Þjóðviljinn - 18.11.1982, Blaðsíða 2

2 SIPA — ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 18. nóvember 1982
Vísindi á íslandi:
Jarí
skjálftar og
eldsumbrot
I löndum þar sem eldvirkni er
dreifð yfir stór svæði, eins og á
íslandi, eru skjálftamælingar ein
þýðingarmesta aðferðin til að
fylgjast með aðdraganda og gangi
eldgosa. Skjálftavirkni tengd
eldsumbrotum er einkum tvenns
konar, þ.e. stöðugur órói og ein-
stakir skjálftar.
Fylgst hefur verið náið með
umbrotunum, sem hófust í
Þingeyjarsýslu 1975 og enn sér
ekki fyrir endann á. Skjálftamæl-
ingar þar hafa gefið mikilvægar
vísbendingar um ástand svæðis-
ins, flutningsleiðir kviku um
jarðskorpuna og kvikuhólf.
Jarðskjálftar fylgja landrisi og
gliðnun jarðskorpunnar, órói er
tengdur kvikuhlaupum og kviku-
strókavirkni.
Eldgosunum í Heklu 1980-81
fylgdi nokkurskjálftavirkni. Um-
brotin hófust með hrinu lítilla
skjálfta u.þ.b. 20 mín. áður en
öskugos kom upp. Eftir fyrstu
klukkustundirnar hættu skjálft-
ar, en órói mældist meðan gosið
stóð.
Jarðskjálftar undir Mýrdal-
sjökli og Vantajökli eru vafalítið
tengdir eldstöðvum undir þessum
jöklum. Unnið er að rannsókn á
eðli þeirra.
Merkilegar
fæðingar
í líkkistu
Að því er sögur herma, þá er
ekki vitað nema um eitt tilfelli
þar sem barn fæddist í líkkistu.
Það var hann Gorgias frá Epirus
sem fæddist við útför móður sinn-
ar. Líkburðarmennirnir heyrðu
óvæntan barnagrát á leið úr
kirkju að gröfinni. Kistan var
opnuð og mikið rétt, hágrátandi
nýburi lá í kistunni.
Sitthvor litur
Fyrir réttum 12 árum átti Grete
nokkur Bardaum frá Offenbach í
V-Þýskalandi tvíbura. Það væri
ekki í frásögur færandi, ef annar’
þeirra hefði ekki fæðst ljós á hör-
und, ljóshærður og bláeygur, en
hinn svartur, dökkhærður og
með brún augu. Þegar málin voru
könnuð nánar kom í ljós að Grete'
hafði samrekkt tveimur
mönnum, hvítum og svörtum
sama daginn 9 mánuðum fyrir
fæðingu.
Grete var síðast er fréttist gift
þriðja manninum og átti með
honum tvíbura, báða ljósa á
hörund.
Gætum
tungunnar
Einhver sagði: Til föðursins.
Rétt væri: Til föðrurins.
Samviskufangi
Amnesty
Kabakisa
Matuka
stúdent
í Zaire
Kabakisa Matuka er foringi
stúdentasamtakanna innan Kins-
hasa háskólans í Zaire, en samtök
þessi eru innan stjórnarflokks
landsins.
í janúar 1982, rúmu ári eftir að
Kabakisa var kosinn foringi sam-
takanna, hófu stúdentar við há-
skólann og nokkrar aðrar æðri
menntastofnanir í Kinshasa 2ja
daga verkfall til þess að leggja
áherslu á kröfur sínar um hærri
námslán.
Stjórnvöld brugðust þannig við
verkfallinu að þau létu loka há-
skólanum og handtóku Kabakisa
og 97 aðra stúdenta.
Kabakisa Matuka var ásamt 14
öðrum í varðhaldi í Kinshasa í
meir en mánuð. Á þeim tíma var
hann oft yfirheyrður, barinn illa,
gefið raflost og sakaður um að
vera í tengslum við öfl andstæð
stjórninni.
Hann var síðan sendur í sér-
staka herþjálfunarstöð ásamt
fleiri stúdentum og fá þeir ekki að
hafa samband við fjölskyldur sín-
ar.né aðra hermenn í stöðinni.
Vinsamlega sendið kurteislega
orðað bréf, helst á frönsku og
biðjið um að Kabakisa Matuka
og hinir stúdentarnir verði leystir
frá herþjónustu.
Skrifið til:
Son Excellence le General Mo-
butu Sese Seko
Président-Fondatreu du MPR
Présidente de la République
Kinshasa
REPUBLIC OF ZAIRE.
Rætt við Eðvarð Ingólfsson
rithöfund með meiru
Það er í nógu að snúast hjá
Eðvarði Ingólfssyni þessa dagana
sem jafnan áður. A dögunum
kom út þriðja skáldsaga hans,
unglingabókin „Birgir og Asdís“.
Hann er blaðamaður á barna-
blaðinu Æskunni, vinnur við
dagskrárgerð hjá útvarpinu og er
skráður í guðfræðideild Há-
skólans. En hvers vegna ung-
lingasögur?
„Ég hef oft verið spurður að
þessu“, sagði Eðvarð þegar hann
hafði tyllt sér niður andspænis
mér á ritstjórnarskrifstofunni.
„Þegar ég var yngri saknaði ég
þess mikið að ekki voru til ís-
lenskar sögur um unglinga í nú-
tímaþjóðfélagi. Ég ákvað þess
vegna að skrifa sjálfur um lífið á
mínum unglingsárum.
- Sjálfsævisaga?
