Þjóðviljinn - 01.11.1979, Blaðsíða 8

8 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 1. nóvember 1979
Fimmtudagur 1. nóvember 1979 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 9
á dagskrá
Á því skeiði sögu, sem mannfræðingar
kenna við siðmenningu hefur valdhöfum
lærst að vísust leið til að gera þá kúguðu
auðsveipa er að bæla í þeim kynhvötina
og beina henni inn á aðrar brautir
Vésteinn
Lúðvíksson:
Jafnrétti, kynlíf
og fleira gott
I grein sem Soffia Guömunds-
dóttir á Akureyri skrifar hér i
blaöið 24. október koma fram
sjónarmið sem eru sjaldgæf hér á
landi og ég minnist ekki aö hafa
áöur séö á prenti. Eftir aö hafa
gert stutta grein fyrir ófremdar-
ástandi i jafnréttismálum segir
Soffi'a: „Þaö þarf aö leita allt
aftur til áranna eftir byltinguna f
Rússlandi 1917 til þess aö finna
verulega marktækt framlag af
hálfu verkalýösstéttar og sósial-
ista i átt til breytinga aö þessu
leyti. — Þeir, sem þá voru á
dögum, sáu þaö réttilega, aö þaö
þurfti aö leggja til atlögu viö fyrri
lifsform, ef takast ætti aö
umbreyta samfélaginu og skapa
jafnrétti milli kynjanna.”
Fyrr og nú
Þaö er einsog aö koma úr
gróöurhúsi út undir bert loft aö
hverfa um sinn frá jafnréttisum-
ræöum siöustuáraoggægjast i rit
Alexöndru Kollontæ og fleiri rót-
tækra sem létu þessi mál til sin
taka i byrjun aldarinnar.
Munurinn er meðal annars fólg-
inn i ólikri afstööu til „fyrri lifs-
forma”, hjónabands og fjöl-
skyldu. Kollontæleitsvo á, aöfor-
senda algers jafnréttis væri ekki
aöeins frelsun verkalýösins
undan aröráni kapitalismans,
heldur þyrfti lika aö útrýma
öllum þeim stofnunum sem
viöhalda kúgun kvenna, kynja- og
stéttamisrétti. Þarmeö var
hjónabandinu gefiö langt nef og
heföbundnum fjölskylduformum
óskaö útá ruslahauga sögunnar.
Þessi sjónarmiö voru órjúfan-
legur hluti af baráttu róttækrar
verkalýöshreyfingar og áttu sér
hugmyndarætur hjá útópiskum
sósialistum og anarkistum ekkert
siöur en KarB Marx (sem gaf
þessum málum ekki mikinn
gaum). Hvorki Bolsévika-
flokkurinn né hiö frumstæöa
Rússland reyndust góöur jarö-
vegur fyrir þennan boöskap sem
grófst undir stalinismanum og
skautekki upp aftur fyrren um og
eftir 1968. Þá haföi róttæk jafn-
réttisbarátta varla veriö til I ára-
tugi.
Nýja jafnréttishreyfingin á sin
heimkynni meöal hinnar mennt-
uöu millistéttar og hefur ekki
nema aö takmw-kuöu leyti náö til
verkafólks og verkalýös-
hreyfingar. Stór hluti hennar er
borgaralegur i þeim skilningi, aö
hann litur ekki á kapitalismann
sem undirrót kynjamisréttis,
þvertá móti sé hægt aö vinna bug
á þvi innan marka hans, engin
spurningarmerki eru sett viö
hjónabandið, kjarnafjölskylduna
og heimiliö sem hornstein sam-
félagsins, aöeins verkaskipting-
una innan þessara stofnana. Þó
ástæöulaust sé aö gera litiö úr
árangri þessa hluta jafnréttis-
hreyfingarinnar, ætti þaö aö
liggja hver jum sósialista i augum
uppi aö hann er hvorki né getur
oröiö fullnægjandi. Konur i
borgara- og millistétt hafa aö
nokkru fengiö viöurkenndan rétt
sinn til sjálfstæös llfs innan þess
ramma sem rikjandi skipulag
setur þeim. En meöal verkalýös-
stéttarinnar er allt svipaö og
áöur. Og kúgunarmynstrin i
öllum stéttum hafa ekki breyst i
neinum meginatriöum.
