Þjóðviljinn - 05.11.1972, Side 6

6 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 5. nóvember 1972
DJÚÐVIUINN
MALGAGN SÓSÍALISMA,
VERKALÝÐSHREYFINGAR
OG ÞJÓÐFRELSIS
Útgefandi: Útgáfuféiag Þjóöviijans
Framkvæmdastjóri: Eiöur Bergmann
Ritstjórar: Kjartan Óiafsson
Svavar Gestsson (áb.)
Auglýsingastjóri: Heimir Ingimarsson
Ritstjórn, afgreiösla, auglýsingar:
Skóiav.st. 19. Simi 17500 (5 linur).
Áskriftarverö kr. 225.00 á mánuöi.
Lausasöiuverð kr. 15.00.
Prentun: Blaöaprent h.f.
ENGAN BILBUG
Það er rétt fyrir Islendinga að vera við
þvi búnir, að togstreitan við Breta út af
stækkun landhelginnar geti varað lengi
enn. Nú er liðið á þriðja mánuð siðan út-
færslan var framkvæmd, en enn hafa
Bretar litið sem ekkert viljað hreyfa sig i
þvi tilraunaþófi um hugsanlegt bráða-
birgðasamkomulag, sem fram hefur
farið.
Vert er að hafa vel i huga, að þegar
Bretar láta sem þeir vilji ræða við okkur
um bráðabirgðasamkomulag þá eru þeir
ekki að bjóða viðurkenningu á landhelgi
okkar, er það samkomulag rynni út.
Siður en svo.
Að sjálfsögðu væri tiltölulega einfalt að
semja við Breta um einhverjar undan-
þágur til stutts tima, ættum við viður-
kenningu visa að þeim tima loknum.
Málið er hins vegar miklu erfiðara,
meðan Bretar standa fast á kröfu sinni um
það, að þeir hafi um alla framtið sama
rétt til veiða i landhelgi okkar og á út-
hafinu.
Forsætisráðherra Breta hefur nú
sent islenzka forsætisráðherranum
orðsendingu með ósk um frekari við-
ræður. Látið er i það skina, að Bretar vilji
nú ræða hluti, sem þeir hafa áður neitað
að fjalla um. Við skulum ekki fyrirfram
leggja neinn dóm á það, hvað þarna er á
bak við, en miðað við það sem á undan er
gengið hlýtur bjartsýni á samkomulag að
vera i miklu hófi.
Þjóðviljinn vill enn minna á skilyrði
íslendinga fyrir bráðabirgðasamkomu-
lagi.
1) Allir frystitogarar og verksmiðjuskip,
svo og aðrir togarar stærri en 700-800
brúttórúmlestir, verði útilokaðir þegar
i stað.
2) Engin minni skip fái hér veiðileyfi,
nema þau hafi stundað hér veiðar á
siðustu árum.
3) Bretar veiði aðeins á fáum skýrt af-
mörkuðum svæðum og aðeins hluta úr
ári á hverju svæði.
4) Framkvæmd samkomulagsins verði i
höndum íslendinga einna, svo að við
getum óhindrað refsað veiðiþjófum.
5) Undanþágurnar frá fullri 50 milna land-
helgi gildi aðeins til 1. júni 1974
Sitthvað fleira mætti nefna af deilu-
efnum, en höfuðatriðin hafa verið talin hér
upp. í engu þeirra hafa Bretar viljað
fallast á okkar tillögur enn sem komið er, -
en ef til vill hefur veðrið á Vestfjarðamið-
um á dögunum gert þá eitthvað
samningafúsari.
Hvaða samningar sem er við Breta
verða að fela það i sér, að sókn þeirra á
íslandsmið sé stórlega minnkuð þegar i
stað og réttur okkar til að refsa fyrir brot
á hugsanlegu samkomulagi til bráða-
birgða verður að vera ótviræður.
Með hvaða hætti afgerandi minnkun
sóknar brezkra togara hingað verður
tryggð er ekki fastsett af okkar hálfu.
