Dagblaðið Vísir - DV - 22.12.2000, Qupperneq 12

I
1ötudómur
Luxus - Have a Nice Trip
Vérðskuldar eftirtekt
Sköpunarfaðir Luxus er hinn
íóðkunni Björn Jörundur Frið-
ojömsson sem flestir muna vafa-
iaust eftir sem einum forsprakka
Mýdanskrar en innan þess stór-
skotaliðs sem mynda Luxus má
inna gamlan félaga Björns úr
þeirri sveit, Jón Ólafsson, sem sér
um allan hljómborðsleik plötunnar
auk þess sem hann deilir forritun-
irvinnu með Hafþór S. Guðmunds-
syni, trymbli sveitarinnar. Guð-
tnundur Pétursson og Stefán M.
Magnússon sjá síðan um allan gít-
irleik og í þessu sambandi má síð-
an að lokum geta heimsókna þeirra
Emilíönu Torrini og Szymons
Kurans. Það eru þannig ekki bein-
iínis smáir spámenn sem koma að
gerð verksins og platan ber ótvíræð
merki þess. Öll texta- og tónlistar-
sköpun er í höndum Björns með
þeim undantekningum að Alaska
var unnið i samstarfl við þá Jón
Ólafsson og Guðmund Pétursson og
Have a Nice Trip er síðan skrifað á
sameiginlegan reikning Luxus.
í sem stystu máli mætti segja að
Have a Nice Trip sé mistæk. Fyrsta
lagi hennar, Now You’re Beautiful,
svipar um margt til þess sem þeir
félagar í Eels hafa verið að gera upp
á síðkastið án þess þó að það standi
vel af sér slíkan samanburð - engu
að síður sæmilegt lag á eigin for-
sendum. David Bowie er aldrei
langt undan á plötunni og Elvis
Costello gerir vart við sig hér og
þar. Platan kemst ekki með öllu
ósködduð frá textagerð Björns sem
er þó engu að síður og yfirleitt í til-
tölulega háum gæðaflokki. Sleep,
þriðja lag plötunnar, er mjög
smekklega unnið; dálítið Bítlaskot-
ið án þess þó að sú staðreynd komi
að sök og skemmtilegt viðlag þess
hljómar síðan hálfpartinn líkt og
það sé „úr lausu lofti gripið." Pink
Floyd kemur mér helst til hugar
þegar samstarfsverkefnið Alaska er
annars vegar; þetta er einkar metn-
aðargjörn tónsmíð og tilraunir í for-
ritun og gítarleik eru að virka mjög
vel. Verkið í heild sinni er í raun
mjög ríkt af hvers konar tilrauna-
mennsku og oftar en ekki verður sú
tilraunamennska verkinu til góða.
Emilíana og Björn eiga vel
heppnaðan dúett í Heaven Knows
(sem mætti kalla danslag en þá með
þeim fyrirvara að hefðbundin dans-
tónlist verður sjaldnast þetta vel
ígrunduð) auk þess sem ýmsar
★★”Í
sniðugar tilraunir eru áfram fram-
kvæmdar til uppbrots. Lagið er gott
og textinn með betra móti. Ensku-
framburður Björns er ekki algjör-
lega gallalaus fremur en textagerð-
in og í þeim efnum veit ég satt að
segja ekki hvort er bagalegra á plöt-
unni, framburður með hinum
stirða hefðbundna hreim Islend-
ingsins eða þá Björn Jörundur að
leika Liam og/eða Damon líkt og
hann gerir í titillagi verksins. Björk
vissi sínu viti þegar hún ákvað að
snúa með þeim hætti á tónlistar-
heiminn að slakur enskuframburð-
ur yrði að nokkurs konar vöru-
merki hennar. Have a Nice Trip
uppfyllir auðveldlega þær kröfur
sem maður gerir vanalega um fag-
mannlega framsetningu auk þess
sem hún er nægilega auðug af
„nýju dóti“ til að verðskulda eftir-
tekt og enn frekari yfirlegu.
