Þjóðviljinn - 10.01.1992, Blaðsíða 11

F r é t t i r
Ofbeldi á
heimilum aldrei
verib grófara
Morðhótanir, grófara ofbeldi og
alvarlegri líkamsáverkar sem
skjólstæðingar Kvennaathvarfs-
ins hafa orðið fyrir, einkennir
árið 1991. Á síðasta ári leituðu
einnig fleiri konur til athvarfsins
en nokkru sinni fyrr.
Þrátt fyrir umræðuna um heim-
ilisofbeldi virðist því miður enn til
sá hugsunarháttur að ofbeldi inni á
heimilum sé réttlætanlegra en ann-
að ofbeldi og þolandinn er gerður
ábyrgur. Heimilisofbeldi afmarkast
hvorki við stétt né hóp í þjóðfélag-
inu, og allar konur geta orðið fyrir
því. Til að auðvelda konum að
hafa samband við neyðar- og ráð-
gjafarsima Kvennaathvarfsins hef-
ur verið tekið upp nýtt „grænt
númer“, 99- 6205, en það hefúr
þann kost að símtöl þangað koma
ekki fram á sundurliðuðum síma-
reikningum.
Þegar þær Jenný Baldursdóttir
og Guðrún Ágústsdóttir hjá Sam-
tökum um kvennaathvarf litu yfir
nýliðið ár sögðu þær að þvi miður
hafi það skorið sig úr að þvi leyti
að alvarlegir áverkar eru miklu tíð-
ari en áður. „Konur koma til okkar
af Slysadeildinni mjög illa farnar,"
sagði Jenný. Beinbrot í andliti og á
útlimum, djúpir skurðir eftir hníf-
stungur eða spörk, brunasár, mar
um allan líkamartn, tognun á hálsi
og heilahristingur eru meðal
áverka sem konum hafa verið
veittir. Einnig voru dæmi um að
konum hafi verið hent niður stiga,
kyrkingartilraunir og ógnanir með
hnífum eða skotvopnum. „Þetta
eru mjög alvarlegir ofbeldisglæp-
ir,“ sagði Jenný og lagði áherslu á
að heimilisofbeldi sé ekkert einka-
mál eða réttlætanlegra en annað of-
beldi.
Alls leituðu 217 konur til at-
hvarfsins á síðasta ári, en mesta
aðsókn þar á undan var árið 1990,
en þá komu 179 konur. Aðsókn
hefúr aldrei verið meiri. 116 böm
dvöldu í athvarfinu á síðasta ári.
Líkamlegt og andlegt ofbeldi, bæði
gagnvart konunum og bömunum,
nauðganir og morðhótanir em
meðal ástæðna fyrir því að konur
leita til athvarfsins. Þær Jenný og
Guðrún sögðu að alvarlegar morð-
hótanir væm greinilega að færast í
vöxt. En þær sögðu jákvætt að
fleiri konur en áður þora að segja
frá siíjaspellum og ofbeldi gegn
bömum. Slíkt auðveldar alla að-
stoð.
Stór hluti aðstoðarinnar sem
Kvennaathvarfið veitir er með við-
Engum er visað frá Kvennaathvarfinu, ef allt er fullt er bara bœtt við dýnum i stofuna og oft er þröng á þingi. Hér eru
fjórar af starfskonum Samtaka um Kvennaathvarf þær Guðbjörg Jónsdóttir, Þorbjörg Valdimarsdóttir, Jenný Bald-
ursdóttir ög Guðrún Ágústsdóttir. Mynd: Jim Smart.
tölum, bæði við þá sem leita til at-
hvarfsins og eins í gegnum síma.
Þar sem konur í ofbeldissambúð
búa oft við eftirlit og grunsemdir
makans hefur Kvennaathvarfíð
opnað græna línu, síma 99-6205.
Nú er hægt að hringja í neyðar- og
ráðgjafarsímann án þess að símtal-
ið verði rakið eða komi ffam á
sundurliðuðum simareikningi.
Einnig sitja konur hvar sem er á
landinu við sama borð hvað kostn-
að varðar.
