
til starfa. Ennfremur var unnið
áfram við bústað héraöslæknisins.
Verzlun var opnuð hér í sumar
á vegum trésmdðjunnar Fróða
h.f- og er þar selt aMt frá hús-
gögnum og þvi er að trésmíði lýt-
ur til nýlenduvara og ritfanga.
Þá hefur verzlunin umtooð fyrir
ýmis fyrirtæki er verzila með raf-
magnsvörur og fleira.
Sauðfjárslátrun1 stendur yfir og
munu dilkar rýrari en oft áður.
Mikið magn af kjöti hefur verið
öutt héðan út. 3 skip hafa lest-
að hér kjöt og innmat. Þá verð-
ur hér síátrað stórgripum að lok-
inni sauðfjárslátmn. Töluvert
minna magn mjólkur hefur bor-
izt til mjólkurbúsins en á sama
tíma í fyrra, en verra er að sala
á þurrmjólk fer versnandi, og eru
töluiverðar birgðir til aif henni.
Tíð er alltaf heldur rysjótt, þó
ekki nein hret og heidur hlýtt
i veöri en regnsamt. G. Th.
Sið-
leysi mafíunnar
Hver er orðinn kostnaður
af því að koma upp Búrfells-
virkjun og öðrum miannvirkj-
um sem henni eru ten.gd?
Hver verður endanlegur
kostnaður af framkvæmdinni?
Hver er framleiðslukostnaður
á raforku eins og nú standa
sakir og hver verður endan-
legur framleiðsluikostniaður
þegar stöðin hefiur tekið til
starfa á fiullum afköstum?
Hvemig standast orkusölu-
samningar í samanburði við
framleiðslukostaaðinn? Allt
eru þetta staðreyndir sem fiár-
ánlegt er að deila um; á þær
er hægt að færa sönnur á
alveg óveferigjanlegan hátt.
Og þessar staðreyndir verður
að banna tii fiuMkominnar
hlítar; á þeim byggist ekki
aðeins mat á því sem gert
hefur verið á undanfiömum
árum, heLdur og hinor mifcil-
vægustu áíkvarðanir um firam-
tíðarþróun orkumála og efina-
haigsmála hér á landi. Á
þetta var Ingólfi Jónss.yni rafi-
orkum álar áðhema bent á
þingi þegar hann reyndi að
afgreiða staðreyndir um samn-
ingana við álbræðsluna í
Straumsvik með þessu venju-
legia pexi og staigli sem ein-
kennir allt of mikið opinber-
ar umræður hér á lomdi, Og
það var skorað á hann að
fallast á að alþingi rannsak-
aði málið og kæmist þannig að
niðuirstöðu sem ekki væri
unnt að vefenigja. Ingólfur tók
þessari hugmynd mjög fá-
lega, og er það í sjálfu sér
afiar athyglisverð staðreynd.
Á þau vdðbrögð mun bins
vegar reyna enn betur. því nú
hafia Magnús Kjartansson og
Þórarinn Þórarinsison laigt
fram á þingi tillögu um skip-
an formlegrar rannsóknar-
nefndar.
En í umræðum þeim sem
þegar hafa orðið hefur komið
fram edtt mjög athyglisvert
sjónarmið. Á þingi spurði
Ingólfur Jónsson með miklum
þjósti hvar Magnús Kjartans-
son hefði kornizt yfir stað-
reyndir þær sem hann rakti
við fyrstu umræðu fjárlaga,
og í framhaldi af því spurði
Alþýðublaðið á forsiðu: Hvað-
an eru beimildiirnar? Þairna
birtist það viðhorf að srtiað-
reyndir um byggingarkostnað
Búirfettlsvirkjunar séu eins-
konar hernaðarleyndarmál
sem engir megi fá vitneskju
um nema litil valdaklíka ráð-
herra og sérfiræðinga, að
Magnús Kjiartansson hiafi gent
sáig sekan um einskonar njósn-
ir með þvi að komast yfir .
