Þjóðviljinn - 08.06.1985, Síða 7

Húsin fcri
lifandi
hlutverk
Birgitta Spur, ekkja Sigurjóns Ólafssonar,
segirfró hugmyndum sínum um framtíð
Listasafns hans
Eitt af stóru nöfnunum í ís-
lenskri myndlist á þessari öld
er Sigurjón Ólafsson mynd-
höggvari. Hann lést áriö 1982
og lét þá eftir sig safn lista-
verka frá meira en hálfrar
aldarskeiöi. ífyrravarsvo
formlega stofnað Listasafn
Sigurjóns Ólafssonar af ekkju
hans Birgittu Spur með leyfi
Reykjavíkurborgar. Nú um
helgina veröur opnuð sýning
á síðustu verkum Sigurjóns
eða nánast þeim sem hann
gerði tvö síðustu æviár sín.
Jafnframt verður Sigurjóns-
vaka með margvíslegum upp-
ákomum út mánuðinn. Við
hittum Birgittu Spurað máli
þar sem hún var að vinna að
uppsetningu sýningarinnar
og spurðum hana um framtíð-
aráform um Listasafnið úti á
Laugarnesi. Henni sagðist
svo frá:
- Reglugerð var samin um
Listasafn Sigurjóns Ólafssonar
fyrst og fremst til þess að það hafi
lieiti og ákveðinn stað í kerfinu.
Það er ekki á eins manns færi að
halda við húsinu og hafa hæfi-
legan ramma um listaverkin.
Ráðamenn sýndu þessu skilning
að því er virtist en það gengur
hægt að fá fjármagn, það er svo
margt annað sem kallar á fé. List-
in er kannski dálítill lúxus þó að
hún sé hjartans mál margra. Að-
alatriðið núna er að tryggt verði
að verkin eyðileggist ekki.
- Er hætta á því?
- Það verður að útvega fé til
þess að gera við vinnustofuna.
Hún heldur ekki regni og það
þarf að skipta um þak, helst í
sumar. Verkin liggja jafnvel
undir skemmdum. Húsið er
byggt af vissum vanefnum, gert
úr flekum sem settir voru saman
utan um braggann. Sigurjón vissi
að það þurfti að lagfæra húsið
mikið en hann vildi ekkert láta
trufla vinnufrið sinn síðustu árin
og þess vegna var ekki farið út í
endurbætur fyrr.
Fé vantar
- Hefur ekki verið tekið vel í að
útvega þetta fé?
- Það hefur öllum þótt þetta
sjálfsagt mál en ekki hefur fengist
beinn stuðningur frá borginni.
Við afgreiðslu fjárhagsáætlunar
var felldur 250 þúsund króna
stuðningur við safnið. Nú liggur
hins vegar fyrir aukafjárveiting
frá fjármálaráðherra en hún er
háð því skilyrði að borgin leggi
jafn mikið fé á móti svo að ég veit
ekki hvernig fer. Borgin hefur
hins vegar gefið loforð um að
safnið fái að vera áfram á
Laugarnesi og ætlunin er að út-
hluta framtíðarlóð til þess. Það er
vissulega mikill áfangi.
- Hafði Sigurjón sjálfur ein-
hverjar hugmyndir um hvað yrði
um verk hans?
- Gerður var kaupmáli árið
1980 þar sem tryggt var að mynd-
irnar yrðu í minni umsjá. Hann
var fyrst og fremst gerður til þess
að þær færu ekki úr landi og
tvístruðust. Auk okkar fjögurra
barna átti hann fjögur böm fyrir
og verkin hefðu örugglega dreifst
í allar áttir ef þessi kaupmáli
hefði ekki verið gerður.
Þau eru í stjórn Listasafnsins. F.v. Brynia Benediktsdóttir leikari, Hlíf Sigurjóns-
dóttir fiðluleikari, dóttir listamannsins, Ogmundur Skarphéðinsson arkitekt og
Birgitta Spur. Listaverkið heitir Himnastiginn. Ljósm.: E.ÓI.
Birgitta Spur: Mig dreymir um að upp rísi hreyfing og slái skjaldborg um Laugarnes sem útivistarsvæði. Ljósm.: E.ÓI.
- Hvað hugsar þú þér með
safnið í nánustu framtíð?
