Þjóðviljinn - 09.04.1981, Qupperneq 4

4 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 9. aprll 1981
DJÚBVIUINN
Málgagn sósíalisma, verkalýðs-
hreyfingar og þjóöfrelsis
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóöviljans.
Framkvæmdastjóri: Eiöur Bergmann.
Kitstjórar: Árni Bergmann, Einar Karl Haraldsson, Kjartan
Ölafsson.
Auglýsingastjóri: Þorgeir Ólafsson.
Umsjónarmaöur sunnudagsblaös: Guðjón Friðriksson.
Afgreiðslustjóri: Valþor Hlööversson
Blaöamenn: Allheiöur Ingadóttir, Ingibjörg Haraldsdóttir,
Kristin Ástgeirsdóttir, Magnús H. Gislason, Sigurdór Sigurdórs-
son.
fþróttafréttamaður: lngólfur Hannesson.
Þingfréttaritari: Þorsteinn Magnússon.
Útlit og liönnun: Guöjón Sveinbjörnsson, Sævar Guðbjörnsson.
Ljósmyndir: Einar Karlsson, Gunnar Eliasson.
Ilandrita- og prólarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elias Mar.
Auglýsingar: Svanhildur Bjarnadóttir.
Skrifstofa: Guðrún Guðvarðardóttir, Jóhannes Harðar^on.
Afgreiðsla: Kristin Pétursdóttir, Bára Sigurðardóttir.
Simavarsla: Olöf Halldórsdóttir, Sigriður Kristjánsdóttir.
Bflstjóri: Sigrún Báröardóttir.
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jóns-
dóttir.
Útkeyrsla, afgreiösla og auglýsingar: Sföumúla 6,
Reykjavik, simi 8 13 33.
Prentun: Biaöaprent hf..
ísland og umheimur
• i ræðu sinni á ársfundi Seðlabankans í fyrradag
vakti Jóhannes Nordal/ seðlabankastjóri,athygli á því að
á síðustu 10 árum haf i innf lutningsverðlag á þeim vörum
sem við Islendingar kaupum erlendis frá nær þrefaldast
í verði/ með öðrum orðum hækkað um nær 200%. Til
samanburðar benti Jóhannesá aðá næstu 10 árunum þar
á unda (1960—1970) hafi innflutningsverðið hins vegar
aðeins hækkað um 10% á áratug.
• Hér er svo sannarlega ærinn munur á, og sýna
þessar tölur glögglega hvílfkt fár alþjóðlegrar verðbólgu
hef ur strftt á okkar þjóðarbúskap á undanförnum árum.
Tvívegisá síðustu 10 árum hefur verð á olíuvörum tekið
heljarstökk, og hafa þær hækkanir ekki átt hvað
minnstan þátt í að reisa þessa alþjóðlegu verðbólguöldu.
• Stundum sést því haldið fram í málflutningi stjórn-
málaloddara, sem enga virðingu bera fyrir staðreynd-
um, að hér á landi hafi verðbólgan fyrst og fremst
magnastá síðasta áratug vegna tilkomu vinstri stjórnar-
innar í byrjun hans, og vegna ,,óbilgirni" verkalýðssam-
takanna á ríkisstjórnarárum Geirs Hallgrímssonar.
• En skyldi ekki vera ástæða til að skoða málin nánar
áður en menn gleypa slíkan málflutning hráan? Á
árunum 1961—1970 að báðum meðtöldum hækkaði fram-
færslukostnaður hérlendisað jaf naði um 12% á ári, enda
þött innflutningsverð á aðfluttum vörum hækkaði ekki
nema um 10% allan þann áratug. A árunum 1971—1980,
að báðum meðtöldum hækkaði framfærslukostn-
aður hérlendis um 34—35% að jafnaði á ári, en á þeim
áratug hækkaði hins vegar innf lutningsverð á aðf luttum
vörumtil landsins um nær200%! Við íslendingar verjum
nær helming af allri okkar þjóðarf ramleiðslu til kaupa á
vörum og þjónustu erlendis frá.
