Þjóðviljinn - 09.05.1991, Page 7

FMÉT3HR
Meðalverð á útfluttum salt-
fiski hækkaði um 35 prósent
& síðastliðnu ári flutti
^ Sölusamband ís-
lenskra flskframleið-
enda út tœp 49 þúsund
tonn af saltfiski fyrir
12,5 miljarða króna,
cif sem er 9% minna
magn en árið áður þegar flutt
voru út 56 þúsund tonn fyrir 10,6
miljarða. Verðmætaaukningin í
krónum varð 22% og meðalverð á
útfluttum saltflski hækkaði um
35% í krónum á milli áranna 1989
og 1990.
Þetta kom fram á aðalfundi SÍF
sem haldinn var í gær. I ræðu Dag-
bjarts Einarssonar stjómarformanns
kom fram að í haust hafi saltfisk-
vinnslan verið rekin með 4,5% hagn-
aði, en um þessar mundir með
nokkm tapi sé litið til hins fræga
meðaltals. Að mati stjómarfor-
mannsins hefur hátt hráefhisverð
valdið mestu i þessum umskiptum
þó aðrir þættir eigi þar sinn þátt ss.
óhagstæð gengisþróun, greiðslur í
Verðjöfnunarsjóð og lítilsháttar
hækkun á launakostnaði. Dagbjartur
sagði að hráefniskostnaður í saltfisk-
verkun væri nú að meðaltali um 65%
af tekjum, en var fyrir fáum árum
um 50%. Hinsvegar væri þorri fram-
leiðenda að veija allt að 75% og
jafhvel 80% af afurðaverðinu til hrá-
efniskaupa. Af þeim sökum lagði
stjómarformaðurinn það til við sína
menn að þeir ættu að láta spjaldið á
fiskmörkuðunum falla fyrr en þeir
gerðu og líta fyrst og ffemst í eigin
barm til að finna ástæðuna fyrir
versnandi rekstrarskilyrðum í salt-
fiskvinnslunni.
Af einstökum saltfiskmörkuðum
er Portúgal þeirra stærstur, en Spánn
sá verðmætasti. Til Portúgals vom
seld 15 þúsund tonn sem er töluvert
minna en þegar það var mest árið
1988 þegar þangað fóm 37 þúsimd
tonn. Til Spánar vom seld tæp 14
þúsund tonn sem er aukning um tæp
4 þúsund tonn ffá fyrra ári.
Saltfiskbirgðir í landinu vom litl-
ar allt síðasta ár og afskipanir mjög
örar jafnffamt því sem greiðslur til
ffamleiðenda vom hraðari en nokkm
sinni fyrr. Eftirspum eftir saltfiski
var mun meiri en ffamboðið og því
var erfitt að svara eftirspum fastra
viðskiptavina hvað þá heldur að taka
nýja í viðskipti. Af heildarbotnfisk-
afla Islendinga í fyrra, 675 þúsund
tonnum fóm 128 þúsund tonn í salt
eða 19%. Hefur hlutur söltunar í
botnfiskafla ekki verið minni siðan
1984. Þess ber þó að geta að 15 þús-
imd tonn af botnfiski upp úr sjó vom
flutt út á síðasta ári sem flattur,
ferskur botnfiskur til söltunar erlend-
is.
Á síðasta ári stofnaði SÍF fyrsta
erlenda dótturfyrirtækið sitt, Union
Islandia i Barcelona á Spáni, auk
þess sem SÍF festi kaup á Nord
Mome saltfiskverksmiðju í Frakk-
landi jafnffamt sem opnuð var ný
söluskrifstofa í Milanó. grh
Nýjung ( saltfiskmati. Á aðalfundi SlF kynnti Marel fyrir saltfiskframleiðendum nýtt staðlað matsborð sem litgreinir salt-
fiskinn og auðveldar þvf alla gæðaflokkun. Auk þess gerir borðið það að verkum að saltfiskur verður metinn við sömu
aðstæður hvar sem er á landinu. Nýja matsborðið vakti að vonum athygli framleiðenda og hér em þrtr þungavigtarmenn
1 bransanum að ræða kosti þess. Þeir em f.v. Kristján Guðmundsson frá Rifi, Magnús Gunnarsson framkvæmdastjóri
SlF og Finnbogi Jónsson framkvæmdastjóri Slldarvinnslunnar hf. I Neskaupstað. Mynd: Kristinn.