A meöan markiö var ekki sett
hærra en aö hrófla viö nokkrum
yfirborösatriöum kynjamisréttis-
ins var auövelt fyrir konur úr
öllum stéttum aö taka höndum
saman. Þessi reyndist raunin hér
á landi I byrjun þessa áratugs,
hápunkturinn og um leiö endalok
þessa skeiös var kvennafri-
dagurinn 1975. Nú viröist mér
sem margir, þar á meöal Soffia,
horfi aftur til þessara tima meö
mikilli ef tirsjá oghaldi jafnvel aö
þeir geti runniö upp aftur meö
sömu fcrmerkjum. En i stétt-
skiptu samfélagi, þar sem ein
aöaldriffjööurini gangverkinu er
arörán manns á manni, er óhugs-
andi aö mjög viötæk samstaöa
náist til lengdar nema um auka-
atriöi. Þegar kemur aö kjarna
málsins segja stéttahagsmun-
irnir og hugmyndafræöin til sin
og hver hleypur til sins heima.
Sumar þeirra sem áberandi voru
áöur i jafnréttishreyfingunni eru
nú komnar i prófkjör hjá Sjálf-
stæðisflokknum og lofa kapitaliö
af engri minni ákefö en Albert og
Geir, greinilega sldtsama um
kynsystur sinar 1 verkalýösstétt.
Þaö er rétt sem Soffia segir, aö
borgarastéttin er ekki ein um þaö
aö kúga kvenfólk. Máliö er
flóknara. Enhúnviröist ekki telja
þaös vo flókiö aö til mála komi aö
konur geti kúgaö konur. Hún
hefur áhyggjur af þvi „hvernig
konum reiöir af I þeirriorrahriö á
stjórnmálasviöinu sem nú er
framundan” og drepur á „hvern-
ig jafnréttinu er háttaö i borgara-
flokkunum”. Ekki ætla ég aö
þræta fyrir aö borgaralegum
konum sé haldiö niöri. En á þessu
máli er önnur hliö. Semsé: getur
þaö veriö baráttumál sósialista
aökoma borgaralegum konum til
áhrifa og valda fremur en
borgaralegum körlum? Eöa er til
aö mynda Ragnhildur Helga-
dóttir betrii kúgunarhlutverkinu
gagnvart verkalýönum en flokks-
bróöir hennar Geir Hallgrims-
son? Og ef sú er raunin, hver er
þá bættari?
Kynlifssiðan mikla
Sú tviskipting jafnréttis-
hreyfingarinnar i borgaralega og
sósialiska, sem orðin er veruleiki
erlendissem hérlendis, hefur sett
mark sitt á Jafnréttissiöu Þjóö-
viljans ekki siöur en Rauösokka-
hreyfinguna sem aö henni
stendur. A siöunni hefur aö
undanförnu veriö leitast viö aö
setja þessi mál i stéttarlegt sam-
hengi og skoöa þau frá öörum
sjónarhornum en áöur tiökaöist.
Stundum hefur þetta tekist meö
ágætum, stundum veriö I þvi
nokkurt tómahljóö, meöalút-
koman hefur þó tvimælalaust
verið fyrir ofan þann standard
sem aö öllu jöfnu er á blaöinu i
heild. Og þrátt fyrir aö margir
lesendur þess séu greinilega
orönir þreyttir á pólitik yfirleitt,
held ég aö enginnheföi oröiö til aö
kvarta ef aöstandendur siöunnar
heföu ekki gerst svo ósvifnir aö
hleypa þar inná gafl verkakonum
svo frumstæöum aö þær hafa ekki
ennþá lærtaö tala tæpitungu. Ein
jós úr brunni sins dónaskapar yfir
verkalýösforystuna, önnur yfir
Alþýöubandalagiö og sú þriöja
var svo blygöunarlaus aö tala af
vandlætinguum hégómlegan lax-
veiöimann. Þá var mælirinn
fullur.
