Þjóðviljinn - 27.03.1980, Blaðsíða 9

8 StÐA — ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 27. mars 1980
Fimmtudagur 27. mars 1980 ÞJÖÐVILJINN — SIDA 9
Um næstu mánaöamót ganga i
gildi uppsagnir fjögurra gamal-
gróinna starfsmanna I smiðjum
Kaupfélags Árnesinga og mánuði
sfðar tvær til viöbótar. Þjóö-
viljinn leit þangað inná mánudag
og varsama við hverja var talað.
Allir voru hneykslaöir á fram-
ferði kaupfélagsstjórans og töldu
þetta ruddalega framkomu við
menn sem starfaö hafa hjá kaup-
félaginu í 30-40 ár. „Það er allur
samvinnuandinn rokinn út i veöur
og vind” eða „þetta er einræöis-
stefna en ekki samvinna” voru
algengar athugasemdir sem
heyrðust á þessum vinnustað.
Ekki að
undirlagi
verkstjórans
Oddur Sigurbergsson hefur
látiðþaðuppi opinberlega að upp-
sagnirnar væru geröar i sam-
vinnu við verkstjóra á bifreiða-
verkstæðinu sem teldi nauðsyn á
aösegja upp eldrimönnum þvi ef
yngri mönnum yröi sagt upp þá
væri ekki möguleiki á að reka
verkstæðiö.
Þjóöviljinn bar þessi ummæli
undir viðkomandi verkstjóra,
Sigurð Sighvatsson. Hann mót-
mæiti þvi að uppsagnirnar
væru að hans undirlagi. „Þegar
uppsagnirnar komu til greina”,
sagði Siguröur, „kom
kaupfélagsstjórinn að máli við
migog spurði mig hvort hann ætti
að segja upp yngri mönnum. Ég
svaraði einfaldlega: „Þá er eins
gott að loka verkstæðinu. Það
sem ég átti við var að ótækt væri
að segja þeim ungu bifvéla-
virkjum, upp sem hafa lært
hér á verkstæðinu vegna þess að
með því móti yngist verkstæðiö
ekkert upp. Ég lét hins vegar
engin orð uppi um að segja ætti
upp þeim eldri.”
Vilja ekki verða
gamlir í fyrirtækinu
Siðan smiöjurnar voru fluttar i
nýtt húsnæði hafa fjórir bifvéla-
virkjar lært á bifreiðaverk-
stæðinu. Einn er hættur fyrir all-
löngu siðan en tveir af þeim
þremur sem eftir eru hafa nú sagt
upp I mótmælaskyni viö upp-
sagnir þeirra eldri. Hvað hafa
þeir um málið að segja?
Jóhannes Kristinsson sagðist
hafa verið á verkstæðinu í fimm
ár og nýoröinn útlærður. Nú sæi
hann sér ekki annað fært en að
fara frá fyrirtækinu vegna þess
aö hann vildi ekki hætta á að
lenda f sömu sporum og þeir eldri
þegar þar aö kæmi. Þetta væri
ekkert atvinnuöryggi. Fyrir sig
væri mun einfaldara að fara nú en
hina eldri þvi að hann ætti ekki
hús á staðnum og væri laus og
liöugur. Oddur kaupfélagsstjóri
hefur sagt opinberlega aö allt
aörar ástæður séu fyrir upp-
sögnum hinna yngri heldur en
þær sem þeirgefaupp. „Hvernig
veit hann það?” spurði Jóhannes.
„Ég hef aldrei séö þennan mann i
öll þau 5 ár sem ég hef starfaö
hér. Hann hlýtur aö vita hugsanir
okkar betur en við.
ÞásagðiJóhannes aösamskipti
starfsmanna við kaupfélags-
stjórann væru i algjöru lágmarki
enda væru tið mannaskipti og
hefði t.d. fjöldi manns sagt upp á
skrifstofu kaupfélagsins.
Rekstrarstjórar yfir smiöjunum
hefðu veriö jafnmargir og árin
sem Jóhannes heföi starfaö þar.
