Þjóðviljinn - 06.10.1974, Qupperneq 9

Sunnudagur 6. október 1974. ÞJóÐVH.JINN — SÍÐA 9
Sjávarborg; upp á Borginni er ibúbarhús Kristmundar Bjarnasonar. Þvl var trúa, meöan mennirnir
töldu sig vita af álfum og huldufólki, aö huldufólk byggi i Borginni. Allar Sauöárkróksmyndir, svo og
mannamyndir þaöan, tók Guöbrandur Magnússon.
lögöu þeir saman kostnaðar-
reikninga fyrir bygginguna. Þótti
þeim niðurstöðutölurnar ægileg-
ar, enda ekki verið ódýrt á íslandi
aö býggja yfir sig.
Nú fengu eðliskostir bræðranna
að njóta sin.
Til þess að stöðva óráðsiu þá
sem húsbygging er, eða stemma
stigu við frekari óráðsiu, brugðu
þeir á það ráð, að fullgera aðeins
eitt herbergi i húsinu, og láta þar
við sitja. Þannig búa þeir nú i
einu herbergi, sem þá jafnt er
svefnstofa og eldahús, en eftir
stendur meginhluti hússins, hálf-
karaður, með gapandi tómar
gluggatóftir.
Hvað höfðu þeir lika að gera
með heilt hús?
Þeir voru nú einusinni bara
tveir.
Ofaníát og
afsakamir
Ég skal glaður éta það ofani
mig, sem ég sagði áðan um, að ég
mundi aldrei segja hver hann er
sá nýtni skagfirðingur. Einum
manni skal ég segja það, ef sá lof-
ar að nota sér eðliskosti skagfirð-
ingsins. Ég skal segja Matta
Matt, fjármálaráðherra, hver
þetta er. Og kannski litur þá efna-
hagslif landsmanna aðra daga og
bjartari.
En ég ætlaði að biðjast afsökun-
ar á einu: Að hafa ekki tekið við-
töl við kvenmenn. Astæðunni er
þannig farið, að hún verður ekki
gerð Iýðum ljós. Rauðsokkar gera
þá bara athugasemd i blaðinu,
sins og eftir Norðfjarðarferð
mina i fyrra. Þá eru þau mál
leyst.
Hins vegar ætla ég ekki að biðja
fleiri afsökunar, og alls ekki þá
sem hér eru nafngreindir. Þeir
skulu bara læra af þessu og haga
sér betur næst þegar ég kem
aorður. —úþ
— Nú spannar kjördæmisráð
yfir enn stærra félagssvæöi en fé-
lagið hér i Skagafirði. Er nokkur
vegur til þess að hægt sé að reka
blómlegt félagsstarf af kjör-
dæmisráðinu vegna þessa?
— Það var tekið upp það ný-
mæli á kjördæmisfundinum núna,
að kjósa alla stjórn kjördæmis-
ráðsins af einum stað. Hún er nú,
öll úr Skagafirði. Þetta er að
sjálfsögðu gert með það fyrir
augum að auðveldara sé fyrir
stjórnina að starfa. Til þessa hef-
ur stjórnin verið skipuð mönnum
úr Húnavatnssýslum, Skagafirði
og frá Siglufirði, og fundir
stjórnarinnar þvi nánast farið
fram i gegnum sima. Þetta ný-
mæli gefur möguleika á breyttum
starfsaðferðum.
— Sýnist þér nokkur vanþörf á
þvi, að Alþýðubandalagið endur-
meti stöðu sina sem sósialiskur
flokkur?
— Nei. Þvert á móti tel ég
brýna nauðsyn bera til þess aö
það verði gert, og jafnframt að
það sé sifellt verið að endurmeta
stöðu flokksins. Sú hætta er alltaf
fyrir hendi að flokkurinn, eða
flokksmenn vitandi eða óafvit-
andi verði ásáttir við það þjóðfé-
lagskerfi sem við búum við, og
það er að sjálfsögðu stórhætta
fyrir sósíallskan flokk.
Það er tekið skýrt fram i drög-
um að stefnuskrá fyrir Alþýðu-
bandalagið að það sé sósíalískur
flokkur og hans markmið séu
sósialisk, og að við ætlum aö
vinna að þessum markmiðum eft-
ir þingræðisleið. Þetta á þó ekki
að skilja þannig, að við eigum að
sætta okkur við það stjórnkerfi
sem við berjumst i, heldur verð-
um við að gera okkur vankanta
þess ljósa og vara okkur á þvi að
ánetjast þvi ekki.