Nú er þaö ekki ný bóla á lslandi
aö fólk rjúki upp meö helstu
afurðir sinnar sálargöfgi finnist
þvi vegiö aö blaöi sinu og flokki.
Enhérgeröusttiöindifróölegri en
i meöaliagi. Af öllum skammar-
og niörunarmöguleikum islenskr-
ar tungu var ekki hægt aö finna
neitt verra en oröiö kynlífssiöa
meö tilheyrandi aödróttunum um
klám og kynvillu.
Vissulega heföi veriö i þessu
glóra ef viöfangsefni siöunnar
heföi veriö kynlif, en svo hefur
ekki veriö nema aö mjög litlu
leyti einsog sýnt hefur veriö fram
á hér I blaöinu. Nafngiftin er til
komin vegna þess aö á okkar
margrdmuöu „velmegunar-
timum” er til fólk svo fátækt aö
þaö upplifir kynlif sem neikvætt,
eitthvaö i ætt viö skömm og viö-
bjóö.
Þetta finnst mér dapurlegt
timanna tákn. Og svo ég bæli nú
einusinni striöni mina og stráks-
skap og gerist sá ábyrgöarfulli
umbótasinni sem ég er auövitaö i
hjartanu, þá legg ég til aö Þjóö-
viljinn, sivökull málsvari hinna
bágstöddu, geri tilraun til aö
vinna bug á þessari örbirgö meö
þvi aö hefja kynlifsfræöslu, ekki
vikulega heldur daglega, og ætli
henni ekki minna rými en iþrótt-
um sem flestirgeta vonandi veriö
sammála um aö eru ómerkilegar
miöaö viö þessa undirstööu
mannlifsins. 1 bjartsýni minni
trúi ég þvi aö þessi sálarkreppa
séekkisvolangtaftur I miöiidum
aö á henni megi ekki vinna meö
látlausri upplýsingu um oll blæ-
brigöi okkar margslungna
undurs.
Ég tek þaö skýrt fram aö ég er
ekki aö mæla meö Silju Aöal-
steinsdóttur til verksins.
,,Það hefnir sin”
A þvi skeiöi mannkyns-
sögunnar sem kimileitir mann-
fræöingar kenna viö siömenningu
hefur valdhöfum lærst, aö þaö er
visasta leiöin til aö gera þá kúg-
uöu auösveipa aö bæla I þeim
kynhvötina og beina henni siöan
inná aörar brautir, hjá Hitler var
þetta opinbert stefnuskráratriöi.
Til aö þessu sé nú sem hagan-
legast komiö I kring hefur á
löngum ti'ma oröiö til flókiö kerfi
sem gerir ráö fyrir þvi aö kúgaöir
sjái aö mestu um kúgun slna aö
þessu leyti.Höfuövettvangurinn
er fjölskyldan, ekki aö ástæöu-
lausu nefnd hinum fegurstu
nöfnum. Sem útungunarstöð fyrir
hlýöiö vinnuaf 1 er hún veigamikill
hluti hins borgaralega rikis.
Aöalhlutverk uppalandans innan
fjölskyldunnar er aö öllu jöfnu
ætlað konum, þær eiga aö inn-
prenta börnum sinum viöteknar
dyggöir I hugsun og framkomu og
fer þá ekki hjá þvi aö þær láti
sjálfar á sjá, er þarna komin ein
skýringin á þeirri yfirgengilegu
ihaldssemi sem einkennir svo
margar konur, ekki sist þær
kúguöustu.
Ef takast á aö útrýma kynja-
misrétti og kynjaf ordómum
veröur aö leggja til atlögu gegn
fjölskyldunni i sinni núverandi
mynd. Sama gildir um hjóna-
bandið. Kynferöislegur einka-
eignaréttur er viöurstyggð sem
bitnar á báöum kynjum en þó öllu
ver á konum, sérlega vel til þess
fallinn aö murka úr þeim þaö sem
þær kunna aö eiga eftir af virö-
ingu fyrir sjálfum sér og eigin
llkama.
