Þjóðviljinn - 27.03.1976, Síða 8

8 SIÐA — ÞJÓDVILJINN Laugardagur 27. mars 1976
LÁTTU
EKKI
SVONA,
COLBY!
ítalska blaöakonan Oriana Fallaci ræöir viö fyrrverandi yfirmann CIA
(Jm s<6ustu helgi birti enska
blaðið Sunday Times langt viðtai
itölsku blaðakonunnar Oriana
Fallaci við Wiiliam Colby fyrr-
verandi yfirmann bandarisku
leyniþjónustunnar CIA. Fallaci
liefur átt viðtöl viö fjölda ráða-
manna úr ýmsum heimsálfum,
þ.á m. Robert Kennedy, Haile Se-
lassie, Ali Bhutto forseta Pakist-
ans, Indiru Gandhi, transkeisara,
Alvaro Cunhal og Henry Kissing-
er.
Sá siðastnefndi sagði eitt sinn
aö það hefði verið mesta vitleysa
sem hann hefði gert sig sekan um
á lifsleiðinni að samþykkja að
eiga viðtal við Fallaci. Aðrir við-
mælendur hennar hafa flestir
verið honum sammála. En eins
og gefur að skilja er erfitt að
skera úr um hvort Fallaci hefur
rangt eftir mönnum eða fær þá til
að glopra út úr sér hlutum sem
þeir iörast eftir á fyrir að hafa
sagt.
Fallaci hefur sérstætt viðhorf
til starfs sins. Hún hefur sagt að
viðtal sé eins og ástarsaga fyrir
henni. — Það er barátta, það er
eins og samfarir... Ég verð ást-
fangin af manninum, sem situr
andspænis mér, jafnvel þó ég hati
hann, segir hún.
Þrátt fyrir vafasaman feril
Fallaci féllst Colby, sem var yfir-
maður CIA frá 1973 þar til
snemma á þessu ári, á að veita
henni viðtöku á heimili sinu i
Washington I febrúar sl. Eftir á
sagði Fallaci að viðtaliö hefði
verið ..þreytandi og leiðinlegur
slagur”.Hér á eftir fer viðtalið I
heild sinni. Þótt Þjóðviljinn taki
enga ábyrgð á sannleiksgildi þess
getur hann lofaö þvi að engum
mun leiðast lesturinn.
Fallaci: — Nöfnin, Colby.
Komdu með nöfnin á þessum
skepnum, löndum minum sem
þáðu CIA-peninga. ítalia er ekk-
ert bananalýðveldi i eigu United
Fruit Company og það er ekki rétt
að heil stétt stjórnmálamanna sé
umvafin einhverjum huliðs-
hjálmi. Finnst þér ekki að Per-
tini, forseti italska þingsins, ætti
að fá þessi nöfn?
Colby:— Nei, vegna þess að
þingið okkar hefur ákveðið með
atkvæðagreiöslu að þessum
skýrslum skuli haldið leyndum.
CIA verður aö vernda starfsmenn
sina og vildarmenn. Auðvitað var
þaö ekki CIA sem tók afstöðu til
þess hvort birta ætti þessi nöfn
eða ekki, þaö er i verkahring
bandarisku rikisstjórnarinnar, og
ég tala ekki fyrir munn stjórnar
minnar, ég tala fyrir munn CIA.
En mitt mat er að ekki sé rétt aö
birta þau og ég myndi segja það
ef leitaö væri eftir áliti minu.
Engin nöfn. bað er þaö minnsta
sem ég get gert til að halda þá
samninga sem ég hef gert við
samstarfsmenn mina. bingið
ykkar getur spurt allra þeirra
spurninga sem það vill, og þið
hafið ykkar lögreglu. Og þeir sem
finnst þeir liggja undir grun geta
einfaldlega risið upp og borið
hann af sér. beir þurfa einungis
að segja: ,,bað er ekki rétt, við
fengum enga peninga.” Min
vegna er það i himnalagi. Ég get
ekki fórnað einhverjum fyrir
sögusagnir um að hinn eða þessi
liggi undir grun. Ég hef heitið
þessum mönnum að þegja yfir
leyndarmáli þeirra og það verð
ég að gera vegna þess að ef ég
geng á bak orða minna og leita
siðan til einhvers annars þá segir
hann að ekkert sé að marka loforð
min. Af hverju biðurðu ekki
sovétstjórnina um nöfnin á
itölsku kommúnistunum sem
þiggja fé frá Moskvu? Sovétmenn
haga sér nákvæmlega eins.
