Þjóðviljinn - 29.12.1971, Síða 7

Miðvikiud&gur 29. diaseimiber 19T1 — ÞJÍÆIVILJINN — SlDA ’J
Hver er réttur
hins tryggða?
1. Hvernig stendur sá að
vígi, sem tryggt hefur hjá
tryggingarfélagi, sem verður
gjaidþrota?
Fyrstar ganga fyrir lög-
boðnar skuldakröfur, síðan
kemur röðin að viðskipcavin-
unum. Tryggingarfélag, sem
þannig yrði lýst gjaldþrota,
skuldaði 250 miijónir, og
ætti eignir upp á 100 miljón-
ir, býður viðskiptavinum að
sitja uppi með 150 miljónir,
sem þeir greiða sjálfir. Tjón
sem viðskiptamenn trygg-
ingafélagsins valda eða verða
fyrir greiðast þannig af þeim
sjálfum, ef fyrirtækið verður
gjaldþrota.
Ef forgangsskuldakröfur
næmu 90 miljónum, en eftir
stæðu 10 miijónir til bóta-
greiðslna, dreifðust þær út tii
hinna tryggðu til greiðslu á
150 miljónunum. — úþ.
Hlutafjármagn
og
tryggingarfélög
Tjónabætur tryggingafé-
laganna nema tugum miljóna
árlega, og hundruðum milj-
óna hjá stærstu félögunum.
Vegna þessa hafa ýmsir veit
því fyrir sér hvert lágmarks
hlutafjárframlag við stofn-
un tryggingarféiaga er.
Eftir be2tu leiðum feng-
nm við þær upplýsingar, að
skilyrði fyrir stofnun vá-
tryggingarfélags væru nánast
engin, önnur en þau, að
hlutafjárlágmark skuli vera
25 þúsund. HyggÍ9t trygg-
ingarfélag reka ábyrgðar-
ayggingar bifreiða þurfa fé*
lögin að leggja fram 2 milj-
ónir króna til dómsmálaráðu-
neytisins, sem hefur það fé
í vörzlu. Þetta fé er nokkurs
konar tryggingarfé, ög vaxt-
ast það til félaganna, Ekki er
félögunum unnt að taka þetta
fé út, en væntanlega mun
þeim verða greiddir vextirn-
ir. Til skamms tíma var þetta
fé aðeins 25 þúsund krónur,
en árið 1969 var upphæðin
aukin upp í 2 miljónir, og
þeim félögum sem stárfandi
voru var gefinn köstur á að
borga þetta fé inn i tvennu
lagi; 1 miljón ’69 og miljón
’70. Þessi ráðstöfun kom til
vegna þess að ráðamönnum
leizt ekki meira en svo á
rekstur eins tryggingarfélags-
ins, og það er reyndar orðið
gjaldþrota nú.
voru á sama reikning bókfærðar
upp á 18 milj. og afskriftir af
þeim samkvæmt rekstrarreikningi
3,6 miljónir.
Fyrir starfsemi sína notar fé-
lagið eigið húsnæði, sem er 430
nr og er metið á 8,3 miljónir.
Forstjóri félagsins er skipaður
af ráðherra þeim, sem fer með
tryggingarmál. Fulltrúaráð félags-
ins er kosið af bæjar-og sveitar-
stjórnum utan Reykjavíkur, en
fulltrúaráðið kýs aftur fram-
kvæmdastjórn sem starfar að
stjórn félagsins með fram-
kvæmdastjóra.
Hjá Brunabótafélaginu starfa
nú 24 fastráðnir starfsmenn auk
11 lausráðinna, sem vinna hluta
úr degi, eða tímabundin störf.
Laun hjá félaginu eru greidd eftir
launakerfi opinberra starfsmanna.
BEZTU
BIFREIÐASTJÓRARNIR
Hagtrygging h.f. virðist hafa
fengið beztu bifreiðastjórana í
tryggingu hjá sér; ef hækkunar-
þörf félaganna á ábyrgðartrygg-
ingum er reiknuð út eftir vissum
formúlum kemur í ljós, að meðan
önnur tryggingarfélög, sem hér
eru talin, þurfa samkvæmt út-
reikningi 26,3% hækkun þatf
Hagtrygging 11%. Ef formúlunni
er breytt lítillega þurfa önnur
tryggingarfélög 20,7% hækkun
iðgjalda en Hagtrygging 9,2%.
