Þjóðviljinn - 02.08.1990, Side 11

I DAG
Sovéttískan
lætur öllum illum látum
Þaö brýst fram með ýmsum
hætti aö Sovétmenn eru mjög
önnum kafnir viö það aö vera
eins og allir aðrir. Geta það sem
aðrir geta. Til dæmis með því að
sýna að þeir eigi sér ekki feimnari
tískufrömuði en þeir á Vestur-
löndum. Eða þá að þeir eigi sér
poppara merka og stúlkur fagrar
sem geti plumað sig í fegurðar-
keppni hvar sem er.
Eins og að líkum lætur eru ekki
all jafn hrifnir af óðagoti sem
þessu fylgir og segja sem svo: til
lítils fengum við málfrelsi og
margskonar frelsi annað, ef það.
er fyrst og síðast notað til að gera
okkur að einskonar undanrennu
af öllu því sem mönnum dettur í
hug á Vesturlöndum.
Þrætur af þessu tagi blandast
svo saman við gamlan og nýjan
ágreining í rússnesku samfélagi:
hver eru okkar sérkenni? Og
hvað eigum við að læra af Vestr-
inu og hverju eigum við að
hafna? Um þetta byrjuðu menn
að rífast á nítjándu öld og engin
niðurstaða er enn fengin.
Þetta má nú segja að hafi allt
verið ljótur draumur fyrir litlu
efni: semsagt því að í Rigan, höf-
uðborg Lettlands, komu saman
28 framúrstefnufatahönnuðir og
sýndu hugmyndir sínar. Nokkrir
erlendir hönnuðir tóku þátt í
þessari uppákomu sem bar nafn-
ið Forum-21. En flestir voru sov-
éskir.
Tilgangur þessarar sérstæðu
sýningar átti ekki síst að vera sá,
að samræma það óhefðbundna
og það frumlega og einstaklings-
bundna. Og ef við tökum mark á
myndinni sem hér fylgir og sýnir
framlag Armenans Sergejs
Gaumjans til sýningarinnar í
Rigu - þá er óþarft að kenna inn-
byggjurum Sovétríkjanna neitt
um þá kúnst að fríka út...
Það er
Vitið þið hvernig á því stendur,
að menn finna til sterkra og dá-
leiðandi þæginda þegar verið er
að klippa þá eða snyrta hár þeirra
með öðrum hætti?
Nei, það er kannski ekki von.
En nú er fundið vísindalegt
svar við þessari spurningu.
Breskir vísindamenn, sem í
Cambridge sitja, telja að hér sé
um það að ræða, að snertingin
þægilega í rakarastólnum leysi úr
læðingi efni í heilanum sem líkj-
ast ópíum að gerð og áhrifum.
Vísindamennirnir hafa rann-
sakað ítarlega hóp apa og efna-
skipti þau sem fram fara í heila-
búi þeirra þegar þeir eru að
snyrta hver annan og leita hver
öðrum lúsa. Vísindamennirnir
gátu skráð verulega aukningu á
beta-endorfíni í heila þeirra þeg-
ar hinar vinsamlegu og félagslegu
snertingar fóru fram. En hér er
um að ræða efni sem líkaminn
framleiðir sjálfur, og getur í
nokkrum mæli vakið svipaða
þægindakennd og ópíum og
morfín. Með öðrum orðum: heil-
ans eiginn vímugjafi.
Ef sprautað var í apana efni
sem kom í veg fyrir að endorfínin
virkuðu, þá urðu þeir gramir og
hömuðust enn meir í lúsaleitinni
hver hjá öðrum eins og þeir vildu
bæta sér upp sem fyrst efnaskort-
inn. En ef þeir fengu vægan morf-
Ijúft að leita lúsa..
ínskammt í sprautu - þá hættu lögum sínum, strjúka þeim og
þeir um leið að skipta sér af fé- leita þeim lúsa.
ÞJOÐVILJINN
FYRIR 50 ÁRUM
75% af flugvélabensíni Japana
var f rá Bandaríkjunum. T alsmað-
ur japanska f lotans spáir alþjóð-
legum árekstrum í kjölfar ákvörð-
unar Roosevelts Bandaríkjafor-
seta að banna útflutning á flug-
vélabensíni frá Bandaríkjunum til
annarraheimsálfa.
Fyrirhuguð myrkvun Reykja-
víkur, sem blaðið greindi frá (
gær, var rædd á borgarstjórnar-
fundi. Fram kom að kostnaðar-
auki yrði mikill við myrkvun og
tekjuminnkun tilfinnanleg fyrir
bæinn sem leiddi til þess að
hækka yrði taxtafyrir rafmagnið.
