Þjóðviljinn - 03.05.1991, Page 11

[iSMAFRETTIR
Vorhapp-
drætti
Krabba-
meinsfélags-
ins
Miðar í vorhappdrætti
Krabbameinsfélagsins hafa
verið sendir ( póst til viðtak-
enda um allt land. Nú er í
fyrsta sinn í 36 ára sögu fé-
lagsins eigöngu sent til
karlmanna, enda fá þeir í
leiðinni nýjan tólf síðna
fræðslubækling sem þeim
er sérstaklega ætlaður.
Konurnar fá miða í haust.
Vinningar að þessu sinni
eru 104 talsins að veðmæti
samtals 15,6 miljónir króna.
Aðalvinningar eru bifreiðar.
Félagið hvetur karlmenn til
þess að kynna sér fræðslu-
bæklinginn vandlega.
Spilakvöld
Eldri borgara
Þriðja umferð í þriggja
kvölda spilakeppni Félags
eldri borgara í Kópavogi
verður að Auðbrekku 25 í
kvöld, föstudag, kl. 20.30.
Dans á eftir að venju.
Gullbrúöhjónin Finnur Einarsson
og Elln Guömundsdóttir.
Gullbrúðkaup
í Ðorgarnesi
Hjónin Elín Guðmunds-
dóttir og Finnur Einarsson,
Ánahlíð 2, Borgarnesi, eiga
gullbrúðkaup á morgun,
laugardaginn 4. maí. Þau
taka á móti gestum í Fé-
lagsbæ, Borgarnesi, frá kl.
15 til 18 á laugardag.
Vinnumiölun
í Vitanum
Vinnumiðlun unglinga
tók til starfa í gær, í Vitan-
um, Strandgötu 1 í Hafnar-
firði. Það er æskulýðs- og
tómstundaráð Hafnarfjarðar
sem rekur vinnumiðlunina.
Ailir sem eru í leit að starfi
eða á höttunum eftir starfs-
kröftum eru hvattir til að
hafa samband við miðlun-
ina í síma 50299. Opnunar-
tími er frá kl. 10 til 12 og frá
kl. 14 til 16 alla virka daga.
Vorverk í
Gerðubergi
Kjartan Mogesen lands-
lagsarkitekt og garðyrkju-
meistaramir Axel Knútsson
og Samson B. Harðarson
halda fyrirlestur og verða
með sýnikennslu í Gerðu-
bergi mánudaginn 6. maí
kl. 20. Tekið verður fyrir
klippingar, áburðargjöf,
uppbindingar á trjám og
plöntum o.fl. Kjörið tækifæri
fyrir áhugamenn um garð-\
rækt að fá leiðsögn fag-
manns. Aðgangur ókeypis,
en þátttakendur þurfa að
hafa með sér stígvél og
klippur.
Fmétter
Við höfum búið til þessa innistæðu
og látum ekki hafa hana af okkur.
Ögmundur Jónasson formaður BSRB flytur ræðu s(na á útifundinum, 1. ma(.
Nú er fyrir hendi inni-
stæða, fyrir auknum
kaupmætti. Og það er-
um við sem höfum bú-
ið til þessa innistæðu, fólkið í
landinu, ekki af fórnarlund held-
ur hyggindum. Og þessa inni-
stæðu ætlum við ekki að láta
hafa af okkur.
Svo fórust Ögmundi Jónassyni
orð m.a. í ræðu sem hann hélt á
útifundi Fulltrúaráðs verkalýðsfé-
laganna í Reykjavík á Lækjartorgi
íyrsta maí.
Ögmundur hóf mál sitt á þvi að
vitna til orða nýs forsætisráðherra
um að íslenskt launafólk hefði orð-
ið að sæta 15% kjaraskerðingu. Og
hefði verið á honum að skilja að
þetta stafaði af fómarlund verka-
fólks. Annar forystumaður nýrrar
ríkisstjómar hefði hinsvegar sagt
að nú færi í hönd batnandi tíð með
auknum hagnaði fyrirtækja og
hagstæðari viðskiptakjörum. Ut af
þessu lagði Ögmundur á þessa
leið:
„Ég veit að ég mæii fýrir munn
margra þegar ég ífábið allt tal um
fómir. Við höfum engu fómað.
Launafólk hefur enga fómarlund
sýnt. Við höfúm hins vegar gert
það sem við töldum hyggilegast.
Til þess að treysta kjör okkar, til að
ná ffam eins miklum árangri og
kostur er.
Og okkur tókst það sem við
ætluðum. Við sögðum að við ætl-
uðum að kveða niður verðbólgu og
við bmtum niður verðbólgu. Við
sögðum að við ætluðum að koma í
veg fyrir atvinnuleysi og það gerð-
um við. Við ætluðum að tryggja
kaupmátt og einnig það tókst okk-
ur.