F.: —Við tölum um sovétmenn
seinna, Colby. Tölum um CIA
núna.Segöu mér eitt: ef ég kæmi
hingað (til Bandarikjanna) sem
útlendingur og fjármagnaði
bandariskan stjórnmálaflokk, 21
stjórnmálamann og nokkra
blaðamenn, hvaö myndir þú
gera?
C.: — bú værir að brjóta lögin
og ef ég kæmist á snoðir um það
myndi ég tilkynna það til FBI og
láta handtaka þig.
F.: — Agætt. Svo að ég ætti að
tilkynna itölsku lögreglunni um
þig og útsendara þina og sendi-
herrana ykkar og láta handtaka
ykkur?
C.: — bað segi ég ekki.
F.: — bvi ekki? bað er ólöglegt
ef ég kem hingað og múta stjórn-
málamönnum ykkar, og það er
lika I andstöðu við lögin ef þú ferð
heim til min og mútar okkar
stjórnmálamönnum.
C.: — Ég er ekki að segja að þú
værir að múta. bað sem ég sagði
var að með þvi að koma hingað og
gera þaö sem þú sagðir værir þú
að brjóta lög.
F.: — bað brýtur lika i bága við
okkar lög, Colby. Og ég skal segja
þér eitt: það er aöeins ein mann-
gerð viöbjóðslegri en sá sem
þiggur mútur, það er sá sem mút-
ar.
C.: — Viö hjá CIA mútum eng-
um. bað getur verið að mútur séu
vandamál hjá ykkur en það var
fyrir hendi löngu áður en CIA
kom á vettvang. Að halda þvi
fram að við mútum einhverjum
er það sama og að segja að við
gefum peninga til þess að eitt-
hvert verk sé unnið fyrir okkur.
baö er ekki ástæðan fyrir pen-
ingagjöfunum. Við gefum mönn-
um peninga til að hjálpa þeim við
að gera eitthvað sem þá langar til
aö gera en geta ekki gert af þvi að
þá skortir fjármagn. Við erum
fyrst og fremst að styðja við bak-
ið á lýðræðisþjóðum og lýðræðis-
sinnum i öllum löndum. betta
ættu italir að skilja vegna þess aö
bandarisk aðstoð hefur átt sinn
þátt i að forðá Italiu frá kommún-
isku alræði sl. 30 ár...
F.: — 1 Pike-skýrslunni (um
starfsemi CIA) talar þú um skjól-
stæðinga þina. Hvað áttu við með
þessu orði skjólstæðingar?
C.: — bað er... hvað gerir lög-
maður þegar hann vinnur fyrir
skjólstæðing sinn? Lögmaðurinn
hjálpar skjólstæðingi sinum.
F.: — bú litur semsé á þig sem
lögmann Kristilegra demókrata
og Sósialdemókrata?
C.: — Rétt. Og þó.... ég vil ekki
ræða einstök dæmi.
F.: — Af hverju ekki? Varstu að
ljúga þegar þú sagðir „Rétt”?
C.: — Ég lýg aldrei! Og ég þjá-
„Ég trúi á
vestrænt frelsi
og lýðræði”
ist þegar þeir saka mig um lygar.
Ég lýg ekki. Stundum neita ég að
veita upplýsingar, stundum held
ég einhverju leyndu, en ég lýg
aldrei. bingið myndi ekki láta
mig komast upp með það, ekki
heldur bandariskir fjölmiðlar.
Yfirmaður leyniþjónustu i
Bandarlkjunum getur ekki sagt
að eitthvað sé ekki satt þegar það
er satt. Leyniþjónusta okkar
heyrir undir lögin en stendur ekki
utan viö þau. En hvaö sem þvi lið-
ur þá langar mig að leggja eina
spurningu fyrir þig: hefði það
veriö rétt ef Bandarikin hefðu aö-
stoðað lýðræðisöflin i baráttunni
gegn uppgangi Hitlers?
