Þjóðviljinn - 22.05.1991, Qupperneq 4

A Umsión: Dapur Þorleifsson
Eklendam
FIÉTHK
Willi Stoph handtekinn
Stoph á forsætisráðherraáainum - var einn helstu ráðamanna austurþýska rfk-
isins nær allan aldur þess.
Tilkynnt var í Berlín í
gær að tveir af helstu
ráðamönnum austur-
þýska ríkisins, sem
formlega var lagt niður
s.I. haust, hefðu verið handtekn-
ir. Eru þeir Willi Stoph, fyrrum
forsætisráðherra og Heinz Kessl-
er, fyrrverandi varnarmálaráð-
herra.
Það voru stjómvöld Berlínar,
sem nú er fylki í sameinuðu Þýska-
landi, sem ákváðu handtökumar.
Tilkynnti Jutta Limbach, dómsmál-
asenator (- ráðherra) Berlínar, í
gær að þeir Stoph og Kessler væm
ákærðir fyrir að hafa hvatt til
manndrápa. Er með því átt við
meinta hlutdeild þeirra í skipun um
að skjóta til bana alla þá, er reyndu
að flýja yfír Berlínarmúr og landa-
mæri Austur- og Vestur- Þýska-
lands. Tveir aðrir lægra settir emb-
ættismenn hins fyirverandi ríkis
vom handteknir um leið og þeir
Stoph og Kessler.
Þeir tveir em þeir háttsettustu
af ráðamönnum austurþýska ríkis-
ins sem handteknir hafa verið ffá
því að íhaldssamri kommúnískri
forustu þess var steypt af stóli með
friðsamlegri byltingu haustið 1989.
Stoph, sem nú er 76 ára, var í hópi
helstu valdhafa þess ríkis nærfellt
allan aldur þess. Hann var innan-
ríkisráðherra 1952- 55 og varð
1956 fyrsti vamarmálaráðherra
Austur- Þýskalands. Forseti var
hann 1973- 76, forsætisráðherra
1964-73 og aftur frá 1976 þangað
til í nóv. 1989, er stjórn hans
neyddist til að segja af sér.
Skömmu áður, í okt., hafði
Stoph gengist fyrir því að Erich
Honecker, aðalráðamaður um langt
skeið, segði af sér í von um að al-
menningur, sem bar ffam kröfur og
mótmæli á útifundum, gerði sig
ánægðan með það.
Kessler, sem er rúmlega sjötug-
ur, varð vamarmálaráðherra Aust-
ur- Þýskalands 1985. Hann er
sagður náinn vinur Honeckers og
mun hafa verið kommúnisti ffá
æskuárum. í heimsstyrjöldinni síð-
ari barðist hann með Rauða hem-
um, eins og sovéski herinn hét þá,
gegn löndum sínum Þjóðveijum,
sem þá lutu stjóm nasista.
Að sögn Juttu Limbach ákváðu
yfirvöld Berlínar handtökumar eft-
ir að þau höfðu heyrt að Kessler
væri í þann veginn að flýja til Sov-
étríkjanna. Sovétmenn fluttu
Honecker þangað í mars svo lítið
bar á og er nú ólíklegt að honum
verði nokkm sinni stefnt fyrir rétt í
Þýskalandi. Harry Tisch, fyrram
forseti austurþýska alþýðusam-
bandsins, er sá eini af fyrrverandi
ráðamönnum Austur- Þýskalands
sem enn hefur verið stefnt fyrir
rétt. Er hann ákærður um misferli í
fjármálum.
Voldugasti fjármálamaður Evrópu lætur af starfi
Fyrir helgina staðfesti Karl
Otto Pöhl, aðalbankastjóri
þýska seðlabankans
(Bundesbank), að hann
væri í þann veginn að láta af því
starfi. Vekur þetta allmikla at-
hygli, þar eð sem æðsti banka-
maður eins af mestu efnahags-
veldum heims hefur Pöhl verið
einn af áhrifamestu fjármála-
mönnum í heimi og einn voldug-
ustu manna Evrópu.
Pöhl segist láta af starfi þessu
af einkaástæðum fyrst og fremst,
en neitar því ekki að aðrar ástæður
séu með í myndinni. Vitað er að
ágreiningur hefur verið með hon-
um og þýsku stjóminni í mikilvæg-
um málum, enda þótt Pöhl hafi gert
sitt besta til að gera lítið úr þeim
ágreiningi. Þannig er vitað að hann
taldi að sameiningu þýsku ríkjanna
hefði verið flýtt um of til þess að
það væri hollt efnahag þeirra sem
heildar.
Helmut Kohl, sambandskansl-
ari, tilkynnti að gjaldmiðlar ríkj-
anna yrðu sameinaðir 1. júlí s.l. ár
án þess að hafa fyrir því að orða
það við Pöhl fyrst. Þegar kanslar-
inn tilkynnti þetta var Pöhl í flug-
vél á leið frá viðræðum við ráða-
menn í austurþýska rikisbankanum,
þar sem samkomulag hafði náðst
um að gjaldmiðlasameiningin færi
fram á miklu lengri tíma. Pöhl ætl-
aði ekki að trúa eigin eyrum, þegar
flugvélin lenti og honum var sagt
frá ákvörðun Kohls. Hann brást þó
við af stillingu, en sagði með
áherslu að þetta væri pólitísk (en
ekki efhahagsleg) ákvörðun.