Hluti af undirbúningsnefnd að stofnun Úrvaisklúbbsins og framkvæmdaaðilar
frá Urval/Utsýn. Fremstur á myndinni með boltann er Halldór Einarsson for-
maður Undirbúningsnefndar og fyrir aftan hann f.v. Hörður Hilmarsson, Magn-
ús Haraldsson, Keflavlk og Þórir Jónsson. Mynd: Kristinn.
✓
Urvals-
klúbbur KSÍ
ann 15. maí, nokkru áður
en flautað verður til Ieiks í
viðureign Manchester Utd.
og Barcelona í úrslitaleiknum í
Evrópukeppni bikarhafa i Rott-
erdam, verður stofnaður sér-
stakur Úrvalsklúbbur Knatt-
spyrnusambands íslands í húsa-
kynnum Úrvals/Útsýnar við
Álfabakka.
Hér er um að ræða stofnun fé-
lagsskapar áhugamanna um knatt-
spymu sem ætlunin er að verði
sérstakur stuðningsklúbbur við ís-
lenska landsliðið í knattspymu.
Tilvonandi félagar í þessum klúbbi
verða fyrrverandi lykilmenn ís-
lenskrar knattspymu, leikmenn
jafnt sem forystumenn svo og aðrir
áhugamenn og velunnarar, auk for-
ystumanna úr styrktarfyrirtækjum
KSÍ. Gert er ráð fyrir að í þessum
félagsskap verði á annað hundrað
manns. Hér er því öðrum þræði
verið að stofna til sameiginlegs
vettvangs áhrifamanna í íslenskum
fótbolta. Klúbburinn verður rekinn
í samvinnu við Úrval/Utsýn sem er
einn af styrktaraðilum Knatt-
spymusambandsins. Ekki er gert
ráð fyrir að klúbbmeðlimir vinni
að fjáröflun fyrir KSÍ, né klúbbinn
á neinn hátt. Félagsgjald fyrir ein-
staklinga hefur verið ákveðið krón-
ur 15 þúsund og 25 þúsund fyrir
fyrirtæki. Innifalið í árgjaldinu er
aðgöngumiði á alla landsleiki ís-
lands á Laugardalsvelli í frátekin
sæti, auk annarra fh'ðinda.
-grh
Landsvirkjun bíður eftir niður-
stöðu samningalotunnar í maí
Ef uppúr slitnaði myndum við söðla um og draga i land með all-
an frekari undirbúning og stöðva allar fjárfestingar í þágu
virkjanaundirbúnings, sagði Halldór Jónatansson forstjóri
Landsvirkjunar í gær í samtali við Þjóðviljann varðandi þá
frétt Sjónvarpsins á þriðjudagkvöld að Paui Drack forstóri Alumax
teldi ekki nema helmingslíkur á því að samningar tækjust um bygg-
ingu álvers hér á landi á vegum Atlantsálshópsins.
Halldór sagði að það væri
næsta ljóst að ekki yrði farið útí
fullar virkjanframkvæmdir nú í ár,
en að Landsvirkjun hefði heimild
til að nota 800 miljónir króna til
undirbúnings eftir því hvemig
framvinda samninga yrði metin.
Þegar er búið að nota um 220
miljónir króna. Nú bíður Lands-
virkjun eftir niðurstöðu samning-
lotunnar sem er fyrirhuguð að hefj-
ist nú um miðjan mánuðinn. Verði
hún jákvæð verður farið út í undir-
búningsframkvæmdir bæði vegna
Fljótsdalsvirkjunar og stækkunar
Búrfellsvirkjunar. Halldór sagði að
dregið gæti til úrslita í samningun-
um nú og að í lok lotunnar yrði að
minnsta kosti ljóst hvert stefiidi.
Hluti af undirbúningsverkinu
er vinna við jarðgöng í Fljótsdal og
þyrfti að nýta sumarið til þeirra
framkvæmda og því ljóst að ef illa
gengur í maí er hugsanlegt að ekki
verði hægt að tryggja orku til ál-
versins fyrr en einhvem tima eftir
janúar 1995 sem nú er stefnt að.
Tilboðin sem opnuð vom á
dögunum í þijá verkhluta Fljóts-
dalsvirkjunar samsvara tveim
þriðju af áætluðum verktakakostn-
aði virkjunarinnar, sagði Halldór.
Hann sagði að eftir væri að opna
tilboð í vélar og rafbúnað stöðvar-
hússins sem gert verður 17. maí.
Öll þessi tilboð gilda í 180 daga og
ekki annað að gera en að fram-
lengja þau með því að semja við
lægstbjóðendur ef ekki verður
hægt að slá til, einsog Halldór orð-
aði það. En verkin em boðin út til
að halda opnum öllum möguleik-
um ef ske kynni að hægt yrði að
fara í fullar ffamkvæmdir. „Þessi
tilboð myndu renna út dauð og
ómerk ef ekki semdist,“ sagði
Halldór og bætti við að þá þyrfti að
róa á önnur mið varðandi orkusölu.