F.: — betta er mitt svar,
Colby: það er enginn Hitler til á
Italiu. Og þeir 800 þúsund dollar-
ar sem Martin sendiherra afhenti
Vito Micheli (fyrrverandi yfir-
maður itölsku leyniþjónustunnar)
með samþykki Kissingers höfn-
uðu ekki i höndum lýöræðissinna.
beir runnu til arftaka Hitlers, ný-
fasistanna.
C.: — Ég vil ekki ræöa einstak-
ar aðgerðir CIA. 1 fyrsta lagi
vegna þess að ég ber mikla virð-
ingu fyrir Graham Martin (sendi-
herra Bandarikjanna á ttaliu árin
1969—73). Viðhöfum unniðsaman
viða um heim og mér hefur alltaf
fundist hann vera sérlega hæfur
sendiherra. 1 öðru lagi held ég að
þegar um svona starfsemi er að
ræða geti CIA haft eina skoðun en
bandarika stjórnin aðra. bað er
forsetans að taka ákvarðanir. Við
aðgerðir sem þessar hlýöir CIA
skipunum stjórnarinnar. Áður en
lögunum var' breytt fyrir ári gat
forsetinn kallað yfirmann CIA á
sinn fund og sagt: „Gerðu þetta
og segðu engum frá þvi.”
F.: — Afbragð. Svo það var þá
Nixon, auðvitað i samráði við
Kissinger, sem vildi gefa Miceli
þessa peninga. Ef þú hittir þá
berðu þeim þá þakkir minar fyrir
sprengjurnar sem nýfasistarnir
gerðu fyrir peningana.
C.: — Ég get ekki rætt þetta. Ég
veit þetta ekki. En ég veit að ný-
fasistar i þinu landi njóta aðeins
fylgis 8% kjósenda og að hættan
sem steðjar að Italiu kemur frá
kommúnistum. Siðan seinni
heimsstyrjöldinni lauk höfum við
aðstoðað ýmis lýðræðisöfl i bar-
áttunni gegn hættunni sem stafar
af kommúnistunum. betta höfum
við gert i 25, nei 30 ár.
F.: — Og árangur þessarar að-
stoðar, Colby, er sá að kommún-
istar eru i þann veginn að komast
i rikisstjórn. Fylgi þeirra eykst i
hverjum kosningunum á fætur
öörum. Svaraðu nú i einlægni:
finnst þér öllu þessu fé vel variö?
Finnst þér leyniþjónustan þin
hafa haft árangur sem erfiði?
C.: — Við eyðum yfirleitt ekki
peningum i vitleysu. bú getur
ekki dæmt út frá aðeins einni for-
sendu, svo sem úrslitum siðustu
kosninga á ltalíu. Verið getur að
starfsemi Bandarikjanna á Italiu
siðan heimsstyrjöldinni siðari
lauk hafi ekki veriðalfullkomin en
hún hefur verið gagnleg, jákvæð.
Hún hefur birst I Nató, Marshall-
aðstoöinni og CIA. begar ég var i
Róm árið 1953 ók fólk um á vesp-
um. Nú ekur það bilum. Lifskjör
ykkar nú eru betri en þau væru ef
kommúnistar hefðu stjórnað
landinu frá 1948. Eða 1960. Venju-
legur itali hefur það betra en
venjulegur pólverji. betta sýnir
að stefna og starf Bandarikjanna
á Italiu hefur ekki byggst á mis-
skilningi. Við höfum unnið gott
starf. bið italir sjáið alltaf heims-
endi framundan. Arið 1955 sögðuð
þiö aö ttalia væri að fara á haus-
inn, rikisstjórnin væri einskis nýt,
vonlaus. Núna heyri ég sömu
raddirnar og 1955. En þið fóruð
ekki á hausinn þá og þið farið
heldur ekki á hausinn núna þvi
það eru til góðir italir.
F.: — Areiðanlega ekki skjól-
stæðingar þinir, Colby.
C.: — Ég er að tala um alþýðu
manna.
F.: — Segðu mér, Colby, hvaöa
mann féll þér best við þegar þú
bjóst á ítaliu?
