Þjóðviljinn - 23.06.1987, Síða 6

Alþýðubandalagið
Ragnar Arnalds
Foryshimenn skila
Varmalands-
skýrslunum
Sex forystumenn í Alþýðubandalaginu hafa nú
skilað af sér þeim greinargerðum sem
miðstjórnarfundur flokksins á Varmalandi í síðasta
mánuði fól þeim að skrifa. Skýrslurnar verða eitt
helsta vinnuplagg miðstjórnarfundar
Alþýðubandalagsins í vikulok, og halda
skýrslugerðarmennirnir framsöguræður á þeim
fundi, væntanlega að viðstöddum fjölmiðlum.
Varmalandsnefndin sjálf skilar væntanlega áliti um
stöðu flokksins, og úrbótatillögum, fyrir ágústlok, og
í september kemur miðstjórn enn saman á síðasta
fund sinn fyrir landsfund flokksins í haust.
Þjóðviljinn birtir í dag úrdrátt úr greinargerðum
þeirra Guðrúnar Helgadóttur, alþingismanns
Reykvíkinga, og Ragnars Arnalds, alþingismanns
Norðurlands vestra og formanns þingflokks
Alþýðubandalagsins. Tekið skal fram að
úrdrættirnir eru unnir af Þj óðvil j anum og á ábyrgð
hans eins.
-m
Bjartsýni
skapar
baráttuþrek
Greinargerö Ragnars Arn-
alds, „Um kosningaúrslitin" er
tíu síður og fjallar um ýmsa
þætti í stjórnmálaþróun síö-
ustu ára undir millifyrirsögn-
unum: Verkalýðs- og kjara-
mál, Flokksstarfið og kosn-
ingaundirbúningur, Hægri
sveiflan, Hagsveiflan, Fjölgun
flokka.
Það er nauðsynlegt fyrir
flokksmenn, segir Ragnar í upp-
hafi, að vega og meta ástæður
fyrir ósigri flokksins í kosningun-
um, ekki síst til að forðast snögg-
soðnar ályktanir og ábyrgðar-
lausar alhæfingar. Ástæðurnar
voru margar, sumar eiga rót sína í
mistökum forystumanna og
flokksstofnana, aðrar eru utan-
aðkomandi, ekki á valdi flokks-
manna nema að takmörkuðu
leyti. Með því að athuga utanað-
komandi aðstæður er ekki verið
„að kenna öðrum um“, heldur er
jafn varasamt að ýkja eigin veik-
leika og mistök og að neita að
horfast í augu við mistökin. Ýkj-
unum fylgir sú hætta að Iítið Iærist
af mistökunum, gripið sé til ör-
þrifaráða og enn meiri mistök
gerð.
Veik verka-
lýðshreyfing,
veikur flokkur
Ragnar segir Alþýðubandalag-
ið hafa verið í þeirri einkennilegu
stöðu í kosningabaráttunni að
hafa verið sakað um að stuðla
ekki nægilega að bættum kjörum
fyrir lægstlaunaða, og um leið
verið grunað um að stuðla að
nýrri verðbólguöldu. Þetta minni
hinsvegar á kjarna málsins: veik
staða verkalýðshreyfingar und-
anfarin ár hafi veikt Alþýðu-
bandalagið.
Ríkisstjórnin náði að skerða
kjörin stórlega á hálfu ári án þess
að launamenn svöruðu fyrir sig,
segir Ragnar, og það var ekki
ekki fyrr en haustið ‘84 að fylkt
var liði til að endurheimta hluta
af skerðingunni. í þeim kjaraá-
tökum hafi samtök launamanna
verið mjög ósamstíga, og endir-
inn orðið sá að ríkisstjórnin tók
kjarabæturnar til baka með einu
pennastriki.
„Misheppnuð kjarabarátta
áranna 1983 og 1984 er undirrót
að veikri stöðu samtaka launa-
Guðrún Helgadóttir
Saman getum við allt
Greinargerð Guðrúnar
Helgadóttur, „Flokkur í fortíð
og framtíð“ er 22 síður og tví-
skipt. Fyrri hlutinn heitir „Að
vera vitur eftir á“ og fjallar
fyrst og fremst um sögu
flokksins, en síðari hlutinn ber
A morgun
Svavar
og Kristín
í blaðinu á morgun, mið-
vikudag, hyggst Þjóðviljinn
birta útdrátt úr greinargerð-
um Svavars Gestssonar for-
manns Alþýðubandalagsins
og þingmanns Reykvíkinga og
KristínarÁ. Ólafsdóttur vara-
formanns flokksins og for-
manns miðstjórnar hans. Á
fimmtudag kemur röðin síðan
að Ásmundi Stefánssyni, for-
seta ASÍ og varaþingmanni í
Reykjavík nú í vor og Ólafi
Ragnari Grímssyni, varaþing-
manni á Reykjanesi og for-
manni framkvæmdastjórnar
flokksins.
nafnið „Hverju eigum við að
breyta?"
Guðrún minnist í upphafi Tón-
abíósfundarins 1967 og Hanni-
balsslagsins, segir úrslitin þá hafa
verið afdrifarík, og ekki úr vegi
að íhuga hvort til væri í landinu
sterkur „sameiningarflokkur al-
þýðu“ ef þá hefði öðruvísi farið.
Þeir atburðir eigi að kenna
mönnum að forystumenn verði á
hverjum tíma að horfa frammá-
við. Alþýðubandalagið hafi verið
stofnað sem sameiningarafl, „en
fljótlega sýndi sig að forystu-
menn Sósíalistaflokksins ætluðu
sér aldrei að sleppa neinu af því
valdi sem þeir höfðu haft. Við
sem komum ung og frísk til liðs
við flokkinn horfðum furðu iostin
á þær aðfarir, sem þar voru við
hafðar".
