Þjóðviljinn - 09.08.1972, Page 4

4 SIDA — ÞJÓÐVILJINN Miðvikudagur 9. ágúst 1972
DWÐVIUINN
MÁLGAGN SÓSÍALISMA,
VERKALÝÐSHREYFINGAR
OG ÞJÓÐFRELSIS
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóðviljane.
Framkvæmdastjóri: Eiður Bergmann.
Ritstjórar: Sigurður Guðmundsson,
Svavar Gestsson (áb.).
Auglýsingastjóri: Heimir Ingimarsson.
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar:
Skólav.st 19. Sími 17500 (5 línur).
Áskriftarverð kr. 225.00 á mánuðf.
Lausasöluverð kr. 15.00.
Prentún: Blaðaprent h.f.
LANDHELGISMÁLIÐ ER SJÁLFSTÆÐISMÁL
Þegar nýsköpunarstjórnin var sett á
laggirnar var grundvallarstefna hennar
sú að tryggja með atvinnulegum ráðstöf-
unum grundvöllinn fyrir þeim tekjum og
þeim lifskjörum sem islenzkt verkafólk
hafði knúið fram i stéttaátökunum 1942.
Þetta stéfnumið tókst nýsköpunar-
stjórninni að framkvæma. Menn geta velt
þvi fyrir sér i dag 30 árum siðar hversu
farið hefði ef innistæður okkar erlendis i
striðslok hefðu ekki verið nýttar i þessu
skyni, heldur étnar út eins og andstæð-
ingar nýsköpunarstjórnarinnar höfðu
helzt á stefnuskrá sinni. Ein meginþýðing
þess að nýsköpunarstjórninni tókst ætl-
unarverk sitt i atvinnumálum var sú, að
islenzka þjóðin gat sjálf tryggt efnahags-
grundvöll lifskjara sinna og þar með
útilokað mútur Bandarikjam. til þess að
Islendingar tækju við lokuðum herstöðv-
um til 99 ára i Hvalfirði, Skerjafirði og i
Keflavik. Þeirri kröfu Bandarikjamanna
höfnuðu íslendingar einróma og þar með
höfnuðu íslendingar Möltuleiðinni i sam-
skiptum sinum við Bandarikjamenn.
Siðustu áratugina hefur á ýmsu gengið i
hernámsmáiunum, en þau standa þó ekki
verr en svo að Islendingar geta losað sig
við herinn með eins og hálfs árs fyrirvara
og sagt upp aðildinni að NATO með árs-
fyrirvara. Núverandi rikisstjórn á Islandi
hyggst senda herinn úr landi á þessu kjör-
timabili — ef Islendingar hefðu ekki
tryggt efnalegan grundvöll lifskjara sinna
fyrir tæpum 30 árum með nýsköpunarað-
gerðunum og i framhaldi af þvi tekið við
greiðslum fyrir lokaðar herstöðvar
Bandarikjamanna i 99 ár væri ekki unnt
að losna við herstöðvarnar fyrr en árið
2044 á 100 ára afmæli lýðveldisins.
Þetta eru staðreyndir sem almenningur
á íslandi verður að hafa i huga, stað-
reyndir sem eru hverjum manni forsenda
þess að hann geti skilið aðstöðu íslendinga
i dag, lifskjör íslendinga og atvinnulega
þróun siðustu 30 áranna.
En þvi er þetta mál á dagskrá hér i dag,
að senn Iiður að útfærslu landhelginnar.
Útfærsla landhelginnar hefur þann sama
tilgang og uppbygging atvinnuveganna á
nýsköpunarárunum: Að tryggja efnahags
lega undirstöðu Islendinga og þeirra lifs-
kjara og þeirrar menningar sem veldur
þvi að við stöndum fyllilega jafnfætis
nágrannaþjóðum okkar á þessum svið-
um. útfærsla landhelginnar i 50 milur er
þvi sjálfstæðismál íslendinga: vald okkar
yfir fiskimiðunum umhverfis landið er
meginforsenda þess að við getum staðið á
eigin fótum i framtiðinni og þurfum aldrei
að taka tillit til annarra en okkar sjálfra i
samskiptum okkar og viðskiptum við um-
heiminn.
