Þjóðviljinn - 18.07.1972, Qupperneq 11

F ærey j arr abb
Framhald af 5. siðu.
lætis huga að við kvöddum
Klaksvik og Klaksvikinga.
Strandferðabáturinn Prebe
seig frá bryggjunni, höndum var
veifað og kveðjuorð sögð, en
Prebe jók ferð og sigldi til Þórs-
hafnar i bliðviðri vorsins. Þangað
var komið um klukkan 10.
Á bryggjunni i Þórshöfn beið
bilafloti tilbúinn að flytja okkur
til Kirkjubæjar (Kirkjuböur) i
boði Færeyska rikiskassans.
Eftir að hafa komið farangri okk-
ar i geymslu i hafnarhúsinu var
sezt i bilana og haldið til Kirkju-
bæjar.
Frá Kirkjubæ og komunni
þangað verður sagt i öðrum þætti,
en að endaðri för þangað var
staðnæmzt við Hótel Þórshöfn þar
sem beið okkar hádegisverður.
Að loknum hádegisverði i Þórs-
höfn var boðsför okkar til Fær-
eyja lokið. Frá þvi við gengum út
af tollstöðinni i Vagar á fimmtu-
dagskvöldið 1. júni og þar til að
loknum hádegisverði i Þórshöfn
8.júní, var öll okkar dvöl, ferðir
og skemmtanir i Færeyjum okkur
að kostnaðarlausu. Það má með
sanni segja með veru okkar i
Færeyjum þennan tima, væri ein
samfelld veizla.
Veðri var þannig farið á
fimmtudaginn, að um morguninn
þegar við fórum frá Klaksvik var
logn og bliða;sama veðurlag hélzt
þar til við komum að Kirkjubæ,
þá fór að með storm og rigningu,
þó var sæmilegt i Kirkjubæ. Eftir
hádegið þyngdi storm og regn.
Það varð þvi minna um skoðun
okkar i i Þórshöfn en æskilegt
hefði verið, þær þrjár klukku-
stundir sem við höfðum þar til
umráða. Rétt fyrir klukkan 5 var
haldið af stað frá Þórshöfn til
Vagarflugv. Eklð var til Vest-
manna á Streymoy, þar var tekin
ferja til Eyrarvjóv á Vagoy, þá
aftur sezt i bila sem skiluðu okkur
á flugvöllinn á Vagoy, rétt fyrir
klukkan 7, sem var ákvarðaður
burtfarartimi Fokker
Friendership vélarinnar til ís-
lands.
Svo sem áður segir dróst burt-
för flugvélarinnar frá Vagar-
flugvelli mjög úr hömlu, það var
ekki fyrr en um klukkan 10.30 að
flugvélin hafði sig á loft til ts-
landsferðar. Þar með var lokið
þessari Færeyjaför Bridge-félaga
úr Kópavogi. För sem áreiðan-
lega verður ógleymanleg öllum
þeim sem tóku þátt i henni. Hér
mundu sumir ætla að kæmi amen
eftir efninu.
En þeir sem svo álita þekkja
ekki tillitsleysi mitt við lesendur.
Enda eigið þið von á tveim eða
þrem púnktum enn.
Stóriðja og mengun.
Ég gat þess i sambandi við
Norðoyar-Stefnuna, að ég mundi
siðar i þessu rabbi minu birta
ræðu þá sem Steingrim Veihe
héraðslæknir i Klaksvik flutti á
miðnætursamkomu 3. júni 1972.
Ræðan sem fer hér á eftir er
öllu frekar i endursögn en þyö-
ingu, þó hef ég reynt eftir megni
að láta endursögnina sýna sem
réttasta mynd af ræðunni.
„Góðir fundargestir. Góðir
Norðstefnugestir.
Það hefur fallið i minn hlut að
segja nokkur orð á þessari
miðnætursamkomu á Vágstúni.
Það getur verið um margt að
ræða bæði i gamni og alvöru. En
ég býst ekki við þvi að fólk sé i
skapi til þess að hlusta á langa
ræðu, núna þegar við komum
saman á Norð-stefnu til gleði og
gamans. Og ég skal vera stuttorð-
ur.
Það sem einkennir Klaksvik,
sem og aðra staði i Færeyjum, er
næg atvinna bæði á sjó og landi.