Jenný sagði að svo virtist sem
of fáar konur leiti sér hjálpar áður
en til líkamlegs ofbeldis kemur og
Farþegar í vanda
Farþegar Feröamiðstöðvarinnar
Veraldar á Kanaríeyjum lentu í
vandræðum með hótelgistingu
sína í gær. Hótelhaldarar á eyj-
unni kröfðust þess að farþegarn-
ir skrifuðu undir skuldabréf fyr-
ir gistingunni á þeirri forsendu
að Veröld væri gjaldþrota. Far-
þegarnir höfðu allir greitt Ver-
völd fyrir gistinguna og fengið
inni á hótelunum með framvísun
bókunarseðla (voucher).
Nú vilja hótelin ekki viður-
kemia þessa seðla og hafa farar-
stjórar Veraldar hótað farþegunum
skuldafangelsi, að sögn Jóhannesar
Gunnarssonar, formanns Neyt-
endasamtakanna, á Rás 2 í gær.
Farþegamir höfðu samband við
Neytendasamtökin hér heima og
ráðlagði Jóhannes ferðamönnunum
að skrifa ekki undir.
Ferðaskrifstofur þurfa að
greiða sex miljóna króna trygg-
ingu, sem samgönguráðuneytið
geymir. Peningana á að nota til að
hjálpa fólki að komast heim við
aðstæður sem þessar, sem og að
greiða hótelkostnað. Auk þess þarf
að greiða tryggingu vegna far-
seðlaútgáfu. Sólrún Halldórsdóttir
hjá Neytendasamtökunum sagði að
svo virtist sem upphæðin dygði
einungis til að greiða fyrir heimfor
farþeganna, sem búist var við að
kæmu heim í dag. Fulltrúar Flug-
leiða fóru utan i gær til að sækja
um 120 manns sem biðu heimfar-
ar.
-gpm
Ferðamiðstöðin Veröld er gjald-
þrota og óvissa rikir meðal jjölda
farþega, heima og heiman. Mynd:
Jim Smart.
Jón Baldvin gagnrýndur
fyrir aó sinna ekki GATT
Steingrímur J. Sigfússon, fyrr-
verandi landbúnaðaráðherra,
gagnrýndi Jón Baldvin Hanni-
balsson utanríkisráðherra í
þingræðu í vikunni fyrir að hafa
ekki sinnt GATT-viðræðunum
sem skyldi. Þessu vísar Jón Bald-
vin á bug.
Sjálfsbjörg mót-
mælir skeróingu
á lífeyri öryrkja
Fullur skattur er greiddur af líf-
eyri öryrkja ef aðrar tekjur eru
yfir skattleysismörkum. Því
mótmælir Sjálfsbjörg, lands-
samband fatlaðra, harðlega
þeim fyrirætlunum ríkisstjórn-
arinnar að skerða grunnlífeyri
örorkulífeyrisþega.
í ályktun frá Sjálfsbjörg er
bent á að þeir sem eru meira en 75
prósent öryrkjar verði óhjákvæmi-
lega fyrir töluverðum aukakostn-
aði vegna fotlunar sinnar og að
grunnlífeyririnn nægi ekki fyrir
þeim kostnaði. Því er skorað á rík-
isstjóm og Alþingi að draga þessar
tillögur til baka. -ag
Steingrímur sagði við Þjóðvilj-
ann í gær að það hefði ekkert gerst
í þessum málum hér fyrr en
bændasamtökin og landbúnaðar-
ráðuneytið fóru af stað á sínum
tíma. Hann gagnrýndi sinnuleysi
ráðherra og sagði hann sennilega
engan ráðherrafund hafa setið í
viðræðunum, sem hafa staðið í
fimm ár og eru kenndar við
Urúgvæ. Steingrímur sagðist til
dæmis hafa setið fúnd í Brússel í
desember 1990 sem landbúnaðar-
ráðherra. Á þann fúnd hafi Jón
Baldvin boðað komu sína en ekki
látið sjá sig. Þetta hafi þó átt að
vera lokafundur í GATT- viðræð-
unum, þótt sú hafi ekki orðið raun-
in.
Steingrímur sagði að gagnrýni
sín beindist að ráðherra og utanrík-
isráðuneytinu, en ekki að sendi-
nefnd Islands í Genf sem hefði
haldið vel á málum. Steingrímur
sagði að vissulega væri mikið að
gera í ráðuneytinu, en svo virtist
sem ráðherra hefði verið heldur
upptekinn við önnur mál, svo sem
Evrópumálin.
