Þjóðviljinn - 22.05.1970, Page 3

Fösfcudagur 22. m« IffTO — KPðBVHÉJIN!? —> SlÐA
ÁliÍnaðurinn étur náttúru Noregs
1 allri þeirri urnræðu uni
náttúruvernd sem nú fer fram
á íslandi — og leggrur m. a.
undir sig síðasta hefti Sam-
mnunnar — er ekki fráleitt að
minna á þann vanda sem mæt-
ir grannþjóöum okkar í þessu
sama efni. Hér fer á eftir grein-
arkorn úr „Information"
um náttúruspjöll í Nor-
egi sem em einmitt tengd
miklum virkjunum er standa í
sambandi við uppbyggingu raf-
orkufreks áliðnaðar.
★
Inýrri' kviikmynd aftir Pál
Lökkeberg, Exit, er ein
aðalpersónan einkar duiglegur
forstjóri, sem knýr í gegn bygg-
yngu raforkuvers með lofordi
um að á ferðamannatímanum
skuli fosisinum hleypt út úr
pípum versins 16 stundir á sól-
arhring. Þetta hljómar sem
skoplegar ýkjur e£ til vill, én
er samt furðu nálaegt veruleik-
anum.
Um þessar mundir er stærsti
foss Evrópu, Mardalsfoss í
Romsdal, 560 metra hár, í hættu
— og þar með verður spillt
umhverfi, sem á sér engan líka
um víðan heim. í sikaðabóta-
skyni hefur norska stjómin sett
þau skilyrði fyrir því að raf-
m’kuverið verði reist, að komið
verði upp útbúnaði við ftsssinn.
sem geri mögulegt — með því
að skrúfa frá krana — að láta
fossinn renna í sánum upphaf-
lega farvegi, þó ekiki nema eina
klukkustund á dag á tímábilinu
Til vinstri Eátefoss, til hægri Tröllatindar í Romsdal, en þar er einmitt Mardalsfoss, sá sem rætí
er um í greininni.
frá 1. júnií til 31. ágúst Með því
telja ménn þá hlið málsins sem
snýr að náttúruverrid bjargað.
En þetta er um leið aðeins önn-
ur aðferð til að nota náttúruna,
nota hana í þágu ferðamanna-
iðju, og hún mun krefjast bíla-
stæða, íssjoppa og minjagripa-
búða með kvenfólki í þjóðbún-
ingum til að menn geti i ringul-
reið gassölustaða, dælustöðva,
túrbína og vega fyrirtækisins
vii*t fyrir sér náttúrulegan foss,
sem þó er tilbúinn. Menn hljóta
að spyrja sjálfa sig að því, hvers
konar náttúruskyn það er sem
ríkir í stjórninni.
★
0" fá vatnsföll hafa í tímans
rás verið lilekkjuð og
ár og vötn þumkuð i því sikyni
að útvega iðnaðinum rafmagn.
UTBOÐ
Tilboð ó&kast í að undirbúa götur undir malbikun á
háskólasvæðinu og í Sker'jafirði.
Útboðsgögn eru afhent í skrifstofu vorri gegn
3000,00 króna skilatryggingu.
Tilboðin verða opnuð á sama stað föstudaginn 29.
maí n.k. kl. 11.00 f.h.
INNKAUPASTOFNUN REYK3AVÍKURBORGAR
Fríkirkjuvegi 3 — Sími 25800
En aldrei hefur verið meira um
að vera en einmitt á þessu ári
náttúmverndar, þegar 31 virkj-
un ér á ýmsum stigum hönnun-
ar eða framkvæmda í Noregi.
Og eins' og Mardalsfossdasmið
sýnir, eru það nú áður ósnert
svæði sem eru í hættu. En smám
saman er blandaður félagsskap-
ur áhuigasamra náttúruskoðara,
sérfræðinga um efnaihagsmál og
róttækra afla að byggja upp al-
menningsálit gegn þessari stór-
felldu íhlutun í náttúruna.
Menn hafa beint athyglinni að
því, hvernig ákvarðanir eru
teknar í slíkum málum. Þegar
sótt er um leyfi til að byggja
raforkuver, hvort sem það er í
einkaeigm eða opinberrri eigu,
eru veittar — áður enStónþingið
tekur afstöðu til umsóknarinnar
— miklar fjárhæðir til ítarlegr-
ar áætlanagerðar og undirbún-
ingsstarifa á staðnum; í þessu
tilviki, Mardalsfossvirkjun, er
um að ræða fyrirframfjárveit-
imgu sem nemur 20 miljónum
norskra króna. Og með þessu
móti hefúr þingið ekki lengur
frjálsar handur. Ef það vísar
umsókninni á bug eru pening-
amir glataðir fyrir fullt og allt.
Og þi'ýstingurinn á. þingmenn er
ekki minni í sambandi við þá
gróðavon sem skapast í þeim
liéi-uðum, þar sem hináf. dýru
rannsóknir enu hafnar. Þá gerir
það þeim mönnum erfiðara fyrir
sem vilja taka málin fyfir, að
þeir hafa hvorki í höndum’ raf-
væðin garáætlu n til langis tíma
& &
m

TIMARNIR
TVENNIR
TIMARNIR TVENNIR
mætast í þróun ardei ldin ni í L.awgardate-
höll á sérsýningunni Hvaðan koroum við
— hvert förum við. Skoðið ald>amótastofu
og stofu framitíðarinnar á sýningunm.
KONAN
og heimilið, heitir fyiriirleeturinn í veit-
ingasal í daig kl. 3.30. Daigirún Kristjáns-
dóttir húsmæðrakennari flytiuir fyririeisit-
urinn.