• Samanburður á verðbólgustigi hér, annars vegar á
sjöunda áratugnum, þegar innflutningsverðið hækkaði
um 10% á tíu árum, og hins vegar á áttunda áratugnum,
þegar sama innf lutningsverð hækkaði um nær 200% á tíu
árum, er þvf gjörsamlega út í hött, nema rækilegt tillit sé
tekið til þessa gífurlega munar.
• Og ekki er ólíklegt að „viðreisnarstjórnin", sem hér
fór með völd allan sjöunda áratuginn, þyldi ilia saman-
burð viðsíðari ríkisstjórnir í verðbólgumálin, þegar f ullt
■ tillit hefði veriðtekiðtil staðreynda í þessum efnum.
• Ekki skal hér gert lítið úr böli verðbólgunnar, en hitt
er í rauninni merkilegt hversu vel okkur hefur vegnað
síðustu ár, þrátt fyrir verðbólguna.
• l ræðusinni á ársfundi Seðlabankans minnti Jóhann-
es Nordal á að í mörgum nágrannalanda okkar hafi af-
leiðingar þeirra vandamála sem við er að glíma í efna-
hagsstjórnun „komið fram í verðbólgu, atvinnuleysi og
viðskiptahalla eða jafnvelöllu þessu samtímis". Og víst
eru þetta orð að sönnu.
• Hér hefur hins vegar tekist að halda uppi mjög háu
atvinnustigi og um 15% rýrnun viðskiptakjara, sem orðin
er frá árinu I978,hefur verið bætt upp að mestu með auk-
inni framleiðslu.
• í ræðu sinni sem hér hef ur verið vitnað til benti Jó-
hannes Nordal ennf remur á þá athyglisverðu staðreynd,
aðþrátt fyrir miklaog þráláta verðbólgu, þá var síðasta
ár þriðja árið í röð, sem m.a. einkenndist af „óvenju
miklum stöðugleika í þróun framleiðslu, þjóðarútgjalda,
og viöskiptajafnaðar."
• Hér er hógværlega að orði komist um merkilegar
staðreyndir, sem oftar mætti nefna í staðinn fyrir allan
barlóminn og bölmóðinn, sem ýmsir hafa tamið sér að
iðka ár og síð og alla tíð.
• I ræðu Jóhannesar Nordal kom líka fram, að þótt
halli á viðskiptajöfnuði okkar hafi á síðasta ári numið
^4% af þjóðlrframleiðslu, þá sé þetta í reynd álíka út-
koma og árið áður (1979), þegar hallin varð 0,8% af
þjóðarframleiðslu. Þetta skýristaf breytingum milli ára
á útflutningsvörubirgðum og auknum innflutningi á
síðasta ári á sérstökum f járfestingarvörum, sem auka
þjóðarauð okkar.
• Til samanburðar við útkomuna í viðskiptum okkar út
á við síðustu tvö ár er vertað hafa í huga, að hin átta árin
á sfðasta áratug var viðskiptajöfnuður okkar að jafnaði
neikvæður um upphæð sem nam 5% af árlegri þjóðar-
framleiðslu. i Ijósi þess hlýtur útkoman 1979 og 1980
kallast am.k. viðunandi, hvað varðar uppgjörið á við-'
skiptum okkar við aðrar þjóðir.
— k.
klrippt
™ “ T<
■ m æ • hc
Mogginn
kveinkar sér
1 leiöara i helgarblaBi Þjóð-
viljans var á þaB minnt, aB þótt
bandariskir ráBamenn hafi hátt
um aö vernda lýöræöi og þing-
ræöi, þá reynast þeir fúsir til aö
fórna þessum djásnum fyrir
„örugga” heföbundna harö-
stjórn hvenær sem áhrif vinstri-
sinna á tiltekiö þjóöfélag fara
fram Ur þvi lágmarki sem
haukar i Washington geta sætt
sig viö.