En þótt við frábiðjum okkur tal
um fómarlund þá er hitt rétt hjá
rikisstjóminni að nú er fýrir hendi
innistæða - innistæða fýrir auknum
kaupmætti. Og það emm við sem
höfum búið til þessa innistæðu,
fólkið í landinu, ekki af fómarlund
heldur hyggindum. Og þessa inni-
stæðu ætlum við ekki að láta hafa
af okkur.“
Ögmundur rifjaði síðan upp
kjarasamninga fyrir um það bil
tveim ámm, þegar áhersla var á
það lögð að semja gegn kjararým-
un og atvinnuleysi. Atvinnurek-
endur sögðu þá að við blasti hmn
atvinnuveganna vegna okurvaxta,
óhagstæðs verðlags á afurðum ofl.
„Þeir þyrftu umtalsverðan við-
skiptakjarabata inní fýrirtækin til
að reisa þau við - og það fengu
þeir. Jafhvel þegar batinn reyndist
meiri en þessu nam, þá féllumst
við á að hann færi í verðjöfnunar-
sjóð, þar sem hann yrði geymdur
að hætti hygginna manna. Ef verð-
fall yrði á mörkuðum þá ætti þjóð-
in varasjóð upp á að hlaupa.“
Okkar megin borðs, sagði Ög-
mundur var á það bent að hjá tugu-
þúsundum heimila væri kaupmátt-
ur óbærilega lítill og þverrandi. Úr
þessu mætti bæta með réttlátari
tekjuskiptingu og með þvi að sýna
ráðdeild og hagræða þar sem nú
væri sóað:
„A þessum gmnni gerðum við
þjóðarsátt. Smám saman tókst okk-
ur að snúa vöm í sókn. Sumir vildu
ekki vera með. Þeir sáu eftir verð-
bólgunni. í skjóli hennar höfðu
þeir getað skarað eld að sinni
köku. Aðrir vildu að vísu að verð-
bólgan færi niður, en án þess að
þeir sjálfir þyrftu að leggja eitt-
hvað af mörkum. Þetta er ekkert
nýtt. Þeir sem mest hafa vilja jafn-
an klóra til sín meira.
En eitt skulu menn vita, að þótt
okkur hafi enn ekki tekist nema að
takmörkuðu leyti að setja stór-
gróðaliðinu stólinn fyrir dymar þá
var það ekki af fómarlund. Það var
ekki af fómarlund að við höfúm
horft á banka og fjármagnsfyrir-
tæki raka til sín miljörðum á okkar
kostnað, það er ekki af fómarlund
að við höfum horft upp á forstjór-
ana í stórfýrirtækjunum og fýlgi-
sveina þeirra taka til sín mörg
hundmð þúsund krónur á mánuði,
miljónir, meðan aðrir ná ekki end-
um saman vegna lágra launa. Það
er ekki af fómarlund sem við höf-
um látið þetta yfir okkur ganga.
Heldur vegna hins að við höfum
ekki verið nógu samstillt til að
veita reiði okkar farveg og stöðva
þessa ósvinnu. En kemur dagur
eftir þennan dag.“
Síðan vék Ögmundur að þvt
sem áunnist hefur: verðbólgan er
komin níður í 5%, efnahagslíftð á
uppleið, safnað hefur verið í sjóði:
„En hvað gerist þá? Það er haf-
in undirskriftasöfnun meðal at-
vinnurekenda. Þið hafið séð það í
blöðunum. Og þeir ræddu þetta í
Viðey. Daginn sem þeir töluðu um
maí-stjömuna. Atvinnurekendur
vilja að verðjöfnunarsjóður sjávar-
útvegs verði lagður niður og þeir
fjármunir sem þar em látnir renna í
þeirra vasa. Þeir fái þetta allt til
sín. Ofan á allan gróðann. Og svo
tala þeir um þjóðarsátt.
Það er ekki þetta sem við áttum
við með þjóðarsátt. Um þetta verð-
ur engin þjóðarsátt."
Þessu næst vék Ögmundur að
þeim fféttum „að sérfræðingar í
efnahagsmálum“ hefðu komist að
samkomulagi um að nú væri fram-
undan nýtt hávaxtaskeið. Við þvf
væri ekkert að gera, segðu lögmál-
in, og notuðu þeir orðfæri helgirita
til að réttlæta gróðafíkn:
„Þeir tala um hinn góða hirði,
það er okrarinn, sá sem ávaxtar sitt
pund, sá sem hirðir arðinn, og því
meiri arður því betri hirðir. Og
þegar stjómmálamennimir boða að
nú skuli okrað samkvæmt lögmál-
inu þá segjum við: Það var ekki
þetta sem við áttum við með þjóð-
arsátt. Um þetta verður engin þjóð-
arsátt.“
Nú em sérfræðingar hafðir fýr-
ir því að nú þurfi „svona hirði“ til
að annast ríkissjóð, ekki til að
byggja upp, heldur rífa niður, sagði
Ögmundur ennfremur. Og þá
spyijum við: Hvað á að skera nið-
ur? Allir viljum við ráðdeild og
spamað:
,,En hvað á að skera niður?