Saga Alþýðubandalagsins er
samofin miklum breytingatímum
í samfélaginu, segir Guðrún, fé-
lagsstarfi almennings hnignar,
barátta verkalýðshreyfingarinnar
breytist, hún og flokkurinn laga
sig í æ ríkari mæli að ríkjandi
kerfi, - en um leið breytist við-
horfið til stjórnmálasamtaka, og
fram koma kröfur um valddreif-
ingu og virkt lýðræði.
Alþýðubandalagið hafi unnið í
kosningunum ‘71 og sest í stjórn
sem margt hafi vel gert þótt hún
ylli vinstrimönnum vonbrigðum.
Undirbúningur landsfundar
flokksins 1974 hafi einkennst af
bjartsýni, en hann sjálfur reynst
örlagaríkur; -þar hafi „gamla lið-
ið“ lagst gegn nýjum liðs-
mönnum, sem nú séu m?irgir úr
öllum tengslum við flokk^nn.
Sljóleiki/*
gagnvart konum
í flokknum hafi einnig ríkt sljó-
leiki gagnvart nýjum kvenfrelsis-
hreyfingum, hann hafi verið
seinn t|l að velja þær til forystu-
starfa, 'ogÚnnanflokksátök hafi
þar spjUt mjög fyrir, sérstaklega
barátta húverandi formanns gegn
ýmsum forystukonum. íhlutun
flok'ksforystunnar í til dæmis
forvol hafi valdið því að engin
samstaða ríki meðal kvennaliðs
flokksins, og konur af þeim
sökum meðal annars áhrifaminni
en vert væri.
Þá sé viðvarandi linnulaus
áróður gegn „menntafólki" í
flokknum og hreki frá flokkstarfí
hópa manna. Hugmynd flokksins
um sjálfan sig sem „verkalýðs-
flokk“ byggist á úreltri greiningu
á verkalýð og standist ekki fram-
tíðarþróun, -augljóst sé að á
næstunni fækki mjög ófaglærðum
og menntun verði víðtæk meðal
launafólks.
Þrátt fyrir þetta sé enn reynt að
„hrekja kraftmikla einstaklinga
frá flokknum án minnsta tillits til
afleiðinganna", til dæmis Ólaf
Ragnar Grímsson í forvali 1983,
þetta sé einsog „ólæknandi þrá-
hyggja örfárra einstaklinga".
„Stundum virðist svo sem góð
vinnubrögð og glæsilegur árang-
ur í störfum fyrir flokkinn sé vís-
asti vegurinn til að ávinna sér
andúð flokksforystunnar og
skjaldsveina hennar og meyja“.
Ekki verður komist hjá því,
segir Guðrún, að minnast á af-
drifarík mistök þegar vinstri-
meirihlutinn var myndaður í
Reykjavík. Alþýðubandalagið
hafi myndað hann á jafnréttis-
grunni milli flokkanna, þótt það
hefði fimm fulltrúa af átta, og þar
hafi menn drekkt sér í smámun-
um í stað þess að „reka djarfa og
kjarkmikla pólitík og standa eða
falla með henni“.
Mæðranefndin
Sumarið 1985 var fylgi flokks-
ins samkvæmt könnunum farið
að dala, og þá var skipuð svoköll-
uð „Mæðranefnd" til að greina
ástæður þess. Hún hafi skilað
skýrslu þarsem flokkurinn hafi
allur verið tekinn rækilega í gegn,
en eftir ábendingum þeirrar
skýrslu hafi ekki verið farið og
allt gert af hálfu forystu og for-
manns til að gleyma henni. „Það
grátlega er að nú benda menn á
flest það í fari flokksins sem við
gagnrýndum sem ástæðuna til
þess að þeir kusu ekki flokkinn.“
Guðrún mótmælir að lokum
fyrri hluta greinargerðar sinnar
þeirri „klisju“ að óeiningin í
flokknum sé eingöngu á Reykja-
víkursvæðinu. Þetta sé rangt,
þótt vissulega sé átakapunktur-
inn í höfuðborginni.
Guðrún varar við að orð sín séu
skilin sem persónuleg árás á einn
eða neinn, flokksmenn séu samá-
byrgir fyrir mistökunum og eigi
að vinna saman að endurreisn.
Hinsvegar hljóti formaður
flokksins „að verða að þola að
gagnrýnin beinist að honum sem
oddvita flokksins, sem oftar en
nokkur annar er talsmaður hans
og fer með lykilhlutverk í mótun
hans á hverjum tíma.“
Sósíalísk markmið
I síðari hluta greinargerðar
sinnar, „Hverju á að breyta",
ræðir Guðrún fyrst um stefnuskrá
flokksins. Hún sé í raun hið væn-
sta plagg, en láðst hafi að halda
uppi lifandi umræðu um hana.
Flokkurinn hafi um of lent í dæg-
urbaráttu við endurbætur á kerfi
sem íhaldsöflin hafi lengst af
stjórnað, og misst sjónar af sósí-
alískum markmiðum. Flokkur-
inn hafi því „ekki boðið uppá
annan kost en það þjóðfélag sem
við búum við“.
Stefnuskrá flokksins þurfi að
vera í stöðugri umræðu í takt við
víðtækar þjóðfélagsbreytingar,
sem flokkurinn fylgist í raun lítið
með, og sé þessvegna staðnaður,
- það bæti lítið úr skák þótt það
6 SÍÐA - ÞJÖÐVILJINN Þrlðjudagur 23. júní 1987