Pöhl hefur síðar látið að þvi
liggja að hann telji að hrakspár sin-
ar um afleiðingar hraðrar samein-
ingar fyrir efnahag hinna fyrrver-
andi tveggja ríkja hafi komið fram.
Þar að auki er sagt að honum finn-
ist stjómmálamennimir í Bonn fara
alltof geyst og óvarlega í fyrirætl-
unum um sameiningu gjaldmiðla
Evrópubandalagsins og stofnun
evrópsks seðlabanka. Vill hann að
slíkur banki hafi þýska Bundes-
bank að fyrirmynd og verði óháður
bæði stjómum EB-ríkja og yfir-
þjóðlegu stofnununum í Bmssel.
í banka- og fjármálum hafa
leiðarljós Pöhls fyrst og ffemst ver-
ið að standa vörð um sjálfstæði
Bundesbank gagnvart pólitískum
stjómvöldum, tryggja sterka stöðu
þýska marksins og halda verðbólgu
kyrfilega niðri. Það síðastnefnda
hefur raunar verið meginregla í
þýskum fjármálum frá þvi eftir
heimsstyrjöldina síðari, enda lifa
þarlendis enn ógeðfelldar endur-
minningar um óðaverðbólguna á
árunum eftir heimsstyijöldina fyrri.
Pöhl er rúmlega sextugur að aldri,
kraft- og fjörmaður sagður og ekki
líkur dæmigerðum bankastjóra,
eins og flestir hugsa sér þá, eða
þannig orðar a.m.k. einn fréttamað-
urinn það. Hann hefur verið aðal-
bankastjóri Bundesbank síðan
1980. Jafnaðarmaður hefur hann
verið síðan 1945 og kann það að
hafa takmarkað eitthvað innileik-
ann milli hans og núverandi ráða-
manna Þýskalands í flokkum kristi-
legra demókrata og Kristilega sósí-
alsambandsins. Ekki er talið ólík-
legt að hann hugsi sér til hreyfings
við alþjóðlegar Qármálastofnanir.
Pöhl -jafnaöarmaöurslðan 1945.
Vinningstölur laugardaginn
18. maí 1991
VINNINGAR FJÖtDI J VINNINGSHAFA I UPPHÆÐÁHVERN | VINNINGSHAFA
1. 5af 5 j 1 6.905.124
a pujSfÆK Z. 4af5i^ð 5 150.582
3. 4af 5 302 4.300
4. 3af 5 8.431 359
Heildarvinningsupphæd þessa viku:
11.983.363 kr.
I Ath. Vinningar undir 12.000 krónum eru greiddir út
á Lottó sölustöðum.
Erfiðara að vera
forseti en andófsmaður
Vaclav Havel, forseti Tékkó-
slóvakíu, sem í gær var
staddur í Osló, sagði þá að
sér þætti ívið erfiðara að vera
forseti en andófsmaður. Kvaðst
Havel, sem einnig er frægur sem
leikritahöfundur, ekki hafa haft
tíma til að skrifa leikrit frá því
að hann tók við forsetaembætti.
Leikrit Havels vora bönnuð í
20 ár í foðurlandi hans, meðan
kommúnistar réðu þar. Hann var í
fylkingarbrjósti andófsins gegn
þeim og sat fyrir það í fangelsi í
samtals fimm ár. Arthur Miller,
bandarískur leikritahöfundur fræg-
ur, kallaði hann „fyrsta súrrealíska
forseta sögunnar“.
Havel - „Ekki er hollt að
hafa ból...“
Var
Alexander
Haig
jjDccp
Throat"?
I nýútkominni bók um Wat-
ergate- hneyksiið, sem varð
Richard M. Nixon að falli sem
Bandaríkjaforseta 1974, er því
haldið fram að maður sá, sem
lak upplýsingum um málið til
blaðsins Washington Post, hafi
verið Alexander Haig, þá starfs-
mannastjóri Hvíta hússins. Var
sá uppljóstrari kallaður Djúp-
háls (Deep Throat).
í bókinni, sem hefur titilinn Si-
lent Coup og er eftir Robert Gettl-
in og Len Colodny, er því og hald-
ið fram að John Dean, ráðgjafi
Nixons, hafi fyrirskipað innbrotið
í aðalstöðvar demókrataflokksins í
Watergate-byggingunni, sem öllu
kom af stað, í þeim tilgangi að
hafa þar uppi á sönnunum fyrir
því að forustumenn í þeim flokki
hefðu sambönd við vændishring.
Dean, sem nú er kaupsýslumaður í
Kalifomíu og Haig segja báðir að
það sem um þá sé sagt í bókinni sé
lýg'-
Miðvikudagur 22. maí 1991
Síða 4