Hann hefur nú hug á þvi aö fara
út á land þar sem húsnæði og at-
vinna er i boði þvi að aðrir at-
vinnumöguleikar i bifvélavirkjun
eru ekki á Selfossi.
Gisli Nilsen frá Eyrarbakka
erannar ungur maður sem einnig
hefur sagt upp og sagöi hann að
uppsagnir eldri manna heföu gert
útslagið með það þó aö hann væri
lengi búinn að hugsa um það.
Hefndarr áðs töf un
Auðunn Friðriksson bifvélavirki
er einn þeirra manna sem sagt
hefur verið upp. Hann er búinn aö
starfa hjá fyrirtækinu i 21 ár en
búið á Selfossi i 40 ár. Hann á hús
á staðnum og stórt heimili.
Börnin eru 6 og það 7. á leiöinni og
auk þess hefur hann fyrir móður
sinni að sjá sem verður 100 ára á
þessu ári. Við spurðum hverja
hann teldi vera orsökina fyrir
uppsögninni. „Þetta er mjög lik-
lega hefndarráðstöfun þvi að ég
var trúnaöarmaöur verkamanna
I verkfallinu 1975” sagði Auöunn
aö bragði. Hann sagöi að ekki
horfði björgulega fyrir sér þvi aö
nógu erfiðlega hefði hingað til
gengið að reka heimiliö þó aö
hann yröi ekki atvinnulaus núna
en atvinnuhorfur væru afar litlar
á Selfossi. „Ég á heldur ekki gott
með að leita mér að vinnu annað
með konuna á steypirnum og
mikla ómegð. Og ekki fer ég að
skriða fyrir kaupfélagsstjór-
anum. Hann hefur alltaf verið
upp á kant við okkur og þolir ekki
að maöur hafi sjálfstæðar
skoöanir.”
Þekkist hvergi
annars staðar
Guðjón Stefánsson er bila-
smiður og hefur nú einnig sagt
upp af eigin hvötum. Hann segir
aðbilasmiöir séu alls staöar yfir-
borgaöir nema hér og þvi borgi
sig engan veginn að vinna hér.
„Maður hefur hærra kaup sem
lærlingur I trésmiöi en meistari i
bilasmiði hér”, segir hann.
Um uppsagnir hinna eldri segir
Guðjón aö þær séu mjög ósann-
gjarnar og ruddalega sé farið að
mönnum sem hafi unnið svo lengi
hjá fyrirtækinu og séu ekki einu
sinni komnir á eftirlaunaaldur.
Hann sagði að svona aöfarir
þekktust ekki annars staðar.
Hann hefði t.d. unniö á bilaverk-
stæði Egils Vilhjálmssonar i
Reykjavik. Þar var aldraður
starfsmaður, 78 ára gamall, og
honum hafi verið tilky nnt aö hann
mætti vinna eins lengi og hann
vildi og hefði þrek til.
Ekki samvinnufyrirtæki
siðan þessi maður tók
við
Ormur Hreinssonhefur starfað
i smiðjunum i 31 ár og fær nú
reisupassann. Hann er hálf-
sextugur. Hann sagðist engar
skýringar hafa á uppsögninni en
sæi nú ekki fram á annaö en að
flytja af staðnum meö öllu þvi
raski sem þvi fylgir. Hann á konu
og uppkomin börn og hús á
staðnum. Ormur er einlægur
samvinnumaður og segist alls
ekki vera sama um þetta fyrir-
tæki.
Þorsteinn Bjarnasoner sá eini
af þeim sem sagt hefur verið upp
sem er orðinn sjötugur. Hann
hefur starfað hjá Kaupfélagi
Arnesinga I 38 ár. „Ég skil ekki
þetta háttalag og botna ekkert i
þeim hvernig þeir ætla að reka
verkstæöiö meö engum mann-
skap. Einnig finnst mér skrýtið
að segja upp öllum þessum
mönnum núna þegar háannna-
timi fer I hönd”segir Þorsteinn.
