Þjóðviljinn - 18.07.1972, Qupperneq 2

2 SIÐA — ÞJÓÐVILJJNN Þriðjudagur. 18. júli. 1972
Upprætið
ibúðabrask
og bófa!
Út af skrifum fasteigna-
braskarans Sverris Her-
mannssonar i Morgunblaöinu
á þriðjudaginn i siðustu viku
langar mig að leggja til hans
nokkrum orðum.
Það er anzi hart, að maður,
sem er nýbúinn að þiggja af
sameiginlegu fé þjóðarinnar
um eða yfir 300 miljónir
(óafturkræft lán) til kaupa á 2
skuttogurum frá Póllandi,
Vigra og ögra, skuli leyfa sér i
viölesnasta (og ómerkileg-
asta) dagblaði landsins að
fara með dylgjur um rikis-
stjórnina og um efnahagsráð-
stafanir hennar, sem eru
gerðar fyrst og fremst, að
minum dómi, til að sporna við
óðaverðbólgu sem öll er runn-
in undan rótum Sverris Her-
mannssonar, fasteignabrask-
ara og útgerðarmanns með
meiru, og flokksbræðra hans.
Vil ég taka sem dæmi, að
ekki hefur liðið sá dagur siðan
stjórn hinna vinnandi stétta
tók við völdum, að ihaldið hafi
ekki veriö með endalausan
áróður, bæði i blaðinu sem hér
er nefnt að framan og á öllum
mannfundum, sem þeir hafa
komið þvi við, og siðast en
ekki sizt á öllum vinnustöðum
sem mér er kunnugt um.
Og meira að segja á fyrstu
dögum þessarar rikisstjórnar
var áróðurinn svo magnaöur,
að á mjög fjölmennum stað
hér i borginni, sem allur al-
menningur á aðgang að, sagði
eitt náið tengslmenni fyrrver-
andi forsætisráðherra, aö
þessari stjórn yrði ekki lengra
lifsauðið, en i hæsta máta 2—3
vikur, þá yrðu dauðastunur
hennar á enda runnar, og svo
klykkti hann út við undirritað-
an, svona til bragðbætis, að
Rússarnir væru að koma.
Siðan ernúliðið ár, og ekki
bólar á þvi aö spádómar þess-
ir rætist. Svona hefur nú söng-
urinn verið hjá ihaldsöflunum
siðan stjórnin tók við völdum,
og virðist mér það góðs viti,
þvi að Ölafur heitinn Friðriks-
son sagði meðan hann var og
hét, að ,,þegar Morgunblaðið
er hætt að skamma okkur, og
þess fylgihnettir, þá erum við
farnir aö svikja”.
Það sem rikisstjórnin þarf
nú helzt aö vinna að er upp-
ræting fasteignabrasksins,
sem Sverrir Hermannsson og
stéttarbræður hans i fast-
eignabraskinu hafa unnið full-
um fetum að, þannig að ibúða-
verð hefur vaxið um hundruö
þúsunda króna á mánuði
undanfarið. Þessi vöxtur er
arfur frá viðreisninni, þvi að
hún vanrækti svo byggingu
ibúðahúsnæðis á árunum
1967—1969, og nú er verið að
vinna það upp. Þessa neyð
hafa braskararnir notað sér út
i æsar.
Þvi skora ég á — fyrst og
fremst húsnæðisráöherrann
Hannibal Valdimarsson, og
reyndar rikisstjórnina alla, að
spyrna hér við fótum og upp-
ræta spillinguna án tafar og
jafnframt að koma höndum
yfir þessa bófa.
Dagsbrúnarverkamaður.
Sóleyj arkv æði
Kona ein hringdi til
Bæjarpósts og bað hann að
koma á framfæri þakklæti til
þeirra, sem hefðu unnið að
gerð plöttunnar með Sóleyjar-
kvæði Jóhannesar úr Kötlum.
Sagðist hún spila hana oft og
iðulega, og þvi indælla þætti
henni kverið, þvi oftar sem
hún hlustaði á það.
Siðan sagði konan:
— Boðskapur sá.sem kvæði
þetta flytur á erindi til sér-
hvers lslendings, og ég vil
biöjaykkurá Þjöðviljanum að
hvetja fólk til þess að leggja
evru við þeim boðskap, svo
takast megi að gera draum
skáldsins að veruleika”.
Bæjarpóstur vill bæta þvi
við, að Sóleyjarkvæði, jafnt á
plötunni sem i bókinni, er til-
valin vinargjöf við hverskonar
tækifæri.
Hvernig eru fast-
eignagjöld reiknuð
hjá ellilifeyrisþegum
sem búa i verka-.
mannabústöðum?