2. ágúst
fimmtudagur, 214. dagur ársins í
16. viku sumars. Sólarupprás í
Reykjavík kl. 4.36 - sólarlag kl.
22.29.
VIÐBURÐIR
Þjóðhátíð 1874. - Fyrst flogið yfir
Atlantshaf til íslands 1924.-7.
þing Komintern, Alþjóðasam-
bands kommúnista, snýr við
blaðinu og samþykkir samfylk-
ingarstefnuna, - þjóðfylkingu
gegnfasisma1935.
DAGBOK
APOTEK
Reykjavík: Helgar- og kvöldvarsla
lyfjabúða vikuna 27. júlí til 2. ágúst er
í Garðs Apóteki og Lytjabúðinni Iðunni.
Fyrmefnda apótekið er opið um helgar
og annast næturvörslu alla daga kl. 22 til
9 (til 10 á frídögum). Síðarr.efnda apó-
tekiö er opið á kvöldin kl. 18 tíl 22 virka
daga og á laugardögum kl. 9 til 22 sam-
hliða hinu fyrmefnda.
LOGGAN
Reykjavík................n 1 11 66
Kópavogur................n 4 12 00
Seitjamames..............n 1 84 55
Hafnarflörður............n 5 11 66
Garðabær................rt 5 11 66
Akuneyri.................n 2 32 22
Slökkvilið og sjúkrabílar
Reykjavfk................n 1 11 00
Kópavogur................n 1 11 00
Seltjamames..............n 1 11 00
Hafnarfjöröur............n 5 11 00
Garðabær..................« 511 00
Akureyri.................n 2 22 22
LÆKNAR
Læknavakt fyrír Reykjavík, Seltjamar-
nes og Kópavog er í Heilsuvemdarstöð
Reykjavíkur alla virka daga frá kl.17 til 8,
á laugardögum og helgidögum allan sól-
arhringinn. Vitjanabeiönir, simaráðlegg-
ingar og tímapantanir i n 21230. Upplýs-
ingar um lækna- og lytjaþjónustu ern
gefnar í símsvara 18888. BorgarspitaF
inn: Vakt virka daga frá kl. 8 til 17 og fyrir
þá sem ekki hafa heimilislækni eöa ná
ekki til hans. Landspitalinn: Göngudeild-
in eropinfrá kl. 20 til 21. Slysadeild
Borgarspítalans er opin allan sólarhring-
inn, n 696600.
Hafnarfjöröur: Dagvakt, Heilsugæslan,
n 53722. Næturvakt lækna, n 51100.
Garðabær: Heilsugæslan Garöaflöþ
n 656066, upplýsingar um vakttækna,
O 51100.
Akureyri: Dagvakt frá kl 8 til 17 á Lækna-
miöstöðinni, « 22311, hjá Akureyrar
Apóteki, n 22445. Nætur- og helgidaga-
vakt læknis frá kl 17 til 8 985-23221
(farsími).
Keflavík: Dagvakt, upplýsingar I
« 14000.
Vestmannaeyjar: Neyöarvakt lækna,
n 11966.
SJUKRAHUS
Heimsóknartimar: Landspitalinn: Alla
daga kl. 15 til 16 og 19 til 20. Borgar-
spitalinn: Virka daga kl. 18:30 til 19:30,
um helgar kl. 15 til 18 og eftir samkomu-
lagi. Fæðingardeild Landspitalans: Alla
daga kl. 15 til 16, feðnatími kl. 19:30 til
20:30. Fæöingarheimili Reykjavikur
v/Eiríksgötu: Almennurtími kl. 15-16 alla
daga, feðra- og systkinatimi kl. 20-21 alla
daga. Öldrunaríækningadeild Land-
spítalans, Hátúni 10B: Alla daga kl. 14 til
20 og eftir samkomulagi. Grensásdeild
Borgarspítala: Virka daga kl. 16 til 19, um
helgar kl. 14 til 19:30. Heilsuvemdar-
stööin við Barónsstíg: Alla daga W. 15 til
16 og 18:30 til 19:30. Landakotsspítali:
Alla daga kl. 15 til 16 og 18:30 til 19.
Bamadeild: Heimsóknir annarra en for-
eldra kl. 16 til 17 alla daga. SL Jósefs-
spítali Hafnarfiröi: Alla daga kl. 15 til 16
og 19 til 19:30. Kleppsspitalinn: Alla
daga kl 15 til 16 og 18:30 til 19. Sjúkra-
hús Vestmannaeyja: Alla daga kl. 15 til
16 og 19 til 19:30. Sjúkrahús Akraness:
Alla daga kl. 15:30 til 16 og 19 til 19:30.