1 viötali viö Sunnudagsblað
Þjóöviljans 21. október segir
ónefnd kona úr verkalýösstétt, 37
ára gömul og sex barna móöir, aö
eiginmaöurinn sé „nú ævinlega
súr og niöurdrepandi, situr viö
eldhúsboröiö á kvöldin, drekkur
og þegir. Kynlif? Já, þaö vill
hann. En ég hef enga ánægju af
þvi. Eölilega. Ég haföi þaö, en ég
er nú oröin gjörsamlega til-
finningalaus. Ég held aö
karlmenn vilji sofa hjá, hvernig
sem á stendur, lika þó þeir fyrir-
liti konuna. Og ég hef sagt honum
að kynkuldi kvenna sé körlunum
aö kenna. Viö veröum kaldar
þegar ekkert tillit er tekiö til
okkar og viö bara notaðar. Neita
honum? Þaö þýöir ekkert. Þaö
hefnir sin.”
Þaö væri freistandi aö loka
augunum og reyna aöimynda sér
aö þetta sé ýkt og þar aö auki alls
ekki dæmigert fyrir hjónabönd i
neinni stétt. En þvi miður: vit-
neskja héöan og þaöan bendir til
aö þessu likt sé nær þvi aö vera
regla en undantekning. Og er von
til þess aö börnin, sem alast upp
viö þetta og mótast af þvi, muni
siöarmeir eiga auövelt meö aö
mynda ástasambönd sem standa
undir nafni? Er ekki fullteins lik-
legt aö mynstriö endurtaki sig?
Þetta er auövitaö kynlifsmál,
og jafnréttishreyfing sem leiöir
þau hjá sér er jafn vis meö aö sitja
föst á sama staö og sú sem tekur
ekki miö af þvi aö viö lifum i
kapltalisku samfélagi. En einnig
á þessu sviöi finnst mér gamla
jafnréttishreyfingin standa þeirri
nýju framar. Hjá Kollontæ, Reich
og fleirum er kynhvötin ekki
neinn vandræöagripur sem
mannkyniö veröur aö dragnast
meö til æxlunarverka og tauga-
slökunar á laugardagskvöldum,
heldur i' senn uppspretta og
möguleiki (il frjórrar lifsnautnar.
Reykjavik prófkjörshelgina
miklu
Vésteinn Lúöviksson
Samtök herstöðvaandstæðinga
Umsjón:
Arthur Morthens
Björn Br. Björnsson
Gunnar Karlsson
Haukur Sigurösson
Vilborg Harðardóttir
Skrifstofa Samtaka herstöðvaand-
stæðinga að Tryggvagötu 10 er opin alla
virka daga frá kl. 17 til 19. Þar er á
boðstólum margvislegt útgáfuefni
Samtakanna s.s. bækur, bæklingar,
veggspjöld, merki o.fl. o.fl. Eru menn
hvattir til að líta inn ella slá á þráðinn (S.
17966). Þá má minna á girónúmer
Samtakanna, 30309-7, sem ætíð er f jár
vant.
Hvað er brýnast?
í þetta sinn halda Samtök her-
stöðvaandstæöinga landráöstefnu
sina I miöri kosningabaráttu til
alþingis. Vel getur verið aö ein-
hver þykist þvi hafa þarfari
stjórnmálastörf aö vinna þessa
helgi en aö sitja ráöstefnu um
brottför hersins sem þvi miður
viröist hreint ekki framundan á
næstu mánuðum. Starf her-
stöövaandstæöinga hefur oft átt
erfitt uppdráttar þegar kosningar
eru i nánd, liklega af þvi aö marg-
ir virkir liösmenn hafa taliö þaö
brýnna verkefni I bráöina aö
berjast fyrir sigri flokksmanna
sinna i alþingiskosningum. Þaö er
rétt mat ef fólk horfir á þaö
markmið eitt aö koma ákveönum
mönnum inn á alþingi. En þaö er
rangt mat ef hugleitt er til hvers
viö yfirleitt reynum aö koma ein-
um inn á alþingi og hindra kosn-
ingu annars. Þaö er til afskaplega
Frá liöinni landsráöstefnu
Landsráðstefna er
kosningaráðstefna
litils aö sækja svo fast kosningu
manna og lista og flokka aö
baráttumálin gleymist. Það ætti
aö vera okkur herstöðvaand-
stæðingum fast i minni einmitt
nú.