BÖRNIN
fá eitthvað við sitt hæfd, barmaskemrotun
kl. 4 undir stjórn Svavars Gesls og trúð-
urinn Tóti er á ferli. — Trióið ferjú á
palli skemmitiir.
FULLORÐNIR
eiga kvöldið í kivold og Svavar Gests
imin skemmta fólfahwi með skemmHdaí;-
skrá.
FRfMERKJASAFNARAR
munu eflaust fjölmenna til að skoða hin
geysidýrroætu sfailidrogabréí á sénsýningu
frímerkjaeafnara.
MUNIÐ GÉSTAHAPPDRÆTTH) —
Glæsilegur viiroingur — dregið á laugar-
dagisfcvöld um íyrsita vdnninginn, ELNA
Supermiatic saumavél frá Silla og Valda.
KOMIÐ VIÐ í VEITINGASALNUM:
Njótið fallegra eftirprentan’a, sem þar enu
á sölusýninigu.
KAUPIÐ SYNINGAKSKRÁNA —
aðeins 35 farónur fy>rir einstoonar hand-
bók fyrir heimilið.
HEIMIUÐ „*VerÖld ínnan veggja
né 1 heldur heildaráætlun um
náttúruvernd, sem hægt væri að
nota til að rneta eftir hin ein-
stöku tilvik. Það er . kki hvað
sízt hin mikla raforkuþorf ál-
iðnaðarijns sem stendur undir
hinum miklu virkjunarfram-
kvæmdum, en margir hagfræð-
íngar oru nú mjög efagjarnir á
framtíðarmöguieika þessarar
iðngreinar á heimsmarkaðinum
og spyrja hvort það sé réttmætt
að eyðileggja hvcrn fossinn af
öðrum fyxir vafasamt iðnaðar-
ævintýri. Þegar allt kemiur til
allls eiga menn það á hættu, að
þegar siðasta fossinum hefur
verið troðið í pípur hafi allt
verið óþarfi, því að kjannorkan
sé á næsta leiti.
IDanmörku er hver fer-
metri lands niðurstaða um-
breytinga af hálfu mannsins á
því sem sérfróðir menn kalla
upprunalegt ekologaskt kerfi. En
í NoregS (eins og á ísllaindi) geta
menn ferðast um í landi Mósé-
bókanna — án verksumerkja um
mannfólk, án vega, sikilta, ryks;
öræfi og villtar merkur allt um
kring. Eftir þvi sem fleiri
flykkjast til stórra borga munu
að sama skapi vaxa þarfir
manna fyrir ósnortna náttúru,
þarfir sem tengdar eru því að
þeir megi halda geðheilsu sinni.
Noregnr ættl ekkí að eiga' i
vandræðum með að fullnægja
þessurn þörfum. En sú þróun
sem nú er að gerast er vægast
sagt ískyggileg — hverju verður
óspi'Hlt eftir tíu ár, eftir fimmtén
ár? . . .
Stöðugar orustur
við Súesskurðinn
TELAVIV og KAÍKÓ 13/5 —
Ekkert lát er á vopnaviðskiptum
við Súezsitourð, eii edns og fyrri
daginn stangast frásagnir stríðs-
aði'la algerlegf, á. Egyptar segj-
ast bafa ráðizt auetur yfir
sfaurðinn og valdið ísraelsmörm-
um miklu tjóni, en þeir vilja
efakert við það kannast. ísra-
elsfcar flugvélar héldu áfram
linmilausum árásum sínum á
stöðvar Egypta.
L0DDÝR H. F.
AÐALFUNDUR
Aðalfundur Loðdýrs h.f. verður haldinn laugar-
daginn 23. maí M. 2 e.h. í Félagsheimilinu Fólfa-
vangi, Kjalarnesi.
DAGSKRÁ:
1. Venjuleg aðal fundarstörf.
2. Önnur mál.
Aðgöngumiðar og atkvseðaseðlar v. aðalfundarins.
verða afhentir á skrifstofu félagsins Tryggvagötu
8, Reykjavík.
Stjórn Loðdýrs h.f.
Auglýsing
um eftirlaun til aldraðra félaga í stéttar-
félögum.
Samkvæmt lögum nr. 18 3. apríl 1970 skal greiða
eftirlaun til aldraðra félaga í stéttai’félögmn inn-
an Alþýðusambands íslands að uppfylltum tiltekn-
um skilyrðum. Þeir, sem telja sig eiga rétt til eft-
irlauna samkvæmt lögunum, snúi sér sem fyrst
til stéttarfélags síns varðandi umsókn.
Umsjónarnefnd eftirlauna, sem hafa skal vfirum-
sjón með úthlutun eftirlauna og úthluta stjórnutn
lífeyrissjóða fé til greiðslu þeirra, hefur sent stétt-
arfélögum eyðublöð fyrir umsóknir.
Nefndin hvetur forystumenn stéttarfélaga og
stjórnir lífeyiissjóða. er hér eiga hlut að máli, til
að kynna sér efni hinna nýju laga.
Aðsetur nefndarinnar er í Tryggingastofnun rík-
isins, Reykjavík.
Umsjónarnefnd eftirlauna.
Frá Tónlistarskó/a
Kópavogs
Fyrri vortónleikar verða haldnir í Félags-
heimilinu 2. hæð, föstud. 22. maí kl. 8.30
síðdegis og hinir síðari sunnudaginn 24.
maí kl. 2 e.h. og verða þá jafnframt skóla-
slit.
Skólastjóri.
Happdrætti Háskóla íslands
óskar að ráða ungan mann til almennra skrifstofustarfa.
Bókhaldskunnátta nauðsynleg.
Umsóknir óskast sendar aðalskrifstofu Happdrættis
Háskóla íslands fyrir 29. þ. m. með upplýsingum um
menntun og fyrri störf.
r
Happdrætti Háskóla Islands