Honum finnst það lika einkenni-
legt að reka menn út á almennan
vinnumarkað sem hafa starfað
svo lengi hjá fyrirtækinu og eiga
svo stutta starfsævi eftir. „Mér
sýnist þetta kaupfélag ekki hafa
verið neitt samvinnufyrirtæki
siðan þessi maður tók við. Þetta
er einræðisstefna en ekki sam-
vinna”, segir Þorsteinn að lokum.
Guðlaugur Magnússon lager-
maður segist ekki sætta sig við
svona aöfarir. „Ég hef 40 ára
starfsaldur hér og.er þá liklega
kominn á hættustig”,segir hann
og kimir við. „Ég hef hingaö til
talið mig samvinnumann þó að
samvinnuandinn sé farinn út i
veður og vind”. Hann segir að
táknrænt fyrir ástandið séu hin
tiöuframkvæmdastjóraskipti yfir
smiðjunum. Siðan húsnæðið var
flutt hingað austur hafi orðiö fast
að árleg skipti og liklega sé sá
sem tók nú viö um áramótin sjötti
i röðinni á þessu timabili.
Stefnumarkandi
ákvörðun
Viö ræðum aö lokum við Kol-
bein Guðnason bifvélavirkja, 65
ára, en hann hefur unnið i 40 ár i
smiðjunum. Hann sagðist vilja
gera athugasemdir viö það að
stjórnarformaöur kaupfélagsins
hefði visað málinu af höndum sér
ogsagt að kaupfélagsstjórinn sæi
um allan daglegan rekstur. „Ég
tel hins vegar að hér sé um
stefnumarkandi ákvarðanir aö
ræða fyrir samvinnuhreyfinguna
i heild og stjórn kaupfélagsins
hljóti þess vegna aö láta málið til
sin taka”,sagði Kolbeinn.
I fyrsta lagi er þaö fyrirsjáan-
legt að verkstæðiö leggst niður
þegar örfáir menn verða eftir og
yngri menn fást ekki til að starfa
viö þær aöstæður að þeir megi
ekki verða gamlir I fyrirtækinu.
„Ég tel”, sagði Kolbeinn, „að
Kaupfélag Arnesinga sé skylt
gagnvart félagsmönnum sinum
og viðskiptamönnum að reka
þessa þjónustu jafnvel þótt hún
bæri sig ekki.
1 ööru lagi er þaö stefnu-
markandi ákvöröun fyrir sam-
vinnuhreyfinguna iheild aö segja
upp eldri mönnum og hún hlýtur
að taka ábyrgö á þvi. Þaö er
alveg forkastanlegt að slikt geti
skeö hjá samvinnufyrirtæki og þó
að daglegur rekstur sé i höndum
framkvæmdastjóra er hér um
miklu stærra mál að ræöa.
Oddur kaupfélagsstjóri hefur
látið hafa þaö eftir sér aö hann
skilji ekkert i þeim látum sem
fylgi þessum uppsögnum. Ef
hann segði upp af sanngimi yrði
ekki um nein læti að ræða.”
Kolbeinn kvaðst ekki vilja
draga sina persónu inn i þetta þó
að óneitanlega væri þaö ekki
alveg sársaukalaust aö láta slita
sigupp með rótum og ekki heldur
að fara frá fyrirtæki sem honum
væri vel til.
„Okkur er eins innanbrjósts og
gömlum bónda sem þarf að yfir-
gefa bú sitt”, sagöi Kolbeinn að
lokum. —GFr
Þorsteinn Bjarnason bifvéia-
virki: Þetta er einræðisstefna en
ekki samvinna.
Svo viröist vera aö kaupfélagsstjórinn stefni aö því aö leggja smiöjur
skiptavini þess.
KA niður og þar meö mikilvæga þjónustu fyrir féiagsmenn og viö-
UPPSAGNIRNAR
ÁSTÆÐU L AUSAR
Auöunn Friöriksson hefur nú
fengiö reisupassann. Hann á 6
börn og þaö 7. er á leiöinni.