Vígstaða á þingi
A siðastliönu ári biöu her-
stöövaandstæöingar mesta ósigur
á samanlögöum ferli sinum. 1
fyrsta sinn var mynduö rikis-
stjórn á vinstri væng alþingis án
þess aö hún færi af staö meö
nokkur fyrirheit um brottför
hersins. Við þaö misstu her-
stöðvaandstæöingar i rauninni
mikiö af vigstööu sinni á alþingi.
Eftir það munu hálfdeigir fram-
sóknarmenn og ennþá deigari
kratar eiga erfitt meö aö skilja aö
þaö sé nauösynlegt aö heröa sig
upp i herstöövamálinu til þess aö
koma á samstarfi viö Alþýðu-
bandalagiö. Einhverjir munu
vafalaust draga af þessu þá
ályktun að þaö sé vonlaust aö
sækja herstöðvamáliö á vettvangi
þingræöisbaráttunnar. Aörir
munu átta sig á þvi aö sigur I
máli okkar er óhjákvæmilega
öörum þræöi kominn undir vilja
alþingismanna.
Andvaraleysi
Viö nánari athugun kann lika að
koma I ljós aö ósigur okkar her-
stöövaandstæöinga á þingræðis-
sviöinu sé aö einhverju leyti af-
leiöing áf andvaraleysi okkar
sjálfra. Kosningabaráttan i fyrra
snerist einhliöa um kjaramál og
verðbölgustríö, og margur góöur
herstöövaandstæöingur tók aö
lita á smáa sigra i þeim málum
óþarflega stórum augum i
samanburöi viö þaö mikla mál
sem viö berjumst fyrir. Stjórnar-
myndunin i kjölfar kosninganna
var — að vlsu ekki óhjákvæmileg
— en afar áleitin afleiöing kosn-
ingaúrslitanna, og þannig var
einhverjum versta NATO-dindli
islenskra stjórnmála lyft I sæti
utanríkisráðherra, og það af fólki
sem haföi lagt á sig ómælt erfiöi I
baráttunni fyrir brottför hersins.
Herstöövamálinu var fórnaö. En
fyrir hvaö var þvi fórnaö? Hvar
eru sigrarnir i kjaramálum og
verðbólgumálum sem áttu aö
vinnast I staöinn? Hefur ekki
komiö i ljós aö þeir sem ekki eru
tilbúnir aö losa okkur viö herinn
þeir eru ekki heldur tilbúnir aö
vinna af einlægni gegn öörum
meinsemdum i islensku þjóö-
félagi?
Eina baráttumálið
Þetta heföi getaö farið ööruvisi
ef fólk heföi áttað sig á þvi aö
brottför hersins er eina róttæka
baráttumálið sem er verulega á
dai»skrá i islenskum stjórnmálum
eins og nú stendur. Þróttmikiö
starf herstöövaandstæöinga sið-
ustu mánuöi er merki þess aö æ
fleiri séu aö gera sér þetta ljóst.
Og á ráðstefnunni um næstu helgi
veröum viö aö gera betur en
nokkru sinni fyrr. Munum aö þaö
er tilgangslaust puö aö vinna aö
kosningu manna til alþingis ef viö
sýnum þeim ekki vilja okkar i
þeim málum sem einhverju
skipta. Fjölsótt, athafnasöm og
samstillt landráöstefna er besta
og varanlegasta framlag okkar til
kosningabaráttunnar. Ekki af þvi
aö hú fleyti einum né neinum
inn á þing, heldur af þvi aö hún
veröur væntanlegum alþingis
mönnum áminnig um aö her-
stöövamáliö er ekki gleymt, og
engum alþingismanni veröur
þolaö aö gleyma þvi. Þaö er enn
sem fyrr stórmál islenskra
stjórnmála og veröur þaö uns yfir
lýkur. -gk.
