Þjóðviljinn - 23.07.1983, Blaðsíða 2

2 SÍÐA - ÞJÓÐVILJTNN Helgin 23.-24. júlí 1983
skammlur
Af Titlatogi
Stundum, þegar ég fyllist löngun til aö kanna
þjóðarsálarástandiö, kíki ég í blöðin, hlusta á útvarp,
horfi á sjónvarp, eöa fer á kjaftaþing niörá Hressó.
Mér skilst að um þessar mundir sé þjóðarsálin þræl-
ballanséruð, þó haustið sé að vísu að ganga í garð, án
,þess að veturinn hafi kvatt, hagbönn, aflabrestur og
markaðshrun séu óumflýjanlegar staðreyndir, landið
óseljanlegt, enda veðsett uppí topp, lánstraust nærri
þorrið, en 25% kjararýrnun launþega framundan.
íslenska þjóðarsálin fer nú ekki úr jafnvægi þó gras-
ið klárist af landinu, fiskurinn úr sjónum og menn hætti
að eiga fyrir mat; ekki aldeilis.
Nú er það hinsvegar annað, sem virðist ætla að
raska sálarró þjóðarinnar svo um munar. Það er eins
og einhver uggur hafi gripið um sig, margir eru í tals-
verðu uppnámi og eitt stórmál virðist mál málanna í
dag:
Réttarstaða lespía og homma.
Nú veit ég ef til vill ekki nógu vel um hvað málið
snýst, því mér hafa alltaf fundist hommar og lespíur
jafn sjálfsagður hluti af mannfélaginu eins og Brímar,
Proppear og Tórsarar.
Þegar ég var smákrakki, vissi ég ekki frekar en aðrir
á mínu reki, hvað það var að vera hommi, svo ég
lallaði mér einhvern tímann til ömmu minnar og bað
hana að setja mig inní málið.
„Æ“, sagði amma, „það eru einhverjir kallar, sem
hafa gaman af að toga í tippið á hver öðrum“. Þetta
fannst mér svo drepfyndið að ég hló mig máttlausan
að því bæði á daginn og uppúr svefni á nóttinni, en
sjálf athöfnin þótti mér jafn fráleit einsog að greiða sér
áður en farið var út á morgnana.
í mörg ár hélt ég svo að „titlatog" væru ástaratlot
homma, já ég held bara þangað til að ég fór að stúd-
era tannlækningar í Þýskalandi, en þá komst ég svo
sannarlega að því að titlatog var ekkert „létt flört á Ijúfri
stundu", heldur lífsnauðsynlegur hluti af mannlegum
samskiptum prússa.
„Titlatog". Það hálfa hefði verið nóg. Eg meina það.
Jæja. Nú eru semsagt allir á bólakafi í því að mynda
sér haldgóða skoðun á lespíum og hommum og
auðvitað verð ég að láta hér til mín taka, því ekkert
mannlegt er mér óviðkomandi.
Mér skilst að allt mannkynið sé annaðhvort lespíur
eða hommar. Eðlilegt og æskilegast er hinsvegar talið
að konur séu hommar en karlmenn lespískir, semsagt
konur uppá karlhöndina, en karlar uppá kvenhöndina.
Ef konur afturámóti verða lespískar, eða karlar homm-
ar er - að því að mér skilst - voðinn vís, því (eins og
æskulýðsleiðtoginn sagði í útvarpinu um daginn) „bib-
lían gerir ekki ráð fyrir því“.
Þegar ég var yngri, höj, slank og dálítið meira tæl-
andi en ég er nú orðinn, döðruðu hommar stundum við
mig og það fannst mér alltaf svona heldur skemmti-
legt, því þeir áttu aldrei séns. Maður var alveg þræl
lespískur allan tímann. Það er nú einu sinni svo, þegar
maður hefur eitthvað á boðstólum í þjóðfélagi hins
frjálsa framtaks, framboðs og eftirspurnar, að þá er
ólíkt notalegra að eftirspurnin eftir manni sé meiri en
framboðið. Satt að segja fannst mér stundum að
stelpurnar hefðu mátt vera ögn aðgangsharðari, þó
ég sé auðvitað ekkert að kvarta.
Aldrei man ég eftir því að hommar yllu mér minnstu
óþægindum. Ég held þeir hafi fljótt fundið að „titla-
togið" var ekki á óskalistanum hjá mér og þá féll allt í
Ijúfa löð, þeir fóru að reyna við aðra stráka og ég við
stelpurnar.
í hópi homma voru líka menn, bæði lífs og liðnir,
sem ég hafði mikið dálæti á og virti umfram aðra
menn. Nægir þar að nefna Njál og Gunnar, Gög og
Gokke.
Á þessum árum vissu það allir að þeir sem verst létu
útí homma, voru sjálfir svolítið svag fyrir karlmönnum,
oftast án þess að gera sér það Ijóst. Þetta var kallað að
vera „latent" og var alþekkt fyrirbrigði á Langabarnum
í Aðalstræti.
Ef einhver fékk taugaáfall við það að hommi lagði
höndina á hnéð á honum, sögðum við, sem vorum í
stelpunum: „Nú, hann er latent þessi".
Einn okkar, Brandur hálfmáni átti sér enga ósk
heitari en að geta orðið „bí“, eins og það er kallað, en
það er þegar maður nær því að verða bæði hommi og
lespa jöfnum höndum.
„Þá kæmi nú eitthvert svíng í tilfinningalífið“, sagði
Brandur hálfmáni stundum.