Stærð þessara ibúða
er um 65 fermetrar og
fasteignamat slikra
ibúða mun vera milli
800 og 900 þúsund
krónur. Hvernig
reikna viðkomandi
yfirvöld þetta?
Okkur þótti ástæðulaust að
skjóta spurningunni til yfir-
valda, sem i þessu tilfelli væri
Reykjavikurborg. — Fast-
eignaskattur er einn af tekju-
stofnun sveitarfélaga og sam-
kvæmt núgildandi lögum er
þessi skattur ,, 1/2% af fast-
eignamati ibúða og
ibúðarhúsa ásamt lóðarrétt-
indum”,óháð þvi hvort um er
að ræða verkamannabústað
eða hvort eigandi ibúðarinnar
er elli- eða örorkulifeyrisþegi.
Hinsvegar heimila lögin
sveitastjórnum ,,að lækka eða
Fasteignagjöldin
og réttur
ellilifeyrisþega
l'clla niður fasteignaskatt sem
efnalitliim elli- og örorkulif-
eyrisþegum er gert að greiða.
Sama gildir uin slika lifeyris-
þega.sem ekki liafa veruícgar
tekjur unifram elli- og örorku-
lifeyri."
Við höfum hér i Þjóðviljan-
um vakið athygli á þvi, að
mörg sveitarfélög hafa notað
þessa heimild. Nýlega sam-
þykkti t.d. bæjarstjórn Akra-
ness, að fella niður fasteigna-
gjöld upp að 4000 kr. hjá elli-
og örorkulifeyrisþegum.
Sama verður þvi miður ekki
sagt um Reykjavikurborg.
Meðan önnur sveitarfélög not-
færa sér lækkunarheimildir
laganna þá notfærir
Reykjavikurborg sér
hækkunarheimildir laganna
út i æsar. Þannig innheimtir
borgin öll fasteignag jöld,
einnig hjá ellilifeyrisþegum,
með 50% álagi eins og lögin
reyndar heimila.
Þjóðviljinn vill hinsvegar
vekja athygli elli- og örorku-
lífeyrisþega á þvi, að þeir hafa
rétt til að sækja um lækkun
eða niðurfellingu þessa skatts,
og það geta þeir gert með þvi
að skrifa bréf til Borgarráðs
Reykjavikur, Austurstræti 16.
FRÉTTABRÉF FRÁ SUÐUREYRII
,,Rœr ekki á
laugardögum
frekar en
Fischer”
Suðureyri, 9. júli 1972.
Eins og ég gat um i fréttabréfi,
sem ég skrifaði og sendi 15. mai i
vor, en kom þó ekki út fyrr en 3.
júni, hættu allir linubátar hér 6.
mai. En togskipið Kristján Guð-
mundsson ekki fyrr en 12. mai, og
er hann nú gerður út á grálúðu-
veiðar eins og sést hér siðar.
Smærri sumarbátar byrjuðu ekki
veiðar fyrr en eftir 15. mai, enda
ekki tekið á móti fiski fyrr. Var
það vegna þrifa á fiskimóttöku-
sölum fyrstihússins og undirbún-
ings á annan hátt, þvi að til þess
eru lög, að boðorð séu haldin.
Aitta smábátar, sem við köllum
nú trillur, fiskuðu samtals i 25
róörum 18,3 tonn; ýmist var það á
færi eða linu. Allur maiafli varð
þvi, bæði á vertiðarbátana og
hina smáu aðeins 122,4 tonn. At-
vinna varð þar af leiðandi engin
eða þvi sem næst mjög litil.
Júnimánuður. Tið i þeim mán-
uði varð mjög stirð og þvi litið
farið á sjó, og afli tregur, þó róið
væri. Á grálúðumiðunum hér út
af eða vestan til við Halamið
komst veðurhæðin dagana frá 23.
til 26. upp i 8 og mest 10 vindstig
með mikilli snjókomu og sjó-
gangi, svo að skip urðu að ieita
hafnar eða andæfa við veiðarfæri
sin. Hér fennti lika niður i miðjar
hliðar. Það mun þó ekkihafa orðif
verulegt veiðarfæratjón af þess-
um sökum. Aftur á móti fóru er-
lendir togarar illa með marga
þeirra i þessari brælu, og oftar og
þá aðallega hér út af. Veiðisvæðið
var innan við 50 milna fjarlægð
frá landi. Ekki ber neitt á togur-
um fyrir norðan land eins og er,
enda sennilega ekki kominn timi
þeirra þar.