Samþvkktir og hvemig
þeim er fyigt eftir
Viö ræddum viö Guömund
Georgsson um væntanlega
landsráöstefnu Samtaka
herstöövaandstæöinga, en Guö-
mundur er einn þeirra sem hafa
undirbúiö ráöstefnuna.
Þjóöv. Hver veröa aöalmál
ráöstefnunnar?
Guömundur: „A væntanlegri
landsráöstefnu veröa þrir aöal-
málaflokkar: 1. Starfsáætlun
næsta starfeár og svo undir-
flokkarnir. 2. Baráttuleiöir og
starfshópar og 3. Aróöurs- og
útgáfumál. Þetta eru gamalkunn
efni frá fyrri landsráöstefnum.
Nú veröa menn aö velta fyrir sér
hvaöa baráttuleiöir séu vænlegar,
svo aö starfsáætlun standist
nokkurn veginn og árangur
starfsins veröi greinilegri. A
siöustu landsráöstefnu var
samþykkt aö þessu máli skyldi
unniö fylgi innan verkalýöshreyf
ingar. Einnig var samþyklft aö
herstöövaandstæöingar beiti sér
fyrir þjóöaratkvæöagreiöslu um
herstöövamáliö og veru okkar i
Nato. Hvorugu þessu máli hefur
veriö fylgt eftir i samræmi viö
samþykktir. Réyndar má seg ja aö
hugmyndin úm þjóöaratkvæöa-
greiöslu hafi litið veriö kynnt enn
meöal liösmanna samtakanna og
þvi er enn óráöiö, hvort liösmenn
vilja berjast fyrir þessu eöa ekki.
Þaö er þvi ekki nóg aö gera
itarlegar og gáfulegar sam-
þykktir á landsráöstefnu, ef þeim
er siöan ekki fylgt eftir i verki.
Hugsanlegt er aö taka saman
dagskrá og fara meö á vinnu-
staöi. Þá þarf einnig að athuga
hvernig virkja beri starfshópa og
skapa þeim nýjan grundvöll”.
Þjóöv. Veröur boöiö upp á
skemmtiefni á ráöstefnunnni?
Guömundur: „Já, heldur betur.
Kvöldvaka veröur á laugardags-
kvöldiö. Pétur Gunnarsson mun
ávrpa stefnugesti. Leikarar frá
Alþýöuleikhúsinu ásamt
nokkrum öörum munu lesa ljóö
og syngja viö tónlist eftir Sigurö
Rúnar Jónsson sem aðstoöar
ásamt hljóöfæraleikurum úr
Sinfómuhljómsveitinni. Vésteinn
Lúöviksson les kafla úr óbirtri
skáldsögu sem ber heitið Eirikur
Striösson, og þá mun Silja Aöal-
steinsdóttir syngja. Viö megum
eiga von á trúbadúr, flutt veröur
dæmisagan Goggunarleiöin,
Guömundur Georgsson
smásagan Litil fiskisaga eftir
Ninu Björk og svo er sjálfsagt aö
kyrja baráttusöngva milli
atriöa. Ég vil aö siöustu hvetja
alla herstöövaandstæöinga á
Stór-Reykjavikursvæöinu til aö
sækja ráöstefnuna og þá dreif-
býlismenn sem sjá sér fært aö
mæta I Félagsstofnun”.
-hs.
Verið er að
drepa íslensku
barnabókina
Armann Kr. Einarsson hefur
sett sögur á prent i fimmtiu ár.
Þritugasta barnabókin sem hann
skrifar var aö koma út fyrir
skemmstu hjá Helgafelli. Hún
heitir Goggur vinur minn og ger-
ist um borö I islensku varöskipi I
þorskastriöinu.
Saga úr
þorskastríðinu
— Þessi saga styöst aö mestu
viö raunverulega atburöi sagöi
Armann. Aöalsöguhetjan er 15
ára messadrengur sem kemst I
sina fyrstu sjóraun I forföllum
annars.
En þotta er aö sjálfsögöu skáld-
saga þótt stuöst sé viö atburöi á
vordögum 1976. Ég læt söguper-
sónuna bjarga jafnaldra slnum
sem hrekkur fyrir borö á herskipi
og þaö atvik er aö sjálfsögöu til-
búningur. En þaö veröur til þess,
aö þessir tveir drengir geta sagt
hver öörum hug sinn um þetta
striö, sem heföi ekki þurft aö
vera.
