Þjóðviljinn - 22.10.1981, Síða 1

pwdvhhnn
Fimmtudagur 22. október 1981 236. tbl. 46. árg.
Stórsigur vinstri
manna í
Háskólanum
Sjá baksíðu
Fjárfestingar- og lánsfjáráætlun fyrir 1982 lögð fram í gær
18% hækkun tfl íbúðalána
Ummæli Reagans um atómstyrjöld 1 Evrópu vekja hörð viðbrögð:
Er Reagan brjálaður?
spyr E.P. Thompson
Reagan-stjórnin hræðir Evrópuríkin út úr Nató,
segir Walter Mondale fyrrum varaforseti
Álfheiður Ingadóttir i
Osló 21. okt.
A forsíðum allra blaða hér i
Noregi, og að þvi er mér virðist
flestra evrópskra blaða, er í dag
greint frá ummælum Reagans
Bandarikjaforseta um tak-
markaða kjarnorkustyrjöld i
Evrópu án þátttöku stórveld-
anna og hörðum viðbrögðum við
þeim. Eftirleikurinn sem
spunnist hefur Utaf þessum um-
mælum er einnig aðalefni út-
varps og sjónvarps. Gagnrýnin
hefur verið mjög hörð i Banda-
rikjunum og komið hafa upp
efasemdirum að unntreynist aö
halda NATÓ saman eftir þá
óvissu sem nú er komin upp um
stefnu Bandarikjastjórnar.
Tilefni yfirlýsingar Reagans
forseta voru þau orð eins þing-
manna Sósialdemókrataflokks-
J ins í Vestur-Þýskalandi, að að-
I gerðir Reagans Bandarikjafor-
seta hefðu vakið ótta manna um
að Evrópa yrði vigvöllur
svæðisbundins atómstriðs. A
fundi með blaöamönnum lands-
málablaða i Bandarikjunum
kvaðst Reagan i fyrstu ekki geta
sagt nokkuð um það hvört
komið gæti til kjarnorkustriðs
sem takmarkaðist viö Evrópu.
En bætti siðan viö að hugsan-
lega yrði barist með kjarnorku-
vopnum iEvrópu án þess að það
þyrfti endilega að leiða til þess
að annaðhvort stórveldanna
drægist inn i' þau átök.
Sagði hann ekki það
sem hann sagði?
Þegar þessi ummæli spurðust
út urðu viðbrögðin harkaleg.
Walter Mondale fyrrum vara-
forseti hefur sagt að með stefnu
sinni sé Reagan-stjórnin að
hræða Evrópurikin út úr NATO.
Evrópskir st jórnmálamenn
hafa bent á aö yfirlýsing Rea-
gans brjóti i bága við grund-
vallarreglu NATó um að árás á
eittland jafngildi árásá þau öll.
1 gær hófst i Skotlandi reglu-
legur fundur þrettán varnar-
málaráðherra NATO og þar var
„tungumissir” Reagans tekin
fyrir utan dagskrár. Caspar
Weinberger varnarmálaráð-
herra róaði menn á fundinum
með þvi að forsetinn heföi ekki
sagt það sem hann sagði, og þó
svo hefði verið þýddi það enga
stefnubreytingu Bandarikja-
stjórnar. Hún myndi koma Ev-
rópu tilhjálpar, en aðsjálfsögðu
jafnan reyna að halda átökum á
sem „lægstu stigi” og væru um-
mæli forsetans i samræmi við
kenninguna um sveigjanlegt
andsvar.
Fréttaskýrendur eru sam-
mála um að með yfirlýsingu
sinni hafi Reagan sett Helmut
Schmidtkanslara V-Þýskalands
i mikinn vanda. Þar i landi er
friöarhreyfingin og andóf gegn
nýjum Evrópuatómvopnum og
þýskir þingmenn hafa sagt að
Reagan-yfirlýsingin boöi aukna
striöshættu og Bandarikin þurfi
að gera sér grein fyrir þvi að
Evrópumenn muni ekki láta
stórveldunum liðast að spila álf-
una upp i styrjaldarástand.
NAT ó-sinnar hafa mjög kvart-
að yfir þvi’ að stefna Banda-
rikjastjórnar sé að grafa undan
Atlantshafsbandalaginu.
Árás Rússa að hefjast?
Núna um helgina verða stórir
fundir i Lundúnum og Paris á
vegum friðarhreyfinga og
sömuleiðis i Osló I kvöld. Þar
talar m.a. E.P. Thompson,
breski sagnfræðingurinn og for-
ystumaðurinn i bresku friðar-
hreyfingunni. I viðtali við hann i
Arbeiterbladet i morgun spyr
hann i stórri fyrirsögn: ErRea-
gan brjálaður? Og segir i viðtal-
inu að þvi miður hafi það nú
komið f ljós að það sem hann
Framhald á síðu 14
bærileg tala verði á þessu ári
25,5% og hún var i fyrra 26%.
Samkvæmt áætlun rikis-
stjórnarinnar munu opinberar
framkvæmdir dragast saman um
6.1% á næsta ári og er þaö fyrst og
fremst vegna 15% samdráttar i
orkuframkvæmdum, en þar er nú
fyrir áramót verið að ljúka ýms-
um stórum verkáföngum, svo
sem við Hrauneyjarfossvirkjun,
Hitaveitu Suöurnesja og Hita-
veitu Borgarfjarðar og Akraness.
— Hins vegar er gert ráð fyrir aö
á næsta ári aukist fjármuna-
myndun i skólum, sjúkrahúsum
og fleiri slikum opinberum bygg-
ingum um 6,8%.