Afli 12 smábáta hér i júni var
92, 8 tonn og 107 róðrum, bæði á
færi og linu, sem rær úr landi,
fiskaði 14,4 tonn i 7 róðrum.
ÚTILEGIÍBATAR:
tonn löndun
Trausti 39,4 1
Kristján Guðmundsson 59,7 1
Olafur Friðbertss. 52,9 1
Hafþór (rannsóknaskip) 0,6 1
Samtals eru þetta þvi 259,8
tonn. 1 mai og júni i fyrra kom hér
á land aðeins 32,7 tonn báða mán-
uðina, enda var hér þá neyð-
arástand vegna fyrstihússbrun-
ans.
Hörpudiskveiðin hefur gengið
svona og svona upp og niður. Afli
m.b. Kóps frá ísafirði, sem land-
að hefur hér siðan i vetur, varð
frá lokum eða 11. mai til júniloka
54,5 tonn. Afli hans er nú venju-
lega fluttur á bilum frá Isafirði,
enda er veiðisvæðið tsafjarðar-
djúp. Afli m.b. Brynjars varð á
sama tima 36,2 tonn. Verð á
hörpudiski frá 1. júni er nú kr.
10,40 kilóið, en var áður kr. 8,30.
Kaup hækkaði lika mikið 1. júni
eða um 24%, og skelin er nú um
þessar mundir i hrygningar-
ástandi. Af þessu leiðir, að af-
gangur, þegar búið er að greiða
hráefni og vinnulaun, er mjög lit-
ill. Nýting er nú 9 1/2—10%. Út-
flutningsverð á fiskinum er nú kr.
130.- per lb. Það samsvarar
287000 krónum tonnið. Yfir 20
manns vinna nú i skelinni. Mest
kvenfólk. Tekjur sumra kvenn-
nna komust upp i 40 þús. kr. eða
el það yfir júnimánuð.
Aðkomufólk af báðum kynjum
hefur verið hér i sumar og er enn
með mesta móti, enda ekki of-
sagt: Margþætt atvinnulif. Hús,
sem fólk var hætt að búa i og
höfðu ekki haffærisskirteini, ef
mætti orða það svo, voru dubbuð
upp og gerð að höllum. Aðkomu-
fólki var siðan raðað niður i þess-
ar hallir af þar til ráðnum sér-
fræðingi. Og auðvitað var það
gert eftir kynjum. Erfitt mun nú
vera talið að þekkja kynin sund-
ur, nema með mjög nákvæmri at-
hugun, og þvi erfitt að sjá hvort
kynið ber að dyrum, þegar degi
hallar og sól er sezt. Adam gamli
var ekki lengi konulaus, og var
honum þvi sköffuð kona. Fólk
mun nú vera yfirleitt fljótt til
ásta, og mun „söngvatniö” eiga
sinn þátt i þvi. Astin varir lika
misjafnlega langan tima, og þarf
þvi oft endurnýjunar með.
Slysavarnardeildin Björg, sem
stofnuð var hér 1930 og starfaði
reglulega þar til árið 1960, er hún
hætti þá algerlega að draga and-
ann þar til seint á árinu 1970, var
þá endurvakin. Erindreki Slysa-
varnafélags lslands, Hannes Haf-
stein, kom þá og myndaöi bráða-
birgðastjórn á fundi, sem hann
hélt hér. Með ábendingum frá-
farandi formanns, er var á fund-
inum, var kosin bráðabirgða-
stjórn. Sú stjórn átti svo að koma
bráðlega saman og mynda lög-
lega stjórn úr þeim 262 meðlim-
um, sem skráðir voru á ný og
dreiddu félagsgjöld sin fyrir árið
1970. Bráðabirgðagjaldkerinn
stóö sig mjög vel, en bráða-
birgðaformaðurinn sefur enn á
verðinum, og félagsskapurinn
virðistvera steindauður. Er þetta
hægt? Kannski það. Slysavarna-
daginn i fyrra, eða hvenær sem
það var, þá slitnaði keðjan i sund-
ur hér á Suðureyri. En i öllum
héruðum landsins bæði til sjávar
og sveita voru og eru starfandi
deildir, sem svöruðu bindandi tal-
stöðvarkalli á sérstakri bylgju-
lengd Slysavarnarfélags tslands.
Það eru nú 14 ár siðan slysa-
varnadeildin Björg lognaðist hér
út af. Mikil framför þar — I lands-
frægu framkvæmdaþorpi.
Sumarfri eru nú að byrja hér.
Fólk hugsar til ferðalaga um
landiðog þá til vina og kunningja.