En verði veiðisvæðin, þar sem Bretar
hefðu undanþágu fleiri eða stærri þá verða
skipin að vera þeim mun færri og smærri.
Það heildaraflamagn, sem Haagdóm-
stóllinn taldi Breta eiga rétt á, 170.000 tonn
á ári, viljum við ekki heyra nefnt, þvi að ef
Islendingar ættu á þeim grundvelli aðeins
að halda hlutfalli sinu gagnvart Bretum,
hvað aflamagn snertir — þá væru Islands-
mið rányrkt áfram, með þeim hrikalegu
afleiðingum fyrir þjóðarbúskap og mann-
lif á Islandi sem við blasa.
Við munum þvi standa fastir fyrir i öll-
um samningum og timinn mun vinna með
okkur.
VARNIR EÐA HVAÐ?
Það nýjasta i landhelgisdeilunni er, að
Bretar nota aðstöðu sina sem meðlimir i
Atlanzhafsbandalaginu til að fljúga her-
flugvélum sinum frá Keflavikurflugvelli i
eftirlitsflug yfir Islandsmið til stuðnings
landhelgisbrjótunum i glimu þeirra við
varðskipin.
Hverjum dytti i hug, að Bretar gætu
notað islenzka flughöfn til slikra óþurftar-
verka, ef við hefðum sjálfir óskert yfirráð
yfir landi okkar öllu?
Sjaldan hefur blasað við Islendingum
jafn ljóst dæmi um samhengi hlutanna.
Herstöðin sem átti að verja okkur,
reynist bæli fyrir herflugvélar óvinarins i
okkar landhelgisstriði.
Er ekki mælirinn þegar fullur?
Borgarstj óras ki ptin og ofríki Geirs
Innan Sjálfstæöisflokksins er
nú að skapast hernaðarástand.
Þetta kemur m.a. fram við
borgarstjóraskiptin hér i Reykja-
vik, þó Mogginn reyni að láta
leynt fara.
Albert selur sig dýrt
Borgarstjórnarflokkur Sjálf-
stæðisflokksins lagði til að Birgir
tsleifur Gunnarsson yrði borgar-
stjóraefni flokksins. A yfirborð-
inu voru borgarfulltrúarnir ein-
huga, en áður en kom til til-
lögugerðar og samkomulags
hafði mikið gengið á. Borgarfull-
trúar Sjálfstæðisflokksins eru 8
talsins, minnihlutaflokkarnir
hafa 7 fulltrúa, þannig að meiri-
hluti fiokksins er knappur. Bregð-
ist einn borgarfulltrúi Sjálf-
stæðisflokksins er meirihlutinn
fallinn. Einn borgarfulltrúanna
er fjarri þvi að vera þægur ljár i
þúfu Geir Hallgrimssyni og ekki
að vita hversu lengi hann fylgir
flokksfélögum sínum. Hér er um
að ræða Albert Guðmundsson,
sem öllum á óvart komst i öruggt
sæti i borgarstjórnarkosn-
ingunum 1970. Sú stofnun sem fer
með daglega stjórn borgarinnar
er borgarráð. 1 þvi eiga sæti fimm
menn. Þrir þeirra eru úr Sjálf-
stæðisflokknum. Það hafa til
þessa verið Birgir tsleifur Gunn-
arsson, Kristján Gunnarsson og
Ölafur B. Thors. Þeir Olafur og
Birgir tilheyra valdaarminum i
Sjálfstæðisflokknum, en Kristján
J. Gunnarsson, Gunnarsarm-
inum, Nú þegar borgarstjóra-
skipti verða lagði Albert mikla
áherzlu á að komast i borgarráð
og að hinn nýi borgarstjóri færi úr
ráðinu. Að þessum skilyrðum Al-
berts var gengið og Albert fer i
borgarráð éri Birgir tsleifur verð-
ur varamaður, eins og Geir for-
veri hans.
Af hverju Birgir?