A að skera niður velferðarkerfi
sjúklinga eða velferðarkerfi sér-
firæðinga?
Við viljum svör. Við eigum
heimtingu á svari. Því þetta er okk-
ar sjóður. Og fýrir þá sem ekki
vita, þá mun engin maí-stjama
blika á niðurskurðarhníf. Því það
er ekki þetta sem við eigum við
með þjóðarsátt. Um þetta verður
engin þjóðarsátt...
Nú em kosningar liðnar og við
blasir vemleikinn. Menn skulu
ekki láta ofmetnast á valdastólum.
Það kann að vera auðvelt fýrir aug-
lýsingastofúna að finna að frelsið
sé í A-flokki og mannúð heyri til
bókstafnum D.
En í veruleikanum,inni á
vinnustaðnum og við eldhúsborð-
ið, þar verður ekki spurt um um-
búðir og auglýsingaskrum. Það
verður spurt um innihald, um sann-
gimi og eflingu velferðar. Þar
verður spurt um þá innistæðu sem
við eigum, um aukinn kaupmátt,
þar verður spurt um efndir þjóðar-
sáttar.
Um uppskemna sem er okkar,
uppskeruna sem íslenska verka-
lýðshreyfingin, við öll, ætlum að
tiyggja að verði okkar.“
MMMNG
Kveðja frá Rauða krossi
Benedikt Blöndal hæstaréttar-
dómari er látinn, 56 ára að aldri.
Hans er hér minnst sem ötuls og
úrræðagóðs rauðakrossfélaga og
forystumanns Rauða kross íslands.
Benedikt sat í aðalstjóm RKI á
ámnum 1973-1986, þar af formað-
ur árin 1982-1986. Benedikt hélt
áffam tryggð við rauðakrossstarfið
eftir að hann lét af formennsku
með þátttöku í aðalfundum félags-
ins.
Sjálfúr kynntist ég Benedikt á
þeim ámm er hann var formaður
RKJ. Þá kom Benedikt á þeirri
skipan sem síðan hefur haldist að
ffamkvæmdaráðið, sem í eiga sæti
auk formanns, tveir aðrir stjómar-
menn, kæmu saman ásamt fram-
kvæmdarstjóra í býti dags áður en
hver héldi til sinnar vinnu. Þessara
morgunfunda og Benedikts sér-
staklega minnist ég með ánægju,
ekki hvað síst vegna „utandag-
skrárumræðna" um menn og mál-
efni. í þeirri umræðu kom vel í Ijós
víðtæk þekking og reynsla Bene-
dikts.
Það var ekki alltaf auðvelt fyrir
mikilsmetinn lögmann með um-
fangsmikla starfsemi á eigin stofu
auk annarra verkefna að gegna
jafnframt ábyrgðarstarfi sem sjálf-
boðaliði. Einlægur áhugi Bene-
dikts og trú á hugsjónir Rauða
krossins var honum næg hvatning.
í stjómarstörfum leitaðist hann
við að sætta ólík sjónarmið og ná
fram samstöðu. Hann gat verið
fastur fýrir, en tók vel öllum rök-
um og gat auðveldlega gert þau að
sínum ef svo bar við. Eg gladdist
því er Benedikt var skipaður
Benedikt Blöndal
hæstaréttardómari
Islands
hæstaréttardómari, annars vegar
vegna þess að ég vissi að til þess
stóðu vonir hans og hins vegar
taldi ég tvímælalaust að reynsla
hans og dómgreind kæmu þar að
miklum notum. Sá tími er hans
naut þar við varð hins vegar mun
skemmri en nokkum óraði fýrir.
Rauðakrossfólk syrgir góðan fé-
laga og þakkar vel unnin störf í
þágu mannúðar.
Ekkju Benedikts, Guðrúnu
Karlsdóttur og bömum þeirra,
Karli, Lámsi og Önnu svo og öðr-
um ættingjum votta ég fýrir hönd
Rauða kross Islands innilega sam-
úð og bið góðan guð að styrkja þau
í mikilli sorg þeirra.
Guðjón Magnússon,
formaður Rauða kross íslands
Síða 11
ÞJÓÐVILJINN Föstudagur3. maí 1991