Og það að framleiðslan er að
mestu leyti nauðsynjavara, bæði
fyrir okkar þjóð og aðrar.
Þvi miður verður það sama
ekki sagt um alla framleiðslu.
Það hlýtur að vekja hrylling hjá
okkur, þegar við litum til þess
sem framleitt er i heiminum i dag
— i þeim svonefndu iðnaðarlönd-
um. Fræðimenn eru þeirrar skoð-
unar, að ef núverandi iðnaðar-
framleiðsla — fyri tað mesta
ónyttufjas — heldur áfram á
sama hátt og veriö hefur verði
öllu lifi eytt á jörðinni eftir 30 til
50 ár. Við ausum út i hafið og loft-
ið og á jörðina eiturefnum, allt i
kring um okkur, efnum sem eyða
gróðri og dýrum, og ekki má
gleyma manninum.
Það er stór vandi á höndum, að
stemma stigu fyrir eyðingaröfl-
unum, en það verðum við að gera
ef ekki á allt að farast, og það get-
um við gert.
Við spyrjum, hverjir ráða i
íeiminum i dag? er það fólkið?
;ða stjórnmálamennirnir?, eða
;ru það stóriðnaðarfyrirtækin?
jvarið verið þvi miður stóriðnað-
irinn. Stóriðnaðurinn er svo til
nnráður um breytingar á sam-
'élaginu og þar með lifskjörum
nannsins, án þess almenningur
'ái við neitt ráðið.
Ég gæti nefnt fyrirtæki sem
nafa svo marga menn i vinnu, að
aema mundi öllu verkfæru fólki i
Danmörku. Það er áreiðanlegt,
að slik fyrirtæki hafa næstum
óskorað vald.
Ég vil einnig minnast á það, að
stóriðnaðarfyrirtæki i Evróðu
flytja verkafólk að eigin geðþótta
milli vinnustaða, rétt eins og vél-
ar eða hráefni.
Oft neyðist fólk til að vinna við
fyrirtæki sem framleiða nær ein-
göngu óþarfa eða skaðl. framl.
Þeim sem vinna i slikum fyrir
tækjum leyfist ekki að segja
meiningu sina um þessi vinnu-
brögð. Afleiðingin verður sýking
verkafólksins bæði á sál og
likama. Hvað verður svo gert við
þetta sjúka fólk? Ekkert annað er
það, að stækka og stækka heilsu-
hælin si og æ, heldur en að breyta
verkefnavalinu fólkinu i hag,
sem er eina raunhæfa lækninga-
aðferðin.
Það mætti ræða um EEC, sem
er ekkert ennað en samsöfnun á
stóriðnaðinum. Ég fer þó ekki
frekar út i þá sálma að sinni, þvi
ég efast ekki um það, að Færey-
ingar vita vel hvað að þeim snýr i
þessu máli.
Landið okkar er litið, en það er
fjölbreytt. Og hér erum við borin
til að lifa og starfa. Færeyska
náttúran er rik, bæði sjór og land.
það eru fá lönd i Evrópu sem eiga
svo rika náttúru eins og við. Og
það er á okkar ábyrgð að gæta
hennarvel. Til þess að rækja það
hlutverk sem bezt er eitt nauð-
synlegt, að eiga þekkingu á
náttúrunni. Að þekkja allt sem
lifir og grær i kringum okkur. Og
ekki sizt að þekkja sjálft
samfélagið, mannlifið.
Aður fyrri (i gamla byggða-
samfelagnum) vissi fólkið um
náttúruna, og samfélagið. Lifs-
baráttan, vinnan var svo nátengd
náttúrunni, að hver og einn varð
að öðlast þessa vissu.
En nú er þetta breytt, að mörgu
til hins betra, en einnig margt á
verri veg. Seinustu árin hefur
orðið stöðugur fólksflutningur frá
smærri byggðunum i stærri stað-
ina. Þó er annað verra, það er að
brottflutningurinn úr landi hefur
aukizt að mun. Brottflutningur-
inn úr landi hefur aukizt svo mjög
að fólki hefur fækkað i landinu.
Hver orsökin eða orsakirnar eru
um það skal ekki rætt. En eitt er
vist, að minnkandi samfélag er
veikt samfélag. Það á að vera
stefnan hjá stýrendum landsins,
að finna orsök sjúkdómsins.
