Þjóðviljinn - 06.12.1969, Qupperneq 4

4 SlÐA — ÞJÓÐVILJINN — Lauigardaigiur 6. desember 1969.
Heyþurrkunartilraunir á Hvanneyrí
— málgagn sósialisma, verkalýðshreyfingar og þjóðfrelsis —
Utgefandi: Útgáfufélag Þjóðviljans.
Ritstjórar: Ivar H. Jónsson (áb.), Magnús Kjartansson,
Sigurður Guðmundsson.
Fréttaritstjóri: Sigurður V. Friðþjófsson.
Ritstj.fulltrúi: Svavar Gestsson.
Auglýsingastj.: Ólafur Jónsson.
Framkv.stjóri: Eiður Bergmann.
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavðrðust. 19. Simi 17500
(5 linur). — Askriftarverð kr. 165.00 á mánuði. — Lausasöluverð kr. 10.00.
Bölvun atvinnukysisins
'ri
4 einum mánuði, nóvember, hefur tala atvinnu-
leysingja á íslandi tvöfaldazt, og er þá einung-
is miðað við þá atvinnuleysingja sem skráðir eru,
en öllum er kunnugt að raunverulega eru atvinnu-
leysingjar miklu fleiri en þeir sem standa á at-
vinnuleysingjaskrá. En á þeim skrám stóðu 1078
í októberlok, en 30. nóvember var talan orðin 2049.
Athyglisverð bending um mat stjórnarvalda lands-
ins og málgagna þeirra á þessum uggvænlegu tíð-
indum má nefna að Morgunblaðið segir frá tvö-
földun hins skráða atvinnuleysis á einum mánuði
í tvídálka frétt á baksíðu blaðsins. I>að eru allavega
engin stórtíðindi lengur að dómi Morgunblaðsins
að þúsundir íslendinga séu skráðir atvinnulausir
og 'miklu fleiri búi við litla, stopula eða jafnvel
enga atvinnu.
gú staðreynd ætti nú að vera orðin öllum ljós að
beinn árangur af stjórnarstefnú og stjómar-
framkvæmdum ríkisstjórnar Sjálfstæðisflokksins
og Alþýðuflokksins í áratug er þungbært a'tvinnu-
leysi, sem er að verða varanleg plága. Það hélzt
við um hásumarið í sumar og tók að aukast ört
þegar fram á haustið kom. Þegar ráðherramir hafa
talað um atvinnuástandið í haust hafa þeir verið
hæstánægðir með árangUr verka sinna á atvinnu-
málasviðinu, og blöð stjórnarflokkanna hafa löng-
um skrifað í þeim tón að nú hafi verið sigrazt á
erfiðleikunum; og ekki imá gleyma hinni almennu
bjartsýni sem ríkir á ritstjómarskriístofum Morg-
unblaðsins, Vísis og Alþýðublaðsins um allt á upp-
leið í atvinnulífinu. Af áróðri ríkisstjórnarinnar
verður ekki annað ráðið en hún hafi gert allt sen
hún telur fært í baráttunpi gegn atvinnuleysinu
og allt sé harla gott; því ekki að hafa hér „hæfi-
legt atvinnuleysi“ eins og í öðrum góðum vest-
rænum löndum?
yið slíka ríkisstjórn er með öllu vonlaust að semjr
um útrýmingu atvinnuleysisins. Það er stefna
ríkisstjórnarinnar og framkvæmd hennar sem
veldur hinu ískyggilega atvinnuleysi. Til að ráða
bót á því þarf gerbreytta stjórnarstefnu og nýja
ríkisstjóm. Og eigi að takast að snúa af þeirri
braut sem nú býður varanlegt atvinnuleysi og al-
veldi erlendra auðfélaga á íslandi, þarf verkalýðs-
hreyfingin, hver vinnandi maður, hvert verkalýðs-
félag, að rísa upp. Staðreyndimar hafa sýnt að
ekki er 'takandi mark á nokkru loforði núverandi
ráðherra um útrýmingu atvinnuleysisins. Og það
vinnst heldur ekki sigur á íslandi með þvi að
hlaupast úr landí Hér 'rerður að berjast fyrir rétti
og atvinr- ' Vj Hér heima verður
að sigra s.