C.: — De Gasperi (forsætisráð-
herra á árunum 1945—53). Annars
vil ég ekki nefna nein nöfn. Ég má
það ekki. Aö auki kynntist ég ekki
ýkja mörgum. Ég var byrjandi i
starfi, hafði áhuga á að safna
upplýsingum og reyna að fylgjast
meö þvi sem var að gerast á
stjórnmálasviðinu vegna þess að
ég talaði itölsku. En ég get sagt
þér að þá var ég hlynntur sam-
starfi við vinstrimenn. Ég á við
sósialista. Ég virti þá og virði þá
enn þvi þeir eru sannir vestur-
evrópumenn. beir eru frjálslynd-
ir en stefna ekki að alræði eins og
kommúnistar. bað má reiða sig á
þá. Mér fannst þeir vitanlega
hafa gert stór mistök með þvi að
ganga i bandalag með kommún-
istum en ég hélt að þegar til
lengdar léti myndu þeir gefast
upp á þvi samstarfi. Staðreyndin
er hins vegar sú að á þessum tima
var samstarf við sósialista ekki
ofarlega á stefnuskrá Bandarikj-
anna.
F.: — Auðvitað ekki. Clare
Booth Luce var sendiherra ykkar.
Segöu mér, Colby, að hve miklu
leyti fór starf þitt fram innan
veggja sendiráðsins? Fer það enn
fram þar?
C.: — Að miklu leyti. Ég vann
mikið i sendiráðinu. Ég var póli-
tiskur sendiráðsfulltrúi. Við eig-
um ævinlega mikið samstarf við
sendiráðin. 1 gegnum þau fáum
við auðvitað mest af okkar upp-
lýsingum. Og Luce var góður
starfskraftur. bess vegna er ég
enn góður vinur hennar. Mjög at-
hyglisverð kona. Mjög hæfileika-
rik.
F.: — Já, einkum i þvi að hlut-
ast til um einkamál lands mins
eins og væri það bandarisk ný-
lenda. En CIA einskorðar starf
sitt ekki við sendiráðin erlendis
og á ttaliu. bað vita allir að SID
(italska leyniþjónustan) er útibú
CIA á ttaliu. Segðu mér nú.
Colby, með hvaða rétti njósnar þú
um mig heima hjá mér og notar
leyniþjónustu lands mins til þess?
Með hvaða rétti hlerarðu t.d. sim-
töl min?
C.: — En þannig afla ég mér
upplýsinga um allan heim. bað er
ekkert vont i sjálfu sér að vilja
skilja hvað er að gerast i heimin-
um, hvað fólk hugsar og aðhefst.
bað er ekki verið að gera innrás i
einkalif fólks. Markmiðið er að
athuga hvort þú ert með byssu til
að skjóta mig eða annað vopn til
að vinna mér mein og koma i veg
fyrir að þú getir beitt þvi. bú
spyrð: hefur ein þjóð rétt til að
framkvæma leynilega upplýs-
ingasöfnun i landi annarrar þjóð-
ar? bað eru lög i öllum löndum
sem banna það en samt sem áöur
Laugardagur 27. mars 1976 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 9
gerir hver einasta þjóð það fyrir
þvi. Hef ég þá rétt til að reyna að
komast að þvi hvað er á seyði til
að vernda land mitt? Já, siðferði-
legan rétt. Jafnvel þó það sé ólög-
legt.
F.: —bú segir m.ö.o. að það sé
ólöglegt en samt réttmætt að þú
njósnirum mig i minu eigin .landi
og beitir jafnvel fyrir þig leyni-
þjónustu lands mins i þvi skyni.
Er þetta rétt skilið?
C.: — baðerundirýmsu komið.
I sumum tilvikum er leyniþjón-
usta annars lands reiðubúin að
aðstoða þig. bað fer eftir þvi
hvaða stefnu fylgt er i hverju
landi. Stundum hafa tvær þjóðir
sameiginlegra hagsmuna að
gæta, þær hafa bundist samtök-
um og hafa miklar áhyggjur al'
ihlutun. bess vegna vinna þær
saman.
F.: — Er það rétt eða ekki að
árangursrikasta samstarf ykkar
við SID hafi verið mál Svetlönu,
dóttur Stalins? (bvi hefur veriö
haldið fram að CIA og SID hafi
fengið italskan höfuðsmann til að
smygla henni út úr Rússlandi)..
C.: — bessu get ég ekki svarað
Leyniþjónusta getur ekki ljóstrað
upp um samstarfsmenn sina. bú
getur ekki imyndað þér hversu
mikinn skaða uppljóstranirnar að
undanförnu hafa unnið viðsvegar
um heiminn. Hann er geysimik-
ill.Til er það fólk sem segir núna:
„Guð minn góður, get ég treyst
ykkur fyrir lifi minu og starfi eða
látið þið það leka til þingsins?”