- Mig langar til þess að húsin
fái lifandi hlutverk. Víðast hvar
þykir stórkostlegt að hafa vinnu-
stofu og heimili listamanns eins
og hann skildi við það og þetta
væri hægt að sýna og jafnframt
koma upp smábíógrafískri sýn-
ingu. Þegar mín nýtur ekki lengur
við væri hægt að gera íbúðina að
gistibústað, fyrir listamenn, ekki
bara myndlistarmenn heldur alls
konar listamenn. Ef það sem eftir
er af Laugarnesinu yrði friðað
gæti þessi staður samsvarað Svea-
borg í Finnlandi, Louisiana í
Danmörku eða Höviksodda í
Noregi. Þetta em allt staðir sem
hafa listræna þýðingu og eru jafn-
framt í fallegu umhverfi. Það þarf
að finna góða lausn á þessum
málum. Mér virðast sumir halda
að safnið hafi verið stofnað bara
til þess að ég gæti gerst safnstjóri
en það er ekki málið. Ég vildi
fyrst og fremst vekja athygli á
þessum verkum og vinnustofunni
til þess að koma í veg fyrir tóm-
læti um málið. Aðalatriðið er að
verkin skemmist ekki og gengið
verði frá heimilinu og vinnustof-
unni þannig að það geti funkerað
sem safn. Hins vegar er eðlilegt
að það taki sinn tíma að finna
góða lausn.
Dreymir um
kraftaverk
- Þú vilt gera Laugarnes að úti-
vistarsvæði?
- Mig dreymir um að það gérist
kraftaverk og upp rísi hreyfing til
verndar Laugarnesi, hreyfing
sem slái skjaldborg um að þetta
verði útivistarsvæði. Á nesinu
eru mörg skemmtileg örnefni,
fjaran er óspillt, bæjarhóllinn
stendur ennþá og kirkjugarður-
inn gamli við Laugarnesbæinn er
friðaður. Fyrir austan Laugarnes
á svæði Olís er mói eða holt þar
sem tvær bæjarrústir eru í og þær
hafa aldrei verið rannsakaðar. Ég
vil að Laugarnesið verði látið
vera eins og það er með útsýni út í
Viðey og túnið og holtið eins og
það er. Náttúruverndarmenn
segja að nú sé vaxandi áhugi á
verndun nesja víða um heim
vegna þess að þau hafi alveg sér-
stakt lífríki.
- Er fyrirhugað að skerða
svæðið frekar en orðið er?
- Mér skilst að það sé fyrirhug-
aður vegur í gegnum túnið, yfir
holtið og niður á uppfyllingu
Olís. Ef þetta gerist verður ekki
mikið eftir af fornri frægð þessa
staðar.
- Er mikið um að fólk leggi leið
sína niður á Laugarnes?
- Það er stöðugur straumur af
fólki þangað allan ársins hring -
og það er ekki endilega fólk úr
næsta nágrenni.
- Er það ekki framtíðarmúsík
að hægt verði að sýna verk Sigur-
jóns í sérstöku safni?
- Ég er nú frekar á móti eins
manns söfnum í hjarta mínu en
vel gæti verið salur í einhverju
stærra safni sem helgaður væri
Sigurjóni. Hugsanlegt væri líka
að reisa sali í Laugarnesi og væri
t.d. annar rekinn „commercielt"
en í hinum væru sýningar á verk-
um Sigurjóns. En það er mikið
mál að reisa heilt safn. Það sem
vantar hér á landi eru einkasjóðir
sem styrkja listaviðleitni t.d. eins
og Carlsbergsjóðurinn í Dan-
mörku.
- Eru ekxi flest verkin í safninu
frá síðari árum Sigurjóns?
- Þau eru flest frá síðari árun-
um en dreifast þó yfir 50 ára tíma-
bil. Elsta myndin mun vera lág-
mynd af Aðalsteini Sigmunds-
syni, kennara Sigurjóns, gerð
1923 eða 1924.
- Og þú ert að gera bók um
mann þinn?
- Já, safnið er að gefa út 240
bls. bók þar sem ævisaga Sigur-
jóns er sögð í myndum og enn-
fremur er að finna í henni skrá
yfir allar myndirnar í safninu og
myndir af flestum þeirra. Þá eru í
bókinni greinar eftir Kristján
Eldjárn og Thor Vilhjálmsson og
yfirlit yfir sýningar og skrá yfir
verk á opinberum vettvangi.
- Sigurjón var mjög afkasta-
mikill?
- Hann unni sér engrar hvfldar
allt til loka. Samt var hann kom-
inn með ofnæmi fyrir ryki síðari
árin.
Við þökkum þessari elskulegu
og broshýru konu og vonum að
Listasafn Sigurjóns Ólafssonar
eigi sér mikla og glæsta framtíð.
-GFr
Laugardagur 8. júní 1985 ÞJÓÐVILJINN — SfÐA 7