-gpm
Aölögun að
innri markaðiEvrópu
talin óhjákvæmileg
Heildaráhrif af aðlögun
íslensks efnahagslífs
að evrópska markaðn-
um myndu líklega
verða jákvæð fyrir afkomu ríkis-
sjóðs, telja höfundar nýlegrar
skýrslu fjármálaráðuneytisins
um Evrópu 1992 og ríkisfjár-
málin. Höfundarnir reikna með
að áhrifin gætu mælst á bilinu 4-
6 miljarðar króna sem samsvar-
ar einu til einu og hálfu prósenti
af landsframleiðslu. Ástæðurnar
telja þeir helst vera aukin umsvif
í efnahagslífinu og sparnaður í
ríkisútgjöldum.
I skýrslunni kemur ffam að við
aðlögun að hinum evrópska mark-
aði með til dæmis EES-samningi
myndi verða dregið úr ríkisút-
gjöldum sem kæmi ffam í auknu
aðhaldi á ríkisstyrkjum til atvinnu-
vega, einkum ívilnunum á sviði
skattamála og Iánafyrirgreiðslu. Þá
reikna höfundamir með að aukið
frelsi í viðskiptum með landbúnað-
arvörur og meiri hagkvæmni í búr-
ekstri myndi lækka verð búvara og
minnka þörf rikisins fyrir niður-
greiðslur. Þó er bent á að þessi
áhrif séu afar óviss enda eru til
dæmis landbúnaðarmálin einsog er
ekki til umræðu í EES-samningun-
um.
Þá er búist við að vextir hér á
landi lækki þegar ffam í sækir
vegna áhrifa innri markaðarins í
EB og að opnun íslensks fjár-
magnsmarkaðar hafi sömu áhrif.
Lægri vextir þýða betri afkomu
fyrir ríkissjóð.
Skýrsluhöfundar telja aðlögun
að innri markaði EB óhjákvæmi-
lega hvort sem það verður gert
með EES eða inngöngu í EB, þótt
ekki sé tekin afstaða til hvors
möguleikans fyrir sig. Hinsvegar
er varað við þvi að ef engin aðlög-
un eigi sér stað þá sé hætta á
stöðnun f íslensku atvinnulífi,
samskonar stöðnun og leiddi til
1992-áætlunarinnar innan EB.
í raun er aðlögunin þegar hafin
innan skattakerfisins með því að
vægi tekjuskatts einstaklinga hefur
verið aukið og vægi veltuskatta
minnkað til samræmis við það sem
gerist innan EB. Frekari aðlögun
felur í sér lækkun tekjuskatts fyrir-
tækja með breikkun á skattstofni
auk endurskoðunar á aðstöðugjaldi
og frekari samræmingu launa-
tengdra gjalda. Þá er reiknað með
upptöku fjármagnsskatts samfara
endurskoðun á álagningu eigna-
skatts. Lokaskrefið, segja höfund-
amir, væri að lækka neysluskattana
en þar vegur virðisaukaskatturinn
þyngst. Hversu mikið það verður
ræðst af vilja stjómvalda og hversu
langt þau treysta sér f að hækka
aðra skatta og/eða lækka útgjöld
rfkissjóð, segir í skýrslu fjármála-
ráðuneytisins.
Margt fleira , kemur fram í
skýrslunni; gengi ísland til dæmis í
Evrópubandalagið myndi verð á
áfengi hér á landi lækka gífurlega
mikið og rikissjóður yrði af allt að
4,5 miljarða króna tekjum auk
tekjutaps af virðisaukaskatti. Til
dæmis myndi sterkvínsflaska
lækka úr 2.100 krónum í 620 krón-
ur, kemur ffarn í skýrslunni. Skýrt
skal þó tekið ffam að innganga Is-
lands í EB er ekki á dagskrá og í
samningum um evrópskt efhahags-
svæði mun rikisvaldið áffam geta
skattlagt áfengi og tóbak að vild.
Lækki skattlagning á áfengi og
tóbaki um 33 til 70 prósent til sam-
ræmis við tillögur Efnahagsbanda-
lagsins um álagningu myndi létt-
vínsflaska lækka úr 750 krónum í
275 krónur og sex flöskur af bjór
myndu lækka úr 800 krónum í 440
krónur. Sigarettupakki myndi
lækka úr 208 krónum í 139 krónur.
-gpm
Slða 7
ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 9. maí 1991