Þjóðviljinn - 14.02.1974, Blaðsíða 9

Fimmtudagur 14. febrúar 1974. ÞJÓÐVILJINN — SIDA 9
Herstöðvamálið leyst
Nú mun loks búið að finna þá
lausn herstöðvamálsins, sem
flestir ættu að geta sætt sig við og
fagnað, séu þeir ekki haldnir
kremlarþröngsýni. En lausnin er
reyndar bráðum þúsund ára
gömul, nefnilega sú að gefa Norð-
mönnum Grimsey, útsker það er
liggur fyrir Eyjafirði, eða lána
þeim hana a.m.k. til 99 ára. Það
verða hvorteðer aldrei friðartim-
ar, meðan hestar girnast hryssur,
einsog Mángi Þórðar sagði.
Það má i fyrsta lagi ekki minna
vera á 1100 ára afmæli tslands-
byggðar en við sýnum nokkra iðr-
un fyrir þá grófu móðgun i garð
okkar beztu frænda og vina,
Norðmanna, þegar Alþingi á
Þingvöllum hafnaði hóglátri
beiðni Ólafs konungs digra i þessa
átt kringum 1020. En það var allt
gert að ótimabærri áeggjan Ein-
ars nokkurs Eyjólfssonar Þver-
æings, sem greinilega hefurver-
ið maður þverúðarfullur og
kremlarþröngsýnn. Reyndar hef-
ur það aldrei verið rannsakað
sem skyldi, hvort Einar stóð ekki
i dularfullu sambandi við Vær-
ingja i Miklagarði, en þeirra á
meðal voru nokkrir íslendingar
um svipað leyti, einsog t.d. Þor-
steinn drómundur, sem enginn
veit i rauninni hvað var að vilja
þar. En frá Miklagarði er fremur
skammt austur til Rússlands,
einsog allir vita, sem það vilja
vita.
Guðmundur riki á Möðruvöll-
um (þá var nú munur á Möðru-
vellingum) fékk engu skynsam-
legu ráðið fyrir ótimabærum á-
róðursflaumi Einars bróður sins,
og hafa skammarlegar dylgjur
hins siðarnefnda um Noregskon-
unga og konunga yfirleitt ætið
siðan varpað skugga á sambúð
móðurlandsins og dótturlandsins.
Þvi hvað værum við án Norð-
manna? Ekki neitt nema kannski
irskir þrælar. Þetta er Norð-
mönnum einkar ljóst, þótt þeir
fari vel með. Það voru þeir Har-
aldur hárfagri, Ólafur Tryggva-
son og Ólafur digri, sem öðrum
fremur gerðu okkur að íslending-
um, (og það var kannski þeirra
helzta yfirsjón).
Hið fruntalega svar Einars
Þveræings og nytsamlegra sak-
leysingja hans særði arftaka
Ólafs digra svo djúpt, að aldrei
siðan hafa þeir komið sér að þvi
að itreka þessa réttmætu bón.
Einn þeirra, Guttormur skrá-
veifa, sem hingað kom um dag-
inn, varð t.d. allur sem á nálum,
þegar komið var út fyrir lokaðan
Varðbergsfundinn og ýjað við
hann að öryggismálum i sjón-
varpinu. Þessir stoltu afkomend-
ur hölda og hersa munu ekki
hætta á að fá i annað sinn ótima-
bært hryggbrot frá misvitrum Is-
lendingum. Þessvegna er það
frændskylda Alþingis á þessu há-
tiðarári að láta hina riku menn
ráða meiru að þessu sinni en hina
þverúðarfullu, leiðrétta þessi
hryggilegu mistök hérna um árið
og bjóða Grimsey fram að fyrra
bragði.
I Grimsey gætu okkar ættgöf-
ugu Norðmenn komið upp þeirri
Nató-varnarstöð, sem þá vanhag-
ar svo mikið um og vilja ekki
missa frá tslandi. Sumir hafa
sagt, að hentugra væri fyrir þá að
hafa slika stöð i Norður-Noregi,
sem liggur mun nær hinum
hættulegu landamærum Sovét-
rikjanna en Island vestur i miðju
Atlantshafi. En þetta er til marks
um fáfræði. 1 Norður-Noregi búa
helzt bændadurgar og fiskikallar
blandaðir Löppum, sami lýðurinn
og felldi ólaf konung digra á
Stiklarstöðum árið 1030. Þessi rill
er með afbrigðum þröngsýnn og
þversinna, átti t.d. drýgstan þátt i
þvi, að Norðmenn gengu ekki i
Efnahagsbandalag Evrópu. Þá
hafa þeir sifellt hampað ógætileg-
ustu tiltektum tslendinga gegn
sér meiri mönnum, einsog i and-
stöðunni við Ólaf digra og hávær-
um stuðningi við útfærslu land-
helginnar i stað þess að sýna var-
kárni gagnvart Bretum einsog
hinir ættstóru i Osló og Ólafur
Jóhannesson. Þessi hálftröll vilja
enga erlenda herstöð þola nálægt
sér, en Nató vill i lengstu lög forð-
ast að þurfa að verja þá með
valdi.