Sennilegt verður þó að teljast
að um rekstraratriði sé að ræða,
og að Hagtrygging standi öðrum
tryggingarfélögum framar í
rakstrarsnilli.
Félagið hefur um 20% af bif-
reiðatryggingum landsmanna.
Heildariðgjaldatekjur félagsins
árið 1970 námu 40,1 milj. kr. og
heildartjónagreiðslur 19,7 milj.
Iðgjaldatekjur ábyrgðartrygginga
félagsins námu 25 milj. og tjóna-
greiðslur rúmum 12 milj.
Kostnaður félagsins árið 1970
nam 10,3 milj. og er inni í þeirri
tölu miljón króna afskrift og
rúmlega fjögurra milj. króna
launagreiðslur.
Niðurstöður rekstrarreiknings
fyrir árið 1970 voru 63,7 milj. og
niðurstöður efnahagsreiknings
48,4 miljónir. Tap sámkvæmt
rekstrarreikningi nam 12.788,00
kr.
Fasteignir félagsins nema 19,1
milj. kr. að mati. Félagið starfar
í eigin húsnæði, sem er 250 m"
að flatarmáli og þar starfa '12
manns. Lægstu laun, sem félagið
greiðir eru á milli 17—18 þús.
kr. á mánuðl. Forstjóralaunin
vildi sá er þau tekur ekki gefa
upp, en sagði okkur að það væri
samkomulagsatriði milli hans og
stjórnar félagsins.
1320 FERMETRA
HÚSNÆÐI
Loks tökum við Samvinnu-
tryggingar til athugunar, en þær
urðu nýlega 25 ára. Heildarið-
gjaldatekjur Samvinnutrygginga
á árinu 1970 námu samtals kr.
469,3 milj. og höfðu aukizt um
109 milj. kr. frá árinu áður eða
rúmlega 30% og var um að ræða
iðgjaldahækkun í öllum trygg-
ingargreinum. Heildartjón trygg-
inganna fyrir árið 1970 námu hins
vegar 302,9 milj., þannig að ið-
gjaldatekjur umfram tjón urðu
165 miljj. Prósentuaukning tjóna
var 11,63% frá árinu 1969, og
varð aukningin mest í Ökutækja-
tryggingum en lækkaði í eigna-
tryggingum.
í eignatryggingum, það er
brunatryggingum og skyldum
ttyggingum, námu iðgjöld samtals
82,8 milj., en tjón í þessum trygg-
ingarflokki námu 26,4 milj. Sam-
vinnutryggingar endurgreiða af
tryggingum þessa flokks samtals
2,4 milj. og kemur það sem frá-
dráttur við endurnýjun þessara
trygginga fyrir árið í ár.
í sjótryggingum námu iðgjöld
á árinu 1970 samtals 104,4 milj.,
en tjón 52,2 milj. og verða endur-
greiddar úr þessum tryggingar-
flokki 3,2 milj.
í ökutækjatryggingum námu
iðgjöld samtals 105,6 millj. og
höfðu aukizt frá árinu 1969 um
36 milj. Tjón í þessum trygging-
arflokki námu samtals kr. 71,1
milj. árið 1970 á móti 45,6 milj.
1969 og tjónaprósentan jókst um
1,5% milli þessara ára. í árs-
skýrslu frá Samvinnutryggingum
stendur svo skýrum stöfum: „Á
undanförnum árum hefur afkoma
bifreiðatrygginga verið mjög
slæm . . . og þessar trygginga-
greinar (kasko og ábyrgðartrygg-
ing) reknar með tapi og óumflýj-
anlegt er að hækka iðgjöld þeirra
aftur á yfirstandi ári (þ.e. 1971)”.
í ábyrgðar- og slysatrygging-
um námu iðgjöldin samtals kr.
29,5 milj., en tjón námu samtals
kr. 15,9 milj.
Vaxtatekjur félagsins námu
nettó 16,2 miljónum króna, en
rekstrarkostnaður félagsins fyrir
árið 1970 nam 53,3 milj.
1. nóvember 1971 voru fastir
starfsmenn fyrirtækisins 88 og
Iausráðnir 5. Árið áður greiddu
Samvinnutryggingar í laun kr.
25,4 miljónir.