Hilmar Örn Óskarsson
„Verkið í heild sinni er í
raun mjög ríkt af hvers
konar tilraunamennsku
og oftar en ekki verður
sú tilraunamennska verk-
inu til góða.“
iplötudómur
Fræbbblarnir - Dásamleg sönnun um framhaldslíf ★★★
og hressandi
Hrátt, hratt
Sumarið 1981 hljóðrituðu
Fræbbblarnir tónleika sem haldn-
ir voru í Kópavogsbiói og stóð til
að gefa út á plötu. Þetta var sum-
arið sem íslenska pönk- og ný-
iiylgjan náði hámarki, salurinn,
;em var jú vagga íslenska pönks-
■ns, var fullur af fólki og bandið
ar þéttara og betur æft en nokkru
inni fyrr. En eins og á við um
umar aðrar pottþéttar stundir í
ikksögunni þá klikkaði upptakan
eitthvað og það var horfið frá út-
'áfunni.
Tæpum tuttugu árum síðar, vor-
■ ö 2000, efndu Fræbbblarnir á ný
til tónleika með útgáfu í huga og í
betta skiptið var það á Grand
Rokk. Upptökurnar fóru fram helg-
ma 7. og 8. apríl og útkomuna er
að finna á plötunni „Dásamleg
iönnun um framhaldslíf' sem hér
er til umfjöllunar.
Tónleikaefni með Fræbbblunum
er sérstaklega kærkomið því að
þeir voru að alltaf betri á tónleik-
um heldur en á plötu. Fyrsta plat-
an þeirra, „VUtu nammi væna“
var vissulega frábær, en manni
fannst alltaf sándið vera of kraft-
lítið miðað við bandið í tónleika-
ham. Seinni platan „Poppþéttar
melódiur í rokkþéttu samhengi"
var svo klassískt dæmi um stúdió-
klúður - það var verið að hlaða
alls konar aukahljóðfærum yfir
grunnana og útkoman varð
ómarkviss poppgrautur.
En hvernig hefur svo eina pönk-
hljómsveitin á íslandi, sem stóð
undir nafni, elst? Jú, furðuvel.
Meðlimirnir sem spUa á nýju plöt-
unni eru flestir margreyndir
Fræbbblar, þeir Valgarður Guð-
jónsson söngvari, Stefán Karl Guð-
jónsson trommuleikari, Arnór
Snorrason og Tryggvi Þór
Tryggvason gítarleikarar voru all-
ir meðlimir 1981 en við hafa bæst
þau Ellert EUertsson bassaleikari
og bakraddasöngkonurnar Brynja
Arnardóttir, Iðunn Magnúsdóttir
og Kristín Reynisdóttir.
Tónlistin er í öllum aðalatriðúm
svipuð og hún var frá upphafi.
Þetta eru poppuð pönklög, stutt og
melódísk. Lengsta lagið er rúmar
þrjár mínútur. Þeir keyra þetta á
þéttum takti og grípandi melódí-
um. Gítarlínurnar, sem alltaf voru
sérkenni Fræbbblanna, eru líka í
hávegum hafðar. Flest lögin eru
frumsamin en það eru líka nokkur
lög eftir aðra, þ. á m. Kinks, Arth-
ur Alexander, Johnny Cash og
hirðlagasmiði Motown útgáfunnar
Holland, Dozier og HoUand. Flott
cover-lög voru aUtaf eitt af því
sem gerði Fræbbblana skemmti-
lega (samanber Rudy, Lover Plea-
se og Public Image) og enn er það
svo, I Walk the Line eftir Cash og
You Better Move on eftir Alexand-
er eru á meðal bestu laga plötunn-
ar. Það er gaman að sjá hvað það
er Fræbbblunum eðlilegt að taka
fyrir klassísk popplög og sýnir að
aUtaf blundaði poppari í pönkur-
unum.
Á heildina er þetta fín
Fræbbbla-plata. Þetta hráa og
hraða popp-pönk stendur alveg
fyrir sínu og það er enn broddur í
þessu bandi. Það sem helst dregur
plötuna niður er að lögin eru mis-
góð og svo eru textar Valgarðs
ekki eins safaríkir og á dögum
„Hippa“ og „20. September 1997“.