Fólk hefur snúið við okkur baki,
fólk sem hefur unnið með okkur
hefur neitað að halda þvi áfram.
Erlendar leyniþjónustur hafa
m.a.s. sagt: nei, við létum ykkur
fá strangleynilegar upplýsingar
en nú fáið þið ekki meir. Við
misstum nokkra útsendara vegna
þess að þeir treystu okkur ekki
lengur fyrir leyndarmálum sin-
um.
F.: — Aðeins útsendara, ekki
skjólstæðinga?
C.: — Jú, lika þá. Bæði nýja
menn og þá sem lengi höfðu verið
hjá okkur. beir voru vonsviknir.
Við höfum barist fyrir þvi af
hörku að halda þessum nöfnum
leyndum. Af mikillihörku. Og það
hefur tekist. bað verð ég að segja.
En allt umtalið hefur skaðað okk-
ur Samt sem áður. Svona hlutir
gerast ekki hjá KGB. bað eru þó
nokkrir útsendarar frá KGB á
ttaliu og auðvitað margir italir
sem vinna fyrir þá lika. Samt
biður enginn KGB að skýra frá
nöfnum þeirra. Menn hafa allt á
hornum sér þegar CIA á i hlut en
KGB — enginn ásakar þá.
F.: — bú hefur rangt fyrir þér,
Colby. Við viljum hvorki hafa
ykkur né þá. Við erum dauðleið á
ykkur báðum.
C.: — Gott, gott. En eru komm-
únistarnir ykkar alveg saklausir
af viðskiptatengslum við Austur-
Evrópu? Bandarikjamenn og
sovétmenn fara ólikt að á ttaliu.
öll sovésk viðskipti fara um
hendur innflutningsaðila sem láta
ákveðinn hundraðshluta af ágóð-
anum renna til Kommúnista-
flokks ttaliu. Þetta er ágætis
kerfi, flókið en gott. Hvað myndir
þú segja ef ákveðið hlutfall af öll-
um viðskiptum itala við Banda-
rikin rynni til eins ákveðins
flokks?
F.: — bið þurfið þess ekki,
Colby. CIA sér um það, og sendi-
herrar eins og Graham Martin,
og Lockheed og Gulf...
C.: — bað er stórkostlegt
hvernig þú fléttar saman rökin og
kemst óbeint að þeirri niðurstöðu
að sovétmenn séu öndvegisfólk. t
Póllandi... ef þeir vilja ekki gera
það sem sovétmenn vilja að þeir
geri kemur sendinefnd frá
Moskvu, sest niður með miðstjórn
flokksins og segir henni að hafa
sig hæga og makka rétt. Viidiröu
að ttaliu væri stjórnað á þennan
hátt? En segjum svo að kommún-
istarnir séu saklausir með öllu.
Ætlið þið að hleypa þeim i rikis-
stjórn af þeirri ástæðu einni? Ætl-
ið þiö aö taka þá áhættu? Nefndu
mér eitt land sem horfið hefur inn
á braut kommúnismans og snúið
siðan baki viö honum. Nefndu
mér eitt! Aðeins eitt!
F.: — Colby, hvaö myndir þú
gera ef kommúnistar ynnu kosn-
ingar á ttaliu?
C.: — Nefndu eitt land! Aðeins
eitt! Rúmenia? Pólland? Tékkó-
slóvakia? Ungverjaland?
F.: — Svaraðu spurningu
minni, Colby, mynduð þið refsa
okkur með valdaráni eins og i
Chile?
C.: — En hvað ef engar kosn-
ingar yrðu nú haldnar eftir það?
Alveg eins og gerðist með Hitler
og Mússólini. Skilurðu ekki að
þeir virtu leikreglur lýðræðisins i
öll þessi ár meðan þeir voru i
minnihluta? Heldurðu virkilega
að þeir haldi áfram að vera lýð-
ræðislegir þegar þeir hafa náð
yfirhendinni?
