Þjóðviljinn - 24.08.1986, Qupperneq 4

Hvar mundi jólabarnið
skipa ykkur í sveit?
Þaö var í tilefni trúmálaumræðu fyrir fáum árum aö Flosi Ólafsson orti frægavísu:
Á Mogganum er mikið puð
menn þar ekki trúa á guð
en hitt er víst og það erþað
að Pjóðviljinn er kristið blað.
Hitt mundi svo sönnu nær, aö Þjóðviljinn heföi yfirleitt verið heldur hlédrægur í
trúmálum. Hann tók þann arf frá verkalýöshreyfingunni hér heima og allt í kring, aö
gagnrýna kirkjuna fyrir aö vera í þjónustu hins óbreytta ástands og kannski einskonar
handbendi valdhafa í sögunnar rás. Hinsvegar er fyrr og síðar vitnaö í blaðinu til
réttlætiskröfu Jesú frá Nasaret, til sameignarskipunar frumkristninnar, sem alþýðan
hafi oftar en ekki í sögunni gripið til sér til trausts og halds.
Á kristnum hátíðum er stundum vikið að kristindómi og samfélagsmálum í leiðurum.
Um það skulu til færð tvö dæmi. Hið fyrra er jólaleiðarinn frá árinu 1942. Hann ber
yfirskriftina „Hvað segja guðspjöllin um vandamál samtímans?" og er höfundur hans að
öllum líkindum Sigfús Sigurhiartarson. Hinn síðari heitir „Börn eru oss fædd“ og er
jólaleiðari frá því í fyrra eftir Oskar Guðmundsson.
—ÁB.
Hvað segja guðspjöllin
um vandamál nútímans?
í upphafi leiðarans er minnt á
það, að guðspjöllin séu skrifuð á
„gullfögru islensku máli" og
geymi margar leiðbeiningar sem
eigi við í dag. Síðan segir: Hvað
segja guðspjöllin um vandamál
nútimans?.
En er nokkuð að finna í þessum
æfafornu ritum, sem snertir
vandamál nútímans? munu
margir spyrja.
Við skulum fletta upp í 25. kap-
ítula Matteusarguðspjalls. - Nið-
urlag þessa kafla fjallar um þann
dóm sem „Manns onurinn" mun
kveða upp yfir mönnunum, eða
öllu heldur um forsendur dóms-
ins. Það er brugðið upp mynd af
því, hvernig hann skipar öllum
lýðum við hásæti sitt, sumum til
hægri öðrum til vinstri. Þeir sem
eru til hægri - sauðirnir- eru hinir
„blessuðu", sem eiga að „erfa rik-
ið“, en þeir sem eru til vinstri -
ha/rarnir - eru „bölvaðir“, þeir
eiga að fara í „eilífa eldinn", sem
fyrir búinn er djöflinum og englum
hans. Vissulega er þetta nokkuð
harkalegur dómur, og krefst rök-
stuðnings, enda kemur rökstuðn-
ingurinn þegar á eftir dómsorðun-
um. Hann er þannig:
„Því ég var hungraður og þér
gáfuð mér ekki að eta; ég var þyr-
stur og þér gáfuð mér ekki að
drekka; ég var gestur og þér hýst-
uð mig ekki; nakinn og þér klædd-
uð mig ekki; sjúkur og í fangelsi,
og þér vitjuðuð mín ekki. Þá munu
þeir svara og segja: Herra, hve-
nær sáum vér þig hungraðan eöa
þyrstan eða gest eða nakinn eða
sjúkan eða í fangelsi, og hjúk-
ruðum þér eigi? Þá mun hann
svara þeim og segja: Sannlega
segi ég yður; svo framarlega sem
þér hafið ekki gjört þetta einum
þessara minnstu, þá hafið þér
ekki heldur gjört mér það“.
Kenning þessarar ræðu er
næsta ótviræð. Þvi er haldið fram,
að dómurinn um breytni vora fari
fyrst og fremst eftir því, hversu vel
vér höfum vikizt undir vandamál
þeirra, sem vantar mat, fatnað,
húsnæði og aðrar nauðþurftir lífs-
ins, og satt að segja er erfitt að
koma auga á annan sanngjarnan
mælikvarða. Góður maður lætur
sér hugar haldið um að leysa
hvers manns vandræði; vondur
maður lætur sig neyð náungans
litlu eða engu skipta. Þessu hélt
Jesús fram, og um þetta eru allir
heiðarlegir menn honum sam-
mála.
Víst er um það, að flestir íslend-
ingar eru á það háu þroskastigi,
að þeir geta naumast séð hungur,
nekt, húsnæöisleysi eða sjúk-
leika, án þess að vilja bæta úr því,
en hitt er annað mál, að í þeim
sökum hegða flestir sér eins og
börn - og það mjög fávís börn.
í barnaskap sínum sést hinum
góðgjörnu yfir þá staðreynd, að
eins og nú er komið tækni og at-
vinnuháttum mannkynsins verð-
ur hungur, nekt og húsnæðisleysi
hlutskipti fjölda manna, nema
sjálf samfélög mannsins, ríkið og
sveitadélögin, líti það sem sitt
fyrsta og helzta verkefni, að leysa
þessi vandamál.
Það er gott verk, að gefa þeim
snauðu peninga eða önnur verð-
mæti, hvort sem það er gert fyrir
jólin eða á öðrum tímum; en ekki
verða vandræði þeirra sjö fjöl-
skyldna, sem búa í tveimur báru-
járnsklefum suður á íþróttavelli,
leyst með því.