Og það kemur svo aftur, og þá
hresst og endurnært. En hluti af
sandinum, sem Hákur dældi upp i
iþróttavöllinn sumarið 1970, og
kostaði 1300 þús. krónur — hann
kemur sko ekki aftur. Sjórinn
hirðir sitt.
Hafskipabryggjan, sem stóð til
að endurbæta árið 1970 og ekkert
varð af — aftur 1971, sem fór á
sömu leið — og enn sumarið 1972,
en verður þó látin biða. Og nú skv.
nýrri áætlun með þvi verðlagi,
sem nú er, mun kostnaðaráætl-
unin hafa farið upp i 10,6 millj.
Það er vist talið, að undirstöðurn-
ar undir hafskipabryggjuna séu
EFTIR GÍSLA
GUÐMUNDSSON
að smáskolast burt að utanverðu,
og getur hún þvi lagzt á hliðina
einn góðan veðurdag.
Verið er að grafa hér sundur
götur og torg. Þar skal koma fyrir
holræsum og vatnsrörum, þvi að
fyrirhugað er að skipta um skolp-
leiðslur og sömuleiðis að leiða
nýtt og ferskt vatn um þorpið.
Veturliði Veturliðason á Isafirði
tók að sér verkið, sá hinn sami og
lagði vatnsleiðslu i fyrra utan úr
Staðardal. Hinu nýja hraðfrysti-
húsi Fiskiðjunnar Freyju niðar
sómasamlega áfram. Oft er
smotteriið og fineriið að lokum
seinvirkt og óvist er, hvenær hús-
ið tekur til starfa, en alltaf færist
það nær takmarkinu. og svo að
lokum þetta:
M.b. Trausti, sem byrjaði veið-
ar 6/6, hefur lagt hér upp tvisvar
sinnum: 39,4 tonn og 51,0 tonn,
eða alls 90,4 tonn. Kristján Guð-
mundsson byrjaði veiðar 13/6.
Hann hefur lika landað hér tvis-
var: 59,7 tonnum og 58,3 tonnum,
eða 118,0 tonnum alls. Olafur
Friðbertsson byrjaði veiðar 18/6.
Hann hefur landað eins og að
framan segir 52,9 tonnum. Og
Sigurvon, sem byrjaði 26/6 hefur
landað einu sinni 43,2 tonnum.
Mestur afli bátanna er grálúða.
Stefnir sem rær úr landi, hefur
farið 5 róðra i júni og aflaö 7 tonn
alls. Hann rær ekki á laugardög-
um frekar en Fischer.
Mestar likur eru fyrir því, og
raunar fullvist að eitt skip bætist
hér i flotann i haust, og er það
m.s. Guðrún Guðleifsdóttir frá
Hnifsdal, brúttósmálesta stærð
hennar er 20 8. nýtt mál; smiðuð i
Austur-Þýzkalandi 1965. Páll
Friðbertsson forstjóri Fiskiðj-
unnar er þar eini eigandinn, og
mun hann nú ætla að freista gæt-
unnar og byrja á þvi að gera
sjálfstætt út skip.
1 dag er sunnudagur 9. júli.
Unnið var i gær i frystihúsinu og
lika er unnið þar i dag, svo að ekki
litur út fyrir að tvöfalda kaupið
hái frammámönnum hér. Landað
var aflanum úr Sigurvon i gær
laugardag. Tólf tonn af grálúðu
og þorski voru send til Hnifsdals i
gær og fyrradag. Ball er auglýst
hér i kvöld. Ekki mundi ég leyfa
slikt, ef ég væri einræðisherra.
Sunnudagskvöldsböllin viröast
vera mjög óholl fyrir afkomu
mánudaganna. Það hefur sýnt sig
hér áður.
Kveðjur.
Gisli.
Norsk útgáfa
Foiiagið Fabritius í
Noregi hefur gefið út
þýðiugu á Fagurskinnu,
sem geymir eins og
margir vita, sögu
Noregskonunga frá
llálfdáni svarta til Ólafs
lielga.
Prófessor Johan Scheinar gerði
fyrstu þýðingu þessa merka
handrits. sem Þormóður Torfa-
son fann og gaf hið þekkilega nafn
vegna fagurs útlits bókarinnar.
Kom þýðing Scheinars fyrst út
1926 og er nú endurútgefin.
Þýðandinn minnir norska lesend-
ur sina á það i formála að
„Fagurskinna er bezta heimild
um forna sögu okkar fyrir utan
Heimskringlu SnorraSturlusonar
— og milli þessara verka eru náin
tengsli”.
Útgáfan er mjög falleg og hæfir
vel nafngift, prýdd tréskurðar-
myndum eftir Hans Gerard
Sörensen....