Þjóðviljinn - 21.02.1970, Síða 3

'<*)iZtadim>
StOA 3
Mótmæli víBa í Bandaríkjunum
vegna úrskurðaríns í Chicago
Hoffman dómari bætti í gær gráu ofan á svart með
því að ganga í berhögg við úrskurð hæstaréttar
Nýstárlegar verkfallsaðgerðir í París
CHICAGO 20/2 — Ursfcm'ði bvi'ðdómsms í máli sjömenin-
irugarma í Ohicihago var í dag mótmœlt viða í Bandaríkjun-
kmra sína í réttahnöldunuím bætti í dag gráu ofan á svart
ranni en fundið þá seka um aðrar. Dómarinn í máli þeirra,
JuMus Hoffman, sem alhiæmdur hefur orðið fyrír fram-
ujxl Kviðdómurirm hafði sýknað þá af alvarlegustu ákær-
með því að kveða upp úrsikurð setn genigur al'gerlega í ber-
högg við nýlegan úrskurð Hæstaréttar Bandaríkjanna.
Mestu mótmeelin uirðu í Bost- Fimmtíu mianns voru teknir
on og saigði brezka útvarpið að
mótmælendur hefðu verið þar
tki þúsund að minnsta kosti.
Lögregiumönnum var sig'að gegn
þeim og kom til átaka. Ekki er
firtá því greint hvort né hve
margir hafi særzt í þeim.
Hungur en ekki
sultur í Biafra
LONDON 20/2 Brezka útvairpið
skýrðí frá þvá í dag að fréitta-
maður þes.s sean ferðazt heflur
uim þau landsvæði Nígeríu sem
um tima voru talin tilheyra Bi-
afra hafi skýrt svo frá að hann
hiafi í ferðum sínum víða orðið
var við hungiur, en hvergi sult.
Hann gat þess að sambandið
miili hermannia sambandslýð-
veldisins og íbúanna í Austur-
fýllkinu virfást hvarvetna vera
gott.
höndum í Washington eftir sams
konar mótmæli. Frétitir bárust
af sams konar aðgerðum í Ohi-
caig'O, Los Angieies, Michigian,
Baltimore og í mörgum öðrum
háskólabæjum, sagði fréttamað-
ur brezikia útvarpsins.
tJrskurftur Hoffmans
Úrskurður sá seim Hoffman
dómaari kvað upp í dag er á þann
veg að hlerun sambandslögTegl-
unnar FBI á símsamtölum sak-
bomingianna hefði verið full-
komlega lögum samikvæmt. I
Fyrsta brúin smíðuð
yfir Bosporussund
ISTANBÚL 20/2 — Homsteiinn
var í dag laigður að fyrstu brúnni
sem smíðuð hefur verið yfir
Bosporussiund. Bníin verðurrúm-
lega hálfs annars kim löng. hún
er teiknuð af brezkum brúar-
smiiðum en simiíðuð alf þeim og
vesturiþýzíkuim.
fyrra úrskurðaði Hæstk-éttur
Bandaríkjanna. að sönnunargögn
sem fengizt hefðu með símahler-
unum hefðu ekkert gildi fyrir
bandarísikum dómstólum, nema
ef dómstóll hefði veitt heimild
til þeirra. Hoffman dómari taldi
í úrskurði sínum í dag að Hassti-
réttur Bandiaríkjanna vaeri ekki
bær um að ákveða réttarreglur
í einstökum fylkjum og hélt því
þar að auki fram að engan
dómsúrskurð þyrfti fyrir sím-
hlerunum þegar um brot gegn
öryigigí ríkisins væiri að ræða.
1 kvöld barst sú frétt frá Chi-
cago aft Hoffman dómari hefði
dæmt þá fimm af sjö sakborn-
ingum sem kviðdómurinn hafði
fundift að einhverju leyti seka
samkvæmt ákærunni í firnm ára
fangelsi og 5.000 dollara sekt
hvem. I»etta er nákvæmlega
heimingur hæstu viðurlaga sem
Iög gera ráft fyrir vift þcim af-
brotum sem kviðdómurinn hafði
úrskurðað þá seka um.
Sjömenningarnir höfðu verið
ákærðir fyrir að hafa stofnað til
saimsæris um að æsa til upp-
þota. Kvidddmurinn sýknaði þá
41.000 ísl. kr. á
mánuði lágmark
KIRUNA 20/2 — Námumenn hjá
LKAB í Kiruna hafa krafizt
2.40ð s.kr. (41.000 isl kr.) lág-
markslaiuna á mánuði.