Frá Rafmagnsveitum ríkisins:
LAXÁRVIRKJUTV
varanlegri lausn fyrir Norðurland vestra
heldur en Skeiðsfosstenging og flýtir
nauðsynlegum orkuöflunaraðgerðum
I tilefni blaðaskrifa að undan-
förnu um raforkumál Norður-
lands vestra telja Rafmagns-
veitur rikisins rétt að upplýsa
eftirfarandi:
Mismunandi leiðir til úrlausnar
á raforkuþörf Norðurlands vestra
hafa verið til athugunar um ára-
bil og þá i senn á vegum
Rafmagnsveitna rikisins Orku
stofnunar og st jórnskipaðra
nefnda, auk athugana af hálfu
héraðsaðila. Þar til fyrir ári stóð
samanburðurinn einkum milli
linutenginar við Laxársvæðið og
3. 2 MW virkjunar i Svartá i
Skagafirði. Siðan hefur linu-
tenging við Skeiðsfossvirkjun,
sem er i eigu Siglul'jarðar-
kaupstaðar, ásamt litilli við-
bótarvirkjun þar, 1.6 MW, komið
til samanburðar við tengingu við
Laxársvæðið. Tengingin við
Laxársvæðið felur i sér orkukaup
þaðan til Norðurlands vestra að
sinni, en siðan frjálst val um
orkuöflun fyrir Norðurland i
heild.
Rafmagnsveitur rikisins hafa
fyrir sitt leyti haft óhlutdræga af-
stöðu til framangreindra val-
kosta, kannað þá eftir föngum og
átt um þá viðræður við
hlutaðeigandi aðila. Þannig sam-
þykkti stjórn Rafm veitnanna i
september 1971, að kannaðir yrðu
skilmálar hugsanlegra orku-
kaupa frá Skeiðfossvirkjun um
linu til Norðurlands vestra, og i
marz s.l. var samþykkt, að sér-
stakur samanburður skyldi
gerður á tengingu við Skeiðsfoss-
virkjun annars vegar og Laxár-
virkjunarsvæðið hins vegar.
Stjórnin hefur talið liklegt að
báðar þessar tengingar verði
gerðar með timanum.
Iðnaðarráðuneytinu hefur verið
gerð grein fyrir athugunum
Rafm.veitnanna á þessu máli.
t höfuðatriðum varð niðurstaða
þeirra athugana, sem Rafmagns-
veitur rikisins áttu hlut að sú, að
tenging við Laxárvirkjunar-
svæðið væri betri valkostur eins
og nú standa sakir, einkum þar eð
sú tenging fæli í sér betri mögu-
leika á frambúðarlausn, þótt
hvorugur kosturinn einn sér leysi
úr orkuskorti nema til fáeinna
ára.
Þar sem mál þetta varðar
einnig svæði, sem Rafmagns-
veitur rikisins afla ekki orku til,
hlaut endanleg ákvörðun einnig
að byggjast á mati á orkuöflunar-
leiðum til þeirra svæða, þannig að
tryggt væri, að framkvæmdir
Rafmagnsveitnannaværu i sam-
ræmi við heildarstefnu um orku-
öflun til allra svæðanna. Þetta
mat er utan verkahrings
Rafmagnsveitnanna.
1 samræmi við niðurstöður
framangreindra athugana tók þvi
Hörðum höndum
frá morgni
til kvöids
Þorbjörn Jóhannesson i Borg,
fyrrum borgarfúlltrúi Sjálf-
stæðisflokksins greiðir i útsvar
hvorki meira né minna en 21.300
ÆjíS
kr. samkvæmt skattskránni fyrir
Reykjavik. Þessi heiðursmaður
greiðir hins vegar ekki einn
einasta eyri i tekjuskatt. Laun
hanshafa samkvæmt þessu verið
um það bil samsvarandi þvi sem
menn fá með fyrsta taxta Dags-
brúnar.
Einstök fórnfýsi þessa kaup-
manns, þrautseigja hans og
dugnaöur hefur verið sérstaklega
á dagskrá i Morgunblaðinu. Það
var 19. marz i vetur i Reykja-
vikurbréfi. Þar er hann nefndur
einn manna á nafn sem mikill at-
hafnamaöur i anda Sjálfstæðis-
flokksins — gagnstætt
..kommisörum” sem rætt er um i
sama Reykjavikurbréfi. Bréf-
ritari segir: „tslendingar hafa átt
þvi láni að fagna að eiga marga
athafnamenn, sem eru sprottnir
upp úr jarðvegi erfiðra kjara, en
eru samt innblásnir óbilandi trú á
land sitt, framtið þjóðarinnar og
vaxandi velmegun. Þeir hafa
flestir brotizt úr litlum efnum og
átt lengst af við margvislega
erfiðleika að etja. En þeir hafa
aldrei látið erfiðléikana smækka
sig. heldur stæla. Einn þessara
inanna. Þorbjörn i Borg, hefur
ávallt staðið sjálfur að vcrkstjórn
i fyrirtæki sfnu. Þar liefur hann
unniðhörðuin liöndum frá morgni
til kvölds." (Leturbreyting tnin.)