Og áður en hann fór að sofa, hafði hann yfir þessa
vísu:
Um það hugsa ég æ og sí
er ég fer að sofa,
hve gaman væri að vera bí
í veislu stórra klofa.
sHraargatið
Margt
er nú gert til að plokka fé út úr
gamla fólkinu á Hrafnistu og
höfðað til ýmissa tilfinninga. í ný-
útkomnu eintaki af Hrafnistu-
bréfinu er skýrsla um minning-
arkapellu í Hrafnistu í Hafnar-
firði eftir Pétur Sigurðsson al-
þingismann, formann Sjómanna-
dagsráðs sem rekur dvalarheimil-
in. Þar segur m.a.: „Á einum
vegg kapellunnar er komið fyrir
litlum koparspjöldum, sem fest
eru á minningartöflu. Á spjöldin
eru skráð nöfn, fæðingardagur og
dánardagur þeirra, sem aðstand-
endur og vinir vilja minnast á
þennan hátt. Á minningartöfluna
eru komin sex nöfn, og kostar
hvert spjald tíu þúsund krónur
árið 1983.“ Já, dýrt er Drottins
orðið.
✓
/
Helgarpóstinum í gær er sagt frá
úrslitum í smásagnasamkeppni
sem Samtök móðurmálskennara
efndu til í vor og er það nýjung að
úrslit í slíkum samkeppnum leki
út áður en þau eru tilkynnt form-
lega. Einnig eru talin upp nöfn
ýmissa höfunda sem ekki fengu
verðlaun, en sendu inn sögu.
Kannski er skýringin á þessum
Ieka í Helgarpóstinn sú að Sig-
urður Svavarsson, formaður Fé-
lags móðurmálskennara, en einn
af dálkahöfundum blaðsins.
Menntamálaráðu-
neytið
er um þessar mundir að kaupa
tölvu af Heimilistækjum h.f. og
ýmis forrit sem henni eiga að fyl-
gja. Eitt af forritunum á að inni-
halda lista yfir ósvöruð bréf sem
liggja í ráðuneytinu og hljóta þau
að vera ærið mörg úr því að tölvu-
vinna þarf skrá yfir þau.
Fyrsti ársfjórðungur
Janúar Febrúar Mars
S M T W T F S S M T W T F S S M T w' T F S
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 12 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30
Annar ársfjórðungur
Apríl Maí Júní
S M T W T F S S M T W T F S S M T W T t S
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 12 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29-30 ■**W
Þriðji ársfjórðungur
Júlí Ágúst September
S M T W T F S S M T W T F S* S M T w T F S
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 12 3 4 5 6 7 8 9 io 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 1516 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30
Fj órði ársfjórðungur
Október Nóvember Deseniber
S M T W T F S S M T W T F S S M T W T F S
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 12 3 4 5 6 7 8 9 io 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 _ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 H 12 13 14 1S 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 w
Röng mynd í aukablaðinu
I aukablaðinu nú sem fylgir blaðinu í dag er birt mynd sem undir
stendur Heimsalmanak o.s.frv. Þau mistök urðu hins vegar að birt var
röng mynd eða af almanakinu eins og það lítur út í dag. Hér kemur
rétta myndin af heimsalmanakinu eins og það á að vera samkvæmt
tillögum og gildir myndatextinn á bls.2 í aukablaðinu við þessa mynd.
Ólafur: Fimmti biskupinn
Pétur: Dýrt er Drottins orðið
íslenskir
annálar 1400-1800 voru gefnir út
fyrir fjölmörgum árum í fjórum
bindum en aidrei var lokið við
útgáfuna og vantar því nokkra
annála og nafnaregistur sem er
tilfinnanlegt fyrir þá sem gagn
vilja hafa að verkinu til að fletta
upp ákveðnum atburðum og
nöfnum. Nú mun á næstunni
verða bætt úr þessu og er það vel.
Þórhallur Vilmundarson sér um
útgáfuna. Bókaforlagið Örn &
Örlygur mun hins vegar nú í haust
hefja útgáfu á íslenskum annál-
um og verða þar felldir saman
hinir ýmsu annálar og gerð ein
heildarsaga úr þeim öllum. Það
er Anders Hansen sem sér um
útgáfuna en Haukur Halldórsson
teiknar myndir.
Pví
var haldið fram í síðasta Sunnu-
dagsblaði að nyrsta gróðurhús í
heimi væri að Laugarlandi í
Skjaldfannardal í Isafjarðar-
djúpi. Magnús Bjarnason í
Grímsey hringdi til blaðsins og
benti á að gróðurhús væri þar á
eynni og mundi það vera norðar
en gróðurhúsið í Skjaldfannar-
dal. Þettá er auðvitað rétt en þar
mun líklega vera um að ræða
garðgróðurhús en í Skjaldfannar-
dal er gróðurhúsið rekið í atvinn-
uskyni og ræktaðir þar tómatar,
gúrkur og fleira.
Nú
um helgina verður vígður nýr víg-
slubiskup í Skálholtsstifti, séra
Ólafur Skúlason, og tekur hann
við af séra Sigurði Pálssyni í
Hraungerði. Nú mun það vera
svo að biskupsvígla verður ekki
tekin af mönnum og heldur séra
Sigurður því biskupsnafnbót
áfram. Eru þá biskuparnir orðnir
alls 5 í landinu. Þeir eru auk fyrr-
nefndra Pétur Sigurgeirsson, Sig-
urbjörn Einarsson og Sigurður
Guðmundsson vígslubiskup fyrir
norðan. Þeir verða allir viðstadd-,
ir biskupsvígsluna í Skálholti á
sunnudag.