Þjóðviljinn - 09.03.1980, Blaðsíða 3

Sunnudagur 9. mars 1980 ÞJóÐVILJINN — SÍÐA 3
Deng (t.h.) og Hua Guofeng: vinum Maós fækkar.
andlegu lifi Kina eigi „hundrað
blóm að blómstra og hundrað
hugmyndaskólar að keppa”. En
sókn Deng Xiaspings og manna
hans til einingar, aga og tækni-
kratisma virðist virka i raun sem
kaldur norðangustur sem fellir
flest þessi blóm. AB
Miðstjórnarfundur Kommúnistaflokks Kína:
NÝ FRAMLEIÐSLA HJÁ
MILLIVEGGJAPLOTUR
sem eru léttari og sléttari og nákvæmari
Deng sækir fram
og blómin falla
Nýjar vélar af fullkomnustu gerð.
Sjálfvirkni tryggir jöfn gæði og ná-
kvæmt mál á plötum.
Efnið er Hekluvikur og hraðsement.
Alltaf til á lager tilbúið á brettum.
Þykktir: 5—7 og 10 cm.
Stærð: 50X50 cm.
Hagstætt verð.
Á hverju bretti eru 60 plötur og er
þeim haldið saman með plast-
böndum.
Brettin fylgja plötunum kaupanda að
kostnaðarlausu.
Plöturnar eru einnig seldar í stykkja-
tali.
Mun auðveldari meðferð og flutn-
ingur tryggir húsbyggjanda minnsta
fyrirhöfn.
Flutt á byggingarstað gegn vægu
gjaldi.
Betri vara sem tryggir hag-
kvæmni og afköst í byggingar-
iönaöinum.
Deng Xiaoping varafor-
sætisráðherra virðist vera
að festa sig í sessi. Á mið-
stjórnarf undi Kínverska
kommúnistaf lokksins á
dögunum kom hann úr
þeim félagsskap fjórum
foringjum, sem honum
voru taldir andsnúnir. Um
leið var mælt með því að
svipta Kínverja rétti til að
skrifa veggblöð, en slík
blöð voru um skeið talinn
merkur vettvangur fyrir
skoðanaskipti og gagnrýni.
■Breytingarnar I miöstjórn eru
þær mestu sem hafa veriö geröar
siöan 1976, þegar „fjórmenninga-
klikan” var svipt völdum og sett
i stofufangelsi. Þeir fjórir sem nú
veröa aö vikja — m.a. tveir vara-
forsætisráöherrar og fyrrverandi
borgarstjóri i Peking — voru allir
bæöi nákomnir fjórmenningunum
og Maó. Þeir hafa allir veriö i
hópi þeirra sem hafa andæft
þeirri beinu og óbeinu gagnrýni á
stefnu og starfshætti Maós for-
manns sem Deng Xiaoping hefur
staöiö fyrir og þvi þykjast menn
geta lagt saman tvo og tvo og
fengið þaö út að sá lifseigi höfö-
ingi sé meö þessu móti aö bæta
enn stöðu slna.
Uppreisn æru
Tvennt annaö gengur I sömu
átt. Annar tveggja nýrra manna i
miöstjórn er Zhao Ziyang, sem
búist er viö aö taki innan tiöar viö
embætti forsætisráðherra, og
veröi Hua Guaofeng þá látinn sjá
aðeins um flokkinn. Þá hefur Liu
Shaoqi (Ljú Sjaósi) fengiö upp-
reisn æru og veröur minningar-
hátíö haldin honum til heiöurs
innan skamms. Liu var um skeiö
forseti Kína, en á dögum
menningarbyltingar var hann
borinn þungum sökum um aö
vilja „fara leið kapítalismans”
eins og þaö hét. Liu lést áriö 1969
eöa 1970 eftir miklar ofsóknir. Nú
hefur miðstjórnin slegiö þvi föstu
aö allar árásir á Liu Shaoqi hafi
veriö rangar og hafi hann alltaf
veriö „mikill marxisti og trúr
flokki og þjóö”.
Den Xiaoping mátti þola auö-
mýkingar og valdsviptingar und-
ir svipuðum formerkjum og Liu
Shoqi og er ekki vafi á þvi, aö
endurreisn forsetans fyrrverandi
er nú gerö aö hans frumkvæði.
Hverskonar frelsi?
Þegar „fjórmenningakllkan”
missti völd sin hófst tómaskeiö
sem um margt einkenndist af
meira svigrúmi I menningarllfi
og gagnrýni. En ýmislegt af þvi
sem geröist á fyrrnefndum miö-
stjórnarfundi klnverskra
kommúnista þykir staöfesta þaö
sem áöur hefur komiö fram: aö
foringjarnir hafi ákveðið aö taka
upp haröari stefnu og takmarka I
raun tjáningarfrelsi I nafni
„einingar og öryggis”.
Miöstjórnin mælti nefnilega
meö þvl, aö numin yröu úr
stjórnarskránni „fjögur réttindi”
sem Maó oddviti haföi lagt mikla
áherslu á. Þau eru „rétturinn til
aö skrifa veggblöö, rétturinn til
aö tala frjálst, til aö viöra skoöan-
ir og efna til mikilla kappræöu-
funda”. Nú kemst miöstjórnin aö
þeirri niðurstöðu, aö þessi rétt-
indi hafi „aldrei haft neinu já-
kvæöu hlutverki aö gegna heldur
þvert á móti — hindrað fólkið I aö
fylgja eftir lýðræöislegum rétt-
indum slnum”!
Þetta hljómar einkennilega —•
en hvað um þaö, miöstjórnin
kveöstætla aö bæta úr meö þvi aö
setja I stjórnarskrána ákvæöi um
málfrelsi, prentfrelsi, fundafrelsi
og verkfallafrelsi. 1 fljótu bragöi
viröist ekkert á móti sllkum
skiptum. En spurningin er þó
þessi, hvernig þessi réttindi eru
tryggö i raun og veru, og hvaða
klásúlur fylgja þeim sem draga
úr þeim- Til dæmis hefur aldrei
vantað I sovesku stjórnarskrána
ákvæöi um málfrelsi og prent-
frelsi og fundafrelsi (á verkföll er
þar ekki minnst) — en á eftir hafa
komið ákvæöi sem i raun gefa
stjórnvöldum vald til aö ákveöa
hvernig eigi að túlka frelsiö og til
aö stööva þaö sem yfirvaldiö telur
misbeitingu á þvi.
Kuldakast
í Klna hafa menn svipaðar
áhyggjur. Aö undanförnu hefur
smám saman veriö þrengt aö
veggblööunum og ekki eykst
prentfrelsiö viö þaö. Um tlma
höföu ýmisleg blöö og timarit
komiö út á prenti i Peking án
verulegs eftirlits. Nú er svo
komið aö aöeins tvö þeirra eru
eftir og lifa hálfgeröri neöan-
jaröartilveru, að sögn frétarltara
DN I Peking. Þau heita 5. aprilog
Nú um stundir.Þau eru ekki leng-
ur seld á götum og koma aðeins til
fáeinna áskrifenda. Ritstjóri
Fimmta apríl. Liu Qing, var
handtekinn i nóvember i fyrra og
ýmsir aðrir sem virkir hafa verið
i allbreiöri hreyfingu sem hefur
viljað kenna sig viö lýöræöi, hafa
setiö inni i allt aö þvl ár án dóms
og laga. Enda þótt lög banni að
menn sitji I fangelsi lengur en 15
daga án þess aö ákæra sé borin
fram.
Enn I dag á svo aö heita aö I
Fréttaskýring