Þjóðviljinn - 04.12.1971, Qupperneq 3

fiauigaaadiaigar 4. dtesemlbeir 1971 — ÞJÓÐVTLJINN — StDA 3
AF ERLENDUM VETTVANGI
RáSamenn Suður-
Afríku í kreppu
Þegar Banda, forseti Malawi,
heimsótti Suöur-Afríku,
þóttí. ýmsum ástæða til að
túlka þá ferð sem vísbendinigu
um að sambúð hivítra ráða-
manna í landinu við Afrdku-
menn innan rikisins og í
grannlöndunum mundi fara
batnandi. Bn Banda reyndist
skammgóður veirmir, enda for-
dæmdur af flestum öðrum
leiðtogum Afríkuríkja sem
svikahrappur við mélstað þel.
dökkra íbúa Suður-Afríku.
Margskonar vandræði stefna
landinu í k-reppu. og þá byrj-
ar áhyggjufull stjóm John
Vorsters að brýna sínar ein-
ræðisklær.
Efinahagsvandræðin eru
mikil. Þau byrjuðu með hrað-
vaxandi verðbólgu, sem
stjórnin, neitar að ráðas-t ge-gn
með því að hreyfa við kyn-
þáttamisrétti í iðnaði, sem
tryggir hvítum mönnum mikiu
hærri laun en þeldökkum.
Gjaldþrotum fjölgar og jafn-
vel hvítum verkamönnum er
sagt upp, enda þótt þeir hafti
forgangsrétt að störfum.
Greiðsluhallinn er meiri en
nokkru sinni fyrr í sögu
landsins.
En þetta er aðeins hluti
va-ndans. Hverjum og edn-
um verður það æ betur ljóst,
að það er ekki hægt að fylgja
í reynd eftir þeirri áætiun
kynþáttakúgaranna sem þedr
nefna „aðskilin þróun kyn-
páttahha“I' rrMen-ntamenn ger-
ast æ hóværari í andstöðu
einni og unga fólkið einndg.
Kii'kjhrtór láta meira að sér
kveða í fordæmingu á sdð-
ferðilegupi grundvelili aðs-ldln-
aðarstefinunnar. Klofninigs
gætir æ meir innan Þjóðem-
issinnafloikfcsins. sem farið
hefur með öli völd í Xanddnu
d alidairfijórðung, og hægri arm-
ur hans — einskonar fasistar
í öðni veidi — eru hægt og
b'tandi að grafa undan stöðu
Vonsters forsætisróðherra.
Sarpbúð kynþáttanna fer hríð-
verisnandi og var nógu stirð
fyrir eins og menn mega vita
— og hreyfingar sem kenna
sig við svart vald skjóta dýpri
rótum. Meira að segja leiðtog-
ar srvonefindra Bantustana,
sem stjórnin ætlaði það hlut-
verk að ganga sinna erinda
meðal blökkumanna, em fam-
ir að bera fram óþægilegar
kröfur. Bn Bantustan eru þau
svæði nefnd, sem stjórn Vor-
sters hefur úthlutað blökku-
mönnum einum tíl búsetu, og
em þau þá jafnan valin, sem
rýmst em að landkostum og
auðldndum.
Ein afleiðing af þes-su öllu er
vaxandi óánægja hvítra
Suður-Afrikumanna með fiokk
Þjóðernisis-inna og aukinn
áhugi á stjóm-arandstöðu-
flokknum Sameinaða flokkn-
um, sem lýtur forystu de
Villiers Graaf, en sá flokikur
hefur til þessa ekki verið tal-
inn líklegu-r til að geta staðið
í stórræðum. Þetta byrjaði
með þvi, að hann vann níu
þingsæti í kosningumu-m sem
fram fóm í fyrra. Stuðning-
ur við hann fer vaxandi, og
í fyrsta sinn eftir nær aldar-
fjórðun-gs eyðimerkurgöngu
ríkti þjartsýni og nofckur
áhugi á þingi hans, sem flram
fóm um miðjan nóvemiber í
Bloemfontein. Sameinaði
flokfcu-rinn er enn se-m fyrr
mjög loðinn og deigur í kyn-
þáttamálum, en honum hefur
tekdzt sæmilega að halda uppi
gagnrýni á efnahagsmála-
stefnu stjómarinnar — og það
er talað um raunvemiega
möguleika á því að hann kom-
izt til valda í kosningunum
1975.
de Villiers Graaf Ioðinn
í kynþáttamálum en samt
eitthvað skárri en Þjóðernis-
sinnar.