Einn liður í stairfsami Rann-
sáknastofmmar landibúnaðar-
ins er tilraumr með búvélar og
verktækná í landibúnadi- Er það
Bútaaknideildin, sem annast
þær tilraunir, en hún hetur aö-
setur við Bændaskólann að
Hvanneyri. Aðalverlcsvið Bú-
tæknideildar er prófuh á nýj-
ium búvélum, sem, seldar eru á
hérlenduim markaði eða eru
væntanlegar. Gefnar eru út
sérprentaðar skýrsiur um nið-
urstöður prófananna. semsend-
ar eru bændum o.fll. aðilum-
Auk vélprófananna heifur Bú-
tæknideild unnið að tilraiunum
varðandii ýmsa verktæikni í
landbúnaði, einkum heyverkun,
en á því sviöi hefur bæðd verið
um verkunartilraunir og vinnu-
rannsóiknir aö ræða. Niðurstöð-
ur úr nokkrum þessara tál-
rauna hafa verið birtar í til-
raunaskýrsium og faigblöðum
landbúnaðarins.
Að undanförnu hefur hey-
verkun og heyverkunaraðferðir
verið irui'kið til umræðu manna
á meðal, m.a. í daigblöðum og
útvarpi og nýjar hugimyndirum
þurrkun heys sikotið upp koll-
inum. Á síðastliðnu vori var
Bútækhideild fálið að gera til-
raunir með eina sliika hugmynd
(Benedikts Gísttasonar), sem
kynnt^ var sumarið 1969 og
hefur verið til umræðu ailmdik-
Biblían í túSkun
dönsku Sista-
konunnar Oistz
: -BIBIÍAN
Kápumynd bókarinnar.
Biblían — rJt hennar í mynd-
um og texta nefnist myndabók
í alþjóðaútgáfu, sem nýleg-a er
komin út. Hér er um að ræða
nýstárlegia, myndræna túlkun
á biblíunni, sem danska lisita-
konan Birte Dietz hefur gert.
fsienzkan texta befur Magnús
Máir Lárusson, rektor Háskóla
fslands, annazt. Litmyndirnar
eru prentaðar í Hollandi. en
textinn hér á landi.
Birte Dietz er kunn myndlist-
arkona, ekki aðeins í heima-
landl sínu, heldur einnig víða
um heim. Hún hefur hlotið
mikla frægð fyrir klippmyndir
sínair við biblíuna, sem bykja
einfaldar, litríkar og í fyllsta
samræmj við smekk nútímans.
Birte var nemandi Rostrups
Boyesens á Statens Museum for
Kunst og Hans Chr. Hoier á
Glyptotekinu. X>risvar sinnum
hlaut hún meiribáttar náms-
styrki. til dæmis Kaj Munks-
styíkinn og ferðaðist fyrir hann
um Libanon, Jórdanfu og fsrael
Árið 1963 teikn,aði hún pislar-
sögu Krists í páskamynd fyrir
danska sjónvarpið, som rhikla
athygli vakti.
Ma-gnús Már Lárusson, rekt-
or Háskóla fslands. heíur séð
um íslenzku útgáfuna og ritar
iafnframt inngangsorð og ágrip
af sögu biblíuþýðinp-a á fslandi,
Bókin er 83 blaðsíður í stnru
broti og kostar 500 krónur. Út-
gefandi er Hilmir hf.
ið nú í ár- Tilraunir þessar
voru. framikvæimdar á s.l. sumri
og hefur skýrsla um niðursitóð-
ur þeirra verið send hlutað-
eigandi aðilum.