„Blaðamenn
hafa dregið
upp ranga
mynd af CIA”
F.: — Ef til vill hefurðu rétt fyr-
ir þér. En ég minni þig á að það
eruð þið bandarikjamenn sem ýt-
ið þjóðum ævinlega i faðm
kommúnista. Það eruð þið sem
kaupið, mútið og verndið alla fas-
ista heimsins. Bandarikin, Colby,
eru stærsti framleiðandi komm-
únista i heiminum.
C.: — Þessu er ég ósámmála.
Þú segir þetta aöeins af þvi að þú
ert hlutdræg.
F.: — Hvað mynduð þið banda-
rikjamenn gera ef kommúnistar
kæmust til valda á Italiu?
C.: — Ég veit það ekki. Það er
hluti af stefnumótun bandarisku
stjórnarinnar.
F.: — Auðvitað veistu það. Nýtt
Chile?
C.: — Ekki endilega. Þetta er ó-
raunhæf spurning sem ég get ekki
svarað. I þessu eru svo margar ó-
þekktar stærðir.
F.: — Láttu ekki svona, Colby.
Væru Bandarikin i fullum rétti að
hlutast til um málefni ttaliu og
bera fyrir sig einhvern Pinochet
ef kommúnistar kæmust til
valda?
„CIA mútar
engum, heldur
aðstoðar menn
við að gera
það sem þeir
vilja sjálfir”
C.: — Þessu held ég að ég geti
ekki svarað. Ykkar Pinochet er
ekki i Ameriku, hann er á ttaliu.
F.: — Ég veit það. En hann þarf
ykkar með. An ykkar getur hann
ekkert gert. Colby, ég er að reyna
að fá þig til aö viðurkenna að
ttalía er sjálfstætt riki, ekki ban-
analýðveldi, ekki bandarisk ný-
lenda. En þú vilt ekki viðurkenna
það. Ég er einnig að reyna að
segja þér að þiö getið ekki hagaö
ykkur eins og alheimslögregla.
C.: — Leyfðu mér að útskýra
þetta. Eftir fyrri heimsstyrjöld-
ina kom mikill afturkippur i
bandarisk stjórnmál. Við sögðum
að striðið hefði verið ranglátt og
illa háö, og við héldum að okkur
höndum um hrið. Við minnkuðum
herinn svo hann varð aðeins fá-
mennari en sá rúmenski, 150 þús-
und manns, og við ákváðum-að
reka opna utanrikisstefnu. Utan-
rikisráöherrann leysti upp leyni-
þjónustuna og sagði að séntil-
menn læsu ekki bréf hver til ann-
ars. Við héldum að við fengjum
að lifa i heimi séntilmanna og
þyrftum ekki að blanda okkur
framar i utanrikismál annarra.
Þá fóru vandræðin að gerja i
Evrópu en við höfðumst ekki að.
Siðan sauð upp úr i Mansjúriu og
við hreyföum okkur ekki. Loks
sprakk blaðran á Spáni og enn
héldum við að okkur höndum. En
þetta gafst ekki vel og efnahags-
lifið varð fyrir áföllum. Einræðis-
herrar spruttu upp og þóttust geta
ráðskast með málefni nágranna
sinna. Þá hófst seinni heimsstyrj-
öldin og eftir hana gerðist það
sama og eftir þá fyrri. Arið 1945
leystum við aftur upp leyniþjón-
ustu okkar, OSS, og sögðumst
vilja frið. En þá hófst kalda strið-
ið og ljóst varð að Stalin ógnaði
Grikklandi, Tyrklandi, tran. Við
drógum okkar lærdóma af þessu
og breyttum i samræmi við þá.
Við endurskipulögðum öryggis-
þjónustu okkar og við héldum út-
þenslustefnu sovétmanna i skefj-
um með Nató, með Marshall-að-
stoðinni og með CIA. Frjálslyndir
og ihaldsmenn tóku saman hönd-
um og sáu að þeir þurftu að koma
til hjálpar. Ég var i hópi frjáls-
lyndra. Ég hafði verið róttækur
sem strákur...
F.: — Hvernig i veröldinni
forstu að þvi að breytast svona
mikið?
C.: — Clemenceau sagði að sá
sem ekki er róttækur i æsku væri
tilfinningalaus en sá sem ekki er
ihaldssamur á efri árum væri vit-
laus. En leyfðu mér að halda
áfram. Nató gekk vel. Það tókst
að stemma stigu við sovéskri
útþenslustefnu. Undirróðursáætl-
anir kommúnista voru kæfðar i
fæðingu. Allt þetta var gert án
þess a_ð einræði kæmist á. Hér
börðust ekki hægri og vinstriöfl.