Einnig hefur hann fyrir 100 ára
gamalli móöur sinni aö sjá.
Jóhannes Kristinsson hefur sagt
upp f mótmælaskyni viö uppsagn-
ir hinna eldri: „Ég vil ekki veröa
gamall f þessu fyrirtæki”.
Kolbeinn Guönason: Þetta er stefnumarkandi ákvöröun bæöi varöandi
verkstæöiö sjálft og uppsagnir þeirra sem eldri eru. Stjórn kaupfélags-
ins veröur þess vegna aö láta máliðtil sin taka.
Guölaugur Magnússon lager-
maður sagðist nú vera farinn aö
óttast um sinn hag enda hefði
hann 40 ára starfsaldur hjá kaup-
félaginu.
Guöjón Stefánsson biiasmiöur:
Uppsagnirnar eru ósanngjarnar
og ruddalegar i garö starfsmanna
sem hafa unniö áratugum saman
hjá fyrirtækinu.
Ég er undrandi á þessum
ummælum Þórarins Sigur-
jónssonar formanns stjórnar
Kaupfélags Arnesinga i Helgar-
póstinum á föstudag þar sem
hann segir kaupfélagsstjórnina
ekkert hafa meö máliö aö gera.
Ég taldi eftir viöræöur minar viö
Þórarin aöhann og stjórnin ætluöu
aö beita sér af öllum mætti fyrir
þvi aö útvega þeim bifvélavirkj-
um, sem sagt hefur veriö upp og
eru á góöum starfsaldri,einhver
störf hjá fyrirtækinu þó aö ekki
yröi um bDaviögeröir aö ræða.
Þórarinn sagöist í samtalinu viö
mig ekki trúa aö hjá svo stóru
fyrirtæki væri ekki hægt aö finna
störf handa tveim gömium starfs-
mönnum ef engin leiö væri aö fá
uppsögnum þeirra breytt svo aö
þeir fengju áfram aö vinna viö
sina iön. Þetta sagöi Snorri Sig-
finnsson trúnaöarmaöur bifvéla-
virkja ismiöjum KA isamtaii viö
Þjóöviljann á mánudag.
Snorri sagðist hafa átt viðræður
við Sæmund Ingólfsson rekstrar-
stjóra smiðjanna fyrstu daga
marsmánaðar en Sæmundur tók
viö þvi starfi um siðustu áramót.
Hann hefði þá lýst yfir þeirri
skoðun sinni að þessir tveir bif-
vélavirkjar gætu engin störf feng-
ið hjá fyrirtækinu.
Um þetta sagöi Snorri Sigfinns-
son:
„Min skoðuner sú að heföi mál-
ið verið rætt I upphafi við starfs-
menn þáhefði ekki verið þörf á að
segja upp neinum bifvélavirkja.
Þessi skoðun mlna byggi ég á eft-
irfarandi atriöum:
Er fjórar af uppsögnunum
höfðu birst ræddi ég við Odd
kaupfélagsstjóra strax upp úr
áramótum og tjáöi hann mér þá
aö verkefnaskortur á bilaverk-
stæði virtist samsvara u.þ.b.
tveimur mannskaupum.
Nú vita allir, sem þekkja til
þjónustuverkstæða af þessu tagi,
aö jafnvel þótt um örfáa starfs-
menn sé að ræöa,og kannski
ekkert siður fyrir það, er alltaf
töluvert um svokallaöan
„ókúrant”i tima að ræða, þ.e.
tima sem fellur niöur á milli
verkefna, endurvinnsluá einstaka
verkefni o.s.frv. Ég hygg aö
verkstæöisálagningin sé leyfö svo
há.sem húner með tilliti til þessa.
En hvernig hefði veriö hægt að
fækka um tvo menn á dauöum
tima án uppsagnar?
Einn bifvélavirkjanna, sem
sagt var upp, er orðinn sjötugur.