Aðferðir verklýðs á vesturlöndum til að fylgja á eftir kröfum sínum um bætt kjör hafa aukízt
mjög að fjölbreytni á síðari árum. Langvinn allsherjarverkföll eru þannig sjaldgæf orðin, en því
meira um stuttar vinnustöðvanir, sem standa stundum aðeins part úr degi en skelia á fyrirvara-
laust. Það sem kallast á ensku „sit-down“- og „sit-in“ verkföU hafa einnig orftið æ tíðari, en með
þeim er átt við aft verkamenn hætti vinnu en fari ekki af vinnustaft. Ein hinna nýju baráttuaft-
ferða er hungurverkfa.ll. Þeirri aðferð til að vekja atliygli almennings á réttmætum kröfum sínum
hafa nokkrir leiðtogar starfsfólks í tvcim útibúum frönsku stórverzlunarinnar ,AJouvelles Galer-
ies“ beitt aft undanförnu, og er myndin tekin af .fjórum. þeirra í útibúinu í Saint-Laurcnt du Var.
af ákæru en fann þá seika af
hinni: að þeir hefðu farið milli
fylikja í Bandarfk junium meði Iþeim
ásetningi að efna til uppþota.
Sakbomd'ngar og verjendur þeirra
hafa haldið því fram að móls-
höfðunin giegn þeiim væri Ijós
vottur um að auðstéttin beitti
dlómstólunum í sína þágu, oghafa
þvf ekiki virt réttinn að neinu.
Úrsikurðir Hofiflmans dómara
sem vafalaust vei-ður áfrýjaö
hafa algerlega staðfest full!yi-ð-
ingar sjömenningannai.
Fundur ákvsðinn
í Austur-Berlín
BERLÍN 20/2 Samkomulag hef-
ur orðið um að háttsettir emib-
ættismenn stjóma Vestur- og
Austuir-Þýzk al an ds komi saman
á fund í Auetur-Berlín ef'tir svo
sem tíu daga til að undirbúa
fund þann sem ætlunin er að
forsœtisráðherrair rifkjanna, Stoph
og Brandt, eigi með sér þar.
Til sósíalisma
segir
NÝJU DELHI 20/2 — Þegar
Giri, forseti Indlands, settti ind-
verska samibandsþingið í dag,
sagði h>ann í ræðu sinni að ind-
verska stjómin hefði ákveðið að
gera allar nauðsyniegar ráðstaf-
anir ttil að koma á sósíiaiistísiku
þjóðfélagi á Indlandi sem allra
fjnrst.
SJONVARPSRÝNI
SIÐMENNING
Batnandi mönnum er bezt
að lifa, — eða vonduim gaign-
rýnendum verst. Annaöhvort
er aiilur vindur úr oss rokinn
eða suimaa’Ieyfisþættir sjón-
varpsins hafa skánað. Drang-
eyjarfcrð verkaði vel. Að vísu
er sjálfsagt að játa fákunn-
áttu um staðhætti í Drangey,
en miiklu sýnist ófróðum. þessi
sögustaður ijósari eiftir en áð-
ur. Helzt skorti á, að meira
væri um heildanmyndir af
eynni. svo að sögusviðið væri
skýrar markað, en myndirnar
frá. bjargsdginu voto furðu-
góðar. Þá var textinn betur
unninn en oft áður með til-
liti til mynda, þótt Heiðna-
berg og uppgangan, sem
þrællinn átti aö gæta, greypt-
ust ekki nægilega skýrt (enda
er sá staður sjáiifsagt löngu
hruninn).
Vel er að íslenzk leikrita-
skáld spreyti sig á kostum
sjónvarps. Hvað sem menn
annars vilja um sjónva,rp
segja miðað við ieikihús,
kvikimyndir cg bækur, þá
verður því ekki útrýmt, og
þaö verður sá mdðillil, sem al-
menningur sækir mest til,
hvort sem okkur líkar vel eða
illa. Því riður sérstaiklega
mikið á að vanda efni þess
sem bezt í stað þess að gera
þaö að ruslakistu, svo að það
ógeðsástand hinna „siðmennt-
uðu ríkja klossfestist ek'ki
hér, að einungis .,menntaða“
og „fína“ fóikið sæki leikihús.
en lýðurinn uni við aflmenn-
ingarsuli í kassanum. Það er
ekki tcmt sikjail og skrum, að
íslenzk menning hafi til
sikarrtms tíma öðru fremur
verið alþýðumenning og yfir
stéttarmenning varla til. —
Frostrósir Jökuls Jaikobssonar
voru þoklkalegt framilag til
áðurnefndrar leikritasmiíðai'.