Andspænis ölium þessum
vanda reynir Vorster að
þjappa hvítum Suður-Afriku-
mönnum saman um flokk sinn
með því að skelfia þófráskyn-
samiegu vitd, ef nokkurt væri
fyrir. Það er einmitt í þess-u
ljósd að mönn-um ber að skoða
þær s-taðhæfingar hans, að
suður-afrísk lö-gre-gla eigi í
bardögum og æsilegum elt-
ingarleik í Suðvestur-Afríku
við skæruliða, sem kornið hafi
frá Zambíu. í sama ljósi ber
og að skoða miklar húsrann-
sókndr og handtöfcur sem
leynilögregl-an hefiur haft í
frammi að undanförnu.
En mikið af þess-um ráð-
stöfunum hefur snúizt gegn
tílgangi sínum. Dauði eins
þe-inra sem nýlega vo-ru hand-
teknir, sem sagður var hafa
stokkið út um glu-gga á tíundu
hæð meðan verið var að yf-
irheyra hann, hefur vakið
upp hávær mótmæli í blöð-
um stjórnarands-töðun-nar. Þá
hefur hinn þungi dómur yfir
dómprófastinum i Jóhannes-
arborg og þær niðu-nstöður
dómstólsins, að líta beri á
aðstoð við fjölskyldur póli-
tís-kra fanga sem hermda-r-
verk, samfyikt fle-stum fcirkju-
deilum. Fyrir skemmstu bund-
u-st Bisfcupak-irkjan, kaþó-lska
kirkjan, meþó-distar og Safn-
aðarkirkj-an h-e-iti um aðstyðja
hvern þann, sem er handtek-
inn eða gerðu-r útlægur fyr-
ir ,.að hJýða feröfu guð-
spjallanna um samstöðu með
þeim sem fátækir eru og
fyrir!litnir“.
Nú hefur stjórndn hafið
sfeipulagða herferð gegn
stjórnarandstöð-ublöðunum fyr-
ir að birta greinar um þeiss-i
mál, og h-efur í reynd hótað
að sfcrúfá fyrir þau — og var
þó ritfrels-i sannarlega ekki
' sérlega rúmí fyrir í landinu.
Fyrr hefur verið gerð hörð
hríð að blöðum á ensku
(leyfð stjómarandstaða er
einkum meðal enstoumælandi
manna, en bólvirki Vors-ters
standa meðal aðkomenda
hollenzkra innflytjenda sem
tala ,,afrifeaans“). En samt
hefur til þessa ekki komið
. til beinnar r-itsfeoðunar á þesisi
blöð, því að með því væiri
einræði lýst yfir formilega. En
nú er samt sem áður s-v-o
komiið, að stjórnin virðist
vera að búa sig un-dir að taka
það stökk.
(byggt á Xhe Economlst — áb).
Finita minnzt
annað kvöld
FimnilandsvinaféLaigið Suomi
minnist þjló-ð'hátíðar-dags Finna.
Heldur það saimkomu í Átt-
haigasal Hótel Sögu sunnudag-
inn 5. desemher, kl. 20,30.
Fyrir samkomuna verður aðal-
fundur fólaigsins og hefst hann
kl. 20. Vandað er til dagsfcrár
á háitíðinni. Flytur formaður á-
varp, fovikmytnd sýnd frá Finn-
landí, Sigurður Thoroddsen,
arkitekt held-ur ræðu, Ga-rðar
Coirtes, sömgvari symgtur, Krist-
ina Koivulehto, sem stundar
nám hér við hóskólann les upp.
Þó verður spurningalþáttur í
umsijá Maignúsar Jochumssonar,
fyrrverandi póstmeistarai. Að
lolkum stiginn dans.
Fundur um
útvarpsmál
Almenn-ur stúdentafiundur
verður haldinn í Stúdentaheim-
ilinu fel. 4 í dag (laugardag).
Fundiarefni: Útvarpsmál >.
des. neflndar.
Til fiundar þessa er boðað að
ósk 55 stúdenta og 7 stúdenta-
ráðsliða í samræmi við 51., 42.
og 53. gr. laga um Stúdentaráð.
Stjóm S.H.I.
Þióðviliahappdrættið
Hörður Karlsson
í Washington
Fyrir tilhlutan * sendiráðs Is-
lands í Warhington var Herði
Karlssyni listmálara, boðið að
halda málverkasýningu 1 Ad-
ams Ribs Galiery í haust, en
sýningarsalur þessi er rekinn
á vegum eins af nýrri og betri
matsölustöðum í Washington-
borg, segir í fréttatilkynningu
frá. menntamálaráðuneytinu.