Niðurstöðutölur rekstrarreikn-
ingsins fyrir árið 1970 námu
662,6 miljónum, niðurstöður
efnahagsreiknings fyrir sama ár
námu 589,6 milj. Af þeirri upp-
hasð voru kr. 174,7 milj. inni-
stæða hjá ýmsum félögum, inn-
lendum og erlendum, 96 milj. kr.
verðbréfaeign og fasteignir metn-
ar á 67,4 milj.
í skuldalið efnhagsreiknings
kemur fram að tekjuafgangur
varð tæpar 5 miljón krónur, eftir
að sett hafði verið í fyrningarsjóð
fasteigna rúmar 5 miljónir en það
er minnsti sjóður félagsins, en
samtals nema iðgjaldasjóðir 157,1
miljón. Auk þess eru ýmsir sjóðir
upp á nokkrar miljónir og upp í
34. í þessum tölum eru ekki nein-
ar tölur í bland frá líftryggingar-
félaginu Andvöku. •
Lægstu laun greidd hjá Sam-
vinnutryggingum eru um 15 þús-
und auk vísitölubóta, en þau
hæsm 41,2 þúsund, einnig að
óviðbætmm vísitölubómm. Við
hæstu Iaunin bætast svo að sjálf-
sögðu fríðindi ýmis konar.
Samvinnutryggingar era í eig-
in húsnæði að Ármúla 3, sem er
1320 fermetrar.
— úþ.
Þjóðviljinn birtir fréttina
sem N. Y. T. mátti ekki birta
1

Snemmia í október átt*i blaðakona frá New York
Times viðtal við Lúðvík. Jósepsson sjávarútvegsráð-
herra, er hann var staddur í Bandaríkjunum á fundi
Alþjóðagjaldeyrissjóðsins. Frá því var sagt í Þjóðvijj-
anum á sínum tí’ma að þetta viðtal hefði ekki fengizt
birt í New York Times og hafa verið uppi getgátur
um að það hafi verið íslenzkur aðili, sem kom í veg
fyrir að viðtalið viar stöðvað.
Þjóðviljanum hefur nú borizt eintak af þessu við-
tal'i, en það er þannig byggt upp að fyrst er sagt frá
ummælum Einars Ágústssonar í ræðu þeirri er hann
flutti á aflilsiherjarþinginu, en síðan er viðtal við Lúðvík
um landhel gismáhð.
Fréttin sem efcki máttj birta í New York Times er
birt orðrétt hér á eftir — og þegar lesendur hafa lesið
viðtalið hljóta þeir að spyrja þeirrar spumingar: Af
hverju mátti viðtakð ekki birtast?
S.þ. New York 6.10.
Veiðar á síldar-, þorsk- og
ýsustofnuim N-Atlamzhafs eru
á gáðri leið með að verða
höfu ðþrætuefn i bjóða þeirra
er stunda fiskveiðar á bessu
hafsvæði, svo alvarlegt braetu-
eipli, að Einar Ágústsson, ut-
amirífeisráðiherra Islands benti
binginu sérstaklega á að betta
væri eitt beirra meginvanda-
mála. er nú blöstu við.
í ræðu sinni utn utanríkis-
mál á allsherjarbinginu, drao
ráðherrann á mál er vörðuðu
stríð og frið, en lagði höfuð-
áherzlu á fisfcvedðivandamálin
ag hve bau snertu Islendin'ga
náið. Níutíu af hundraði út-
flutnings íslendinga eru fisk-
afúrðir, og bar af eru fjöru-
tíu af bundraði sei.d á Banda-
ríkjamarfcað.
Hann skýrðt bingi.nu frá
beirri átovörðun íslenzfcu rílc-
isstjómiarinnar, að færa fislc-
veiðilögsöguna út í fimmtíu
mílúr, til að stemma stigu
við ásóton eriendra veiðiflota,
bá einltoum oig sér í la@i flota
Scvétmanna, Breita og Vest-
ur-Þjóðverja,
Flotamir eru búnir fiull-
komnustu taelkjum til fiskleit-
ar og veiða, verksmiðjutogar-
ar geta unmiið aflann á staðn-
um og með ofvexði sinni hafia
beir tortímit fiskstoÆnunum í
Barentslhaifii, að heáta miá. Nú
beina beir spjótum sínum að
fslenzíkum mSðum, sagði ráð-
herranin, og bar gætihiðsama
hægttetga gerzt.