Ég get ekki komizt hjá þvi, að
minnast á færeysk skólamál.
Allsstaðar frá verður beðið um
skóla. Og landið hefur nóg efni til
skólamála. En þvi miður er
kennslumálum ekki skipað eftir
þvi sem við á i landi okkar. Þó við
höfum stóran hóp af velmenntuðu
ungu fólki, sem landið hefur
kostað til náms. Þetta er verð-
mikil vara sem við fáum ekki aft-
ur.
Nú höfum við fengið þau góðu
tiöindi að hér á að reisa
sjómannaháskóla, það er stórt
framfaraspor. Hér erum við á
réttri leið. Tilkoma skólans sem
heildar á fyrst og fremst að vera,
að kenna okkur aö lifa og vinna i
okkar eigin landi. Að kenna okk-
ar að þekkja náttúruna bæði til
sjós og lands. Að gefa okkur
þekkingu á samfélaginu i siöustu
merkingu.
Góðir gestir. Þetta er aðeins
litil samantekt um smátt og siórt.
Enn eigum við náttúru sem er
rikari og fjölbreyttari en viðast
annarsstaðar i heiminum. Og enn
er framleiðsla okkar þannig að
mestu leyti, að fólkið sem við
hana vinnur veit að störf eru ekki
til ónýtis unnin, að framleiðsla
þess hefur tilgang.
Það er ósk min og von, að við
Færeyingar enn frekar en hingað
tii lærum að notfæra þá riku og
fjölbreyttu náttúru sem við eig-
um. Og að við beitum öllu okkar
afii til þess að verja þetta
rikidæmi.
Samningur
Framhald af bls. 4
Niðurlögð sild 20% 10%
Niöursoðin rækja. humar
og hörpudiskur 16-20% 0
Fiskimjöl 2% 0
Hvalkjöt 10% 0
Er hér um að ræða flestar
sjávarafurðir. sem falla undir
EFTA-samninginn en auk þess
lækkar tollur á isfiski og frystum
hrognum. Þá er þess einnig að
gæta. að yrði ekki gerður samn-
ingur við Efnahagsbandalagið,
myndu innflutningstollar á is-
lenzkum sjávarafurðum og
iðnaðarvörum smám saman
hækka i Bretlandi, Danmörku og
Noregi upp i gildandi tolla banda-
lagsins.
Um framkvæmd samningsins
rikir mikil óvissa vegna þess fyr-
irvara, sem bandalagið hefur
gert varðandi tollfriðindi sjávar-
afurða. Af islands hálfu hefúr þvi
alltaf verið mótmælt að tengja
viðskiptafriðindi og fiskveiðirétt-
indi saman. Hefur rikisstjórnin
tilkynnt Efnahagsbandalaginu,
að fullgilding samningsins væri
undir þvi komin, hvort fyrir-
varanum yrði beitt. Mun þessi
skoðun rikisstjórnarinnar verða
staðfest i sérstakri yfirlýsingu,
sem bandalaginu verður afhent i
sambandi við undirskrift samn-
ingsins.
Fyrir hönd tslands mun Einar
Ágústsson utanrikisráðherra
undirrita samninginn, en samn-
ingsgerðina hafa annast Þórhall-
ur Ásgeirsson, ráöuneytisstjóri,
Tómas Á. Tómasson, sendiherra
hjá Efnahagsbandalaginu, Einar
Benediktsson, fastafulltrúi hjá
EFTA, Haukur Helgason,
deildarstjóri, Valgeir Ársa;lsson,
deildarstjóri og Ólafur Egilsson,
sendiráðunautur.
Fitnandi gæsir
Framhald af bls. 9.
i hálsinn og þegar hún var tekin
úr honum. Viö þvi verður Morg-
unblaðið eitthvað að gera. Við lif-
um i lýðræðislegu þjóðfélagi, höf-
um senn aðgang að sameiginleg-
um markaði og frjálsri Evrópu og
tökum málefnalega afstöðu til
allra deilumála. Þvi getum við
ekki sætt okkur við það að einnsé
afskiptur.
Áróðursstrið
Framhald af bls. 1.
Þá kemur fram i þessari sömu
frétt fullyrðingin sem AP-frétta-
stofan kom með, að sumir i
islenzku sendinefndinni hefðu
verið fúsari til samninga við
Breta, en aðrir og þá beinum orð-
um talað um „harðlinumanninn”
Lúðvik Jósepsson.