Fjalar.
stjórn Rafmagnsveitnanna linu-
lögn til Laxársvæðisins inn á til-
lögur sinar til Iðnaða-rráðu-
neytisins um framkvæmdaáætlun
1972. Tillaga þessi var bundin þvi
skilyrði, að ráðuneytið teldi
trygga orkuöflun eftir fullnýtingu
fyrsta virkjunarstigs Laxár III.
Jafnframt var hafður fyrirvari á,
að samkomulag næðist við
Laxárvirkjun um hagkvæm orku-
kaup inn á linuna og að fram-
haldsathuganir Orkustofnunar
högguðu ekki niðurstöðum
Rafmagnsveitnanna varðandi
hagkvæmismat. Að þvi leyti sem
mál þetta varðaði jafnframt
orkumál svæða sem Rafmagns-
veiturnar annast ekki orkuöflun
fyrir, var málsatvikum visað til
rikisstjórnarinnar án beinna til-
lagna. Um orkukaup frá Laxár-
virkjun náðist samkomulag, sem
telja má hagstætt báðum aðilum,
háð þvi að ráðizt yrði i byggingu
linunnar. Undirbúning og fram-
kvæmdir verksins sjálfs hafa
Rafmagnsveiturnar siðan hafið
eftir beinum fyrirmælum frá
Iðnaðarráðuneytinu.
Orkuþörf Norður-
lands vestra.
A Norðurlandi vestra utan
Skeiðsfosssvæðis var orkunotkun
árið 1971 17.6 GWh, þar af fram-
leiddar 11.1 GWh i vatnsorkuver-
um og 6.5 GWh meö disilorku (1
GWh = 1 milj. KWst), en Skeiös-
fossvirkjun framleiðir nú raforku
fyrir svonefnt Skeiðsfosssvæði,
þ.e. Fljót, Siglufjörð og Ólafs-
fjörð.
Áætluð orkuþörf megin-svæðis
Norðurlands vestra næstu ár er
þessi:
Árið 1972 19.0 GWh
Árið 1973 20.0 GWh
Árið 1974 21.5 GWh
Arið 1975 23.0 GWh
Vatnsorkuverin eru i Göngu-
skarðsá og við Laxárvatn. Um
framleiðsluaukningu i þeim, er
ekki að ræða svo neinu nemi, og
verður þvi að framleiða hina
auknu orku með disilvélum, ef
ekki verða gerðar aðrar ráð-
stafanir.
Skeiðsfosstenging.
1. Viðunandi tenging á milli
Skeiðsfossvirkjunar og Sauðár-
króks kostar samkvæmt áætlun
um 30 miljónir króna. Viðbótar-
virkjun við Skeiðsfoss, 1.6 MW, 8
GWh, er áætluð kosta um 70
miljónir króna og gæti vart orðið
tilbúin fyrr en siðari hluta ársins
1974, þótt hafin hefði verið á þessu
ári. Heildarkostnaður virkjunar
og tengingar áætlast þvi um 100
miljónir króna.
2. Á siðastliðnu ári hafði Skeiðs-
fossvirkjun um 4.5 GWh afgangs-
orku, en af þvi hefðu einungis um
3.8 GWh verið nýtanlegar á
Norðurlandi vestra, þar eð orku-
þörfin fellur á aðra árstlma en
möguleg orkuframleiðsla. Arið
1971 var mjög gott vatnsár, eins
og marka má af þvi, að á þvi ári
voru um 5% orkunnar framleidd
með disilvélum á Siglufirði, en
árið 1970 um 18%. A árinu 1970
hefðu einungis um 2 GWh verið
nýtanlegar til Norðurlands
vestra. Þar sem Siglfirðingar
keppa nú mjög að aukinni at-
vinnuuppbyggingu hjá sér, munu
þeir vafalitið þurfa á þessari orku
aö halda á næstu árum, auk þess
sem húshitunarmál þeirra eru
óleyst. Jafnvel þótt ekki sé
reiknaö með aukinni notkun á
Olafsfirði og Siglufirði, — sem er
þó mjög óvarlegt — væri ekki
hægt að reikna með meiri af-
gangsorku hjá Skeiöfossvirkjun
en 4-5 GWh samtals árin 1973 og
1974 eða áður en viöbótarvirkjun
Framhald á bls. 11.