Þjóðviljinn - 22.10.1981, Side 5

Fimmtudagur 22. október 1981 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 5
LANDSSMKXiAIMI
Þing breska íhaldsflokksins:
lámfrúln er
ósveigjanleg
Mikilla umskipta von 1 breskum
stjómmálum
Breskir ihaldsmenn luku
fiokksþingi sinu i Blackpool um
siðustu helgi. Þar vantaði ekki
áhyggjuraddir um hnignandi
gengi flokksins, atvinnuleysi og
uppþot i borgum. En Thatcher
forsætisráðherra og hennar menn
stóðu þetta allt af sér: járnfrúin
lýsti því yfir, að engin stefna væri
á boðstólum önnur en sú sem
stjórnin fylgdi og mundi hún
aldrei sveigja af sinni seðla-
hyggju til að eitast við vinsældir
kjósenda.
Ráðherrar stjómarinnar tóku
mjög i sama streng. Tebbit at-
vinnumálaráðherra kvað Breta
nú vera að súpa seyðið af þvi að
hafa lifað um efni fram og spennt
upp kaup með ábyrgðarlausum
verkföllum. Hann itrekaöi áform
stjórnarinnar um að breyta
starfsháttum verkalýðshreyf-
ingarinnar með löggjöf og m.a.
takmarka möguleika félagsbund-
inna manna á að stöðva vinnu
ófélagsbunditma verkfallsbrjóta.
Langt til hægri
Edward Heath, fyrrum leiðtogi
flokksins, gerði tilraun til upp-
reisnar gegn stefnu frú Thatcher,
hann varaði við afleiðingum
núgildandi stefnu fyrir íhalds-
flokkinn og þjóðina. En hann fékk
miklu dræmari undirtektir en
menn höfðu búist við. Þingið var
mjög langt tii hægri og „leiftur-
sóknarlegt”. Það sést meðal
annars af þvi, að ein af tillögum
forystunnar var felld — en hún
var þess efnis að flokksþingið
legði blessun sina yfir viðbrögð
stjórnarinnar við óeirðunum sem
urðu i breskum borgum i sumar
leið. Tillagan féll á þvi að meiri-
hluti fulltrúa vildi enn hörkulegri
aðgerðir gegn þátttakendum i
slikum óeirðum — og engum var
meira fagnað á ihaldsþinginu, en
fulltrúa sem mælti með þvi að
dauðarefsing verði aftur upp tek-
in!
Margaret Thatcher var svo
hyllt ákaflega á þinginu, meðan
þúsundir atvinnuleysingja stóðu
fyrir utan salarkynnin og æptu
stjórnina feiga.
Mikil lota
Þá er lokið mikilli flokksþinga-
lotu i Bretlandi, sem getur að lik-
indum haft miklar og margvis-
legar afleiðingar.
Fyrst komu Frjálslyndir, sem
hafa um langan aldur verið
fórnarlömb kosningafyrirkomu-
lags, sem verðlaunar tvo stærstu
flokkana, en eyðileggur flesta
aðra. Þeir tilkynntu með fögnuði
miklum, að nú hefðu þeir samið
um bandalag við Sósialdemó-
krataflokkinn nyja og risi nú nyr
dagur í breskum stjórnmálum.
Þá kom Verkamannaflokkur-
inn: i Brighton tókust á „hrein-
ræktaðir” sósialistar og „venju-
legir” málamiðlunarmenn.
Vinstrimenn biðu nokkra ósigra i
vali á forystumönnum, en stefnu-
mál þeirra, ekki sist aö þvi er
varðar afvopnunarmál, urðu ofan
á. Michael Foot flokksforingi gat
áður en lauk náö svona nokkurn-
veginn utan um flokkinn með þvi
að beina athyglinni sem mest að
atvinnuleysinu og vaxandi heift
almennings út af þvi.
Þessu næst komu Sósialdemó-
kratarnir nýju, flóttamenn úr
Verkamannaflokknum. Þeir voru
á ferð og flugi um landið með sitt
stofnþing og tókst að halda vel at-
hygli fjölmiðla. Allt bendir til
þess að þeir séu að koma sér vel
fyrir i miðju stjórnmálanna, þar
sem er að finna verulega þreytu
með gömlu flokkana tvo.