Þetta var leit að lýðræðislegri
lausn. Og CIA hlaut bandaríska
utanrikisstefnu i heimanmund.
Við ákváðum að neyta allra
bragða til að verja frelsið. I
þeirri baráttu gerðist það sums
staðaraðleiðtogartóku sér meira
alræðisvald en fólki likaði.
F.: — Frá Franco hershöfð-
ingja til Caetano, frá Diem til
Thieu, frá Papadopoulos til
Pinochet, svo ekki sé minnst á
alla fasisku einvaldana i
Suður-Ameriku, svo sem brasi-
lisku pyntingameistarana. Svo að
i nafni frelsisins studduð þið alla
þessa menn sem gengu af frelsinu
dauðu á sinum vigstöðvum.
C.: — Þetta er ekki ósvipað þvi
sem gerðist i striðinu. Þá studd-
um við Stalin gegn annarri og
verri ógnun. A sama hátt og við
unnum með honum vinnum við
nú... hérna.... stundum verðum
við að vinna með fleirum en okk-
ur likar. Var ekki kommúnis.minn
mesta hættan á sjötta árautgn-
um? Ef við styðjum einhvern ein-
ræðisherra gegn ógnum
kommúnismans gerum við það
með þá von i huga að hann eigi
eftir að breytast i lýðræðissinna
með timanum. Þegar kommún-
istar eiga i hlut er hægt að gefa
upp alla von. Stjórn min viður-
kennir stjórn Pinochet i Chile sem
einu lögmætu stjórn landsins.
Pinochet hyggur ekki á heims-
yfirráð. Enginn hefur áhyggjur af
honum.
F.: — Ég skal benda þér á
hverjir hafa áhyggjur af
Pinochet, Colby. Þeir chilenar
sem hafa verið fangelsaðir, of-
sóttir, pyntaðir og myrtir af
Pinochet undanfarin þrjú ár. 1
öðru lagi þeir sem i raun unna
frelsinu en láta sér ekki nægja að
flagga þviorði eins og þú. I þriðja
lagi ibúar þeirra landa sem sú
hætta vofir yfir að þau verði nýtt
Chile, til dæmis mitt.
C.: — bú gerir mér rangt til
með þvi að velja Chile sem dæmi.
Ef þú lest skýrslu þingsins um
Chile vandlega...sérðuaðfrá 1964
studdum við lýðræðissinnaða
miðflokka gegn manni sem leit á
Castro og kommúnistana sem
sina bestu vini. CIA átti engan
þátt i aö steypa Allende árið 1973.
Lestu neitun mina i skýrslunni
þar sem ég segi ,,að frátöldu sex
vikna skeiði i árslok 1970”.
F.: — Já, i nóvember 1970
kallaði Nixon Richard Helms
(fyrrverandi yfirmaður CIA) á
sinn fund og skipaði honum að
undirbúa valdarán til að steypa
Allende sem þá hafði nýlega unn-
ið kosningarnar.
C.: — Þetta stóð aðeins i sex
vikur... og okkur mistókst... Eftir
þetta komum við hvergi hærri.
F.: — Ekkiþað? Segðu mér frá
verkföllunum sem þið fjármögn-
uðuð i þvi skyni að kippa fótunum
undan stjórn Allendes. Segðu mér
frá ihlutun ITT.
C.: — Gott og vel, við sendum
þeim dálitið fé. Það var að mig
minnir 10 þúsund dollarar...
Valdráðin var gert vegna þess að
Allende var að eyðileggja
chilenskt þjóðfélag og efnahagslif
með þvi að haga sér ólýðræðis-
lega. Hæstiréttur Chile, þingið og
umboðsmaður þess voru sam-
mála um að Allende hefði brotið
gegn stjórnarskránni. Hann hafði
mas. beitt fjölmiðla andstöðunn-
ar þvingunum...
F.: — Hvað? Ertu genginn af
göflunum, Colby. Þú getur ekki
beitt slikum sögufölsunum. Fjöl-
miðlar andstöðunnar gerðu
Allende lifið leitt fram á siðasta
dag.