Sýningin var opnuð 28. sept-
ember síðastliðinn að viðstödd-
um Guðmundi I. Guðmunds-
syni sendiherra, sem var
verndari sýningarinnar, og
mitolum fjölda IslendSnga og
annarra gesta.
Strax á ’ fyrsta degi seldus-t
fimm málverk. — Sýningunni
lýtour 30. nóvember.
Dregið eftir 19 daga
Munið að gera skil í Happdrætti Þjóðviljans.
Tekið er við skilum á afgreiðslu blaðsins, Skólavörðustíg 19.
Dregið verður á Þorláksmessu.
Aðalvinningurinn í ár er bifreið af gerðinni Citroen GS Club,
argerð 1972.
Sameinumst öll um að leggja Þjóðviljanum lið.
Aljekínmótið:
HVin 0G SVART
Féll af 3ju hæö —
meiddist mikjð
Það sdys vildi tí'l í gærdag
að maður fédl niðu-r af 3ju
hæð húss sem verið er að
reisa við ínubalkka í Bredð-
h-olti. Vildi slysið til með þeim
hætti, að s-teypusíló slóst í
manni-nn, þar sem hann stóð
á veggbrúninni og við það féll
hann niður á moldar- og grjó-t-
haug og mun hafa slasazt ndkk.
uð mikið.
Að sögn rannsóknarlögregl-
unnar voru meiðsli mannsins
ekfei fullköinnuð seint í gær-
dag. en þó var vitað að hann
hafði tví-fótbrotnað og hlotið
nokkurn ytri áverfcai. — S.dór.
Hjálp
Fyrir skömmu fór fimm
barna faðir á sjó í. Hrísey að
leita fátæku heimili sínu
fanga. — Hann kom ekki heim
aftur að kvöldi, — hann
drukkmaði í þeirri för.
Á aðventu í dag á fjölskylda
þessi við sorg og þrengingar
að búa, hún horfir fram til
dapurra jóla.
Vilja efcki einhverjir rétta
blásnauðri ekkju og umgum
börnunum hjálparhönd?
Ég undirritaður mun veita
viðtöku gjöfum til þeirra með
kærri þökk og senda strax
norður.
Guð blessi góðan gefanda.
Einar M. Þorvaldsson, f. v.
skólaslj. frá Hrísey, Austur-
brún 4. Keykjavík.
Á Aljefcínmótinu í Moskvu
höfðu örlögin og hlutkestið út-
hliut-að Spas-skí svart á móti
Petrosjan. Það kemur ekki á
óvart, að Spas-siki ákvað þegar
frá upphafi a-ð verjiast. í því
skyni valdi hann leik, sem
Petrosj-an h-aifði áður notað gegn
Botvinnik í 12. leik færði
Petrosjan hvítu drottninguna
út á miðborðið Samkvæmt
kenningunni er þettá ékkert
nýjabrum. Svartur getur þegar
ráðizt á droöttninguna með
riddara, og, eins og segir í
handbókum um byrjanir. er
þá ekki annað fyrir hvítan a'ð
gera en að snúia með d-rottning-
umia til bakia á siam-a reit. Hefði
Spasskí treyst á bóklega vizku,
þá er ekkert l-íklegra en að
sikákinni hefði fljóttega lyktað
með jafntefli vegna endurtekn-
ingar á leikju-m.
Hvers vegna hafnaði Spasskí
bezta framhaldinu? Sva-rsins er
að minni hyggju að leita í þeim
annm-arka nútíma sfeákmóta, að
hver þátttakandi leikur aðeins
einu sinni við hvem andstæð-
ing sinn og þá -annað hvort sem
hivítur eða svartur en réttlát-
asit væri að leifea tvisvar, svo
að allir stæðu jafnt að vígi
innbyrðis að þessu leyti. Hefði
Spasskí vitað. að eftir jafntefli
með svörtum hefði hann fenig-
ið tækifæri til þess eftir nokkra
d-aga að beita sér að fullu gegn
Petrosjan sem hvítur. þá hefði
hann u-ggla-ust valið þr-áteflið.
Með því að kalla yfir sjálf-
a-n sig stórskotaihríð neyddi
Spasskí einnig Petrosj-an til. að
bregða vana sínum og yfirgefa
vamarstíl sinn. Satt að segj-a
þurfti Petrosj-an ekki að bafa
mikið fyrir því. Gamlreyndir
skákmenn muna, að Tigran
hóf ská-kferil sinn siem hivass
sóknar-stoákmaður. í skákinni
við Spasská sýndi fyrrverandi
heimsmeistari, að ef hann vill
það við hafa, þá getur hann
gert árásir í stíl þeirra Aijek-
íns og Tals.