Til þess að það megi takast, að
sifellt sé verið að endurmeta
stefnu okkar i ljósi sósialiskra
viðhorfa, þurfa flokksdeildirnar
úti á landi að vera mun virkari en
þær eru nú. Mér finnst að þær eigi
alls ekki nægjanlegan þátt i
stefnumótun flokksins og i
ákvarðanatöku, en það hlýtur að
vera eitt grundvallaratriði sósial-
isks flokks, að félagsdeildirnar
séu sem virkastar og taki beinan
þátt I stefnumótun flokksins.
Maður tekur vel eftir þessu
þegar maður kemur suður til
fundasetu i flokknum. Þá er
gjarnan búið að ákveða svo til
alla hluti og slikir fundir má
segja að séu eins og settir á svið
til þess að fá málin formlega af-
greidd.
Ég ætla ekki að segja að þetta
sé eingöngu sök svokallaðrar
flokksforystu. Það er að sjálf-
sögðu okkar úti i deildunum að
vera virk og láta til okkar taka.
Þvi held ég, til þess að gera
starf flokksins bæði meira lifandi
og árangursrikara, þurfi að senda
deildunum úti um land mál til
umræðu og umsagnar áður en
þau eru endanlega afgreidd. Ég
tel til dæmis enga goðgá, að þing-
flokkur Alþýðubandalagsins
hleypi ýmsum málum með bréfi
eða öðrum hætti út til deildanna
til umsagnar. Þetta á þá við um
mál, sem nokkur timi gefst til að
velta fyrir sér áður en þörf er á að
taka ákvarðanir um þau, og
þannig er er um flest stærri mál.
Ég kann þvi ákaflega illa að
heyra fyrst af málum þegar ég les
um þau, afgreidd af flokknum, á
siðum blaðsins. A þessu þurfum
við vissulega að ráða bót.
—úþ
lelgason
4. HLUTI
Spjallaö við
Einar Helgason, iönnema,
Sauðárkróki
bæjarfulltrúa sinum vorið 1970.
Hafið þið von i að ná kjörnum
bæjarfulltrúa áður en mörg
kjörtimabil eru liðin?
— Við höfum von i þvi. Ég held
að ef við hefðum boðið fram
sérstakan lista I vor hefðu verið
töluverðar likur til þess, að við
hefðum fengið mann kjörinn, en
þá buðum við fram meö Fram-
sóknarflokknum, en áttum hins
vegar ekki mann fyrr en i fjórða
sæti á listanum, og þrir náðu kjöri
i bæjarstjórnina.
Við höfum verið að auka starf-
semi okkar og ég held að allt
bendi til þess að við fáum mann
kjörinn i næstu bæjarstjorn.
— Er erfitt að skilja á milli
krata og sósialista i þessari
byggð?
— Ég held að það sé mjög erfitt
að mörgu leyti. Til dæmis eru hér
margir kratar, sem' eru i raun
sósialistar i hugsun, og einnig eru
til menn i Alþýðubandalaginu
sem hafa svo skringilegar
skoðanir að þeir ættu hvergi
heima nema Alþýðuflokknum.
—úþ
Helgi Rafn Traustason,
kaupfélagsstjóri, Sauðárkróki:
200 miljón
kr. sláturhús
notaö í
—6 vikur a ari
Kaupfélagsstjóri Kaup-
félags Skagfirðinga er
Helgi Rafn Traustason, en
kaupfélagið er mikill at-
vinnurekandi á Sauðár-
króki, Við spurðum kaup-
félagsstjórann nokkurra
spurninga viðvíkjandi
rekstri kaupfélagsins þeg-
ar við áttum leið um Krók-
inn á dögunum.
/
— Kaupfélagið rekur aðallega
verslunarþjónustu, sagði Helgi
Rafn. Verslunin er rekin á þrem-
ur stöðum, hér á Sauðárkróki,
Hofsósi og Varmahlið. Að auki er-
um við með mjólkursamlag og
sláturhús. Kaupfélagiö á aö
mestu leyti Fiskiðju Sauðár-
króks, þó hún sé rekin i hlutafé-
lagsformi. Þá má nefna að við
erum með bifreiöa- og vélaverk-
stæði og varahlutaverslun i sam-
bandi við verkstæðin svo og
smurstöð. Við erum með fóður-
blöndunarstöð og einnig rekum
við kjötiðnaðarstöð. Þá er kaup-
félagið hluthafi i Útgerðarfél.
Skagfirðinga og
Steypustöð Skagafjarðar og á og
rekur saumastofu á Hofsósi.
Auk þessa höfum við með að
gera skipaafgreiðslu og ýmsa
aðra þjónustu.