Ég er þess fullviss að hefði þetta
verið rætt við hann heföi
hann hætt að vinna samdægurs
gegn þvit.d. aö kallað væri I hann
Ormur Hreinsson hefur unniö hjá
fyrirtækinu i 31 ár og er hálfsex-
tugur. Nú sér hann fram á aö
þurfa aö flvtja frá Selfossi meö
öllu þvi raski sem þvi fylgir.
Siguröur Sighvatsson verk-
stjóri: Ég hef engin orö látiö uppi
um þaö aö segja ætti upp þeim
eldri.
þegar meira væri að gera og hann
fengi þá aðvinnat.d. 4 tíma á dag.
Þar hefði fyrirtækiö tryggt sér
viðbótarstarfskráft þegar mikið
væri aðgera, þessi fullorðni vin-
ur okkar heföi enn um sinn fengiö
að njóta þeirrar llfsfyllingar sem
vinnan og félagarnir geta gefiö
öldruöum erfiðsmönnum. Sem
betur fer hefur þessi maöur
ennþá heilmikla starfsgetu og
löngun til vinnu.
Hinn maðurinn, sem hægt var
að fæta án uppsagnar, er járn-
smiður sem hér hefur unnið viö
viðgeröir á bilum og landbúnað-
arvélum yfir 20 ár. Hann er hægt
aö færa iim I smiöju alveg orða-
laust skv. samningum. Hitt er svo
annað mál að ég tel það gat I
samningum að ekki skuli vera
skylda með menn sem hafa unnið
svo lengi á sama staö aö tilkynna
slikan flutning meö a.m.k. mán-
aöar fyrirvara.
Hefði svona verið að málum
staðiö og rætt við starfsmenn þá
hefði kaupfélagsstjóri náð þeim
markmiðum, sem mér virtist
hann stefna að þegar við ræddum
saman, án átaka.
Ég vil taka skýrt fram til þess
aö á engan sé hallaö að ég er hér
eingöngu að ræða afmarkað um
málefnibflaverkstæðisins en ekki
járniðnaðarins I heild.
Sé hins vegar málið tekiö fyrir I
heild fyrir allan járniönaöinn þá
er vandamálið verkefnaskotur
alls ekki til eöa frá 1 1/2% upp I
2% nú mörg undanfarin ár og
visast þar beint til reikninga fyr-
irtækisins, isem kaupfélagsstjóri
gerði sjálfur.
Menn geta haft hinar margvis-
legustu skoöanir á þvi hvernig
eigiaövera háttað sambandi for-
stjóra og starfsfólk. Þar um er ég
ekki maður til að dæma þó svo að
ég hafi oft óskað aö betra
isamband væri hér i þeim málum.
Mér er sagt að l félagsmála-
skólaalþýðu, iHáskóla Islands og
i félagsfræöi i ýmsum mennta-
skólum landsins. sé meðal náms-
efnis 5 ára igömul deila sem átti
sér stað hér. Þar er málið tekið
sem dæmi um hvernig fólk eigi að
standa að málum þegar það er
rangindum beitt.
Hitt vakti þó frekar athygli
mina og segir kannski langtum
meiri sögu ef sönn er (sem ég
hygg aðsé) aö I Stjórnunarskóla
atvinnurekenda er kennt um
þessa sömu deilu og þá sem
skólabókardæmi um það hvernig
forsvarsmenn fyrirtækja eiga alls
ekki að haga sér gagnvart starfs-
fólki.
— GFr

■k

Snorri Sigfinnsson viö störf I bifreiöaverkstæöi KA á mánudag. Hann
segir aö verkefnaskortur hafi alis ekki veriö til staöar undanfarin ár I
járniönaöinum I smiöjum KA og visar þar i reikninga fyrirtækisins,
geröa af kaupfélagsstjóranum sjálfum. — (Ljósm.: —gel)
Gisli Nilsen: Uppsagnir hinna
eldri geröu útsiagiö meö aö ég
ákvaö aö segja upp.
EINRÆÐI
SAMVINNA
EKKI
99
segja starfsmenn í smiöjum Kaupfélags Arnesinga um framferði kaupfélagsstjórans