Trausti Júlíusson
FRÆBBBLARME
„Á heildina er þetta fín
Fræbbbla-plata. Þetta
hráa og hraða popp-pönk
stendur alveg fyrir sínu
og það er enn broddur í
þessu bandi.
plötudómur
Margrét Eir - Margrét Eir
Fer sparlega með raddkraftinn
Margrét Eir er frábær söngkona,
•addmikil og raddfógur. Hún hefur
síðastliðin ár komið fram í söngleikj-
um (lærð bæði sem leikkona og djass-
söngvari), verið í hljómsveitum og eft-
irsótt sem bakraddasöngkona, nú síð-
ast t.d. með Todmobile, Selmu og Páli
Rósinkrans ásamt Regínu Ósk og
Heru Björk - ekki slæmt tríó það. Nú
hefur Margrét hins vegar stigið út á
sólóbraut og gefið út fyrsta geisladisk
Hugvekja
sinn sem ber skírnarnafn hennar:
Margrét Eir.
Diskur þessi inniheldur 15 erlend
lög, ensk og amerísk, frá afskaplega
ólíkum flytjendum: Cyndi Laup-
er/True colors, Dionne
Warwick/You’ll never get to Heaven
if you break my heart, Neil
Young/Only love can break your he-
art, Beach Boys/God only knows,
Paul Weller/You do something to me,
Moody Blues/Nights in white satin,
Tom Waits/Temptation,
Madonnu/Live to tell, Ninu Simo-
ne/The other woman, Fine Young
Cannibals/Funny how love is, Krist-
inu Hersh (úr Throwing Muses)/Your
ghost, Elvis Costello/Almost blue,
Bob Dylan/Just like Tom Thumbs
blues, David Bowie/Wild is the wind
og Jevettu Steele (minnir mig...)/Call-
ing you (úr bíómyndinni Bagdad
Café). Af þessari upptalningu gæti
maður haldið að útkoman væri ósam-
stæð og lögin ósamrýmanleg en svo er
alls ekki. Margrét og undirleikarar
hennar hafa útsett lögin í sínum eigin
stíl sem er listrænn, rólegur, næstum
virðulegur, en með sterkri undiröldu
... eins konar djassað popp. Kristján
Eldjárn leikur á gítar, er upptöku-
stjóri og hljóðblandar ásamt Tómasi
M. Tómassyni sem er tónmeistari hér
(og auðvitað alltaf Stuðmaður og
Þurs). Karl Olgeirsson spilar á
Rhodes-hljómborð, Jón Rafnsson
kontrabassa og Birgir Baldursson
trommur.
I sambandi við lagavalið hjá Mar-
gréti Eir er ég ánægð með að þar er
Sverris Stormskers
Þðd halfa er ekki 1109
Viö Frónverjar neitum okkur sjaldnast um að
neyta alls í botn. En samt viljum við líka spara.
Matvælaframleiðendur vilja einnig spara. Þeir
vilja spara á kostnað neytenda. Þeir eru enda-
laust í því að stækka umbúðirnar og rýra inni-
haldið. Þó að slíkt sé gamalt og ódýrt trix þá er
það dýru verði keypt af okkur. Ég tek hér nokk-
ur dæmi af handahófi sem ég hef vonandi ein-
hvern tíma áður nefnt:
Maður kaupir jógúrtdollu og hún er hálf. Ef hún
væri í þeirri stærð sem hún ætti raunverulega
að vera míðað viö innihald, semsé helmingi
minni, þá myndu helmingi færri kaupa hana.
Þetta þýðir að helmingi fleiri láta blekkjast en
maður gæti ímyndaö sér. Við erum Ijótu helvít-
is heilhveitis asnarnir. Maður kaupir 28 tommu
Cornflakespakka og hann er hálfur. Ef innihald-
ið væri mulið þá næði það vart botnfylli. Þess
vegna er það náttúrlega í flögum. í kjötfarsi er
svo gott sem allt nema kjöt, t.d. heill hellingur
af einhverju óþverramjöli og sýklum og eit-
urpöddum og svo náttúrlega ógrynnin öll af
vatni og bindiefni til að hægt sé aö búa til nógu
lögulegar handsprengjur úr viðbjóðnum. Samt
eru allir að kaupa þetta jukk. Við erum ekki
þjóð f hlekkjum hugarfarsins heldur kjötfarsins.