„Jú, það hafa margir viljað
halda það. Ég hef sagt að þetta sé
sjálfsævisaga okkar allra. Efni-
viðurinn ér sóttur í okkar eigin
samtíð, það sem ég og þú höfum
séð, heyrt og jafnvel upplifað
sjálf.“
- Hver hafa viðbrögð unglinga
verið við bókum þínum?
„Fyrsta bókin eftir mig, „í
gegnum bernskumúrinn“kdm út
1980. Sú bók hlaut mikið umial
og misjafna dóma. Mér sýnist að
það sama ætli að vera upp á ten-
ingnum með nýju bókina. Ég hef
fengið góða dóma og slæma. Það
hefur verið skrifað ég ætti að
draga mig í hlé. Sjálfur er ég mjög
sáttur við mína nýjustu bók.
Fékk mikið út úr því að skrifa
hana, og það gerir ekki annað en
að efla með mér þrótt að fá svona
harðan dóm.
Unglingar sem hafa lesið bók-
ina eða heyrt mig lesa úr henni,
hafa verið áhugasamir um sögu-
efnið og spurt margs. Mér hefur
fundist þau virkilega hafa áhuga á
því sem sagan segir þeim.“
- Hvað segir þú þeim í sög-
unni?
„Þetta er ákveðin mannlífs-
mynd sem við þekkjum öll.
Sagan fjallar um ungt fólk, tvenn
pör sem byrja í sambúð. Þau eru
innan við tvítugt, það eru ýmsir
erfiðleikar sem mæta þessu unga
fólki. Ástin er annað en að kyss-
ast frá átta á morgnana til
miönættis."
• - Finnst þér of mikið um þess-
ar ástar- og hamingjubækur sem
skrifaðar eru fyrir unglinga?
„Það hafa verið skrifaðar ágæt-
ar raunsæjar bækur á íslensku um
unglinga, en þeir höfundar eru
teljandi á fingrum annarrar hand-
ar, því miðm\“
- 1 jallar þú mikið um áfengis-
og fíkniefnavandamál í skrifum
þínum?
„Vissulega er áfengisvandamál
fyrir hendi hjá ungu fólki í dag.
Unglingar byrja að drekka mun
Nú er að hefjast pökkun og sala
á skyri í pokum frá Mjólkursam-
lagi KB í Borgarnesi. Skyr þetta
er framleitt „með gamla laginu“
en stöðugt er allmikil eftirspurn
eftir slíku skyri.
Skyrinu er pakkað í plastpoka,
svipaða þá og notaðir eru undir
mjólk víða um land og fer öll
pökkunin fram í vélum, þannig
að mannshöndin kemur þar
hvergi nærri. Fyrsta mánuðinn
eða svo verður þetta nýja poka-
skyr selt í Borgarnesi og á Akra-
nesi, til þess að prófa undirtektir
neytenda þar en síðan er stefnt að
því að selja það á öllu sölusvæði
Samsölunnar.
„Skrifa til aö eyða
tíma mínum”
Eðvarð Ingólfsson: „Gerir ekki annað en að efla með mér þrótt að fá
svona harðan dóm“.
fyrr en áður. Eg tek þessi mál
fyrir, já, og vona að unglingarnir
geti séð eins og ég að áfengi er
sjálfsblekking."
- Hvernig sérð þú íslenskan
ungling í dag fyrir þér?
„Ytri búnaður unga fólksins er
mjög góður, og maður getur
vissulega verið bjartsýnn á þetta
fólk. Hinu er ekki að leyna að
unglingar í dag eru ekki nógu
sjálfstæðir.
Þeir fylgja flestir straumnum.
Sjálfsagt stafar þetta af allri þeirri
mötun sem fólk nú til dags verður
fyrir. Það er boðið upp á alls kyns
hamingjuáróður, glys og glaum.
Menn þurfa að læra að vernda sig
gegn slíku.“
- Þú ert ekki hættur að skrifa?
„Nei, ég er ekki hættur að
skrifa. Ég hef mjög gaman af því
að skrifa, og það stafar held ég af
einhverskonar eirðarleysi. Þegar
ég er búinn að vinna, þá finnst
mér afþreying í því að setjast nið-
ur til að skrifa. Ég skrifa til að
eyða tíma mínum.“ ~
Víðar eru erfíðleikar á stjái í
landbúnaði en á Islandi. Horfur
eru á að nettótekjur bandarískra
bænda fari niður í 16 miljarða
dollara í ár, og yrðu þá aðeins um
helmingur af nettótekjum þeirra
árið 1979.
Hafa bændur í Bandaríkjunum
aldrei verið jafn tekjulágir, jafn-
vel ekki á kreppuárunum 1930-
1940. Þess er þó að gæta að á 4.
áratugnum deildust heildar-
tekjurnar á mun fleiri bændur en
nú. Frá því að „New-Deal“ -
stefna Rosvelts gekk í gildi hafa
sveiflur á nettótekjum banda-
rískra bænda haldist innan 20-
26% marka til eða frá. Nú stefnir
hinsvegar í 55% tekjulækkun frá
árinu 1979.
Skuldir bandarískra bænda
nema 194,5 miljörðum dollara og
hafa hækkað um meira en helm-
ing frá 1976. Bændum hefur
reynst ókleift að standa í skilum
með 58 hundraðshluta af þeim
skammtímalánum, sem þeir hafa
tekið.
Verðmæti útfluttrar búvöru frá
Bandaríkjunum sexfaldaðist frá
1972-1981. í ár er talið að
útflutningsverðmætið lækki úr
43,8 miljörðum dollara 1981 í
142,5 miljarða dollara.
- mhg
Lækkandi
tekjur
bandarískra
bænda