Eins og viö mátti biíast fór
þetta fyrir hjartaö á dálka-
höfundum Morgunblaösins, sem
eru vanir aö lita á sig sem sjálf-
virkt varnarliö bandarisks orðs-
tirs. Einn þeirra fer af stað i
Staksteinum i gær. Aö sjálf-
sögöu vill hann ekki vikja einu
oröi aö þvi samspili her-
foringjaklika, auðhringa, hálf-
fasista og bandariskra leyni-
þjónusta, sem svo oft hefur leitt
miklar hörmungar yfir stóran'
hluta heims. Þess i stað skal sá
aumi skálkur A.B. fá á baukinn
fyrir aö tala ekki I leið um
skepnuskap Rússa i Afganistan
eöa hættur sem vofa yfir Pól-
landi.
búiö viö sæmilegt fjölflokka-
kerfi og þingræði — m.ö.o.
Tékkóslóvakiu. En aö ööru leyti
hafa byltingar af þvi tagi, sem
Morgunblaðsmenn helst óttast,
ekki oröiö nema i þeim löndum,
þar sem mikiö skorti á aö
lýöræöisleg réttindi væru virt,
og helst þar sem forneskjulegt
einveldi meö lénsveldi og öðrum
forréttindum erföastétta
þrjóskaöist viö aö vikja úr sessi.
Þannig riki voru Rússland, Kina
og síöast Eþiópia. Aö þvi er
Kúbu varöar, sem Staksteinar
einnig minntust á,— þá skal á
það minnt, að Sovétmenn áttu
engan hlut aö sigurför Castros
rétt fyrir 1960. Bylting Castros
og hinna skeggjuðu félaga hans
heppnaðist fyrst og fremst
vegna þess, aö Kúbumenn voru
langþreyttir orðnir á þvi sam-
spili bandarisks auövalds viö
spilltan innlendan einræöis-
herra, sem gerði Havana aö
hóruhúsi og eyjuna aö fátækra-
bæli. Af þeirri byltingu hafa
Bandarikjamenn ekkert lært
siöan, nema hvaö Carter
impraö ööru hverju hálfum
huga á þvi viö kollega Batista
sálaöa I Rómönsku Ameriku, að
þaö væri ekki úr vegi aö lyfta
ögn hatti fyrir mannréttindum.
Nú er einnig þaö tal úr sögunni
— og sem fyrr kann bandariskur
forseti engin ráö önnur viö
ástandi, sem svipar til þess sem
var á Kúbu fyrir byltingu, en aö
----------------------------------,
stjórn þeirri sem viö völdum tók •
iElSalvadoriárslok 1979 og átti I
að stjórna þeim umbótum sem I
flestir játuðu,— a.m.k. með |
vörunum, aö væru óumflýjan- •
legar. í henni voru fimm menn I
— en nú er aðeins einn þeirra I
eftir i valdastóli — Jaime Guti- |
érrez yfirmaður hersins, fulltrúi •
hervalds og landeigendavalds. I
Allir hinir eru horfnir. Roman I
Mayorga háskólarektor, fulltrúi |
menntamanna, er i útlegö i ■
Mexikó. Marion Andino, I
„fulltrúi einkaframtaksins”, I
hefur sagt af sér. Guillermo |
Ungo, formaður sósialdemó- ■
krata, sajöi af sér snemma á I
siðasta ári; hann hefur lýst þvi I
yfir sjálfur siðan aö hann hafi I
skilið, aö þessi samsteypa átti ■
aöeins að vera skrautfjööur I j
hatti raunverulegra valdhafa i I
hinni göm lu yfirstétt, hún átti aö I
gefa umheiminum þaö til kynna ■
að allt væri á hinni bestu I
umbóta- og lýðræðisbraut i E1 I
Salvador. Þetta vildi Guillermo I
Ungoekki sætta sig við — og það ■
sem meira er: hann er nú for- I
seti FDR, Byltingarsinnuðu
lýöræöisfylkingarinnar, sem |
hefur sameinað marga flokka •
og hópa i uppreisn gegn Guti- |
érrez, leppforseta hans Napo- I
leon Duarte og svo morö- |
sveitum i tengslum við her og »
landeigendur.