þessar srtaðreyndir og gera
þær opinberaæ, að ednhrverjir
óskálgreindiæ menn hafi brot-
ið af sér með því að aðstoða
Magnús við að affla j>eiinrar
vitneskju. Þetta viðhorf er
afiar algengt hér á landi; ráð-
herrar og embættismenn
þeirra líta á sig eins og matfíu
sem megi af eigin geðþótita
ráðskast með ákvarðaiiir og
almannafé án afiskiprta al-
mennings, og mafían hefur
oft sýnt að hún hefur mikla
löngun til að refsa þeim sem
ekfci sýna henni auðmjúfca
hollustu. Fátt er brýnna í
opinberu lífi á íslandi en að
kveða niður þetta siðleysi
miafiíunnar. Það er ekki að-
eins réttur alþingismanna að
afila sér vitneskju um stór-
mál eins og Búrfellsvirkjun
og gera hana opinbera, held-
ur er það skylda þeirra.
—• Austri.
Yfirlýsing frá
Samgöngu-
máfaráðuneyti
Blaðinu barst í gær eftírfar-
andi firá Samgöngumálaráðu-
neytínu:
„í tilefni af ummælum Ma.gn-
úsar Kjartanssonax, alþingis-
manns, í útvarpsumræðum um
frumvarp tíl fjárlaga fyrir ár-
ið 1970, vaxðandi firamkvæmd-
ir íslenzkra aðalverktaka s.f.
í Vesturlandsvegi ofan við Ár-
túnsbrekku, sem lokið var á
þessu ári, vill ráðuneytið gera
eftirfarandi leiðréttingu:
I ræðu sinni gaf alþingis-
maðurinn í skyn, að á um-
ræddu verki, sem kosta mun
um 30 milj. kr., hefði mátt
spara 12-13 milj. kr. með út-
boði, og byggir hann þetta á
niðurstöðu útboðs á öðrum
hluta Vesturlandsvegar, um Ár-
túnsbrekku, en tilboð í það
verk voru opnuð 15. þ.m.
í vegaáætlun 1968 vax heim-
ild til lántöku til firamkvæmda
við Vesturiandsveg, en engin
fjárveiting. Þörf til að hraða
þessum framkvæmdum er ó-
umdeild, og var leitað til ís-
lenzkra aðalverktaka s.f., sem
vitað var að gátu veitt greiðslu-
frest til nokkurra ára, en aðr-
i'r verktakar ekki.
Haustið 1968 var síðan sam-
ið við Islenzka aðalverktaka s.f.
um að framkvæma verkið á ein-
ingarverðsgrundvelli, með hlið-
stæðum einingarverðum og hjá
Iægstbjóðanda í maí sama ár,
er lagning Hafnarfjarðarvegar
um Kópavogskaupsrtað var boð-
in út. Lægstbjóðandi var látinn
vinna það verk og voru allir
sammál^ um, að það væri hag-
stætt.
Vegagerðin samdi í umboði
ráðuneytisins við íslenzka að-
alverktaka s.f. um sömu ein-
ingarverð á firamkvasmdum við
Vesturlandsveg og lögð voru til
grundvallar á Hafnarfj axðar-
vegi.
Það er því ekki rétt hermt,
að umsamið verð fyrir umrætt
verk við íslenzka aðalverk-
taka s.f. hafi verið óeðli-
lega hátt, miðað við þau verð,
sem almennt fengust í útboði
hliðstæðra verka um þetta
leyti.
Áætlun Vegagerðar ríkisinis
um kostnað við lagningu kiafl-
ans um Ártúnsbrekku var mdð-
uð við sömu einingarverð og
að íraman greinir, að viðbæbt-
um þeim verðhækkunum, sem
urðu í byrjun þessa árs á bif-
reiða- og vélatöxtum á frjáls-
um markaði, en hækkanir þess-
ar námiu 40% á vinnuvélaleigiu
og 23-25% á vörubifreiðatöxt-
um.
Þrátt fyrir þessar hækkanir
voru nær öll tílboð, sem bár-
ust nú í undirbyggdngu Vestux-
landsvegar í Ártúnsbrekku,
byggð á lægri einingarverðum
en hjá lægstbjóðandia í Hafnar-
fjiarðarveg í Kópavogskjaupstað
í maí 1968 og lægsta tílboð nú
um 25% lægra í krónutölu,
miðað við óbreytt edningairvarð.