Sjúkrahúsið Húsavik: Alla daga kl. 15 tS
16 og 19:30 til 20.
YMISLEGT
Hjálparstöð RKf: Neyöarathvarffyrir
unglinga, Tjarnargötu 35, n 622266, opiö
allan sólarhringinn.
Samtökin 78: Svarað er I upplýsinga- og
ráögjafarsíma félags lesbía og homma á
mánudags- og fimmtudagskvöldum kl. 21
til 23. Símsvari á öðnjm tímum.
n 91-28539.
Sálfræðistöðin: Ráögjöf i sálfræðilegum
efnum, n 687075.
Lögfræölaðstoð Orators, félags
laganema, er veitt í síma 11012 milli kl.
19:30 og 22 á fimmtudagskvöldum.
MS-félagið, Álandi 13: Opið virka daga
frá kl. 8 til 17, n 688620.
„Opið hús" fyrir krabbameinssjúklinga
og aðstandendur þeirra í Skógartilíð 8 á
fimmtudögum kl. 17 til 19.
Samtök áhugafólks um alnæmisvand-
ann sem vilja styðja smitaða og sjúka og
aðstandendur þeirra i n 91-2240 og þar
er svarað alla virka daga.
Upplýsingar um eyðni: n 622280, beint
samband viö lækni/hjúkrunarfræöing á
miövikudögum kl. 18 til 19, annars sím-
svari.
Samtök um kvennaathvarf: n 21205,
húsaskjól og aöstoð viö konur sem beittar
hafa verið ofbeldi eða orðið fýrir nauðgun.
Kvennaráðgjöfín Hlaövarpa, Vesturgötu
3: Opiö þriðjudaga kl. 20 til 22, fimmtu-
daga ki. 13:30 til 15:30 og kl. 20 til 22,
n 21500, simsvari.
Sjálfshjálparhópar þeirra sem oröiö hafa
fýrir sifjaspellum: tr 21500, símsvari.
Vinnuhópur um siQaspellsmál:
n 21260 alla virka daga kl. 13 til 17.
Sb'gamót, miöstöö fýrir konur og böm
sem oröið hafa fyrir kynferðislegu ofbeldi.
Ráðgjöf, fræðsla, upplýsingar, Vesturgötu
3, rr 91-626868 og 91-626878 allan
sólarhringinn.
Bilanavakt rafmagns- og hitaveitu:
tr 27311. Rafmagnsveita: Bilanavakt í
tr 686230.
Rafveita Hafnarfjarðar: Bilanavakt
« 652936.
GENGIÐ
31. júlí 1990 kl. 9.15
KAUP SALA T0LLGENGI
Dollar .. 57.680 57.840 58.050
Pund ..105.561 106.857 106.902
Kan.dollar.... .. 49.972 50.110 50.419
Dönsk kr .. 9.4133 9.4394 9.4390
Norsk kr .. 9.3107 9.3366 9.3388
Sænsk kr .. 9.8480 9.8754 9.8750
Fi.mark .. 15.3099 15.3524 15.3470
Fra.franki.... .. 10.7187 10.7484 10.7323
Belg.frank.... .. 1.7463 1.7511 1.7477
Sviss.franki.. .. 42.3650 42.4826 42.5368
Holl.gyllini... .. 31.8560 31.9443 31.9061
V-þ.mark .. 35.9187 36.0183 35.9721
ít.lira .. 0.04906 0.04919 0.04912
Aust.sch .. 5.1033 5.1175 5.1116
Port.escudo.. .. 0.4076 0.4088 0.4092
Spá.peseti.... .. 0.5836 0.5852 0.5844
Jap.yen .. 0.39185 0.39294 0.39061
Irsktpund .. 96.282 96.549 96.482
SDR .. 78.5377 78.7555 78.7355
ECU .. 74.4678 W.6743 74.6030
KROSSGATA
p
Lárétt: 1 pína4ójafnr
6 niðlmur 7 kássa 9
gagnslaus12félagai
skemmd15hress16
vöðvi 19óhljóð20ilm
21 myndarskapur
Lóðrétt:2egg3dreit
4 þroska 5 fönn 7 þun
8 lifandi 10tær11 þjói
13pinni17spíra18lá
bragð
Lausn á síðustu
krossgátu
Lárétt: 1 öfug4æska
rót7kápa9lóna12ís
tak 14más 15 yls 16
kænur 19 gaur 20 gríð
21 rugga
Lóðrétt: 2 frá 3 gras 4
ætla 5 kyn 7 kámugt 8
pískur 10 ókyrra 11
ansaði13tón17æru
18ugg
Fimmtudagur 2. ágúst 1990 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA11