Þjóðviljinn - 04.11.1982, Side 8

8 SIÐA — ÞJóÐVILJINN.Fimmtudagur 4. nóvember 1982
Flugleiðir og SAS gera samning
Sameiginlegt
áætlunarflug
í gær var undirritaður samning-
ur milli Flugleiða og SAS um aukið
samstarf félaganna um áætlunar-
flug milli íslands, Danmerkur,
Noregs og Svíþjóðar.
Sameiginlegt áætlunarflug félag-
anna verður á milli Keflavíkur og
Kaupmannahafnar einu sinni í viku
og annað milli Keflavíkur, Oslóar
og Stokkhólms. Framkvæmd flugs-
ins verður í höndum Flugleiða.
Farskrárkerfi félaganna verða
samtengd auk þess sem hafnar eru
viðræður um aukið samstarf í þjálf-
un, viðhaldi og leigu á flugvélum.
Einnig er rætt um að vinna saman
að sölu- og markaðsmálum.
SAS hélt áður uppi reglubundnu
áætlunarflugi til fslands í tengslum
við Grænlandsflug félagsins en nú
hefur millilendingum í Keflavík
verið hætt. Þess rhá geta að Flug-
leiðir hafa sótt um leyfi til sam-
gönguráðuneytisins til að fljúga til
Grænlands næsta sumar.
-Ig-
Dómsorð í máli bókagerðarmanna
Ekki í samræmi
við niðurstöðumar
segir lögfræðingur FBM
„Það sem er athyglisvert við þenn-
an dóm er auðvitað það að hann
fellst á öll sjónarmið Félags bóka-
gerðarmanna, m.a. það að heimilt
sé að segja upp samningum þegar
lög hafa verið sett. Hins vegar er
dómsorðið í engu samræmi við nið-
urstöður dómsins sjálfs“, sagði
Arnmundur Backman lögfræðing-
ur Félags bókagerðarmanna í sam-
tali í gær.
Trúnaðarmannaráð FBM hefur
sent frá sér yfirlýsingu þar sem
segir m.a.:
Gítartónleikar
í Flensborg
í dag fimmtudaginn 4. nóv. kl.
20.30 stendur kór Flensborgar-
skóla fyrir gítartónleikum í há-
tíðarsal skólans. Þrír gítarleikarar
munu koma fram á þessum tón-
leikum, Jósep Fung, Kristján Þór
Bjarnason og Friðrik Karlsson.
Munu þeir leika, bæði ein- og tví-
leik frá ýmsum löndum.
Augljóst er af niðurstöðu dóms-
ins að hann er í raun og veru ekki
að taka til meðferðar ágreining
aðila - heldur að semja viðbót við
samning Félags bókagerðarmanna
og Félags íslenzka prentiðnaðar-
ins. í samningunum er heimild til
uppsagnar kaupgjaldsákvæða m.a.
ef: a) Sett verða lög, sem breyta
ákvæðum um greiðslu verðbóta á
laun...viðbót Félagsdóms við
samning FBM/FÍP er: Þó þannig
að samningar séu ekki Iausir fyrr
en lögin koma til framkvæmda.
„Við héldum því fram í okkar
máli að engu skipti hvort bráða-
birgðalögin yrðu samþykkt eða
ekki því bráðabirgðalögin hefðu
fullt lagagildi eins og önnur lög. Þá
fellst dómurinn einnig á okkar
sjónarmið að ekki sé nokkur hefð í
máli sem þessu, en atvinnurekend-
ur höfðu haldið því fram að svo
væri. Við getum því verið ánægðir
með niðurstöður dómsins í sjálfu
sér en hljótum að lýsa yfir óánægju
með að dómsorðið sjálft er í engu
samræmi við þær,“ sagði Arn-
mundur Backman að lokum.
-v.
Sinfóníuhljómsveit íslands:
Aldarminning
Stravinskys
Þriðju áskriftartónleikar Sinfón-
íuhljómsveitar íslands verða í Há-
skólabíó í kvöld og hefjast kl. 20.30.
A dagskrá eru: Tilbrigði um frum-
samið rímnalag eftir Arna Björns-
son, Fiðlukonsert í D-dúr eftir
Mozart og Sinfónía í þremur þátt-
um eftir Igor Stravinsky.
Á þessu ári er þess víða minnst
að öld er liðin frá fæðingu Stravin-
skys. Hann var fæddur í Rússlandi
18. júní 1882, nam tónsmíðar hjá
Rimsky-Koisakov og lauk lög-
fræðinámi Pétursborg. Hann
andaðist í Bandaríkjunum árið
1971.
Stjórnandi tónleikanna á morg-
un er Jean-Pierre Jacquillat, og
einleikari er Konstanty Kulka,
fæddur í Póllandi 1947. Hann fiélt
fyrst opinbera hljómleika 13 árá
gamall og vakti þá þegar mikla at-
Stravinsky
hygli. 1964 vann hann til Paganini
verðlaunanna í Genua og er nú tal-
inn meðal fremstu fiðluleikara í
heimi.
Örtölvubyltingin, sem átt hefur sér staö á allra síðustu árum og
valdið hefur meiri tækniframförum en sögur fara af áður, hefur
orðið til þess að menn sjá í hillingum hitt og þetta, sem engum
hefði dottið í hug fyrir svo sem 10 árum. Sumt af því sem menn
boðaað sé á næsta leiti, segja þeir sem gerst þekkja, að sé aðeins
draumsýn; annað aftur á móti til í veruleikanum. Eitt af því sem
menn sjá í hvað mestum hillingum eru framfarir á sviði sjónvarps.
Þeir bjartsýnustu boða jafnvel alheimssjónvarp. Menn þurfi ekki
annað en setja svolitla stöng á húsið sitt, síðan megi horfa á hvaða
sjónvarpsútsendingu sem er í Evrópu og Ameríku og jafnvel víðar
um hnöttinn. í þessu sambandi benda menn á þessa sömu
möguleika, sem þegar eru fyrir hendi í hljóðvarpi. En hver er
raunveruleikinn í málinu? Með þá spurningu fórum við á fund
Gústafs Arnar, yfirverkfræðings hjá Pósti og Síma.
-Þótt framfarir á sviði sjónvarps
hafi verið miklar á allra síðustu
árum, þá hygg ég að draumur
manna um alheimssjónvarp rætist
ekki í bráð. Tíðnisvið fyrir slíkt
sjónvarp er einfaldlega ekki til,
vegna þess hve mikil þörf er fyrir
fjarskipti í heiminum í dag. Hitt er
annað mál að á næstu árum mun
verða skotið á loft gervitunglum, af
ýmsum Evrópuþjóðum til að
mynda, sem valda munu því, að
fólk í löndum Mið-Evrópu og jafn-
vel í Danmörku, mun geta náð ótrú
legum fjölda sjónvarpssendinga
frá hinum ýmsu Iöndum. Styst er í
það að V-Þjóðverjar skjóti slíku
tungli á loft, árið 1984, það mun
hafa 2 sjónvarpsrásir og eina út-
varpsrás fyrir 16 stereóprógröm.
Ári síðar munu svo Frakkar skjóta
tungli á loft fyrir 3 sjónvarpsrásir,
1986 ætla Bretar að skjóta upp
tungli með 2 sjónvarpsrásum, ann-
arri opinni, sem mun byggja á
auglýsingum, en hinni lokaðri, sem
þýðir að greiða verður afnotagjald
af henni og mun hún verða mun
vandaðri. Þetta sama ár, 1986 fyrir-
huga svo t.d. Svisslendingar og ít-
alir að skjóta tunglum á loft. Þá eru
Bandaríkjamenn farnir að undir-
búa uppskot.
Möguleikar
Islands
- Hvaða möguleika eigum við Is-
lcndingar á að ná sendingum frá
þessum gervitunglum?
- Þeir eru nú ekki miklir, þó gæt-
um við ef til vill náð sendingum frá
breska tunglinu, einkanlega standa
Austfirðingar og fólk á S-
Austurlandi vel að vígi hvað það
snertir. Þar þyrfti ekki að setja upp
nema 2ja til 3ja metra loftnet til að
ná sendingum, en hér í Reykjavík
og á Vesturlandi, yrði loftnet að
vera 4-5 metrar í þvermál, sem er
of mikið fyrir venjulegt íbúðarhús.
Aftur á móti gætu bæjarfélög byggt
slík loftnet til að ná þessum send-
ingum og með svona 10 metra loft-
neti er hugsanlegt að við gætum
náð sendingum frá þýska og
franska tunglinu, en gæði þeirrar
móttöku yrðu ef til vill ekki örugg.
