Þjóðviljinn - 11.12.1986, Side 5

Skattahugmyndir ASI
Einn
skattur
á alla
ístað sex skatta til ríkis og
sveitarfélaga komi einn
tekjuskattur. Skattsvikyrðu
erfiðari. Skattheimtan réttlátari.
Hœgt að taka upp staðgreiðslu á
miðju ári. Fœreyingarhafa
reynsluna. Skattframtöl óþörf?
Hin seinni árin virðast æ
fleiri stjórnmálamenn komnir
á þá skoðun að tekjuskatts-
kerfi okkar sé úr sér gengið.
Sumir kveða raunar svo sterkt
að orði að það hafi aldrei verið
til þeirrar tekjujöfnunar milli
manna, sem því var ætlað að
vera. Nú hafa hins vegar kom-
ið fram hugmyndir sem gera
ráð fyrir gjörbreytingu allrar
skattheimtu hins opinbera og
eru sveitarfélögin þar ekki
undanskilin. Jafnframt er ætl-
unin að taka upp stað-
greiðslukerfi skatta þegar í
ársbyrjun 1988, en það var
eitt af skilyrðum nýgerðra
kjarasamninga ASÍ og VSÍ.
Einn skattur
Hugmyndirnar um nýtt skatt-
kerfi landsmnanna eru runnar
undan rifjum hagfræðinga Al-
þýðusambands Islands með
Björn Bjömsson fremstan í
flokki. Þar er í stuttu máli lagt til
að upp verði tekinn nýr tekju-
skattur sem sameini núverandi
tekjuskatt, útsvar til sveitarfé-
lags, sjúkratryggingagjald,
kirkjugarðsgjald, sóknargjald og
framlag til framkvæmdasjóðs
aldraðra. Einn skattur komi í
stað sex skatta áður. Þá verðí
hinn nýi skattur staðgreiddur en
lokauppgjör fari fram árið eftir
að tekna er aflað, en svipað kerfi
er á öðrum Norðurlöndum.
Þess skal getið hér að hug-
myndir ASÍ manna munu ekki
vera fullmótaðar ennþá, en að
sögn Björns Björnssonar hafa
þær fallið í mjög góðan jarðveg
stjórnmálamanna og hagfræð-
inga. Meginávinningurinn felst í
einföldun og grisjun undanþágu-
og frádráttarfrumskógarins, en
alkunna er að sumir eru öðrum
betur í stakk búnir til að nýta sér
slík göt í skattakerfinu.
í þessu sambandi er vert að
gefa gaum tillögu hagfræðinga
ASÍ um að bifreiðastyrkir og
hlunnindi verði að fullu skatt-
lögð. Björn Björnsson segir m.a.
fgrein í Morgunblaðinu 27. nóv-
ember sl að „á framtölum í ár eru
þessir liðir á annan miljarð
króna. Að stærstum hluta er hér
um hreinan undandrátt að ræða“.
Afslættir teknir upp
Tillögur ASÍ gera ráð fyrir því
að í stað frádráttarliðanna komi
fastir afslættir og þá einkum fjórir
megin þættir: I fyrsta lagi al-
mennur afsláttur, sem hægt verði
að millifæra til maka nýti hann
ekki sinn frádrátt. í öðru lagi af-
slátt vegna barna. í þriðja lagi er
rætt um sérstakan húsnæðisaf-
slátt er komi í stað vaxtafrádrátt-
ar í dag, en eins og kunnugt er
njóta hans fyrst og fremst þeir
sem hafa háar tekjur til að standa
undir miklum skuldum. Loks er í
fjória lagi rætt um sérstakan afs-
látt til handa sjómönnum er komi
í stað núverandi sjómannafrá-
dráttar. Eins og áður sagði er hér
ekki um fullmótaðar tillögur að
ræða en meginstefnan er skýr:
einföldun og aukið réttlæti.
Skattsvik eru þjóðaríþrótt á ís-
landi eins og allir vita. Hið opin-
Útboð
Innkaupastofnun Reykjavíkurborgar fyrir hönd
byggingardeildar óskar eftir tilboðum í að bygaja
dagheimilið og leikskólann Kvarnarborg við Ár-
kvörn.
Um er að ræða fullbúið hús og eru helstu
magntölur:
Flatarmál að 1. hæð 446 m2.
Flatarmál kjallara 42 m2.
Útboðsgögn eru afhent á skrifstofu vorri, Fríkir-
kjuvegi 3, Reykjavík gegn kr. 15.000.- skilatrygg-
ingu.
Tilboðin verða opnuð á sama stað þriðjudaginn
30. desember nk. kl. 14.00.
INNKAUPASTOFNUN REYKJAVIKURBORGAR
F,nknk|Uvogi .1 , Simr 25800
Skattsvikarar munu ekki geta spilað eins á kerfið ef skattalögum verður breytt samkvæmt hugmyndum ASÍ.
bera viðurkennir þessa sjálfs-
bjargarviðleytni með því að lítið
er aðhafst í skattsvikamálum og
kröftum eftirlitsmanna er fyrst og
fremst beint að þeim sem litlu
stela undan. Stórfiskarnir sleppa
og þegar launafólk sér slíkt við-
gangast ár eftir ár finnst því að
VALÞÓR
HLÖÐVERSSON
Fréttaskýring
vonum ekkert óeðlilegt að sigla í
sama kjölfar. Hugmyndir ASÍ
miða að því að auka skilvísina og
vitund manna fyrir nauðsyn þess
að gjalda keisaranum það sem
hans er.