Þannig eiga sér stað átök um
hvert einasta sæti sem hreyfist
við borgarstjóraskiptin. En fleira
kemur til og menn velta þvi fyrir
sér — sérstaklega innan Sjálf-
stæðisflokksins — hvort það hafi
verið rétt að gera Birgi að
borgarstjóra. Þeir sem eru með
efasemdir benda á, að Birgir hafi
á undanförnum árum alizt upp i
Sjálfstæðisflokknum sem að-
stoðarmaður og hjálparkokkur
Geirs Hallgrimssonar. En hann
hafi aldrei þurft að taka sjálf--
stæðar þýðingarmiklar ákvarð-
anir. Þær hafi Geir tekið. Birgir
tsleifur hafi þvi ekki þann
myndugleika og ekki þann styrk
sem til þurfi til þess að stjórna
borgarmálum i Reykjavik. Menn
benda íéttilega á að ótal hags-
munaaðilar og valdamiklir ein-
staklingar sæki stöðugt á borgar-
stjórann um úrlausnarmál sin og
það þurfi sterk bein til að bita þá
aðila af sér. Flestir efast um að
Birgir tsleifur Gunnarsson hafi
þennan styrk til að bera, þeir
telja að skynsamlegra hefði verið
að ráða i borgarstjórastarfið
færan mann og vel menntan með
nauðsynlegan myndugleik gagn-
vart öllum aðilum. Fjarri fer þvi
að Birgir tsleifur hafi þetta til að
bera Það er lika sitthvað að
klifra upp eftir beinum og hindr-
unarlausum valdastiganum i
Sjálfstæðisflokknum eða að
standa sig sem borgarstjóri i
höfuðborginni.
Hvern svíkur hann næst?
Þegar gengið var til siðustu
kosninga i Reykjavik lýsti Geir
Hallgrimsson þvi yfir að það væri
rógur einn að hann ætlaði að láta
af starfi borgarstjóra á miðju
kjörtimabilinu. Hann kvaðst
myndu sitja út kjörtimabilið, sem
borgarstjóri i Reykjavik. En nú
kemur á daginn að Geir hefur
greinilega ætlað sér allt annað og
er þvi augljós ástæðan fyrir þvi
að flokksmenn Geirs velta þvi nú
fyrir sér hvort nokkuð sé að
marka orð mannsins yfirleitt. Er
þá nokkuð að marka þau loforð
eða fyrirheit, sem Geir Hall-
grimsson gefur samstarfs-
mönnum sinum i Sjálfstæðis-
flokknum? Er nokkur ástæða til
að ælta að hann standi við það
fyrirheit frá siðasta landsfundi
Sjálfstæðisflokksins að styðja Jó-
hann Hafstein áfram? Eru ekki
mestar likur á þvi að hann svikist
aftan að Jóhanni á næsta lands-
fundi Sjálfstæðisflokksins?
Hvaö hyggst Geir fyrir?
Þvi er óhætt að slá föstu að
Moggaklikan, sem svo er nefnd
innan Sjálfstæðisflokksins, vill
eindregið að Geir taki að sér for-
mannssætið á næsta landsfundi
Sjálfstæðisflokksins. Og þeir sem
eru nákomnir forystu þessa
flokks telja og, að Jóhann Haf-
stein og Geir Hallgrimsson hafi
gert með sér samning fyrir sið-
asta landsfund Sjálfstæðisflokks-
ins. Talið er að hafi Geir ekki
nægan styrkleika á næsta lands-
fundi skuli Jóhann gegna embætt-
inu áfram — hann verði enn um
skeið frystur sem bráðabirgða-
formaður — en Geir vinni áfram
að þvi að afla sér fylgis, sem for-
maður flokksins og nýr um-
gangur hefjist. Telur Geir að
hann geti unnið aðalkeppinaut
sinn Gunnar Thoroddsen ,,á
tima” eins og það er kallað i tafl-
inu, en valdataflið i Sjálfstæðis-
flokknum er þó frábrugðið venju-
legu tafli að þvi leyti, að i þvi
fyrrnefnda eru engar reglur i
heiðri hafðar.