Jón Baldvin sagði málið fyrst
og ffemst hafa verið unnið af emb-
ættismönnum, sem væri eðlilegt.
það séu vonbrigði að ffæðsla og
umræða skyldi ekki hafa skilað sér
betur. Bæði Jenný og Guðrún
lögðu áherslu á ábyrgðina gagnvart
bömunum, þeim þolendum sem
ekki geta haft áhrif á aðstæður sín-
ar. Erlendar rannsóknir benda til að
ekkert bam kemur alveg óskaddað
úr ofbeldissambúð, sama hve for-
eldranir telja sig geta leynt brest-
unum.
-ag
Byróarnar ó
breióu" öryrkjabökin
//
Stjórn Bandalags starfsmanna
ríkis og bæja mótmælir harðlega
skattahækkunum og auknum
álögum sem bitna harðast á
sjúkiingum, barnafólki, ellilíf-
eyrisþegum og öryrkjum.
í fféttatilkynningu ffá BSRB
segir að um leið og rætt er um að
bæta kjör öryrkja eigi að gera það
með því að leggja auknar byrðar á
„breiðu" öiyrkjabökin, þ.e þeirra
sem hafa yfir 68 þúsund króna
launatekjur, í stað þess að leggja
auknar byrðar á fjármagnseigendur
og stóreignafólk. Skerðingin á elli-
lífeyrinum lúti i grundvallaratrið-
um sömu lögmálum; tekjur af
eignum, íjármagnstekjur, eru und-
anþegnar skerðingu en launatekjur
eru skattlagðar. „Þetta er fullkomið
siðleysi," segir í tilkynningunni.
Lækkun skattleysismarka,
auknar álögur á sjúklinga, bama-
fólk, ellilífeyrisþega og öryrkja
grefúr undan afkomumöguleikum
almennings á sama tíma og vegið
er að velferðarþjónustunni, segir í
ályktun stjómar BSRB.
I umfjöllun um menntamál tek-
ur stjómin það fram að stórt skref
yrði stigið afturábak ef áform rík-
isstjómarinnar varðandi niður-
skurð í þeim málaflokki yrðu að
veruleika. Ef kennsluskylda
minnkaði, fjölgað yrði í bekkjar-
deildum, námslán skert og skóla-
gjöld sett á, þýddi það að grafið
yrði undan þvi þjóðfélagi sem al-
menningur hefðir um áratugi verið
að byggja upp á íslandi.
-sþ
Hann benti á að Kjartan Jóhanns-
son fastafulltrúi í Genf hefði ein-
beitt sér að málinu. Auk þess hafi
utanríkisráðuneytið haft gott sam-
ráð við fagráðuneyti og að hann
hafi til dæmis samþykkt að Stein-
grimur J. Sigfússon færi á fundinn
i Brússel í desember 1990. „Það er
undirbúningurinn hér heima sem
skiptir máli, ekki fundasetur,"
sagði Jón Baldvin.
Aðspurður um hvort ekki hefði
mátt kynna málið betur hér heima
og þá sérstaklega aðra þætti en þá
sem snúa að landbúnaði sagði Jón
Baldvin að það væri merkilegt
með kynningar að gagnrýnt væri
að mál væm ekki kynnt, en efTir
viðamiklar kynningar, líkt og með
samninginn um evrópskt efnahags-
svæði, kæmi eftir á gagnrýni á
kynninguna. Oft væm svo málin
jafn illa kynnt eflir sem áður. Þá
benti utanríkisráðherrann á að
GATT- viðræðumar hefðu verið
kynntar rækilega í skýrslu sem var
lögð fram fyrir jól, en að þá
skýrslu hafi ekki borið hátt í um-
ræðunni. Hann viðurkenndi þó að
þrátt fyrir þessa annmarka yrðu
ráðamenn að gera sitt besta.
-gpm
Greiöslur fyrir
læknisþjónustu
og heilsugæslu
breytast 15. janúar.
Sjá nánar
í nýjum
upplýsingabæklingi.
TRYGGINGASTOFNUN
^RÍKISINS
NÝTT HELGARBLAÐ
1 1 FÖSTUDAGUR 10. JANÚAR 1992