Heyburrkim í stæðum
Það eru áraitugir siðanmenn
hófiu tilraunir erlendis með
þurrkun heys í klefum eða
skýlum. Heyið var tekið ný-
slegið og sett í stæðu, sem upp-
hituðu lotfti var þdásið í- Inn-
lend og erlend reynsla afsttíkri
þurrkun er sú, að heyiö más-
þomar og nýting hitaorkunnar
verður léleg. Stafar þetta af
því, að loftmótstaðan í heyinu
verður ætíð másjöfn. Loftið frá
blásara leitar á, þar sem hún
er minnst, og á þeirn stöðum
verður heyþurrkunin ór. Þegar
heyið hefur 'þomað upp úr á
þessum stöðum tapast loftið að
mestu ónotað þar upp. Þar
sem mótstaðan er oneiri, þomar
heyið hinsrvegar seánt eða ekki.
Með þesisari aðferö má því
heita ógerlegt að fullþurrka
hey, nema hrært sé í þvá á
meðan þurrkun fer fram, og
er tailið, að 1500-2000 kcal fari
til þess aö þurrka 1 lítra valns
úr heyinu, en það samsvarar
að 1 látri aí olíu edmi um 5 1.
aif vaitni.
Heyþurikunaraðferð sú, sem
Bútæiknidedld var falið að reyna,
er einkum frábrugöin þessari
þurrkunaraðferð að því leyti,
að vifta (loftsikrúfa) er staðsett
í þaikd hússins, sem þurrkað cr
í, og dregur hún lcftið upp í
gegnum heyið í stað þess að
blása því neðan fré, eins og
yfirleitt tíðkazt. Tilraunin að
Hvanneyri var því fyrsit og
freimst skipulögð með tilliti til
þess að kanna, hvort ávinning-
ur væri að því að soga loftið
upp í gegnu-m heyið fraim yíir
það að blása þvl neðan frá.
I þessu skyni var byggt Jftið
þurrkíhús (2x2 m) í saimráði við
Benedikt og það gert þannig ur
gairði, að ýmist var hægit að
hafa viftuna sta.ðsetta í miðju
þaki eða undir rimílagölfi húás-
ins og þannig unnt að gera
samanburð á . nýtingu . hennar
við saimtoærilegar aðisitæður,
annairsvegar við soig og hins-
vegar blástur.
Niðurstöður tilrauna
Heflztu niðurstöður tilraun-
anna voru sem hér seigir:
1- Við sambærilegar aðstæð-
ur var enginn raunhæfur mun-
ur á loíitmaigni viftunnar hvort
heldur hún var látin soiga eða
blása loftinu upp í gegnum
heyið. Snúningshraðd hennar
var 1475 sn/mín. Loftmagnað
var urn 1000 fú-mm. á klst. eða
10-000 rúmm./klst. á hvert tonn
af þurru heyi og orkunotkun
hennar var 0,35 kw. í þessu
sambandi má geta þess, að við
venjulega súgþurrkun heys er
loftmagnið yfirleitt 1200-2000
rúmm./Mst. á hvert tonn þurr-
heys.
2. Ákvaröanir á vatnsmagni í
heyinu eftir þurrkun (með loft-
sogi) sýndu, að þaö var ákaf-
lega misþurrt. Sums sitaðar var
heyið fullþurrt og grænverkað,
en annarsstaðar gult og vatns-
fúlt. Skýringin á þessu er sú.
að loftdreifingin í heystæðunni
var misjöfn Maelingar á loft-
hraðanum upp úr heystæðunni
báru með sér að hann var
mjög breytilegur fró einuim
stað til annars og gilti einu
hvort loftið var sogað upp í
gegnum heyið eða því blásdð
neðan frá.
3- 'Upphitun þurrkunarloftsins
eykur að sjáifsögðu afköstin
við þurrkunina verulega. Mæl-
ingar sýndu að nýting hitaork-
unnar var lélegri, ef opið var
undir rimlagólfið á alla vegu,
eins og huigmyndin gerir ráð
fyrir, í samanburðd við það að
nota lokað kerfi. Þá verður
slíkt upphitunarkerfi dýrara
heldur en hægt er að nota i
lokuðu kerfi.
4. Hiti sá, er myndast í
hreyflli viftunnar 'í vinn<-’
nýtist til upphitunar, ef loH '

Benedikt frá Hofteigi með heypokana sína.