Nú hef ég ekki veriö sjómaöur
og ég skal ekki neita þvi, aö af
þeim sökum er mér nokkuö erfitt
aö skrifa bók sem gerist á sjó.
Bækurnar veröa aö vera trúverö-
uglegar, þvi aö börn eru sem les-
endur fundvis á rökleysur og veil-
ur I frásögn.
Aldur?
— Fyrir hvaöa aldur skrifar
þú?
— Mér finnst aö bók sem þessi
sé fyrir lesendur svona að
fimmtán ára aldri, En I rauninni
er þaö svo, aö ef barnabækur hafa
á annaö borö eitthvaö sér til
ágætis þá geta þær náö til allra.
Ég er á móti þvi aö menn séu
um of aö flokka sundur lesefni
eftir aldri.
Ég hefi skrifaö bæöi fyrir börn
og fulloröna. Og þaö er satt best
aö segja miklu ánægjulegra aö
skrifa fyrir börnin. Þau eru þakk-
látir lesendur. Og gleymum þvi
ekki heldur aö lestur I bernsku
hefur varanlegri áhrif en flest
annaö.
Hverfandi bækur
Hitt er svo annaö mál og alvar-
legt, aö þaö er alveg veriö aö
drepa islensku barnabókina.
Samkeppnisaöstaöa hennar er
svo erfið þegar stórar þýddar
myndabækur i glæsilegum bún-
ingi eru helmingi ódýrari en Is-
lenskar barnabækur. Þaö er ekki
nema von aö fólk sem kaupir
bækur kannski handa mörgum
börnum taki miö af þessu I vali
sinu.
I hitteöfyrra komu út 18 frum-
samdar barnabækur, og i fyrra
12. Ég geri ekki ráö fyrir þvl aö út
komi nema 6-7 núna. Þaö getur
vel verið aö islenska barnabókin
veröi dauö nema einhver sérstak-
ur stuöningur komi til.
Jafnaðarverð?
Hann gæti veriö I ýmsu formi.
Norskir höfundar hafa t.d. krafist
þess beinlinis aö sett veröi eins-
konar jöfnunarverö á alþjóölegt
myndprent og frumsamdar bæk-
ur. Ég held aö þaö sé ekki slæm
hugmynd.
Skólabókasöfnin hafa lika litil
fjárráö og þaö væri ávinningur
bæöi fyrir söfnin og barnabókaút-
gáfu ef aö rikiö keypti fleiri eintök
Ármann Kr.
Einarsson
af hverri bók til aö skipta á milli
þeirra.
Ahrif myndabóka
— Þú ert kennari og bókavöröur
— finnst þér aö þetta alþjóölega
myndaprent hafi breytt lestrar-
venjum barna?
— Mér finnst aö áhugi barna
fram aö ellefu-tólf ára aldri sé
óeölilega mikiö bundinn mynda-
bókinni. Ég held aö þessi eilifi
myndatextalestur spilli fyrir þvi
aö þau kynni sér venjulegan
texta. Þar aö auki finnst mér aö
sumir dellutextar sem komast I
tisku spilli beinlinis fyrir is-
lenskukunnáttunni, þeir veröa
eins og ósjálfrátt fastur þáttur I
þeirra tungutaki.
Mér finnst aö fjölmiölar geri
alltof litiö til aö fjalla um þessi
mál og ætti þaö þó aö varöa okkur
öll miklu aö islensk börn eigi aö-
gang aö bókum sem sprottnar eru
úr okkar þjóöfélagi og samfélags-
háttum og nýjar bækur veröi til á
hverjum tima. Sjónvarpiö er vist
búiö aö starfa ein fimmtán ár og
hefur efnt til umfæöuþátta um
alla skapaöa hluti — en ég held ég
segi þaö satt aö þar hafa aldrei
fariö fram umræöur um barna-
bækur.
-áb.
Kannski
kemur engin
frumsamin
barnabók út
eftir þrjú eöa
fjögur úr