,,Við verðum að standa vörð
um hagsmuni ofckar“, sagði
hann og stoýrði frá bví að
nýjar reghír yrðu settar í ág-
ústmiánuði n.k.
Utanrifcisráðheirranin út-
sikýrði eklki nánar till hvaða
aðigerða ísiendinigar myndu
gripa, en haft er eftir öðrum
íslenzkum ráðamiönmium, að
stjómin hyggi á bung sektar-
viðuriög gegn beim slkipum
sem ékiki virtu físbveiðSlög-
sögiuna.
Lúðvík Jiósepsson, sjávarút-
vegBmiálairáðlherra, kvaðst voma
að ,»borsfcastríðið“ svonefinda
við Breta, miyndi ekflci emdur-
taka siig, en bá sendu Bretar
herskip á vettvang, til að
verja fislkiflota sinn á íslemzk-
um mdðum,
Mendingar hrugðust við
bessu með bví að meima
brezfcum sfcdpum aðgang að
höfnum sínum, og brezflou síkip-
stjóramir komust fljótleiga að
raun um að bessar aðferðir
til flisfcveiiða voru óiflramikvœm-
anlegar í raum, bar eð slkip
beima urðu aö hallda sig í
hnapp uten um hersikipiini,, og
gátu bví aðeins stundað veið-
ar á lifflu svæði.
Lúðvík \ Jósepsson sagðist
ekki garxga bess dulinn, að
Bretar myndu reryma hvaðbeir
gætu til að spoma við nýju
fiskveiðilögsöigim'ni, og að
hrezfcir útvegsmenn myndu
kretfjast bess af rítoisstjóim-
inni, að hún setti inmflutn-
inigslbann á ísilenzkar vörur. ! i
Ástæðu bess, að Mendingar
bætu nú mólið upp á þóngi
S-b-, tovað hann vera bá, að
beir vonuðust tiil að aðrar
bjóðir rrtyndu sikiija ákvörð-
un stjómarimnar, og haia
samúð með henni.
Það varð Mendingum mikil
uppörvun, sagðd hann, að
frétta af bvf, að ríkisstjórar
sex rfkja á Nýja Englandi.
heföu farið bess á leit við
stjórnina í Wasihington, að
hún leiddi í lög 200 mfllna
fiskve iðilögsöigu. Þessi torafa
ríkisstjóranna sex, gengur í
berlhögig við afsitöðu Bandar
ríkjastjórnar á iflumdi S-b- í
sumar, þar sem drög voru
lögð að hafréttairráðstefnunni,
sem fyrirhuguð er árið 197,1.
Að vísu er Bamdaríkjastjóm
fús til að samlbylklkja fiarrétt-
indí strandríkja trl fislkveiða
á miiðum sínum, en hún er
andvíg útfærslu landhelgánn-
ar. Röfkin som stjómin ftnrir
fyrir affistöðu sinni tfl þessara
miála, enú þau, að næðu lög
um útfærslu landhelgi fram
að garnga, myndi það verðatil
þess að strandiríki gengju á
lagið, staaktouðu landlhelgi síuá
æ meir, og reyrndu að ná yf-
irráðum yfir sjávarbotniinum
og albjóðlegum siglingaleiðum.
Rafvæðing dreifbýlisins
Þar sem raforkumál eru mikið hagsmunamál
allra landsmanna og framvinda þeirra iméla hverj-
um og einum viðkomandi, birtum við hér fyrir-
spurn frá Steingrími Hermannssyni um raforku-
mál seim hann lagði fram á Alþingi fyrir nokkru
og Lúðvík Jósepsson svaraði í fjarveru Magn-
úsar Kjartanssonar iðnaðarráðherra.
Fyrirspurn þiiigmannsins var
tvíþætt. Fyrri þáttur fyrir-
spunnarinnar hljóðaði svo:
Við hvaða fjarlægð á milii
bæja eða aðrar ytri aðstæður,
ef eihhverjar, er gert ráð fyrxr
að miða við mat á því, hverjir
skuli fá raforkufrásamveitum?
Svar ráðheraa við þessarifyr-
irspuim var svolhljóðandi:
Tvær viðmáðaindr voru notað-
ar:
Hámaric 'kostnaðax á hvert
býli skyldi efclki fara yfiir 600
þúsund króinur.