er bllásdð inn í heyiö- Það ger-
ir hann hinsvegar eiklci, sé það
sogað á fyrrgreindan hátt.
5. Eigi að soga loftið upp í
gegnuim heyið, verður aðbyggja
þurrkhúsið loftþétt, þannig að
viftan dragi ekiki loft inn með
þaki eða vegigjum. Þetta eyfc-
ur bygigingarkostnaðinn venu-
lega og vaifasamt að hægt sé
að ganga það vel frá hurðum,
að loftþétt verði til langiframa.
6- Sá u ndi rþrýsti n gu r, sem
myndast í heystæðunni við
laftsog, er það lítáll, að hann
hefur eklki þýðingu í sambandi
við heyþurrkunina.
Olíumagn til heyþurrkunar
1 greinargierð og blaðögredn-
um varðandi umrædda hey-
þurrkunaraðferð korna fram
hinar furðulegustu staðhæfdng-
aæ um vatnsmagin í grasi ->g
þann ávinning, sem væri því
samfara að þurrka það með ol-
íuoricu.
Vatnsmagn í grasi er nokfcuð
breytilegt og er m.a. háð
þroákastigi jurtanna, en á
venjulegum sláttutíma er vaitn
ub 77-80% heildarþunga grass-
ins og er þá miöað við, sð
þurrt sé á. I fuUþurru heyi er
almennt reiknað roeð 15-17%
vaitnsmagni. Út frá þessum
staðreyndum er auðvelt að
reikna, að úr hverju tonni af
nýslegnu grasi þainf að eima um
750 kig af vatni. Etftir verða 250
kig eða 2% hestburður a£ full-
þurru heyi. Þetta samsvarar
því, að þurríca þarfl um 300 kg
Framhald á 5. síðu.

HVAÐ VERÐUR
UM
ÍSLAND í EFTA?
100 MILJÓNA
MARKAÐUR
Markaður 100 miljóna í EFTA-löndunum er ein
áró.ðursblekkingin? Þessi markaður er mettaður,
yfirfullur af vörum frá sterkum auðhringum og
stórfyrirtækjum. íslenzk smáfyrirtæki keppa ekki
á þessum markaði þar sem þau yrðu að fara í gegn-
um dýrt auiglýsingakerfi: Þa,u hafa meira að segja
kvartað undan erlendri samkeppni hér á landi bæði
eftir að innflutningur var gefinn frjáls í ríkari
mæli en fyrr og þó ekki sízt eftir að erlendu stór-
fyrirtæ-kin fóru að auglýsa hér í s’jónvarpinu.
Norsk fyrirtæki í fata- og prjónaiðnaði kvarta nú
hástöfum undan erfiðri og kostnaðarsamri sa’m-
keppni á EFTA-markaðnum. Þau kvarta meðal
annars vegna þess að stórfyrirtæki í ýmsum EFTA-
löndum hafa sett niður dóttui'fyrirtæki í Portúnal
þar sem vinnulaun eru lægri en í öðrum EFTA-
ríkjum. Allir þekkja svokallaðar Merka-skyrtur.
Þær eru framleiddar í slíku dótturfyrirtæki i
Portúgal. — en hvað gera okkar smáfvrirtæki, ef
stórfyrirtækin bera sig svo illa? Hvað um fata-
iðnaðinn íslenzka, prjónaiðnaðinn? — Hvemig,sem
málið er skoðað er 100 milióna markaðurinn okk-
ur lítils eða einskis virði. Við eigu’m ekki að hefta
okkur við EFTA, við eigum að velja heiminn sem
markaðssvæði og skinuleggia okkar ’ðnað á eigin
spýtur með tilliti til markaðsmö"nlnil<qnria vjð
verðum að stórauka rannsóknir á mö.rt»ir,u<„rn 0fck-
ar í iðnaði; iðnaði, sem við ráðum sjálfir.
Við minnum enn á að blaðið svarar s'o-íflcnim fyrb-
spurnum um EFTA í þcssum þætti, sem mun birtas'1
enn um sinn næstu daga.
4