Eins og þessar tvær blaða-
fréttir frá Englandi bera með sér
þá er farið að hitna i kolunum.
Þjóðviljinn frétti það eftir
áreiðanlegum heimildum i Bret-
landi, að þetta alþjóðlega aug-
lýsingafyrirtæki, sem brezkir
togaraeigendur hafa samið við
muni að minnsta kosti fá 3000
þúsund pund til afnota i áróðrin-
um, og ef verkast vill, gætu þeir
fengið óútfylta ávisun til að ráð-
stafa, ef með þarf. Ljóst er af
þessum fréttum, að nú á fjár-
magnið, að reyna að snúa við al-
menningsálitinu i Bretlandi og
viðar, sem verið hefur hliðholt
Islendingum.
VIPPU - BltSKÚRSHURÐIN
Lagerstærðir miðað við múrop:
Hæð: 210 sm x breidd: 240 sm
- 210 - x - 270 sm
Aðrar stærðir.smíðaðar eftír beiðnl
GLUGGAS MIÐJAN
Síðumúia 12 • Sími 38220
Þriðjudagur. 18. júli. 1972 ÞJÓÐVILJINN — StÐA 11.
Skák
Framhald at Dls. 3.
hefur2 vinninga en Fische?r
1. Fischer hefur hvítt og á.
skákin aö hefjast kl. 5.
Ólafur Björnsson.
1. d4 RfG
2. C4 e6
3. Rf3 c5
4. d5 . pvH
5. cxd d6
6. Rc3 g6
7. Rd2 Rbd7
8. e4 Bv7
9. Be2 0-0
10. 0-0 He8
11. Dc2 Rh5!
12. BxR gxB
13. Rc4 Re5
14. Re3 Dh4
15 . Bd2 Rg4
16. RxR hxR
17. Bf4 Df6
18. g3 Bd7
19. a4 b6
20. Hfel a6
21. He2 b5
22. Hael Dg6
23. b3 He7
24 . Dd3 Hb8
25. axb axb
26. b4 c4
27. Dd2 Hbe8
28. He3 h5
29. H3-e2 Kh7
30. He3 Kg8
31. H3-e2 BxR
32. DxB Hxe
33. HxH HxH
34. HxH DxII
35. BhO Dg6
36. Bcl Dbl
37. Kfl Bf5
38. Ke2 De4 +
39. De3 Dc2+
40. Dd2 Db3
41. Dd4 Svartur lék biðleik.
Hjúkrunarkonur
— Námsstöður
Við Landsspitalann eru lausar til um-
sóknar þrjár stöður námshjúkrunar-
kvenna i svæfingum.
Námið hefst 1. september.
Umsóknareyðublöð fást hjá forstöðukonu
spitalans, sem gefur allar nánari upp-
lýsingar.
Iteykjavik 14. júli 15)72.
Skrifstofa rikisspitalanna.
KAUP - SALA:
Húsmunaskálinn á Klapparstig 29 kallar.
Það erum við sem kaupum eldri gerð hús-
gagna og húsmuna. Þó um heilar búslóðir
sé að ræða. Komum strax, peningarnir á
borðið. Simar 10099 og 10059.
25444
er nýtt simanúmer i
BÚNAÐARBANKANUM
VIÐ HLEMM
Samband frá skiptiborði við eftirtaldar
deildir og stofnanir:
Austurbæjarútibú
Háaleitisútibú, Hótel Esju
Endurskoöun bankans
Stofnlánadeild landbúnaðarins, innheimtu
Byggingastoínun landbúnaðarins
Landnám rikisins
BÚNAÐARBANKI ÍSLANDS
Við þökkum innilega sýnda samúð og vin-
áttu við andlát og jarðarför eiginmanns
mins, föður okkar, tengdaföður og afa
Jóhanns S. Jóhannssonar, Akurgerði 22,
Akranesi.
Ólöf Bjarnadóttir Gestur Friðjónsson
Nanna Jóhannsdóttir Sigmar Jónsson
Hlif Jóhannsdóttir Leif Rasmussen
Ester Jóh. Rasmussen Magnús V. Vilhjálmsson
Sigrún Jóhannsdóttir Sigurlaug Jóhannsdóttir
Rúnar Bj. Jóhannsson
og barnabörn.