Ibúðabyggingar
Fjárfestingaáætlunin gerir ráö
fyrir að ibúðabyggingar verði á
næsta ári álika miklar og verið
hefur á þessu ári, og aö útlán
hinna opinberu ibúðalánasjóða
aukist á næsta ári um 18% að
raungildi til viöbótar viö 8%
aukningu á þessu ári.
Atvinnuvegir
Þá er gert ráð fyrir að
fjármunamyndua hjá atvinnu-
vegunum verði á næsta ári 9.1%
minni en i ár, en hins vegar
verður þessi samdráttur aðeins
2,8%, ef hreinsitækin hjá ísal eru
ekki talin með.
Gert er ráö fyrir 10% aukningu
fjárfestinga hjá almennum iðn-
aði, 7—8% samdrætti i fjárfest-
ingu i fiskiskipum og 5%
samdrætti i fjárfestingu hjá land-
búnaðinum. —k.
6,4 miljarðar nýkróna til fjárfestinga
1 gær var lögð fram á Alþingi
fjárfestingar- og lánsfjáráætlun
ríkisstjórnarinnar fyrir árið 1982.
í fjárfestingaráætluninni kem-
ur fram að rikisstjórnin gerir ráð
fyrir aö á næsta ári verði 6% sam-
dráttur i heildarfjárfestingu hér á
landi. Þessi tala lækkar þó niöur i
3,6% ef ekki eru taldar með fram-
kvæmdir við uppsetningu hreinsi-
tækja við álverið i Straumsvik, en
þeim framkvæmdum lýkur fyrir
næstu áramót.
Gert er ráð fyrir aö á næsta ári
nemi heildarfjárfestingin um 6,4
miljörðum nýkróna á verðlagi
ársins 1982, og er þá reiknað með
33% veröhækkunum milli áranna
1981 og 1982. — Þetta þýðir að á
næsta ári verði fjárfest fyrir
23,7% af áætiaðri þjóðarfram-
leiðslu, emreiknað er með að sam-
Velkomln
Vigdís
Hrópaði mann-
fjöldinn fyrir utan
konungshöllina
í gærkvöldi hélt Óiafur Noregs-
konungur veislu í konungshöllinni
í Osló til heiðurs Vigdisi Finn-
bogadóttur forseta Islands. Kon-
ungurinn fjallaði m.a. um þau
órof a bönd sem tengt hefðu Island
og Noreg gegnum aldirnar,
minntist á lausn Jan Mayen deil-
unnar og kvaðst vona að hún
boðaði að bandið milli landanna
styrktist enn I framtiðinni. t ræðu
sinni fjallaöi forseti tslands um
sameiginlegan arf tslands og
Noregs, vitnaði f Gunnlaugssögu
Ormstungu, drap á vistir tslend-
inga með Noregskonungum og
lagði út af texta Björnstjerne
Björnsons um eininn og furuna,
scm tóku sér fyrir hendur að
græða og klæða fjalliö. óskaði
hún þess að Norðmenn og tslend-
ingar gerðu það hlutverk að sam-
eiginlegri gæfu f köldum heimi.
Þjóðviljinn birtir ræðurnar f dag.
Ólafur konungur, Haraldur
krónprins og Sonja krónprinsessa
tóku á móti forsetanum á Forne-
bu-flugvelli igær. Þar voru einnig
islenski sendiherrann i Osló og
sendiherra Noregs á Islandi. Er
Vigdis Finnbogadóttir hafði
kannað heiðursvörð var haldið til
konungshallarinnar og er Osló
skrýdd i'slenskum og norskum
fánum í tilefni heimsóknarinnar.
A Karl Johan beið talsverður
mannfjöldi og sömuleiðis við kon-
ungshöllina, þar sem mannfjöld-
inn hyllti forsetann og konunginn
er þau komu út á svalir hallar-
innar: Velkomin Vigdis, heyrðist
kallað hvarvetna úr hópnum sem
þar var samankominn. Forseti
Islands lagði blómsveig á þjóðar-
minnisvarða um fallna
Norðmenn i Akerhus, og siðdegis
tók hún á móti erlendum sendi-
mönnum i konungshöllinni.
Norskir fjölmiðlar hafa birt
griðarlega mikið efni i tilefni af
heimsókn forseta tslands og
blöðin hafa fjallað um hana i
forystugreinum. Viða i gluggum
búða og sýningarsala má og sjá
myndir af forsetanum. 1 forystu-
greinum blaðanna er forseti
Islands boðinn velkominn, og seg-
ir t.d. Dagbladet i Osló að Vigdis
Finnbogadóttirsé ákaflega góður
sendiherra fyrir land sitt, og hafi
komið íslandi á jákvæðan hátt I
brennidepil. Opinber heimsókn
islensks þjóðhöfðingja væri alltaf
fagnaðarefni i Noregi vegna
hinna sterku banda sem tengdu
landið, en koma Vigdisar Finn-
bogadóttur væri sérstakt ánægju-
efni vegna hennar litriku
persónu. Þá er rætt um að hún
hafi verð kjörin i lýöræðislegum
kosningum fyrst kvenna, og það
sé staðfesting á að konur geti
komist alveg upp á toppinn og
staðið sig að minnsta kosti jafn
vel og karlmenn i æðstu stöðum.
— A.I./ekh.
Sjá síðu 7
Vigdis Finnbogadóttir forseti tslands fékk hjartanlegar móttökur i Noregi I gær.A myndinni ganga þau
fremst eftir rauða dreglinum á Fornebu-flugvelli forsetinn og Ólafur Noregskonungur létt á brún, og
þvinæst Haraldur krónprins og Sonja krónprinsessa, — Ljósm.: A.I.