Deilt um staðgreiðslu
Langt er síðan farið var að
huga að staðgreiðslukerfi skatta
hér á landi. Óðaverðbólga síð-
ustu ára gerði mönnum erfitt fyrir
enda voru margir talsmenn
verkafólks ekki á því að heppilegt
væri að greiða skattinn strax. Vit-
anlega er það ekkert einfalt mál
að taka upp staðgreiðslukerfi en
fyrst aðrar þjóðir gátu gert það
ætti okkur ekki að vera skota-
skuld úr því.
Margar leiðir eru til í þessu
efni. Björn Björnsson bendir á að
hægt sé að hugsa sér að fyrirfram-
greiðsla skatta fari fram sam-
kvæmt núgildandi kerfi en stað-
greiðslan hefjist á miðju ári. Síð-
an yrðu skattar endanlega gerðir
upp árið eftir.
I Færeyjum var tekið upp stað-
greiðslukerfi skatta fyrir nokkr-
um árum. Þeir hafa þann háttinn
á að skatturinn er reiknaður út af
launum hvers mánaðar og banka-
stofnanir sjá um að halda þeim
hluta eftir og koma honum í rétt-
ar hendur. Erfiðara er um vik
varðandi þá sem hafa tekjur af
eigin atvinnurekstri, vaxtatekjur
o.s.frv.
Þá er einsýnt að smíða þarf nýtt
kerfi varðandi skattgreiðslur fyr-
irtækja því þar er ekki síst um
óréttláta skattlagningu að ræða.
Það hlýtur að vera fráleitt að tala
um auknar álögur á launafólk.
með innheimtu virðisaukaskatts
og skilvísari tíund af tekjum á
sama tíma og öll stærstu fyrirtæki
landsins greiða ekki krónu í tekj-
uskatt.
Tekjur sveitarfélaga
Eins og áður sagði gerir ASÍ
tillögur um að útsvar verði m.a. í
hinum nýja skatti. Útsvör eru
megintekjustofn sveitarfélag-
anna í landinu og standa undir
þjónustu þeirra og framkvæmd-
um. Björn Björnsson segir að
skipting ríkis og sveitarfélaga á
þessum nýja skatti hljóti að verða
samkomnulagsatriði þeirra í
milli. í leiðinni gæfist vonandi
tóm til að endurskoða alla verka-
skiptingu ríkis og sveitarfélaga
því þróun undanfarinna ára hefur
verið á einn veg: Sveitarfélögin
hafa tekið á sig æ stærri hluta af
verkefnum á sama tíma og tekjur
þeirra hafa verið að dragast sam-
an. Skemmst er að minnast nið-
urskurðar á framlögum ríkisins til
bygginga dagvistarheimila og
þeirrar skerðingar sem átt hefur
sér stað á Jöfnunarsjóði sveitar-
félaga.
Skattframtölin óþörf?
Spurningar hljóta að vakna
hvort hinn nýi skattur og stað-
greiðsla hans gefi ekki tilefni til
að losa fólk undan framtalsskyld-
unni. í ýmsum löndum Evrópu er
ekki um árviss framtöl að ræða
heldur eru tekjur áætlaðar fram í
tímann eftir ákveðnum reglum og
síðan gerðar skyndiathuganir á
tekjubreytingum. Þar er sú,
skylda lögð á herðar einstakling-
anna að þeir láti skattyfirvöld vita
ef tekjurnar hækka skyndilega
þannig að hægt sé að umreikna
aukinn skatt. I stað þess að eyða
tíma og kröftum skattyfirvalda í
að grannskoða framtöl einstak-
linga væri hægt að beina athygl-
inni í stórauknum mæli að stór-
fiskunum; fyrirtækjum og ein-
staklingum með rekstur, sem
ávallt munu hafa betri möguleika
til að hagræða tölum sínum en
aðrir menn. Með því móti væri
hægt að stórauka tekjur ríkis og
sveitarfélaga og efla um leið sam-
neyslu í landinu.
Tillögur hagfræðinga ASÍ eru
greinilega þeirrar ættar að menn
þurfa að gefa þeim gaum því þar
er reynt að nálgast vandamálið út
frá annarri hlið en menn eiga að
venjast. Ef niðurstaðan verður
réttlátara og skilvirkara skatt-
kerfi er vel af stað farið.
ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 5
Tilkynning til
launaskattsgreiðenda
Athygli launaskattsgreiðenda skal vakin á því að
eindagi launaskatts fyrir mánuðina september og
október er 15. desember nk. Sé launaskattur
greiddur eftir eindaga skal greiða dráttarvexti til
viðbótar því sem vangreitt er, talið frá og með
gjalddaga.
Launaskatt ber launagreiðanda að greiða til inn-
heimtumanns ríkissjóðs, í Reykjavík tollstjóra, og
afhenda um leið launaskattsskýrslu í þríriti.
Fjármálaráðuneytið
Flmmtudagur 11. desember 1986