Hinir góðgjörnu, sem kjósa sér
stað „hægra" megin við meista-
rann á degi dómsins, ættu að
gera sér þessa staðreynd Ijósa. í
nútíma þjóðfélagi er ekki hægt að
uppfylla skyldur sínar við snauða
menn nema með því aö láta sjón-
armið einstaklingshyggjunnar
víkja, sjónarmið einkaauðsöfnu-
nar verða að fara sömu leið, og
sjónarmið einkarekstursins einn-
ig. í staö þess verður að koma
sjónarmið félagshyggju og sam-
eignar, fullkomin viðurkenning á
því, að allir eigi sama rétt til gæða
lífsins, og að með skynsamlegu
fyrirkomulagi eigi að sjá um, að
allir geti notið þeirra.
Um leið og Þjóðviljinn óskar
lesendum sínum gleðilegra jóla,
biður hann þá að hugleiða, hvað
þeir hafa gert fyrir þá fátæku,
svöngu, nöktu og húsvilltu, og
hvort þeir sjá nokkra leið til að
leysa vandræöi þeirra aðra en
leið sósialismans. Þeir sem sjá-
andi eru, sjá þetta, og breyta ekki
eftir því, ættu að hugleiða, hvar í
sveit „jólabarnið" mundi skipa
þeim.
Gleðileg jól!
(24. des. 1942)
Börn eru oss fœdd
í dag er barn oss fætt, segir
á einum stað, og fæðing Jesú
minnir kristna menn á hlut-
skipti allra barna, sem fæðast
inní þennan heim.
Við erum stöðugt minnt á
að meirihluti þeirra barna,
sem fæðast inní heiminn, eigi
ekki annað fyrir höndum en
kúgun, hungur, ógnir og skel-
fingar.
Það er grimmúðlegt hlut-
skipti barnanna, sem fæðast
á þurrkasvæðum í Afríku, og
búa viö hungur og örbirgð,
hlutskipti barnanna í Afganist-
an sem rekin verða á flótta
undan innrásarliði Sovét-
stjórnar, hlutskipti barnanna í
El Salvador og öðrum Suður-
Ameríkuríkjum, að lifa við
ógnarstjórnir, hungur og ótta.
Og því miður er sá listi langur,
yfir þau lönd og ríki, sem ekki
geta boðið börnum sínum
uppá það sem við köllum
sjálfsögð mannréttindi. Og
víða er það eina, sem börnin
eiga, hrifsað burt áður en veg-
ferð til aldurs og þroska hefst
- lífið sjálft.
Við sem búum við meira ör-
yggi og nær efnislegum gæð-
um eigum stundum erfitt með
að gera okkur í hugarlund
þetta hlutskipti meirihluta
barna í heiminum. Á jólum
erum við minnt á að öll börn
eru fædd oss í dag, - hlut-
skipti þeirra allra koma okkur
við, hlutskipti þeirra er okkar
hlutskipti. Við getum ekki
skotið okkur undan þeirri
ábyrgð, sem fylgir því, að búa
við betri skilyrði en margt ann-
að fólk, - við erum öll systkini
og gestir á hótel jörð. „Það var
eigi rúm fyrir þau á gistihús-
inu“, segir í Lúkasarguð-
spjalli, - og víst telja þeir sem
betur mega sín fullbókað í
gistihúsinu. En þar eiga allir
að hafa jafnan rétt, - þar eiga
allir að rúmast. Það er við-
fangsefni mannkynsins, -
sósíalismans og kristninnar,
að gæta þess réttlætis og
jöfnuðar.
Þó framleidd séu í heimin-
um matvæli sem nægðu til að
halda lífi í öllum börnum sem
fæðast á jörðinni, búa 2/3
hlutar barna fyrir neðan hung-
urmörk. Gæðunum er svo
misskipt, óréttlætið er svo
mikið, - og verkefnið sem
okkur er ætlað er að sama
skapi mikilfenglegt.
Víst getum við fyllst heilagri
reiði og vandlætingu yfir hlut-
skipti barna víðs vegar um
heiminn. En hvernig búum við
að okkar börnum á íslandi?
Hvaða hlutskipti er þeim ætl-
að?
í því algleymi neyslunnar,
sem oft fylgir þessari helgu
hátíð, sem nú fer í hönd,
gleymist oft að þau gæði, það
öryggi, sem er máski börnum
mikilvægara en leikfanga-
fjöld, er ef til vill ekki að sama
skapi innihaldsríkt og það er
fjölskrúðugt í efninu.
Fjöldi barna er með beinum
og óbeinum hætti fórnarlömb
þess misréttis og ójöfnuðar
sem viðgengst í landinu.
Börnin verða illilega fyrir barð-
inu á vinnuþrælkun foreldra
sinna, þau njóta ekki nægi-
legrar aðhlynningar vegna
skilningsleysis stjórnvalda
gagnvart dagvistarstofnun-
um, skólunum og kjörum
launafólks. Margt bendir til
þess að misrétti af þessum
toga hafi fariö vaxandi á síð-
ustu misserum. Þeirsem hafa
orðið ofaná, undirformerkjum
„frjálsrar samkeppni", skjóta
sér þá gjarnan undan þeirri
ábyrgð sem þeir bera
gagnvart sínum minnstu
bræðrum, svo á íslandi sem í
Eþíópíu.
Það er hverjum manni hollt
að njóta helgi jólanna til lestr-
ar og íhugunar um eilífðarmál-
in og vort daglega brauð. Og
vissulega er rétt að gleðjast
með börnunum, og varðveita
með sér barnið í brjóstum
okkar allra. Við sjálf- þjóðfé-
lagið sem við búum í verður
dæmt eftir því hvernig það
hefur fóstrað börnin.
Þjóðviljinn óskar lesend-
um sínum og lands-
mönnum öllum gleðilegra
jóla!
-óg
(jól 1985)
4 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 24. ágúst 1986