Hitt er svo annað mál, að
Só s í a ld e m ó k r a t a r og
Frjálslyndir, bandamenn þeirra,
eru ekki sammála i ýmsum
greinum. Til að mynda tóku
Frjálslyndir sig til og samþykktu
stuðning við einhliða kjarnorku-
afvopnun á sinu þingi — en það
mega nýkratar ekki heyra.
Breytingar
Sem fyrr segir getur þessi
flokksþingalota orðið afdrifarik.
Enginnveithvað gerastkann inn-
an þingsflokks ihaldsfldcksins ef
Margaret Thatcher: Ekki ætla ég að fara að sækjast eftir vinsældum.
fylgi hans heldur áfram að dala i
skoðanakönnunum. Þá má búast
við heiftarlegum árekstrum ef að
ihaldsstjórnin gerir alvöru úr þvi
að breyta stöðu verkalýðs-
félaganna þvert ofan i vilja
þeirra.
Miðjubandalagið nýja getur i
næstu kosningum sprengt tveggja
flokka kerfið og upp úr þvi gæti
gerst sú bylting i breskum stjórn-
málum, að tekiö yrði upp nýtt
kosningafyrirkomulag, sem
tryggði flokkum þingsæti i
samræmi við fylgi.
Að þvi' er varðar utanriksimál,
þá fer margt eftir þvi hver staða
Verkamannaflokksins verður eft-
ir næstu kosningar. Samþykktir
flokksþings og alþýðusam-
bandsþings setja flokknum það
verkefni að gjörbreyta um stefnu
i vigbúnaðarmálum og stiga sýni-
leg skref til einhliða afvopnunar.
Ef af þessu verður (og, sem fyrr
segir, þá eru Frjálslyndir að
nokkruleyti inn á þessari stefnu)
þá mun það gjörbreyta Nató og
þvi „sérstaka sambandi” við
Bandarikin, sem breskir stjórn-
málaforingjar vitna oft til. Sömu-
leiðis er Verkamannaflokkurinn
bundinn samþy kktum um úrsögn
Bretlands úr Efnahagsbanda-
laginu.
En i bili mun umræðan um at-
vinnuleysi þriggja miljóna
manna i landinu verða sú
staðreynd sem allar aðrar yfir-
gnæfir. Og uppþot sumarsins eru
mönnum enn i fersku minni —
ekki sist vegna þess, að nýleg
skoðanakönnun bendir til þess, að
af 900 þúsund atvinnulausum
ungmennum i Bretlandi sé helm-
ingur reiðubúinn til að réttlæta
ofbeldi —ef þaö aðeins hefur i för
með sér pólitiskar breytingar.
— ÁBtók saman.
(mii)
KEDJUR-
TANNHJÓl
Flestar stæröir og
gerðir
Einnig tengi og vara-
hlutir
Elite — kunn gæða-
vara
Einkaumboð á
íslandi:
LANDSSMIDJAN
ÍX 20 6 80
Háskólatónleikar hefjast:
Elnar Markússon
leikur á morgun
Einar Markússon við flygiiinn
Siðasta dag sumars, föstu-
daginn 23. október, verða fyrstu
háskólatónleikar vetrarins kl.
12.30 i Norræna húsinu. Alls eru
fyrirhugaðir 14 tónleikar i vet-
ur, sjö fyrir og sjö eftir jól á
sama stað og tima.
1 vetur er 8. starfsár háskóla-
tónleika, — þeir voru fyrst háðir
veturinn 1974 - 75.
Það nýmæli er nú tekið upp
að halda tónleikana i hádeginu á
föstudögum, og eiga þeir að
jafnaði ekki að standa lengur en
liðlega hálfa klukkustund. Oll-
um er auðvitað heimill aðgang-
ur, en með þessari tima- og
Heilög kirkja
og saltpéturinn
Um seinan varð ég fyrir hug-
ljómun, þegar ég heyrði pistil
Þóris Helgasonar læknis um
saltpéturinn i hangiketinu og las
siðan útleggingu Flosa um
sama efni. Niðurstaða beggja er
augljós: Annaðhvort neita
menn sér um hangiketið eða
halda sér frá þvi að gera „hitt”
um jólaleytiö, ef þeir vilja ekki
stofna afkvæmum sinum i
hættu.