Maður kaupir Tópas og Ópalpakka og þeir eru
hálfir. Bráöum verða umbúðirnar af þessum
pökkum orðnar svo stórar og fýrirferöarmiklar
að maður getur ekki rogast meö einn pakka
heim hjálparlaust, en alltaf skulu þeir vera jafn
grátlega hálfir. Maður getur ekki á hálfum sér
tekið. í staðinn fyrir að búa til Risa Risa Tópas
af hverju búa þessir asnar ekki til Fullan Tópas
í venjulegri stærð? Þeir græða náttúrlega ekk-
ert á því. Maður kaupir kakóbauk og er þar með
tekinn i kakóið því hann er svo hálfur að það
hálfa væri nóg. En það hálfa er alls ekki nóg.
Maður vill fá það að fullu á fullu sem maður
greíðir fullu verði. Maður kaupir Knorr-kryddglas
og það er hálft. Knorr-kompaníið er nokkuð lúm-
skt og afspyrnu þreytandi. Til að enginn sjái í
gegnum glasið og blekkinguna þá reyra þeir
miðann alveg upp í topp. Og þó svo lokið sé
skrúfað af þá er næsta ómögulegt aö sjá ofan
í baukinn fyrir innra lokinu sem er rautt og
klossað. Þeir reikna ekki með að maður kroppi
það upp þegar heim er komið og kíki oní „spari-
baukinn" heldur fari bara að krydda og krydda
eins og motherfucker af lífs og sálar kröftum.
Glasið hafa þeir úr gleri til að gefa innihalds-
leysinu viðunandi vigt. Og svo okra þeir á þessu
drasli sem er náttúrlega ótrúlega „cheap".
Maður kaupir Oscar-kjötkraftsdollu og hún er
langt frá því að vera hálf. Þetta er einhver smá-
slumma á stærö við meðal ungrottuskít og eig-
inlega alveg eins í útliti. Ég hef ekki enn þá lagt
í að bragða á þessu af ótta við að þetta líkist
ekki bara rottuskít. En það vantar ekki umbúð-
irnar. Maður ætlar aldrei að vera búinn aö opna
þetta því aö hvert lokið tekur við af öðru eins
og þarna sé að flnna einhvern geysiverðmætan
ættardýrgrip en ekki skítaklessu. Það er senni-
lega ætlast til að maður taki andköf af hrifningu
yfir umbúðunum og gleymi sér í Indiana Jones-
gullgrafaraspenningi við að komast til botns í
★★★Á
engin klisja, þ.e.a.s. lög sem allir eru
alltaf að syngja eða níðast á. Að visu
eru þarna nokkur heimsfræg lög en
flest hin hafa ekki heyrst (mikið) hér
opinberlega enda þótt þau séu á plöt-
um þessa fræga fólks ... vonandi kem-
ur Margrét þeim á framfæri sem víð-
ast.
Margrét er, eins og áður segir,
raddmikil en fer sparlega með þann
kraft - er ekkert í raddleikfimi í
hverri hendingu eins og Mariah Car-
ey - notar frekar röddina í túikun
textans. Hins vegar á hún það til að
brýna röddina hressilega á hljómleik-
um og ég mæli með Margréti og með-
spilurum hennar „læf‘; missið ekki af
því ef tækifæri gefst.
En það er ekki bara innihald disks-
ins sem er fallegt og listrænt, líka um-
búðirnar: ljósmyndun Ari Magg,
hönnun Óli Daníel.
Andrea Jónsdóttir
„Margrét og undirleikarar
hennar hafa útsett lögin í
sínum eigin stíl sem er
listrænn, rólegur, næstum
virðulegur, en með sterkri
undiröldu ... eins konar
djassað popp.“
að það hálfa væri nóg. En það hálfa er alls ekki nóg. Maður vill fá það að fullu
á fullu sem maður greiðir fullu verði.“
„málinu" (dollunni) og pæli svo ekkert í drullu-
stöppunni þegarhún lítur dagsins Ijós. Ætli þeir
verði ekki farnir að selja þetta í bómull og gler-
öskju innan fárra ára. Hálfri að sjálfsögðu. Á
uppsprengdu verði. Umbúðirnar stækka, verðið
hækkar, innihaldið minnkar. Svona er þetta á
öllum sviðum nútímans. Maður er alltaf að
kaupa hálft af öllu á fullu verði. Það er allt hálft
í þessum heimi nema hvað íslendingar eru
alltaf fullir. Hálfvitar.
12
f Ó k U S 22. desember 2000