— Hvað vinna margir hjá kaup-
félaginu?
— Fastráðnir starfsmenn voru
eitthvað um 160 á árinu 1973, en á
launaskrá komust 724 það ár, og
það ár greiddi kaupfélagið i laun
og fyrir þjónustu 170 miljónir
króna. Heildarvelta félagsins það
ár varð 1 miljarður og 49 miljónir.
— Hvaða starfssvið af þeim
sem þú nefndir er fólkfrekast?
— Fólkfrekast er timabundna
vinnan, eins og til dæmis vinnan i
sláturhúsinu. Þar þurfum við að
hafa 130-140 manns starfandi á
meðan á slátrun stendur, en það
eru ekki nema 5 eða 6 vikur á ári.
Einnig er mikið af lausafólki við
skipavinnu.
Af fastarekstrinum vinna um 30
manns i mjólkursamlaginu og um
40 manns á bifreiðaverkstæðinu.
— Þú nefndir að slátrun stæði
ekki yfir nema 5-6 vikur á ári. Nu
virðist, af þvi að lita yfir slátur-
hússbygginguna, að i henni séu
bundnar margar miljónir og
reyndar miljónatugir. Er það
ekki fremur óheppileg nýting á
svo dýru og miklu mannvirki?
— Þetta er vissulega vandamál
i sambandi við sláturhúsið. Það
eru gerðar stifar kröfur varð-
andi allan búnað hússins og
hreinlætisaðstöðu. Einnig höfum
við kostað miklu fé til að öll að-
staða fyrir starfsfólk sé góð. Ég
geri ráð fyrir að þetta hús kosti
um 200 miljónir króna þegar stór-
gripahúsið er fullbyggt.
1 kindasláturhúsinu gerum við
ráð fyrir að geta lógað um 3 þús-
und kindum á dag miðað viö 10
tima vinnu, og þann hámarks
starfsmannafjölda, sem i húsinu
geta starfað. A þessu hausti ger-
um við ráð fyrir að slátra 60-65
þúsund fjár og af þvi ætlum viö
Helgi Rafn Traustason
að fá liðlega 900 tonn af kjöti.
Varðandi frekari nýtingu húss-
ins, höfum við verið að velta þvi
fyrir okkur að fara úti það, að
pakka kjöti i neytendapakkning-
ar. Eins höfum við ráðgert að
vera með úrbeiningu á stórgripa-
kjöti þar. Þá hefur komið til tals
að hefja sláturgerð eftir að slát-
urtiðinni er lokið. Af þessu sést að
við höfum fullan hug á að nýta
húsið betur en við höfum getað
gert fram að þessu.
Við vonumst til þess að stór-
gripahúsið verði starfrækt allt ár-
ið þvi stórgripaeign hefur aukist
mjög mikið hér i sýslunni undan-
farin ár. Sem dæmi um það má
nefna, að 1951 var innvegin mjólk
hjá mjólkursamlaginu liðlega 2
miljónir kilóa. 10 árum siðar, eða
1961, hafði mjólkurmagnið tvö-
faldast, var orðin rúmar fjórar
miljónir kilóa, og aftur hafði
mjólkurmagnið tvöfaldast 1971 og
var þá kilóaf jöldinn kominn yfir 8
miljónir. 1 fyrra var mjólkurinn-
leggið orðið meir en 9 miljón kiló.
— Hvað finnst þér erfiðast við
rekstur Kaupfélags Skagfirö-
inga?
— Það hefur býsna mikið verið
umleikis hjá okkur á þessu ári.
Það er ekki einasta að við höfum
staðið fyrir byggingu sláturhúss-
ins, heldur höfum við einnig
endurnýjað vélakost mjólkur-
samlagsins og eytt i það um 50
miljónum króna. Heildarfjárfest-
ingin á siðasta ári var um 116 mil-
jónir króna, og ég gæti trúað þvi
að f járfestingin i ár yrði um 80-90
miljónir króna.
Erfiðleikarnir eru ef til vill
mestir við lánsfjáröflun. Hjá
stofnlánasjóði landbúnaðarins,
þangað sem við leitum eftir fjár-
magni til að reisa og endurnýja
vinnslustöðvarnar, eru þær yfir-
leitt látnar mæta afgangi, þar
ganga fyrir framkvæmdir ein-
stakra bænda. Viö höfum ekki
fengið það óafturkræfa framlag,
sem við eigum að fá út á slátur-
húsið úr framleiðnisjóð landbúna
arins, en hann er févana, svo við
veröum að biða eftir að fá fé úr
honum, og enginn veit hve lengi.
-úþ