Dagblaðið Vísir - DV - 03.01.2000, Blaðsíða 7

r
MÁNUDAGUR 3. JANÚAR
mmm
Hrafn
Gunnlaugsson
kvikmynda-
leikstjóri:
68-kyn-
sfóðin
fær ekki
ellilífeyr-
inn
„Hlutabréfamarkaðir munu
hrynja og í kjölfar þess verða
fjárfestingaglaðir lífeyrissjóðir
innstæðulitlir. Sextíu og átta
kynslóöin fær ekki ellilífeyrinn
sinn nema að litlum hluta. Af-
leiðingarnar verða til þess aö
lífeyrissjóðakerfið verður skor-
ið upp og lagt niður í núver-
andi mynd - þess bíða sömu
örlög og Sambandsins á þess-
ari öld.
í pólitíkinni mun þessi orðs-
kviöur sanna sig æ betur: Sú
ríkisstjórn sem vinnur minnst-
an skaða á íslandi, er veik
vinstristjórn meö svo sterkan
Sjálfstæðisflokk í stjómarand-
stöðu, að hann nái að koma í
veg fyrir að vinstristjórnin geri
þær vitleysur sem Sjálfstæðis-
flokkurinn gerir sjálfur þegar
hann er í ríkisstjórn," segir
Hrafn Gunnlaugsson kvik-
myndaleikstjóri.
„Stofnaður verður einkarekinn
Háskóli, þá mun fara fyrir Há-
skóla (slands eins og Guten-
berg-prentsmiðjunni. Nýr Há-
skóli mun breyta efnahagslíf-
inu og opna áður óþekkt störf.
Æ fleiri Islendingar búa meiri
hluta ársins erlendis og koma
heim til átthaganna á tyllidög-
um. íslensk átthagafélög munu
starfa t flestum stórborgum
beggja vegna hafsins.
Dagblöð og sjónvarp ( núver-
andi mynd munu breytast svo
mikið að í raun verður um nýja
miðla að ræða - RÚV mun
veröa svifaseint í þeirri byltingu
og verður gjörbreytt í framhaldi
af því. Nýjar humyndir um
opnara þjófélag; að draga úr
stofnanavaldi og miðstýrðu eft-
irlitl, koma upp og fæða hugs-
anlega af sér nýtt pólitískt afl.
Framfarir verða mestar í lækn-
isfræði. Heimalningarnir sem
hömuðust á móti gagnagrunn-
inum gleymast á sama hátt og
þeir er mótmæltu símanum á
þessari öld.“
-MEÓ
íslenskt eldsneyti á nýrri öld'
Vetni og metanol í
stað olíu
- fyrstu vetnisknúnu strætisvagnarnir í Reykjavík koma 2004,
segir Bragi Árnason prófessor
Bragi Árnason prófessor segir raunhæft að tala um að allur skipafloti landsins verði farinn að nota íslenskt eldsneyti eft-
ir 30-40 ár.
í febrúar á síðasta ári var stofn-
að fyrirtækið The Icelandic New
Energy Ltd. í samstarfi íslenska
fyrirtækisins Vistorku hf.
(EcoEnergy Ltd.), Shell
Intemational BV, Norsk Hydro
ASA og DaimlerChrysler en
Toyota mun einnig vera að koma
til liðs við Þjóðverjana. Fyrirtæk-
inu er ætlað að gera ísland að til-
raunavettvangi í Evrópu fyrir
notkun á vetni sem orkugjafa í
stað eldneytis úr jarðolíu. Þannig
er hugmyndin að gera ísland að
leiðandi vetnissamfélagi í heimin-
um.
Helsta driiíjööur íslendinga er
Bragi Arnason, prófessor við raun-
vísindastofnun Háskóla íslands.
Hann er mikill fróðleiksbrunnur
um þessi mál. En hvenær er von á
að íslendingar fái að sjá
vetnisknúna strætisvagna á götun-
um?
„Það er talað um að þrir fyrstu
vagnarnir komi árið 2002. Síðan
fari að koma inn einkabílar um
2004. Þá er byrjað að vinna papp-
írsvinnuna í sambandi við skip.
Við byrjuðum að hugsa um þetta
1978. í framleiðsluáætlunum á
vetni höfum við miðaö við að nýta
tækni sem er til, líkt og í áburðar-
verksmiðjunni í Gufunesi. Varö-
andi skipin, þá er ekki hægt að
nota þær vélar sem nú eru notað-
ar. Til að vera raunsær, þá verði
að reikna með því að flotinn verði
smám saman endumýjaður miðað
við þessa nýju tækni. Þá er maður
að tala um kannski 30 til 40 ára
tímabil," segir Bragi Ámason.
Eldsneyti framtíðarinn-
ar
Umræðan um að nota vetni eða
metanol sem eldsneyti sem leyst
gæti olíur af hólmi hefur staðið
yfir á Islandi í meira en 20 ár. ís-
lendingar hafa sem kunnugt er
ekki yfir að ráða neinum olíulind-
um í jörðu og þarf því að flytja inn
alla orkugjafa til að knýja bifreiða-
og skipaflota landsmanna. Áætlað
er að hagkvæmt sé að virkja um 30
teravatt-stundir á ári með vatns-
aflsvirkjunum hér á landi en af þvl
hefur einungis verið virkjað um
15%. Jarðhiti er talinn geta skilað
um 200 teravatt-stundum á ári en
einungis er búið að virkja um 1%
af þeirri varmaorku. 200 teravatt-
stundir á ári má síðan nota til að
framleiða 20 teravatt-stundir af raf-
orku.