Borgarstjóraskiptin hafa þegar
tekið upp mikið pláss i Morgun-
blaðinu, þar hefur birzt viðtal við
nýjan borgarstjóra, forsiðuupp-
slættir um nýja borgarstjórann
og þann sem fer frá, og tvær for-
ystugreinar hafa birzt i morgun-
blaðinu af sama tilefni. Greinilegt
er þvi að Morgunblaðsklikan
leggur sig alla fram við að telja
almennum lesendum blaðsins og
stuðningsmönnum trú um að allt
sé með felldu innan flokksins. En
þar kraumar og sýður, og áður en
langt um liður, sýður upp úr katl-
inum. Innan flokksins er vaxandi
óánægja með það hversu Geirs-
klikan eykur völd sin. Það er ekki
Bfe *4&OBt ««
Myndirnar eru af tveimur ior-
siðum Morgunblaðsins. Fyrri
forsíðan er frá 28. april i fyrra
er Geir Hallgrimsson var kjör-
inn varaformaður Sjálfstæðis-
flokksins. Neðantil má sjá fyrir-
sögnina: „t þvi handtaki felst
stuðningur og vitnisburður” og
er þetta haft eftir Geir Hali-
grimssyni.
Siðari forsiðan er frá öðrum
áfanga á ferli Geirs upp i for-
mannssætið, þegar hann lætur
af embætti borgarstjóra og
heldur af staö á formanns-
tróninn með nýjan ritstjóra
Morgunblaðsins og borgarstjór-
ann i Reykjavik i vasanum.
Jóhann llafstein kjiiríim for-
maður SjálfsUeðisflokksins : j
G eir Halljfrlinssoit, varafornuulur-—
„Í.G fípo, að -áitm Wfcj *k> atoo-.í í/i"
:k»1cVó,’- Juiana iUfxú-iii. ■■
tt «r4il <«ru lllkvosl :
ElÞwf.rth .......
I (jví hamitaki fdst «tu9nín«ur
og vitllishurður ’ZT&ZZl.r'*
C'J'Í? I>I» Kð 'io *.ín«■•»(«• .JUgfSTim'..>''•'5’;

einasta að Geir Hallgrimsson hafi
borgarstjórann i vasanum, i hin-
um vasanum er nýr ritstjóri
Morgunblaðsins, Styrmir
Gunnarsson.
Sagt er að fjölda Sjálfstæðis-
manna hafi gjörsamlega ofboðið,
þegar þeir sáu forsiðu Morgun-
blaðsins á fimmtudaginn, þar
sem Gier trónaði efst á siðunni,
en skósveinar hans neðan til sinn
til hvorrar handar. Ofriki og yfir-
gangur Moggaklikunnar er nú að
verða þvilikur að það má kallast
einstakur lurðuháttur minnihlut-
ans og Gunnarsmanna ef ekki
sýður upp úr á næstunni opinber-
lega. Vist er að þeir sem hafa séð
von sina holdgast i Gunnari Thor-
oddsen fara að verða langeygir
eftir þvi, að hann láti til skarar
skriða.
Hann kaus flokkinn
Geir Hallgrimsson hefur alltaf
á siðustu misserum tekið flokkinn
fram yfir borgarbúa. Hann hefur
sýnt borgarbúum takmarkalitið
virðingarleysi, misnotað aðstöðu
sina sem borgarstjóri meðal
annars með þvi að hækka svo
fasteignaskatta og útsvör hér i
borginni á þessu ári til þess gagn-
gert, að geta látið blöð sin ljúga
Frh. á bls. 15
Geir Hallgrímsson
lætur af starfi borgarstjóra
lJ<*l•ííl»rfull»rúaI,
SijálfslaíAlHfloliliS-
In* lctftfja tll, uO
Uh’iíír ísJ. Gumiars-
tain vorOÍ kjurinn í
huns Htad
«/!'*■b»yiil»a»<-
„ Stjórnarkreppa