Nú rankaði ég alltieinu við
mér. Liklega er þessi vitneskja
um háska saltpétursins ekki
nein ný uppgötvun læknavisind-
anna, heldur hefur hin heilaga
almenna kirkja þekkt skaðsemi
hans öldum saman. Bæði i forn-
um lögum og kristinrétti Árna
biskups Þorlákssonar frá 1275
stendur nefnilega, að frá þvi
laugardaginn fyrir jólaföstu þar
til viku eftir þrettánda skuli
ekki brullaup gera eða konu fá.
Og i íslenskri prédikun frá þvi
um 1300 i upphafi jólaföstu segir
einnig: Nú skulu menn skilja
rekkjur við konur sinar, uns lið-
ur drottinsdag eftir 13. dag jóla.
Þetta afnam Lúther i sinni villu,
þvi hann hafði ekki beskyn á
saltpéturinn.
Ég hafði i einfeldni minni
ályktað, að hér hefði kirkjan
tekið upp einhverja alvisku frá
Móður Náttúru, sem af veður-
farslegum sökum væri þvi mót-
fallin, að börn fæddust i heiminn
hér á norðurslóðum að haust-
eða vetrarlagi. Þvi að sömu
hömlur gilda um langaföstu, og
banntiminn frá jólaföstu til niu-
viknaföstu rennur nær þvi sam-
an. Og þá var reyndar lika
bannað aö éta ket, sem auðvitað
hlaut einkum að vera hangiket
eins og geymsluaðferðum var
háttað I fyrri tiðinni.
Ég var m.a.s. búinn að setja
þessar kolröngu kenningar i
bók, sem kemur út innan
skamms og fjallar m.a. um
hömlur á „hinu”. En nú er hún
vist komin i bókband, svo það er
orðið of seint að bæta inn sann-
indunum um saltpéturinn.
Arni Björnsson
staðsetninguer þó einkum reynt
að gera nemendum og kennur-
um háskólans sem þægilegast
að sækja þá.
Efnisskrá fyrra misseris
verður sem hér segir:
23. okt.
Einar Markússon pianóleikari:
Verk eftir Samuel Ball, Joseph
Hoffman, Leopold Godowsky,
Frédéric Chopin og Hallgrim
Helgason.
30. okt.
Agústa Ágústsdóttir sópran og
Jónas Ingimundarson pianó:
Sönglög eftir W.A. Mozart.
6. nóv.
Anna Júliana Sveinsdóttir
mezzósópran og Lára Rafns-
dóttir pianó: Verk eftir Antonin
Dvorsjak og Richard Wagner.
13. nóv.
John E. Lewis pianóleikari:
Verk eftir Charles Ives.
20. nóv.
Blásarakvintett: Lárus gveins-
son, Jón Sigurðsson, Joseph
Ognibene, William Gregory og
Bjarni Guömundsson: Verk eft-
ir Victor Ewald og Morley Cal-
vert.
27. nóv.
Helga Ingólfsdóttir semballeik-
ari: Andlát og útför Jakobs eftir
Johann Kuhnau.
4. des.
Halldór Haraldsson pianóleik-
ari: Verk eftir Béla Bartók.
Einar Markússon, sem fram
kemur á fyrstu tónleikunum, er
fæddur árið 1922. Hann nam
pianóleik i Tónlistarskólanum i
Reykjavik og siðan i Los Angel-
es frá 1943 - 46. Hann var starf-
andi tónlistarmaður með meiru
erlendis urn riflega tveggja ára-
tuga skeið, einkum i Ameriku,
þ.á m. lengi i Hollywood. Sið-
astliðinn áratug hefur hann
hinsvegar kennt við Tónlistar-
skóla Arnessýslu.