Reyndar ergði það ofboðhtiö,
hvaö þetta minnti á A Taste
of Honey, en eldra fólíkið viar
þó alHsIenzikt fyrirbæri og
mjög svo raunsönn í sín,um
fánýtislheimi. Hins vegar er
mér huilið, hvort þessd skipti
á bylgjulengd eiga að tákna
eitthvað, þegar athafnir ung-
linganna í öðrum hluta verða
óraunverulegar. Hvaða stelpa
á þessuim aldri les upphátt
uim leið og hún skrifar? Og
það er eins og mann minni,
að hjésof krefjist annars og
meiri undirbúnings, ek'ki sízt
fyrir byrjendur. AJllt um það
er gott, að Jökuli er tekin.n
að skopast að hinni stór-
hættulegu stríðskynslóð með
sfnu drápuhh'ðargrjóti og
fraJoklandsiflióka í stað þessað
setja afgamla menn upp á
pall til að láta hlæja að þeim.
— Herdii's var ágæt og Þór-
haliur skolli efnilegur, en Ró-
bert og Helga naumast fyrir
ofan sitt meðallag.
Frost á sunnudegi kemur
okkur alltaf jafniítið við.
Skástir eru ronníarnir tveir í
smáþáttum sínum, en aðrir
gestir eru eða verða að hismi.
Jafnvel Caterina Valentemiss-
ir marks, þótt hún geti verið
góð og stjórnað vel í eigin
þáttum, sem hér munu því
miður óþekktir.
Fiftluball ménntskælinga
varð bæði dauft og langdreg-
ið Auðvitað breytti bað ö!J-
um svip, að þetta var ekki
tekið niðri á Sal á sínum
tfma. Fyrii- bragðið varð
þetta sýning en ekki ball, og
meira að segja vond sýning,
Það sikal en.ginn halda, að
rólk hafi verið svona gra,f-
alvarlegt á böJlum í gamla
da,ga- öðru nær. Það er ann-
Þórhallur var skolli efnilegur.
ars furðanlegt, hvað unglling-
ar, sem þykjast hafa gaman
af dansi, kunna upp tii hópa
lítið fyrir sér í þeim efnuim.
Enda gei-a þau yfirleitt ekki
greinairmun á sígildum döns-
um og „gömilum“ dönsum.
Það var jöfn hnígandi
í góðu lómi á mánudag. Fyrst
spilaði Unnur María falleg
lög fallega á fiðluna sína og
svaraði spurningum af hjart-
ans látleysi. Af þessu stafaði
hlýju. Þá komu Fiðriidin, og
hefur þeim farið fram síðan
síðast. Auk þesvs rná meta. þaö
við þau að kallila sig nú vísna-
söngvara fremur en kenna
sig við hið óljósa þjóðlaiga-
hugtak. Þó varð þeirn það á í
messunni að segiast ætla að
synigja syrpu af ísilenzkum og
erlenduim þjóðlögum, en svo
kom ekkert frá íslandi. Vakna
Dísa er ekki íslenzkt, hafi
einhver haldið það. — Þá
komu einhverjir Poiffs með
sitt boffs. Þessa og aðra slika
skortir þá einlasgni og inn-
Jiflun, sem gengur til hjart-
ans, netna kannski á þeitm, 12-
15 ára aidursfllokki, sem öJl-
dim öðruim finnst bvorteðer
óþolandi: gelgjuskeiðið.
Góður fengur er að Ma,rk
urell, en eins og Worse skip-
stjóri kemur hann í vegfyrir
að áiiit manna á norðuríanda-
sjónvarpi hrapi niður úröllu.
Mér er tjáð, að þéttur Bjöms
Th. Frá sjónarheimi fyrra
mánudaig hafi verið nokikuð
aðgengilegur, þótt ekiki vœri
laus við Skrúðmælgi. Hér er
ekikii dlýrar seQt en keypt..
Hinsvegar var annar þáttur
Harðar Ágústssonar munbetrí
en hinn fyrsti bvað framsetn-
ingu snerti, og það er ein-
miitt þessi einfalda skýringog
útlistun atriða, sem ótskyggn-
um era hulin, er geta gert
efnið hei'llandi. Brjótið braut-
ina til enda.
Agnar Þórðaii-son og Ólaf-
ur Jónsson vora á öndverð-
um meiði um bókmennta-
gagnrýni, og verður ekikiann-
að sagt en hinn fyrrnefndi
hafi gjörtapaö á stigum, Ekki
af því að Agnar sé neittverr
í stáikk búinn, héldur hefur
hann glæpzt úl að taka að
sér m/álstað, sem hvorki á sér
grundvúU.. né naai-kmið,. A.uð- ,
vitað hlýtur bókmenntagagn-
rýni ævinlega að vera hug-
læg að tallsverðu leyti. Til
aillrar guðslluQcku er etkki til
nein rauinvísindialeg mæli-
stika á bókmenntir, og því
era menn ósaimmála um þær,
einkum samtíðarverk. Gagn-
rýnendur era sem betur fer
menn, en ekki róbottar, oig
því einatt á öndverðum imeiði.