Lengst til hægri á myndinni er
svo Adolfo Majano liösforingi, |
| Afdrif „þjóöstjórnar’*: Frá vinstri; fulltriii menntamanna (flúinn I útlegö), yfirmaöur hersins (fer
, , meö völd, einn eftir), f ulltrúi einkaframtaksins (sagöi af sér), foringi sósialdemókrata (er foringi upp-
• reisnarfylkingarinnar) og umbótasinnaöur liösforingi (handtekinn).
! Syndir annarra
fÞaö er enginn endir á
heimskuþvaöri. Eins og hver
maöur getur sagt sér sjálfur
■ veröur ekki i einni forystugrein
Ikomiö að samanlögöum lifs-
háska lýöræöis — það yrði meiri
upptalningin! Auk þess vita
■ Staksteinar ofurvel, aö Þjóövilj-
Iinn hefur gert rækilega skil
pólskum málum og afgönskum
og aö sá lesandi blaöa sem lætur
■ eins og honum sé ókunnugt um
Iþau skeyti sem Þjóöviljamenn
hafa fyrr og siðar sent þeirri
vopnuöuJiAfaldamaskinu sem
■ kæföi voriö i Prag og ógnar
Ipólskri Samstöðu. sá maöur er
blátt áfram alveg laus viö
heiöarleik, veit ekki hvaöi-hann
■ er.
En úr þvi minnst var á
kommúnistabyltingar i Stak-
steinum, þá er ekki úr vegi að
• minna á eftirfarandi sögulexiu:
j Hvers vegna
j byltingar?
I Eftir striö, þegar sú sérstaka
J staöa haföi upp komiö, að stór-
I veldinhöföuskiptuppá millisin
I álfunni, þá geröist þaö, aö
■ ’ kommúnistar geröu byltingu i
I a.m.k. einu riki sem haföi áður
demba meira fé i aö þjálfa lög-
reglu og liðsforingja einræöis-
herranna og senda þeim betri
vopn.
Framhaldssaga
Sú saga er alltaf aö gerast og
nú siðast i E1 Salvador. Banda-
rikjamenn hafa lagt á sig tölu-
vert erfiði, prentverk og feröa-
lög, til aö reyna aö sannfæra
umheiminn um að þeir séu i þvi
landi aöhjálpa umbótasinnum i
miöju tilaö koma litlu og fátæku'
Jandi yfir ofbeldi „öfgamanna
til hægri og vinstri”. Þeir sem
hafa skoöaö ástandiö i E1 Salva-
dorhafa veriðtregir til að skrifa
upp á þessa túlkun, ekki sist
evrópskir sósialdemókratar,
enda vita þeir meira en nóg um
hin hefðbundnu tengsl banda-
riskra aöila við svartasta aftur-
hald á hverjum stað.
Einn er eftir
Myndin hér á siöunni er
reyndar mjög fróöleg um sögu
byltingar, sem er meðal annars
niöurstaöa af efnahagslegu og
pólitisku forræði Bandarikj-
anna. Hún er af samsteypu-
sem sat I stjórninni sem fulltrúi
ungra og umbótasinnaöra liös-
foringja. Honum var svo vikið
úr stjórninni; hann fór um tima
huldu höföi og tók sér stööu með
urppreisnaröflunum, i lok
febrúar var hann handtekinn —
ef við munum rétt hefur hann
siðan sloppiö úr haldi.
Einu má treysta
Hér skal þvi ekki haldið fram,
aö bandarisk stjórnvöld hafi
endilega verið fylgjandi þeirri
þróun sem lesa má af myndinni.
Þau hefö'ú sjálfsagt viljaö aö
hérforinginp gaeti sýnt
„breiöara” andlit út á viö;—svo
aö þaö værí a.m.k. hægt að fá
kratana i Nató til aö halda sér
saman. En hitt er, jafnvist, að
þaö eru menn eins og Gutiérrez
sem geta alltaf treyst á banda-
riska ^peninga, bandariska
hernaðarráöunauta, bandarisk
vopn og bandariskan áróður sér
til trausts og halds. Og einmitt
þessvegna munu i Vesturálfu
upp koma nýjar og nýjar
byltingarhreyfingar, sem munu
hata Bandarikin — vegna svika
þeirra viö lýöræöi og mann-
réttindi.
•9 skorrið