Var þó í tveimur tilvikum um
sörau bjóðendur að ræða í bæði
skiptin“.
ATHUGASEMD BLAÐSINS
Óburðugt er svar samgöngu-
málaráðuneytisins. í svarinu er
viðurkénnt að tilboði íslenzkra
aðalverktaka var tekið vegna
þess að þeir bjóða gjaldfrest,
en ástæðan til þess að þeir geta
boðið siik kjör, er sú, að fs-
lenzkir aðalverktakar greiða
enga tolla af vinnuvélum sín-
um. Tilraun ráðuneytisins til
þess að leiða rök að samningn-
um við íslenzka aðalverktaka
með því að hliðstætt einingar-
verð hafi tíðkazt fyrr um vor-
ið er einnig ófullnægjandi:
Vegagerðin átti auðvitað að
vinna verkið sjálf með eigin
vélum — sem sumar stóðu ó-
Framihjald á 9. síðu.
Listaverk
Tileinkað rithöfundaþingi 1 969
Enoþá lijnr Egilssaga,
íslendings við hjartarætur,
túlkar ættareðlið dýpsta,
eggjar menn til stórra verka.
Þar er að finnia afl í armi,
andans þrótt í dróttkvæðunum.
Þegar minnkar máttur sverðsins
magnar sfcáldið hugans galdur.
Egill kraup ei konungsvaldi,
kappinn vildi laun sín hafa
og ættar sinnar auð án refja,
oft þá sverð úr deilum skar.
Þegar lögin lágt í haldi,
lutu fyrir ranigri sök,
hetja á vellvhólmgöngunnar,
hiklaust notaði aflsins tök.
Káppinn sat í kóngahöllum
hverjum öðrum manni fremri,
ýmist klæddur andans kufli
eða girtur vígabrynju.
Beitti þá jafnan bröndum tveimur
brást honum aldrei sigur heldur,
að þótt sæktu aðrir snjallir,
Egill kunni ráð er dugðu.
Eftir víg og ofsadeilur
Eirík blóðöx við og fleiri,
stýrði hann frá strönd, í vestur,
stefnu tók á heimalandið.
En áður níðstöng upp hann reisti
og á hana skar rúnir fomar,
þar sem ótal ólmum vættum
att á Noregskonung var.
Egill átti hauk í homi
. “.v'''
hersirinn úr Noregs fjörðum,
Arinbjörn var afbragð flestra,
annarra tnanna á þeirri tíð.
Var hann alltaf vinur Egils,
viðbúinn til hjálparstarfa,
trúði á andans orku hugar.
Egils stoálds í bragaraun.
Egill sigldi út árum síðar,
Englakonung vildi finna,
en hann hitti Eirík blóðöx
erfðafjanda og hatursmann.
Vildi hersir vandann leysa,
vakti Egill nótt og orti
Höfuðlausn með háttum dýrum,
höfuð fékk í kvæðislaun.
Egill seinna annað kvæði
orti heima í Borgarsölum,
Sonatorrek, sorgarljóðið.
'sigurverk hins reynda manns.
Eins lenigi og íslenzk tunga
yljar þér um hjartarætur,
þá mun lifa þetta kvæði
og þykja dýrast snilldarverk.
Blessuð sértu Borg á Mýrum.
Braga fóstra. landnámsjörðin,
þegar ég lít þig og fjörðinn,
þá ber Sonatorrek hæst.
Guðamál í glæstum myndum
glitrar þar á söguspiöldum.
Eilíft gildi allra tíma,
Egils mesta listaverk.
Ennþá saga, ennþá kvæði
íslendingsins huga fanga,
fága mál og meitla stuðla
mienningunni dyggðug þjóna.
Á þúsund ára þrautagöngu
þjóðin sótti líf og yndi
í Egils kveðskap eða sögu
ættstofna í þessu landi.
Jóhann J. E. Kúld.
I