Það er iJlskiljanleigt, að höf-
undar stkuli ekki vera dag-
bJöðunum þaiklklótir fyrir að
hafa þó menn til að skrifa
um bækur þeirra, hvort sem
þeiim likar bókin eður ed. Það
er mikill misslldlningur að
gagmrýni ein saman drepi
nokkurn höfund- Hann dræp-
ist þá úr einhverju öðru inn-
anmeini, ef henni sileppti.
Dæmin, sem Agnar vaJdi um
TsékoflP o@ sr. Pál Sigurðsson,
urðu bonum óvart í óhag.
Tsékoflf hefur kannski hedtið
því í situndíirvonleysi, að
skrifa ekiki leikirit etftár útreið
Máfsins. En hann hafði meiri
þörf til að skrifia en svo og
samdi eftir þetta ekki minni
sviðsverk en Vanja frænda,
Þrjár systur og Kirsuiberja-
garðinn. Sr. Páll Sigurðsson
brenndi vísit sikólldsöguhaind-
riti salkir gagnrýni, en sé Að-
ailsteinn borinn saman við
Máfinm, hlýbur sú spuming
að vaikna, hvort mikils sé
misst. Þeir sem á annað borð
lesa bólbmenntai&agnrýni að
staðaldri, taika yfirleitt held-
ur lítið mark á henni, nema
til að bera hama saman við
eigin reynsllu og aðgæta, hvort
þar sé bent á nokkuð, sem
þetm sjálfum hefur ytflrsézt.
Og þetta tók Ólafur skil-
merfcill'ega fraim. — Það var
ískyggillega álleitin þróhyggja
hjá Agnari, að nienn væru
dæmdir en ekiki verk, og hon-
um þótti nýstárleikinn oflmet-
inn. Nú; þætti manni tvær
bækur náikvæmleiga jafnglóðar
að öfllu öðru lleyti, en önnur væri
nýstárlegar stkrifuð, þó fleingi
hún vitaskuld ögn hænrieink-
uni. — Gunnar Schram end-
adi þáttinm mjög ósmekklega
og hlutdrægt: taildi upp ásak-
unir Agnars lííkt og þa;r væra ,
niðursitaða, en giait eJóki utm
gagnrök Ólafs. Kannstki var
þetta óviljaverk í beinni út-
sendingu, og e.t.v. hefur Gunn-
ar ekki skilið máiflutninig
Ólafs, en þá er honum líka
oflviða að sitýra sMtoum um-
ræðum.
Síðan lauk Belphégor. Þetta
var anzi spennandi saga og
skemmtileg framanaf en enda
lokdn óþarfllega óljós, svo og
tilgangurinn með öllu saman.
En sairnt gefur þetta sýnishom
augaleið, að fýsilegra er að
sækja á Evróputmið eftir
svoddan efni en í vesturátt.
Vilhjálmur Stefánsson hef-
ur verið reffilegasti kari, þótt
þetta sam/tal við hann gæfi
lítið í aðra hönd, nema helzt
sögur um kynduga hætti
estkimóa, frásjónarmiði hvítra.
En VilhjáQjmur lauk þó máii
sínu sikörulega með því að
benda á, hvemig hvíti mað-
urinn væri s>i£ellt að úti'ýma
ágætuim kyniþáttum með eitr-
aðri ,,siðmennin>gu“.
Úr því að aðalritstjóri Mbl.
gerði mér þann heiður að
láta rispast, má ég till með
að benda þonum á tvö atriði
af mtörgum: Saimilíkingin um
mannapa og dýrafræðing
er stolin frá vitni einu að
réttarhöldum óiamerísku nefnd-
airinnar yfir Bertolt Brecht, og
var vitasfcuid átt við andlegt
atgjörvi. En alla hluti skildu
þeir jarðlegri skiinin>gu, því að
þeim var edgi gefin andleg
spektin, segir Snorri um aðra
menn-' — f annan stað kemur
ritstjórinn upp um réttan hug
sinn til hins mannúðleg>a sósí-
alisma í Tékkósióvakíu með
því að reyna að koma því inn
hjá fólki, að útlit hans hafi
líkzt minni ásýnd. — Er það
hægt, Matthá'as, — að fara
svona aftan að hlutunum?
A. Bj.