öðru máli gegnir um Grimsey-
inga. Þar hafa nýlega allir ibúar
nema tveir lýst sig andviga þvi,
að erlent herlið hyrfi frá Islandi.
Þeim ætti þvi að vera kærkomið
að ljá eyland sitt undir slikt þjóð-
þrifafyrirtæki. Þessir tveir þver-
höfðar yrðu barasta að biðja guð
hefna sin einsog Guðmundur
biskup, þegar hann var hrakinn
frá Grimsey ,,þvi að ég má eigi,
vesalingur minn”.
Grimsey getur orðið hið mesta
eyvirki. Þar baga hreggbarin
fjöll ekki aðflugi úr neinni átt, og
samgöngur fyrir nútima langskip
eru hinar greiðfærustu nema i
einstaka hafisárum. Eyjan er
viða hömrum girt og mætti vafa-
litið sprengja kjarnorkutraust
kafbátalægi inn i klettana eins og
ráðgert var um Þyril i Hvalfirði á
sinum tima. Og þá loks fengju
Grimseyingar viðhlitandi hafnar-
garð.
Með þessari lausn gætu Islend-
ingar hætt að eyða orku i að rífast
um herstöðvamálið, en snúið sér
einhuga að þarfari verkefnum og
uppbyggingu. Herstöðin hyrfi frá
þéttbýlissvæðinu við Faxaflóa,
einsog þeir Sigurður Lindal og
Valdimar Kristinsson töldu æski-
legast I Morgunblaðinu á dögun-
um. Þeir hugsuðu bara ekki
lengra norður en i Kerlingar-
hraun á Melrakkasléttu. Hvort
sem við gæfum Norðmönnum
Grimsey eða leigðum til 99 ára,
mætti óefað möndla það svo, að
hún teldist enn hluti Islands. Arás
á Island væri þvi jafnframt árás á
Grímsey.
Varðandi væntanlega Natóher-
stöð mættum við e.t.v. vera Norð-
mönnum ráðhollir af reynslu okk-
ar i þakklætisskyni fyrir alla
hjálp og heilræði, sem þeir hafa
veitt okkur gegnum aldirnar,
einsog þegar Hallvarður gullskór
hjálpaði okkur undir norsku
krúnuna 1262. Eða þegar Loðinn
leppur setti ofani við búkarla á
Alþingi 1281, sem „geröu sig svo
digra, að þeir hugðu að skipa lög-
um i landi, þeim sem konungur
einn saman átti að ráða”. Eða
þegar Kristófer aðmiráll Hvitfeld
(nafni hershöfðingjans, sem tal-
aði á Varðbergsstefnunni um
daginn) veitti ögmundi biskupi
makleg málagjöld árið 1541. Það
voru aðeins ráð Dana yfir Norð-
mönnum, sem öldum saman
meinuðu þeim að halda slikri að-
stoð áfram. En strax 1949 kom
Hallvarður langi til skjalanna og
hjálpaði okkur inn i Nató. —
Norðmenn eru sú þjóð, „sem okk-
ur er nánust allra þjóða heims og
vill okkur vel”, einsog Styrmir
Gunnarsson segir á svo hugtækan
hátt I Morgunblaðinu fyrir viku.
Norðmenn gætu gert Grimsey
að fyrirmynd fagurs hernaðar-
mannlifs innan Atlantshafs-
bandalagsins. Ekki ætti að hafa
þar einvörðungu Bandarikja-
menn, heldur hreyfanlega her-
menn frá öllum rikjum banda-
lagsins, ekki sizt frá Grikklandi,
Portúgal og Þýzkalandi að ó-
gleymdum Tyrkjum. Hættulegir
fordómar hafa of oft rikt i garð
þessara rikja og spillt innbyrðis
einingu bandalagsins. Náin kynni
og skoðanaskipti I glaðværum
hópi ættu hinsvegar að eyða hvers
kyns misskilningi og færa öllum
heim sanninn um, að þrátt fyrir
einstaka smávægileg mistök
berjist allir þessir herir fyrir hinu
dýrmætasta i lifinu: frelsi og lýð-
ræði i hæfilegum mæli eftir þvi
sem hverri þjóð hentar að beztu
manna yfirsýn.
Einar þveri hélt þvi fram á sin-
um tima, að herstöð i Grimsey
mundi gera mörgum kotbóndan -
um þröngt fyrir dyrum. Þessi
þröngsýni er auðvitað enn fráleit-
ari nú en þá. Þvert á móti mundi
rýmkast enn um hagi KEA-
bænda, þvi að i Grimsey má
„fæða her manns”, sem kunnugt
er, en ekki endilega af sjófangi og
fugli, heldur með ábatasömum
viðskiptum milli lands og eyjar.
Þetta hefur framkvæmdastjóri
KEA visast séð af hyggjuviti sinu,
þegar hann skrifaði sig á lista
Farins lands. Væntanlega verður
þvi Einar Ágústsson ekki jafn
þver i utanrikismálum og nafni
hans Eyjólfsson, þegar Knútur
Frygðarlundur færir honum
kveðju guðs og Norðmanna innan
fárra daga.