C.: — Andstöðublöðin áttu i
miklum erfiðleikum á valdatima
hans. Og að halda þvi fram að
Allende hafi verið lýðræðissinni...
ja, það er þin skoðun. Hann
sagðist sjálfur vilja bæla alla
andstöðu niður. Hann var öfga-
maður og kúgari.
F.: — Ef allar þinar upplýs-
ingareru af þessu tagi, Colby, þá
fer maður að skilja af hverju CIA
gerir sig svo oft að athlægi. bú
segst berjast i nafni lýðræðisins
og því langar mig að spyrja:
Hafði Allende ekki rétt til að
stjórna landinu eftir að hafa unn-
ið kosningar á lýðræðislegan
hátt? Já eða nei... vertu ekki
svona þögull, Colby svaraðu mér.
C.: — Vann Mússólini' ekki
kosningar? Var Hitler ekki kosinn
i embætti kanslara Þýskalands?
F.: — Þetta kalla ég falsrök. Þú
veist að þessar kosningar voru á
engan hátt frjálsar. Og þú getur
ekki sett mjafnaðarmerki milli
Allende og Mússólini og Hitlers.
Það eru hreinar öfgar, Colby.
C.: — Ég er enginn öfgamaður.
Ég tnii á vestrænt og frjálslynt
lýðræði.
F.: — 1 hverju birtist sú trú? 1
moröum, Colby? Segðu mér frá
norðinu á Schneider hershöfð-
ingja i Chile.
C.: — CIA hafði mjög litil
áfskipti af morðinu á Schneider
hershöfðingja. Þú sérð það i
skýrslu þingsins. Samtökin sem
stóðu að morðinu fengu ekkert fé
frá CIA. Þú ert haldin algjöru
ofsóknarbrjálæði þegar CIA á I
hlut. Þaö eruð þið, blaðamennirn-
ir, sem dragið upp ranga mynd af
CIA. CIA er hæfasta leyni-
þjónusta heimsins en þið reynið
allt hvað þið getiö til að sverta
Bandarikin. Auðvitað hafa ýmsir
fallið i valinn af völdum starfsemi
okkar. Bæði okkar menn og and-
stæði.ngar okkar. En við höfum
ekki skipulagt neinar morðtil-
raunir. Ég þekki starfsmenn
mina, þeir eru góðir bandarikja-
menn, sannir þjóðernissinnar
sem berjast til að verja land sitt
Það er réttur þeirra, réttur okk-
ar, að vernda frelsið i heimin-
um...
F.: — Af orðum þinum mætti
halda aö CIA væri skátafélag þar
sem félagarnir sitja öllum stund-
um á bókasöfnum viö lestur á
bókum ogræðum. Tölum ialvöru.
1 fyrsta lagi eruð þið njósnarar.
C.: — Biddu nú hæg. Já, hér
áöur fyrr var starf leyniþjónustu
fólgiö I njósnum i hefðbundnum
stil. Mata Hari og allt það. Núna
felst það I söfnun upplýsinga úr
blöðum, útvarpi, bókum og ræð-
um. Þessum upplýsingum er
safnað saman og sérfræðingar
látnir rannsaka þær. Við það er
beitt rafeindatækni, tölvum oþh.
tækni.
F.: — bað getur veriö aöCIA sé
svona að einhverju leyti. En
stofnunin er einnig annað og
verra, skuggalegra. Hún er
pólitiskt afl sem á laun skipulegg-
ur valdarán, samsæri og morðtil-
raunir. Skuggastjórn sem refsar
öllum þeim sem andstæðir eru
hagsmunum Bandarikjanna.
C.: — Það sem þú átt við nemur
5% af fjárhagsáætlun okkar.
Aöeins 5% fara i hvers kyns
pólitiska og hernaðarlega starf-
semi.
F.: — Já, en það er ekki málið
hversu mikið er fjármagnaö og
hve mörgum er mútað til að gæta
hagsmuna ykkar — sem oft eru
Framhald á bls. 14.
„Þaö hefur
enginn áhyggjur
af Pinochet”
„CIA átti engan
þátt í að steypa
Allende”
„CIA hefur aldrei
myrt neinn”
(Anarkistinn
Felfrinelli sem
ítalskir
nýfasistar myrtu)
Eg lýg aldrei