Það sem ég er að tala um hér, eru
hinar svo nefndu DBS sendingar,
en skammstöfunin þýðir sending
beint til almennings, og þessi tungl,
þegar þeim verður skotið upp,
munu senda á öðru tíðnisviði en
Rœtt við
Gústav Arnar
yfirverk-
frœðing hjá
Pósti og síma
þau sem við þekkjum í dag og
munu því ekki trufla þær sendingar
sem fyrir eru.
Sjónvarpsefni
verndað
eins og póstur
- En hvernig víkur þessu við í
dag, geta menn náð inná tæki sín
sendingum frá þeim gervihnöttum,
sem í gangi eru nú?
- Já, það eru tæknilegir mögu-
leikar á því með því móti að koma
sér upp dýrum móttökustöðvum,
en þess ber að geta að slíkt er ólög-
legt. Það er samkomulag milli allra
þjóða að vernda sjónvarpsefni sem
sent er um fjarskiptasambönd. líkt
og gert er með venjulegan póst í
dag. Þess vegna erum við sem og
aðrar þjóðir á verðir fyrir einka-
móttökustöðvum, sem settar eru
upp án leyfis og án þess að samið
hafi verið um greiðslu fyrir efni og
sendingar. Nokkuð mikil brögð
eru að því í Bandaríkjunum að
menn setji upp svona einkastöðvar
og ná þá sendingum á leið þeirra
niður frá gervihnetti. Til þess að
koma í veg fyrir þetta eru sending-
ar á leið uppí hnöttinn brenglaðar,
og þarf sérstakan lykil til að ná
þeim ótrufluðum niður til þeirra,
sem kaupa efnið. Þetta er dýrt
fyrirkomulag, en þykir nauðsyn-
legt til þess að hversem er geti ekki
náð efninu á leið þess uppí hnött-
inn og niður aftur og dreift því
ólöglega.
Skyggnir
- Ef við víkjum að Skyggni og
möguleikum hans?
- Skyggnir tekur við sendingum
frá hinu svo nefnda Intelsat-kerfi
en þar er um að ræða samtök meira
en 100 landa, sem reka fjarekipta-
tungl yfir heimshöfunum. Á Atl-
antshafssvæðinu eru þrjú gervi-
tungl, sem annast fjarskipti milli
jarðstöðva á svæðinu. Skyggnir er í
sambandi við eitt þessara tungla,
og fer um það meiri hluti síma-
umferðar okkar til útlanda eða 85
símarásir af samtals 130. Þar að
auki getur Skyggnir annast send-
ingu og móttöku sjónvarpsefnis á
móti öðrum jarðstöðvum, sem til-
heyra Atlantshafssvæðinu, en það
eru stöðvar í Evrópu, Afríku,
Litlu-Asíu og N.- og S.-Ameríku.
Eins og kunnugt er tekur Skyggnir
við 10 mínútna fréttapakka dag-
lega fyrir sjónvarpið, en mögu-
leikar eru að sjálfsögðu á miklu
meira efni.
- Nú eru í gangi tilraunir með
sjónvarpsgervitungl svo sem það,
sem ýmsar Evrópuþjóðir standa
að, - nær Skyggnir þeim send-
ingum?
- Vestur-Evrópuríki nokkur
hafa sent á loft tilraunatungl með
heitinu OTS, en þjónustusvæði
þess nær ekki til okkar þó að fræði-
lega megi kannski segja að hægt
væri að taka á móti sendingum þess
meðmjögstóruloftneti. ílok 1983
mun nýtt gervitungl taka við hlut-
verki OTS og hefja varanlega starf-
semi. Heitir það European Com-
munications Satellite eða ECS, og
mun geisli þess ná vel til íslands.
Þetta er fjarskiptatungl líkt og Int-
elsat gervitunglin, en er ekki ætlað
að senda beint til notenda á þann
hátt, sem DBS tunglin munu gera.
Samtök hljóðvarps- og sjón-
varpsstöðva í V.-Evrópu, EBU,
hafa leigt til frambúðar tvær sjón-
varpsrásir í ECS-tunglinu og munu
nota þær til að dreifa sjónvarpsefni
milli aðildarlandanna. Þarna opn-
ast nýir möguleikar fyrir Ríkisút-
varpið í efnisöflun, en til þess að
hægt sé að notfæra sér þá, verður
að byggja nýtt loftnet við hliðina á
Skyggni, sem mundi trúlega þurfa
að vera 17 m í þvermál.
- Hyggsl Póstur og sínii reisa
slíkt loftnet?
vstBmsamMmm
Vmmmmmmm