Aðrar skákir féllu nokkuð í
skugga þessa hö-fuðviðb-urðar
umferðarinnar. þótt þar væri
barizt af kappi og engin grið
gefin. Jafntefli vom aðedns
samin, þegar skotfæri voru á
þrotum, enda beið m-anna fyrsti
frídagurinn að 6. umferð lok-
inni.
Petrosjan - Spasskí
5. Bxc4 c5
6. 0—0 a6
7. 34 Rc6
8. De2 Be7
9. Hdl cxd
10. exd 0—0
11. Rc3 Rd5
12. De4 Rcli4
13. Re5 Ha7
14. Bh3 Rf6
15. Dh4 b6
16. Dg3 Bb7
— (?Kh8!)
17. Bh6 Re8
18. Hacl Kli8
19. d5! exd
20. Be3 Ha8
21. Rc4 Rd6
22. Bxb6 Db8
23. Ra5 Rf5
24. Dxb8 Haxb8
25. Rxb7 Hxb7
,26. a5 Bg5
27. Hbl d4
28. Rd5 Rc6
29. Ba4 Hc8
30. f4 Rce7
31. Hbci Hcb8
32. fxg Rxd5
33. Bc6 Hxh6
34. axb Rde3
35. 1)7! Rxdl
36. Hxdl sr6
37. g4 Rg7
38. Hxd4 Re6
39. Hd7 Svartur gaf.
Um skák þeirra Kortsnojs o-g
Friðriks er það að segja, að í
fyrstu gekk hún Kortsnoj í
hag, Er balla tók á taflið.
breyttist það í ferlegan táma-
hrafeskonsert. Upp hófst gagn-
kvæm sl-átrjn, peð og ridd-arar
hurfu af borðinu með eldingar-
hraða. Er tímahrakið var hjá
liðið. hiafði Kortsnoj unnið®-
riddara, en Friðrik h-afði þó
uppskorið meira. Hann var
með'frípeð hér og þar og ridd-
ari bans bafði vaðið lengst
inn á fylkingar hvítr-a. Sem
S'agt: fáitt um f-agna-ðrefni hjá
Kortsnoj. Hann má gjöra svo
vel að leita að jafnteflisleið.
Finniur hann hana?
D. Bronstein. APN.
Stein sækir í sig. veðrið
Biðskákir: Eins og við var að
búast, átti Stein ekki í nein-
um örðugleikum með að not-
færa sér yfirburði sína í skák
sinni við Parma, sem gaf í 54.
leik. Efsti m-aður. Petrosjan,
er sem sagt búinn að fá félstga.
Kortsnoj tókst ekki að
bj-arga sfcák sdnni við Sovét-
meistarann Savon, end-a etoki
við -að búast. Þetta var fyrsti
sigur Savons á mótinu.
Kortsn-oj hafði betri stöðu í
biðskák sinni við P-arm-a, en
ekki svo að hún næigði til
vinnings, og viðureigninni lauk
með jiafntefli.
Kortsnoj var hætt kominn
í sfeák sinni við Friðrik Ólafs-
son. Honum tókst þó að finna
einu leiðina, sem dugði til
jafnteflis í skemmtilegu enda-
tafli
Eftir að biðsfcákir höfðu ver-
ið tefldar. skýrðust línurnar á
mótinu. Efstir eru Petrosj-an
og Stein með 4 vinninga hvor.
Hálfum vinningi minna hafa
hvorki meira né minna en átta
manns: Byme, Bronstein, Hort,
Karpov, Savon, Smyslov.
Spasskí, Túkmakov, T-al hefur
3 vinninga, en hann sleppti
einni skák. Síðan koma: Frið-
rik Ólafsson 3 Balasjof ög
Gheorgiu 2Vz, Uhknann 2 (1),
Kortsnoj 2, Parm-a 1% og
Lengyel 14.
S. Flor. APN.
Ú&
• Vlli N-\))V(BANKINN
'_<*r li:mki IóIIímii«
1. d4 d5
2. c4 dxc4
3. Rf3 Rf6
4. e3 e6
BLAÐDREIFINC
Blaðbera vantar í eftirtalin hverfi:
Hjarðarhaga — Kvisthaga — Kaplaskjól — Hring-
braut — Drápuhlíð — Blönduhlíð — Stórholt —
Miðbæ — Háskólahverfi og Þingholt.
ÞJÓÐVILJINN — Sími 17-500.