Upplag
sovézkra blaða
Moiskvu, nóvember 1971. Nýj-
ustu tölur um upplag sovézkra
daghlaða og t'marita herma,
að samanlagt upplag dagblað-
anna sé 140 miljónir og tíma-
ritin séu um 6000 að tölu og
heildarupplag þeiira um 156
miljónir eintaka.
Meðalfjarlægð á miíhi býla
býla væri efcfci meiri en 8,0 tom.
Síðari viðmiðunin var efcki
mjöig ströng, þannig að vikið
var ftá henini, ef sérstakar að-
stæður þóttu réttlæta það, og
kostnaður fór efcfcd yfir 600.000
kr. Þetta var einkum gert, ef
fyrirhuigaðar voru framikvæmd-
ir á nádægu svæði eða ef verið
var að tengija síðasta býlið ó®-
tiltetonu svasði við samvedtur
og efcki var um að ræða fram-
hald línunnar.
— I aninan stað var spurt:
Hvemaer má gera ráð £yi-r
því, að áætlunin um ralfivæð-
ingu dreifbýlisdns í samræmi
við málefnasamning ríkisstjóm-
airinnar liggi fyrir?
Svar: Áætlun um rafvæðingu
sveitanna var gerð af iðnaðar-
raðuneytinu og Orkustofnun í
sameiningu í maí í vor. Mið-
aðist hún við, að rafvæðing-
unni yrði lokið á fjórum árum.
Eftir að mólefinasamninigur rflc-
isstjórnarinmiar var gerður, var
áætlun bessari breytt og miðað
var við þrjú ár. Þannig emdur-
sfcoðuð var hún lögð fyrir rík-
issitjómina í septemiber ogsam-
þyfckt Orkuráðs samihljóða á
fundi sáinum fimmtudaigimn 21.
óktélber s.l. að mæJa með henni
við iðnaðarráðuneytið. Ráðu-
neytið hefur þegar staðfest þó
samþykfct Orkunáðs. Sam-
kvæmt áæthmum er gert ráð
fyrir, að 765 býli verði tengd
samveitum á þessu timaibiii
Kostoaður er áæiflaður um 290
mtor. Sé tillit tetoið til eindur-
gredðsJu flramkvæmdaláina og
framlaga er fljárþörfin éætJuð
um 330 mkr. Utan samveitna
yrðu þá eftir 158 býli og sam-
kvaemit þeim heimiJdum, sem
tiltækar eru hafla 87 þeirra mót-
orrafetöðvar, 27 v&tnsaflsstöðv
ar og 49 eru alveg rafmagns-
Jaius.
Iðnaðarráðuneytið hefur sent
öllum aJiþingismönmum greinar-
gexð er neifinisit „Tfllögur að
þriggja áma áætiun um lúkn-
ingu sveitaraifivæöingar".
1 þeirni greinargierð toemur
m.a, fram, að til þess að auð-
velda þeim bœndum, er búa á
afslkektotum jörðum að nafvæða
sín býli, er lagt til að lánakjör
tij mótorrafstöðva verði bætt
frá þvi sem nú er, bæði með
tilliti til lánsupphasðar og láns-
tíma.
Ennfromur er lagt til, að
bændiur eigii kost á nýjum lán-
um til að endumýja slitmar og
lítt notihaafar stöðvar.
Lolcs er talin þörf á að emd-
urskoöa reglur um lánveiting-
ar til vatnsaflsstöðva bænda.
Kennurum við HÍ verði veitt
uðstuðu til eigin runnsóknn
Almenmur félagsfundur í Fé-
lagi háskólatoennara, haldinn 6.
des. 1971 leggst eindregið gegn
þednri hugmynd, sem firamkem-
ur i fjárlagafrumvarpi, að
stofna kenn araembætti við Há.
stoóla Islamds, sem aðeins feli
í sér kennsluskyldu.
Það er tilgangur Hásteóla Is-
lands að vera vísdndaleg ramn-
séknar- og fkæfteaustoám«n, og
þvi frumskilyrði, að kennuMm
við skólann sé jafnan tryggð
aðstaða til sjálfstæðra rann-
sókma.
II
Beindr fundurinn því til
menntamálaráðherra að hanm
hlutist tdl um, að þessi megin-
sjónarmið verði virt við stofn.
un nýrra embætta við Háskól-
axm nú og tfraimvegis.
i
1
l
1