í dag eru um 58% af allri orku-
þörf íslendinga sinnt með inn-
lendri vatnsaflsorku og jarðhita.
Restinni, 42%, er sinnt með inn-
fluttu eldsneyti.
Þó að um 90% húsa í landinu
séu kynt með jarðhita og raforka
sé nýtt í álver og jámblendiverk-
smiðjur, þá er talinn vera margvís-
legur ávinningur af því ef tækist
að breyta skipa- og bílaflota lands-
manna til að nýta eldsneyti sem
gert er úr vetni. Bíla- og fiskiskipa-
flotinn notar um 28% af heildar-
orkuþörf landins, eða um 70% af
því fljótandi eldsneyti sem flutt er
til landsins.
Samstarf um vetnissam-
félag
Kveikjan af því samstarfl sem nú
hefur komist á var þýsk-íslensk
vetnissýning sem haldin var í
Reykjavík í september 1992 á vegum
Háskóla íslands og aðila í Hamborg,
Gesellshaft zur Einfúhrung des
Wasserstoffs in die Energie-
Wirtschaft e.v. í kjölfar þessarar
sýningar varð til samstarf sem
leiddi til stofnunar fyrirtækis á
þessum vettvangi.
Efnarafall í stað bruna-
hreyfils
Svokallaður PEM-efnarafall, sem
hannaður hefur verið af Daimler-
Benz og Ballard (Daimler Chrysler
eins og það heitir í dag) og knýr
NEBUS (strætisvagna) og NECAR
(einkabila) er talinn opna mögu-
leika á aö keyra alla strætisvagna
Reykjavíkur á rafgreindu vetni og
aðra bíla á metanoli. PEM-efnara-
fallinn breytir vetnisorkumii í raf-
magn sem aftur er notað til að
knýja rafmótora sem drífa bílana
áfram. Með rafmótorum fæst líka
mun betri orkunýting en þekkt er í
venjulegum brunahreyflum.
Mengun stóriðjunnar
endurnýtt til að
minnka mengun frá
skipum og bílum
Hugmyndin er að nýta fyrst í stað
afgas frá nýja ofni Jámblendiverk-
smiðjunnar á Grundartanga til
íblöndunar við vetni og framleiða
þannig um 87.000 tonn af fljótandi
metanoli á ári. Það eitt gæti dregið
úr þörf á bensín-
innflutningi á bíla
um 64%.
Með því að nýta
einnig afgas frá
eldri ofnum Járn-
blendiverksmiðj-
unnar og frá ál-
verunum til met-
anol-framleiðslu,
mætti framleiða
450 þúsund tonn af
metanoli á ári.
Þessi 450 þúsund
tonn af metanoli
gætu komiö í stað alls bensíns og
oliu sem bílar og fiskiskip íslend-
inga nota nú. Til þessarar fram-
leiðslu þyrfti 410 megavött af raf-
magni (tvær Búrfellsvirkjanir). Með
því að nýta þetta eldsneyti í stað
olíu og bensíns væri hægt að draga
úr loftmengun á íslandi um 55%.
Með öðrum orðum, stóriðjan yrði
gerð umhverfisvæn.
Vel þekkt tækni
Tæknin til að framleiða vetni er
vel þekkt á ís-
landi. Vetni hef-
ur verið fram-
leitt í stórum stíl
í sambandi við
áburðarfram-
leiðslu í Gufu-
nesi í nær hálfa
öld. Þar hafa ver-
ið framleidd um
2000 tonn af
vetni á ári með
rafgreiningu.
Orkuinnihald
bensíns er tvö-
falt meira en í samsvarandi magni V>
af metanoli, eða 48 GJ/T á
móti 24 GJ/T. Hins vegar er
nýtingin á orkunni úr met-
anoli með efnarafala tvöfalt
betri en næst með hefð-
bundnum brunahreyfli sem
knúinn er af bensíni.
Þannig er orkunýtni PEM-
efnarafalsins á metanoli
40% en bensinhreyfillinn
nýtir aðeins um 20% af
orku bensínsins. Þetta þýð-
ir að PEM-efnarafalsknú-
inn bíll kemst jafnlangt á
hverju tonni af eldsneyti og í
bensínknúinn bíll. Þá hlýt-
ur það líka að vega þungt
metanol-bílnum í hag, að
hann mengar ríflega helm-
ingi minna en bensínknúni
bíllinn.
-HKr.
Einkabíll framtíðarinnar, NECAR, er knúinn PEM-efnarafal.
Með því að nýta þetta
eldsneyti í stað olíu og
bensíns væri hægt að
draga úr loftmengun á
íslandi um 55%. Með
öðrum orðum, stóriðjan
yrði gerð umhverfisvæn.